Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi açıköğretim fakültesi ders notları
Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi
Osmanlıdevletinin kurduğu toprak düzeni ile elde
ettiği kazanımlar:
Köylünün yaşamıboyunca işleyebileceği toprağın
sahibi olması
Memuru olan sipahiye para ödemekten kurtulması.
Sipahiden ve köylüden aldığıvergi ile hazineye gelir
sağlaması
Sipahiye yüklediği asker yetiştirme görevi ile güçlü
bir orduya sahip olması
İttihat ve Terakki'nin önde gelen ideloğu Ziya
Gökalp'tir.
İstanbul Hükümetinin Mustafa Kemal Paşa'ya
9.ordu komutanıolarak yüklediği görevler:
Yetki bölgesindeki huzurun sağlanıp sürekli
kılınması
Ordu ve halkın elinde bulunan silah ve cephanenin
toplanması
Toplanan silah ve cephanelerin güvenli depolarda
korunma altına alınması
Türklerin kurduğu direnme örgütlerinin ortadan
kaldırılması.
OsmanlıHükümeti'ne yardımcıolmak amacıaltında
KuvayıMilliye birlikleri arasında uyum sağlamak ve
bu milis güçlerine asker kazandırmak gibi önemli
kararların alındığıyerel nitelikli kongre Nazilli
Kongresidir.
Sivas Kongresinin sonuçları:
Yurttaki dağınık ve birbirinden habersiz direniş
örgütlerinin tek çatıaltında toplanması
Bağımsızlık düşüncesi ile bağdaşmayan manda
isteklerinden vazgeçilmesi
Damat Ferit Hükümeti'nin tutumuna karşıkesin
cephe alınması
Meclis-i Mebusan'ın toplanmasıiçin Padişah
üzerinde baskıyapılmasına karar verilmesi
Türk demokrasi yaşamına "muhalefet" kavramını
yerleştiren parti İttihat ve Terakki Fırkası'dır.
Ankara'nın Ulusal KurtuluşSavaşı'nın merkezi
olarak seçilmesinin nedenleri:
Ankara'yıziyaret eden Mustafa Kemal Paşa'nın
halkın büyük coşkusu ile karşılanmışolması
İstanbul'dan gelen demiryolunun Ankara'da sona
ermesi ve ulaşım olanaklarının o dönem için oldukça
iyi olması
Şehrin Batıcephesine yakın olması
Anadolu'nun orta yerinde bulunduğu için çarpışma
alanlarına eşit uzaklıkta bulunması.
İstanbul'un işgal edilmesinin sonuçları:
İstanbul'da ve oradaki yönetimde gerçekten bir umut
kalmadığının anlaşılması
İstanbul'dan Ankara'ya doğru, ulusal kurtuluşu
düşünen bir aydın göçünün başlaması
Tek umut ışığının Mustafa Kemal ve çevresinden
kaynaklandığının anlaşılması.
Mustafa Kemal'in Meclisin toplanma yeriyle ilgili
düşüncelerindeki haklılığın anlaşılması.
Birinci Dönem TBMM meşruiyet kaynağınıUlustan
almıştır.
I.Dönem TBMM'nin özellikleri:
Vekillerin, milletvekilleri arasından ve doğrudan
doğruya TBMM tarafından seçilmesi
Yürütme gücünün doğrudan doğruya TBMM içinde
olması.
Her vekilin kendisini seçen TBMM'ye karşısorumlu
olması.
Ordu ve kolordu komutanlarının milletvekili
olabilmesi.
Birinci TBMM'nin yurtta ve dünyada otoritesini
yaymak ve yeni bir varlık olduğunu kanıtlamak
amacıyla attığıadımlar:
İstanbul Hükümeti ile her türlü ilişkisini kestiğini
duyurması
Hıyanet-i Vataniyye Kanununu çıkararak vatana
ihanet suçu ve cezasının belirlenmesi.
Dünyadaki parlamentolara bir yazıgönderilerek,
yeni doğan siyasal varlığın tanınmasının istenmesi.
Rusya'da yeni kurulan rejimin hükümeti ile ilişkiler
kurulmasıiçin girişimlere başlanılması
Yunanlıların İstanbul'u işgal edememesinin nedeni
İstanbul'un Anlaşma Devletlerince 16 Mart 1920'de
işgal edilmişolmasıdır.
Sevr Antlaşmasıile ilgili bir değerlendirme
yapıldığında şu sonuçlara ulaşılır:
OsmanlıDevleti'nin İstanbul üzerindeki
egemenliğinin sona erdiği.
Ege Bölgesi'nin yönetiminin Yunanistan'ın eline
geçtiği
Güneydoğu Anadolu'nun bir bölümünün özerkleşip,
Anlaşma Devletleri denetimi altına girdiği
Azınlıkların Türklerden daha fazla haklara sahip
olduğu
22 Haziran 1920'de başlayan Yunan saldırısında
Batıcephesinin açılmışolmasının
TBMM'nin kuruluşunu ve amaçlarıbazıdevletlere
bildirmesinin
Ulusal ordunun kurulmasının
TBMM'nin San Remo kararlarınıkabul
etmeyeceğini belirtmesinin etkisi vardır.
Gümrü BarışAnlaşmasının sonuçları:
Ermenilerin Sevr Antlaşmasınıtanımayarak, bu
anlaşma ile kendilerine verilmek istenen paydan
vazgeçmesi.
Ermeni sorunu denilen yapay konunun kapanmış
olması.
TBMM'nin devletler arasıalanda varlığının ilk kez
kanıtlanması
Uluslararasıbir anlaşmada Türklüğün ilk kez
vurgulanmışolması
I.İnönü Zaferinin sonuçları:
TBMM Hükümeti'nin otoritesinin ve saygınlığının
artması.
Anlaşma Devletleri arasındaki çekişmelerinin açığa
çıkması.
Fransız ve İtalyanların Yeni Türk Devletini
görüşülmesi gereken bir siyasal varlık olarak kabul
etmeye başlaması.
İngiliz kamuoyunda TBMM ile anlaşmak ve pazarlık
etmek eğiliminin ortaya çıkması.
Tekalif-i Milliye Emirlerinin kapsamı:
Her ailenin orduya çamaşır, çorap ve çarık vermek
zorunda olması.
Teknik elemanların ordu hizmetine alınması.
Halkın elindeki silah ve cephanelerin yetkililere
teslim edilmesi.
Öküz ve at arabalarının yüzde onunun ordu
hizmetine verilmesi.
Tarafların Mudanya Ateşkesi ile üzerinde
anlaştıklarınoktalar:
Doğu Trakya'nın ateşkesin imzalanmasından sonra
on beşgün içinde boşaltılması.
Meriç'in batısında güvenliği sağlamak amacıyla
Anlaşma Devletlerince bir miktar asker
bulundurulması.
Barışsağlanıncaya kadar TBMM Hükümetinin sekiz
bin jandarma erini Doğu Trakya'da tutabilmesi
Doğu Trakya'da boşaltılan yerlerin ilk önce Anlaşma
Devletlerinin temsilcilerine daha sonra da Türk
memurlarına bırakılması
TBMM Hükümeti'nin, Lozan'a gidecek olan
Temsilciler Kurulu'na verdiği yönerge ile kesinlikle
ödün verilmemesini istediği iki konu: Ermeni yurdu
ve Kapitülasyonlar
Lozan Antlaşmasının kapsamı:
Kapitülasyonların her türlü sonuçlarıile birlikte
kaldırılması.
Azınlıkların Türk uyruklu sayılması.
Devlet borçlarının ödenmesi üzerinde her türlü
yabancıgözetim ve denetime son verilmesi.
Musul sorununun ikili görüşmelere bırakılması.
TBMM'ni olağanüstü yetkilere sahip bir meclis
olmaktan çıkaran düzenleme 1924 Anayasasıdır.
Yeni Türk Devletinin ilk siyasal partisi Cumhuriyet
Halk Fırkasıdır.
2.parti Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası, 3.parti
Serbest Cumhuriyet Fırkasıdır.
Türkiye Cumhuriyeti'nin 1950-1960 döneminin
özellikleri:
Bazıkesimleri memnun etmek amacıyla devrimden
ödün verilmesi.
Oy toplamak uğrunda gereksiz fabrikaların açılması.
Hesapsız bir ithalat rejimi ile maddi sıkıntıların
doğması.
Anayasa dilinin değiştirilmesi.
Montrö Sözleşmesinin hükümleri:
Savaşta Türkiye tarafsız ise savaşanların savaş
gemilerinin Boğazlardan geçememesi.
Türkiye'nin, savaşa girerse ya da yakın bir savaş
tehlikesi ile karşılaşmasıhalinde Boğazlarıdilediğine
açıp kapatmada özgür olması.
Boğazlarda Türkiye'nin savunma hakkının kesin
olarak tanınması.
Ticaret gemilerinin geçişlerinin serbest olması.
Atatürk'ün, Türk Devrimi'ni gerçekleştirirken
Ulusal Egemenliği en önde tutmasınısağlayan temel
neden devrimin doğrudan doğruya ulusça
yapıldığını, ulusun malıolduğunu vurgulamaktır.
Atatürk ilkelerine esas olan inkılapların sağlam,
tutarlıve kalıcıniteliklerde olmasının temel nedeni
evrensel boyutlu ve tarihi gerçeklere dayanmasıdır.
OsmanlıDevletinde ilk Eğitim Bakanlığı1847 yılında
tanzimant devrinde kurulmuşve ilk Türk gazetesi
çıkarılmıştır.
Yeni Türk Devletinin ekonomik alandaki yenileşme
çabaları: 1924 te işbankasının kurulması, 1 temmuz
1926 da kabotaj hakkının tanınması, Teşvik-i Sanayi
Kanununun 1926 da kabul edilmesi,Anadolu
Demiryollarının satın alınması.
Devletçi bir model, Türkiye Cumhuriyetinde 1929
yılından sonra izlenen ekonomik politikayıen iyi
tanımlar.
1930 yılından sonra gerçekleştirilen inkılaplar:
1934te kadınlara seçme ve seçilme hakkının
verilmesi, 1933 te üniversite reformu, 5 Şubat 1937
de anayasaya 6 Atatürk ilkesinin girmesi, 12 Nisan
1931 de Türk Tarih Kurumunun kurulması.
Aşar vergisinin kaldırılması, Cumhuriyet döneminde
ekonomik alanda yapılan yeniliklerden biridir.
Yeni Türk Devletinin yazıdevrimi yapmasıiçin
gösterebileceği gerekçeler: Arap alfabesinin zor
okunması, arap alfabesindeki ünlü sayısının Türkçe
için yetersiz olması, Arap alfabesinin bazı
ünsüzlerinin Türk dili için gereksiz olması, Arap
alfabesinin Türkçenin ses ve kelime yapısına
uymaması.
Mustafa Kemal Paşanın dışpolitikada belirlediği
hedefler: Osmanlıdevletinin uluslararasıvarlığının
silinmesi, zafere erişince bir barışortamıkurup
yaşatılması, uluslararasıalanda tek Türk varlığı
olarak yeni devletin anılması, Yabancıdevletlerin
yetkililerine Türk davasının anlatılmaya çalışılması.
1930 yılındaki Serbest Fırka denemesinin başarıya
ulaşamamasının ortaya çıkardığıtemel yurt gerçeği:
Türk toplumunun henüz çok partili siyasal yaşama
geçecek kültür düzeyine gelmediği.
5 Haziran 1925 te Terakkiperver Cumhuriyet
Fırkasının kapatılması, Meclisin Takriri Sükun
Kanunuyla Hükümete verdiği yetkinin
sonuçlarından biridir.
Amerika CumhurbaşkanıWilsonun ortaya attığı
ilkeler, 1.Dünya Savaşının sonuçlarında etkili
olmuştur.
1 Eylül 1939 da 2.Dünya Savaşının çıkmasında rol
oynayan temel neden, 1938 yılından itibaren
Almanyanın saldırgan siyasetinin artmasıdır.
Cumhuriyetin ilanıyla yeni Türk Devletinde görülen
gelişmelerden biri Güçler birliği ilkesinin kabul
edilmesidir.
Vatandaşegemenlik hakkınıbelli bir süre için
kullanma yetkisini, seçtiği temsilcilerine bırakır ve
temsilcilerin kabul ettiği bazıyasalar da halkoyuna
sunulur. Bu yöntem yarıdoğrudan demokrasinin
gereğidir.
Atatürk'ün demokrasi tanımıve anlayışıile
bağdaşanlar: Demokrasi fikirdir; bir kafa
meselesidir. Herhalde bir mide meselesi değildir.
Demokrasi bireysel olup, vatandaşın egemenliğe
insan sıfatıyla katılmasıdır. Demokrasi maddi refah
meselesi değildir. Demokrasi tüm bireylerin aynı
siyasal haklara sahip olmasıdır.
Millet olgusunun öğeleri: Din birliği, Tarih ve kültür
birliği, Irk birliği, dil birliği
1924 te halifelik kaldırıldıve tevhidi tedrisat kanunu
kabul edildi. 1925 te tekke, zaviye ve türbeler
kapatıldı. 1926 da Türk medeni kanunu kabul edildi.
1928 de anayasadan laikliğe aykırıhükümler
çıkarıldı. 1937 de 6 Atatürk İlkesi anayasaya alındı.
Atatürkün devlet anlayışına göre TBMM'nin
konumunu belirler: Ulusun doğrudan doğruya kendi
iradesi ile kurduğu, ulusun altında, her zaman
değiştirilebilen, ulusal iradenin aracıdır.
Laik devletin en belirgin özelliklerinden biri, din ve
vicdan özgürlüğünün sınırlarının genişolmasıdır.
Laiklik ilkesini temel alan inkılaplar: Türk medeni
kanununun kabulü, halifeliğin kaldırılması, tevhidi
tedrisat kanununun kabulü, Şer'iyye bakanlığının
kaldırılması.
Türk inkılabının niteliklerinden biri yeniliklere açık
olmasıdır.
Tutsak ulusların bağımsızlık savaşıiçin
yüreklenmesi, Türk devriminin dünyadaki
etkilerinden biridir.
Atatürk ilkelerinden Milliyetçilik ilkesi, diğerlerinin
geliştirilmesinde ve sürdürülmesinde temel ilkedir.
Türk inkılabınıkorumanın yolları: İnkılabıyapanlar
ve yürütenlerce durmadan kökleştirilmesi, İnkılabın
getirdiklerinin her kesime anlatılması, İnkılaba karşı
olanların aydınlatılması, Rejimi korumak için sert
tedbirlere başvurulması.
Türkiye, 1952 yılında dünyada yerini almak için
Kuzey Atlantik Paktına girmiştir. ( NATO'ya
girmiştir. )
İhtilal, inkılabın ön aşamasıdır.
23 Aralık 1876 tarihli anayasanın özellikleri: Yargı
güvenliğinin kesin olmaması. Yurttaşların siyasi
parti kurma ve toplantıözgürlüklerinin olmaması.
Anayasayıdeğiştirme ve kaldırma hakkının
padişahta olması. Egemenliğin Osmanlıailesine ait
olması.
İttihat ve terakki cemiyetinin özellikleri: Türk
kadınına bazıhaklar tanımanın yolunu açması.
Özgürlük ve demokrasi isteği ile yola çıkıp parti
diktatörlüğü kurması. Ulusal bir burjuvazi
yaratmaya çalışması. Her türlü yeniliği Türkçülüğün
ışığıaltında yapmak istemesi.
Doğu illerinin temsilcilerinden oluşan bir kongrenin
Erzurumda yapılmasının yararları: Erzurumda elde
edilecek başarının Sivasta toplanmasıplanlanan
kongreye büyük moral olacağıdüşüncesi. Erzurum
ile birlikte önemli bazıDoğu illerinin henüz işgal
edilmemişolması. Yurttaki tek derli toplu askeri
gücün Erzurumda bulunmasıdolayısıyla burada
bütün yurda örnek olacak bir örgütlenme modelinin
kurulabilecek olması.Kongre sonucu oluşacak
örgütün, Ermeni saldırılarıkarşısında savunma için
15. kolorduya daha çabuk yardım sağlayabilecek
olması.
OsmanlıParlamentosunun hiçbir zaman doğrudan
doğruya ulusun sahip olduğu bir egemenlik
anlayışınıyansıtmamışolmasının temel nedeni
egemenlik hakkının halka verilmemişolmasıdır.
Sevr Antlaşmasıile ilgili değerlendirme yapıldığında
ulaşılabilecek sonuçlar: Güneydoğu Anadolunun bir
bölümünde Anlaşma Devletleri denetiminde yeni
devletler kurulacağı. OsmanlıDevletinin İstanbul
üzerindeki egemenliğinin sona erdiği. Ege Bölgesinin
yönetiminin Yunanistanın eline geçtiği. Azınlıkların
Türklerden daha fazla haklara sahip olduğu.
23 Şubat 1921 tarihinde toplanan Londra
Konferansından sonra ortaya çıkan durumlardan
biri, TBMM Hükümetinin varlığının kabul
edilmesidir.
Lozan Antlaşmasıile İmroz, Bozcaada ve Tavşan
Adasıdışındaki Ege adalarının geri alınamamasının
nedeni, Ege adalarının Balkan savaşlarında yitirilmiş
olmasıdır.
1923 yılıEkim ayında ortaya çıkan hükümet
bunalımının nedenlerinden biri hükümet üyelerinin
tek tek meclisten seçilmesidir.
Kültür gelişmesinde en önemli etken, toplumsal
etkileşimin olmasıdır.
BirleşmişMilletler Örgütünün kabul ettiği İnsan
HaklarıEvrensel Bildirgesini tanıma konusunda
çekimser kalan ülkeler: Sovyetler Birliği, Beyaz
Rusya, Çekoslovakya, Yoguslavya, Ukrayna,
Polonya, Suudi Arabistan, Güney Afrika. (8
çekimser, 48 kabul)
Mecellenin özellikleri: Kişilik, aile ve mirasla ilgili
konularıiçermemesi. Eşya-kişi ilişkilerine çok az yer
verilmesi. Daha çok borç ilişkilerini düzenlemiş
olması. Hanefi hukukunun kurallarına göre
düzenlenmişolması.
1926 yılında çıkarılan Maarif TeşkilatıHakkında
Kanunun temel amacıeğitim kurumlarının yeni bir
düzene sokulmasıdır.
Türk tarihinde planlıekonomi dönemi ilk kez 1934
yılında başlamıştır.
Atatürk'ün demokrasi ile ilgili düşünceleri:
Demokrasi ekonomik bir geçim kaynağıdeğildir.
Demokrasi siyasal özgürlüğü sağlayan bir sistemdir.
Demokrasi vatandaşın egemenliğe katılmasıdır.
Demokrasi bütün bireylerin aynıhaklara sahip
olmasıdır.
"Ulus" un niteliği üzerinde düşünen ilk Türk bilim
adamıZiya Gökalp.
Türk devrimini bir bütün olarak reddeden ikinci
cumhuriyetçilerin özellikleri: Gayet iyi ve sağlam bir
eğitim almışolmaları, Bugünkü oumsuzlukların
nedeni olarak Mustafa Kemal'in kurduğu
Cumhuriyeti göstermeleri, Kemalizm ile
demokrasinin bağdaşmayacağınısavunmaları,
Demokrasiden vazgeçilemeyeceğine inanmış
olmaları.
OsmanlıDevletinde bütün yurttaşlarıkapsayan bir
ceza yasasının yapılacağınıdile getiren ilk belge
Tanzimat Fermanıdır. 3-11-1839
Siyasal partilerin kurulmasıdöneminin açılması.
Meclisi Mebusanın yetkilerinin arttırılması.
Hükümetin meclise karşısorumluluğunun kabul
edilmesi. Padişahın yasama yetkisinin daraltılması.
Türkiye'yi parlamenter sisteme taşıyan bu gelişmeler
1909 Anayasa değişikliği ile olmuştur.
Almanyanın, 1.Dünya savaşıöncesi OsmanlıDevleti
üzerinde tam bir egemenlik kurarak gerçekleştirmek
istediği amaçlar: Süveyşkanalınıdenetimleri altına
alarak İngilterenin sömürgeleri ile bağlantısını
kesmek. Padişahın halife kimliğinden yararlanarak
ingiliz sömürgelerinde huzursuzluk çıkarmak. Fazla
nüfusunu Anadoluya yerleştirerek bir alman kolonisi
oluşturmak. OsmanlıDevletinden ekonomik
ayrıcalıklar elde etmek.
1.Dünya Savaşısonunda Almanya'nın içine düştüğü
durumlar: Sanayisini ve ordusunu sınırlamak
zorunda kalması. Ağır mali yükümlülükler altına
girmesi. Toprak kaybetmesi. Cumhuriyetin ilan
edilmesi.
İstanbul Hükümeti tarafından asayişi sağlamak
üzere Anadoluya gönderilen Mustafa Kemal
Paşa'nın gerçek niyetini açığa çıkaran ilk ve en
önemli gösterge Havza'dan Harbiye Nezaretine
çektiği telgraftır.
Sivas kongresi öncesinde Damat Ferit Paşanın
kongreyi engellemek amacıyla uygulamaya koymak
istediği taktiklerden biri Ege bölgesinde ilerleyen
Yunanlılarla bir anlaşma yaparak makul bir çizgide
durmalarınısağlamaktır.
OsmanlıMeclis-i Mebusanının hiçbir zaman,
doğrudan doğruya ulusun sahip olduğu bir
egemenlik anlayışınıyansıtamamışolmasının temel
nedeni Meclisin yetkilerini kısmak ve genişletmek
hakkının kesin olarak padişahta olmasıdır.
OsmanlıDevletinin siyasal yapısında ve birinci
TBMM'nde güçler birliği ilkesi yürürlükte olmasına
rağmen birbirinden oldukça farklıdır. Bu fark
TBMM'nde egemenliğin halkta olmasından
kaynaklanmıştır.
Yunanlıların İstanbulu işgal edememesinin nedeni
İstanbulun Anlaşma Devletlerince işgal edilmiş
olmasıdır.
Anlaşma devletleri birliklerinin, barışimzalanıncaya
kadar İstanbul ve Boğazlarda varlıklarını
sürdürecekleri koşulu Mudanya Ateşkes
Antlaşmasının kapsamındadır.
1923 yılıEkim ayında ortaya çıkan hükümet
bunalımının nedenlerinden biri Hükümet üyelerinin
tek tek meclisten seçilmesidir.
1924 Anayasasının meclisin işleyişi ile ilgili olarak
öngördüğü ilkeler: Hükümetin bir program
hazırlayarak meclisten güvenoyu almak zorunda
olması. Meclise hükümeti her zaman denetleme ve
düşürme hakkıverilmişolması. Bakanların Meclis
tarafından değil Başbakanca saptanması.
Başbakanın Cumhurbaşkanınca atanması.
İnönü döneminin eğitim konusundaki atılımlar: Yeni
yükseköğretim kurumlarının açılması.Eğitimin halka
yayılmasıçabasına ağırlık verilmesi.Teknik
öğretimin temellerinin atılması. Batıve Doğu
kültürünün önemli eserlerinin Türkçeye çevrilmesi.
1.Dünya Savaşısonunda Avrupa'da oluşan genel
siyasi durumlar: Alman sömürgelerinin İngiliz ve
Fransızlar arasında bölüşülmesi. Tirollerin İtalyaya
bağlanması. Çekoslovakya'nın kurulması.
Polonya'ya Alman topraklarından büyük bir pay
verilmesi.
İnsanların kendi içlerine kapanıp yüzlerce yıl aynı
değerleri saklamalarınıönleyen kültür öğesi Bilim ve
sanattır.
Sosyalistlerle sosyal demokrasiyi savunanlar
arasında en belirgin fark yönetime geçme konusunda
sosyalistlerin ihtilalciliği, sosyal demokratların
halkın oyuna uymayıkabul etmesidir.
Demokratik Hukuk Devletinin işleyebilmesi için
yargıgücünün bağımsız olmasıgereklidir.
Ulus egemenliğine dayanan Yeni Türk Devleti'nin
yönetim şekli olarak cumhuriyeti benimsediği
günlerde geleneksel Osmanlıkurumlarından Hilafet
ayakta kalmıştır.
1926 yılında çıkarılan Maarif TeşkilatıHakkında
Kanun'un temel amacıeğitim kurumlarının yeni bir
düzene sokulmasıdır.
Türk tarihinde planlıekonomi dönemi ilk kez 1934
yılında başlamıştır.
OsmanlıDevletinde Rumi Takvim daha çok mali
işlerde kullanılmıştır.
Atatürk'ün demokrasi ile ilgili düşünceleri:
Demokrasi ekonomik bir geçim kaynağıdeğildir.
Demokrasi siyasal özgürlüğü sağlayan bir sistemdir.
Demokrasi vatandaşın egemenliğe
katılmasıdır.Demokrasi bütün bireylerin aynı
haklara sahip olmasıdır.
Atatürk'ün yaptığıulus tanımında yer alanlar:
Beraber yaşama konusunda ortak bir arzuya sahip
olmak. Zengin bir hatıra mirasına sahip olmak.
Birlikte yaşama konusunda samimi olmak. Ortak
mirasın korunmasıkonusunda müşterek iradeye
sahip olmak.
1926'da kabul edilen Türk Medeni Kanununun
laiklik için temel sayılabilecek maddesi Rüşt yaşına
ulaşan çocuğun dinini seçmekte özgür olması.
Türk Devrimini korumanın yolları: Devrime tepki
gösterenlere karşılık verilmesi. Devrimin yapanlar ve
yürütenlerce durmadan kökleştirilmesi. Devrimi
korumak için gerektiğinde sert önlemlerin
alınabilmesi. Devrimin getirdiklerinin tüm topluma
anlatılması.
OsmanlıParlamentosunun hiçbir zaman doğrudan
doğruya ulusun sahip olduğu bir egemenlik
anlayışınıyansıtmamışolmasının temel nedeni
Egemenlik hakkının halka verilmemişolmasıdır.
Ulusal ordunun kurulmasıaşamasında karşılaşılan
para sıkıntısınıgidermek amacıyla TBMM
Hükümeti tarafından başvurulan yollar: Halka yeni
vergiler konması, Posta havalelerinin
geciktirilmesi,Vergilerin oranlarının arttırılması,
Bankalardaki paralara el konulması
Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası"Parti dinsel
düşüncelere ve inançlara saygılıdır." maddesini
programına almakla "Türk toplumunun evrimsel
gelişmeyi sağlayamadığıiçin devrime gittiğini"
tarihsel ve toplumsal gerçeği kavrayamadığını
göstermiştir.
Hatay'ın Türkiye'ye katılmasınısağlayan gelişmeler:
Fransa'nın Suriye'deki mandasınıbırakmak
istemesi, İngiltere'nin Türkiye'den yana
arabuluculuk görevini üstlenmesi, Uluslar
Kurumunun denetiminde olan Hatay
parlamentosunu oluşturacak seçimlerin Fransızlar
tarafından yürütülememesi, Hatay parlamentosunda
Türkiye ile birleşme kararının alınması.
"Aydınlanma Döneminin getirdiği özgürlük anlayışı"
Ulus Devlet kavramının ortaya çıkmasına neden
olmuştur.
Çoğunluğun her zaman haklıolduğu formülünü
ortaya atarak yasaların ancak bu yolla
yapılabileceğini söyleyen düşünür Rousseau'dur.
Atatürk tarafından uygulamaya konulan temel
iktisat politikaları: Anti-enflasyonist para-kredi
politikası, Denk bütçe politikası, Planlıkalkınma
politikası, Devalüasyonsuz dışekonomik ilişkiler
politikası.
Egemenliği kullananların, bu hakka seçime dayalı
olarak sahip bulunduklarıdevlet biçimi
Cumhuriyettir.
Türk yurttaşlarına genişbir din ve vicdan özgürlüğü
tanıyan ilk anayasa 1924 Anayasasıdır.
Atatürk'çü Sistemi bir bütün olarak reddedenlerin
1.grubu "Osmanlısistemine dönmek özleminde
olanlar, 2.grubu iyi ve sağlam bir eğitim almış
olanlardır.
Türk siyasal bilincini geliştiren ve güçlendiren en
önemli öğe "Egemenliğin ulusa ait olması" dır.
Kabilelerin devlet düzenine geçmesini sağlayan
etkenler: Aynıdili konuştuklarınıanlamaları, Ortak
ekonomik çıkarlarının olduğunu görmeleri, Aynı
inanca sahip olduklarınıanlamaları, Düşmanlarının
ortak olduğunu anlamaları
Halifeliğin kaldırılmasından sonra ortaya çıkan tepki
çevrelerinin oluşturduğu gruplar: Devrim adımlarını
benimseyen ancak bunların çerçevesini çizemeyerek
iktidara geçmeye çalışanlar, Halifesiz bir
Cumhuriyeti kabullenmekle birlikte daha ileriye
gidilmesini istemeyenler, Cumhuriyeti kabul etmekle
birlikte halifesiz bir toplum düşünemeyenler,
Cumhuriyete ve Halifeliğin kaldırılmasına kesinlikle
karşıolanlar.
Ulus egemenliğine dayanan Yeni Türk Devleti'nin
yönetim şekli olarak cumhuriyeti benimsediği
günlerde, geleneksel Osmanlıkurumlarından Hilafet
ayakta kalmıştır.
Yeni Türkiye Devleti'ndeki bütün okulların Milli
Eğitim Bakanlığına bağlanmasıTevhid-i Tedrisat
Kanunu ile olmuştur.
Aydınlanma düşüncesinin OsmanlıDevletine yavaş
bir şekilde girmesinin nedenleri: Eğitim alanındaki
gelişmelerin yetersiz olması, Geleneksel devlet
düzeninin değişmeyeceğinin düşünülmesi, Devletin
tanrısal nitelikte bulunduğu yargısının kesin olması,
Devletin ekonomik açıdan durgunluk döneminde
olması.
Türkiye'nin devletçi bir ekonomik politika
uygulamaya geçmesinin temel nedeni her çareye
başvurulduğu halde sanayi işletmesi kuracak özel
girişimcilerin ortaya çıkmamasıdır.
Türk tarihinde siyasal özgürlükler uğrunda ilk
mücadele Genç Osmanlılar tarafından verilmiştir.
Siyasal partilerin kurulmasıdöneminin açılması,
Meclisi Mebusanın yetkilerinin arttırılması,
Hükümetin meclise karşısorumluluğunun kabul
edilmesi, Padişahın yasama yetkisinin daraltılması,
1909 Anayasa değişikliği ile olmuştur.
İtalya'nın Birinci Dünya Savaşıbaşladığında taraf
değiştirerek İtilaf Devletleri yanına geçmesinin
doğurduğu sonuç Avusturya-Macaristan ordularının
Kuzey İtalya'ya yayılmasıdolayısıyla cephelerin
genişlemesidir.
Ulusal bir bilincin doğmasıve başlatılan kurtuluş
hareketinin ulusa mal edilmesi konusunda kesin
karara varılmasıdüzenli ordunun kurulmasıyla
olmuştur.
Yurtseverler tarafından, İstanbul Hükümetine bağlı
olarak yarıözerk bir siyasal kuruluşdüşüncesinin
pekiştirildiği kongre Alaşehir Kongresidir.
Avrupa'yıdemokratik değerlerin işlediği bir ülkeler
topluluğu haline getirmek, insan haklarınıve
özgürlüklerini el birliği ile korumak amacıyla
kurulan uluslararasıörgüt Avrupa Konseyidir.
Yurdun savunulmasıiçin bütün ulusal güçlerin
toparlanması, OsmanlıDevletinin Uluslar
Kurumuna alınmasının sağlanması, yurtdışına
kurullar gönderilerek Türklerin uğradıkları
haksızlıkların anlatılmasıgibi amaçları
gerçekleştirmek isteyen kongre Milli Kongre'dir.
İttihat ve Terakki Cemiyetinin özellikleri: Türk
kadınına bazıhaklar tanımanın yolunu açması,
Özgürlük ve demokrasi isteği ile yola çıkıp
diktatörlüğü kurması, Ulusal bir burjuvazi
yaratmaya çalışması, Her türlü yeniliği Türkçülüğün
ışığıaltında yapmak istemesi.
TBMM nin kuruculuk niteliği 1924 Anayasasıile
sona ermiştir.
Halkçılığın amaçları: Türk halkının kendi kendini
yönetmesini sağlamak, Ulusal egemenlik esasına göre
demokratik bir rejimi pekiştirmek, Halkın hakça eşit
bir düzen içinde yaşamasınısağlamak, Toplumsal
dayanışmayıve birliği sağlayarak insanlarımutlu
kılmak.
Atatürk ideolojisinin üzerinde kurulduğu iki üst ilke
Akılcılık ve Ulusçuluktur.
İtilaf Devletlerinin 16 Mart 1920 de İstanbul'u
resmen işgal etmelerine neden olan en önemli olay
son OsmanlıMebusan Meclisinde Misak-ıMillinin
ilan edilmesidir.
1876 OsmanlıAnayasasının varlığınıkesin olarak
ortadan kaldıran olay 1 Kasım 1922 de Saltanatın
kaldırılmasıdır.
1950-60 dönemi iktidarlarının en belirgin özelliği
"Türk Devrimini bir bütün oarak benimsememek"
1-Türk Tarih ve Dil Kurumlarının çalışmaya
başlaması
2-Üniversite reformu
3-Belediye seçimlerinde kadınlara seçme ve seçilme
hakkının tanınması
4-Din adamlarının kılıklarının düzenlenmesi
Ayastefanos antlaşmasıile Kıbrıs adasının yönetimi
İngilizlere bırakılmıştı.
Türk tarihinde Sağlık Bakanlığıilk kez 1920 'de
kuruldu.
Türk halkına sendikalaşma olanağının verildiği,
işçiye grev ve toplu sözleşme hakkının tanındığıilk
anayasa 1961 anayasasıdır.