Maliyet Muhasebesi açıköğretim fakültesi ders notları
MALİYET MUHASEBESİ
Satılan malların maliyeti tükenmişmaliyetlere bir örnektir.
Giderler, bir dönemin gelirlerinde n düşüle n maliyetlerdir.
Dönem içi hammadde alışları+ Dönem başıhammadde stoku - Dönem içinde kullanılan
hammadde = Dönem sonu hammadde stoku
Bir üretim işlet mesinin belli bir dönemdeki faaliyetleriyle ilgili bilgiler 1000 TL olarak
şöyledir:
Dönem başıyarımamul stoku 120 000
Dönem sonu yarımamul stoku 180 000
Dönem başımamul stoku 630 000
Dönem sonu mamul stoku 540 000
Dönem içinde tamamlanan malların 980 000
maliyeti
Buna göre döne m içinde satılan malların maliyeti 1 070 000 000 TL dir.
Tamamlanan malların maliyeti + Dönem başımamul stoku - Dönem sonu mamul stoku
= Satılan malların maliyeti
980+630-540=1 070 000 000
Safha maliyeti sistemi ve siparişmaliyeti sisteminde birim maliyetlerin hesaplanma
yöntemlerine göre ayırım esas alınır.
Bir üretim işlet mesinin belli bir dönemdeki faaliyetleriyle ilgili bilgileri ( milyon TL
olarak ) şöyledir:
Dönem başıyarımamul stoku 115
Dönem sonu yarımamul stoku 120
Dönem başımamul stoku 220
Dönem sonu mamul stoku 190
Satılabilir mamullerin maliyeti 755
Buna göre tamamlanan mamullerin maliyeti 535 milyon TL dir.
Tamamlanan mamullerin maliyeti + Dönem başımamul stoku = Sat ılabilir mamullerin
toplam maliyeti
T+220=755
T=535
Mamullere doğrudan yüklenebilme olanağıaç ısından bir f abrikada üretimde kullanılan
ele ktrik enerjisi Endire kt maliyettir.
Giderlerin dönem gelirine yüklenmesindeki z amanlamaya göre ayırım gözönüne
alınırsa, fabrika binasının aylık yangın sigortasıiçin yapılan gider Mamul (imalat)
maliyeti grubu içinde yer alır.
Stok bulundurma maliyetleriyle, siparişmaliyetleri toplamının en az olduğu nokta
Optimal siparişmiktarınıifade eder.
Karar verme amaçlarıaçısından, mevcut makinenin net defter değeri Batmışmaliyettir.
Alınacak kararlardan etkilenmez.
Mamulle ilişkisi açısından, mutfak dolabıimal etmek için kullanılan sunta Dir ekt
malze medir.
Bir işlet mede üretimde kullanılan A malzemesi ile ilgili bilgiler şöyledir:
Tarih Miktar Birim Birim maliyeti (TL) Tutar (TL)
Stok 1 Eylül 300 40 000 12 000 000
Satın alınan 5 Eylül 1 500 44 000 66 000 000
Satın alınan 12 Eylül 1 000 50 000 50 000 000
Üretime verilen 15 Eylül 2 300
Satın alınan 22 Eylül 2 200 55 000 121 000 000
Üretime verilen 28 Eylül 2 000
Bu bilgilere ve son-giren ilk-çıkar (LIFO) yöntemine göre, Eylül ayında üretimde
kullanılan malzemenin maliyeti 212 200 000 TL dir.
1000 tanesi 50 milyon
2300-1000=1300
1300 tanesi 57,2 milyon
2000 tanesi 110 milyon
Toplam 217 200 000 TL.
Yukarıdaki bilgilere ve ilk-giren ilk-çıkar (FIFO) yönte mine göre, Eylül sonundaki
malze me stokunun maliyeti 38 500 000 TL dir. 2200-1500=700
700 x 55000=38 500 000
Tamir-bakım ekibinde çalışanların aylık ücretleri endirekt işçilik maliyetlerine örnektir.
Genel imalat maliyetini oluşturan kalemler:
Üretim departmanıyöneticisinin aylığı-makinelerin amortismanı-endir ekt malzeme
Kapasite yetersizliği bulunmayan bir işlet me, bir müşterinin siparişettiği bir mamul
partisinin bitirilmesi için fazla mesai yapmak zorunda kalmıştır. Bu fazla mesai
far klarınımuhasebeleştirmek için Siparişin direkt işçilik maliyetine eklenir.
Bir üretim işlet mesinde genel imalat maliyetleri (GİM) üretime direkt işçilik maliyetleri
esas alınarak yüklenecektir.
BütçelenmişGİM 1 500 milyon TL
Bütçelenmişdir ekt işçilik 750 milyon TL
Bu dönem direkt işçilik maliyeti 86 milyon TL
Buna göre, bu dönem maliyetleri yüklenec ek genel imalat maliyeti (GİM) 172 000 000
TL dir. (1500/750)*86=172 milyon
Bir üretim depart manına ilişkin 4 aylık tamir bakım maliyetleri şöyledir:
Aylar Makine Saatleri Tamir -Bakım Maliyeti(TL)
1 6 600 779 000 000
2 6 500 772 500 000
3 7 500 837 500 000
4 9 200 948 000 000
Düşük-yüksek noktalar yöntemi uygulayacaktır.(Faaliyet hacmi dikkate alınacaktır.)
Bu bilgilere göre makine saati (MS) başına düşen değişken tamir-bakım maliyeti 65000
TL/MS dir. 948-772,5=17 550
9200-6500=2700
17 550/2700= 65000 TL/MS
Yukarıdaki bilgilere göre aylık sabit tamir ve bakım maliyeti 350 000 000 TL dir.
948 000 000 -(9200 * 65000)=948-598=350 milyon
772 500 000 - (6500*65000)=350 milyon
Tekdüzen Hesap Planının 7/A seçe neğine göre, üretim için kullanılan elektriğin
maliyeti, Genel Üretim Giderleri Hesabıfonksiyonel maliyet hesabının yardımc ı
hesaplarına kaydedilir.
Tekdüzen Hesap Planında 7/A seçeneğinde ki maliyet hesapları, Fonksiyonellik esas
alınarak büyük defterde düzenlenmiştir.
Maliyet yerleri sınıflamasıaç ısından bir tekstil fabrikasında dokuma de partmanıEsas
üretim maliyet yeridir.
Bir üretim işlet mesinde Döküm ve Montaj olmak üzere iki üretim de partmanı
mevcuttur. Dökümü yapılan parçalar Montaj Departmanına aktarılmakta ve üretim
Montaj Departmanında tamamlanmaktadır. Montaj Departmanıyöneticisinin maaşı
maliyet yerleri açısından değerlendirildiğinde bu departman açısından direkt
maliyettir.
Esas maliyet yerleri P Q
Yardımcıhiz met Maliyet yeri A %50 %20
Yardımcıhiz met maliyet yeri B % 40 % 60
Toplam maliyetler A 210 000 000
Toplam maliyetler B 300 000 000
Ayrıca yardımcıhiz met maliyet yeri A'nın giderlerinden, yardımc ıhiz met maliyet yeri
B %30 oranında yararlanmaktadır.Bu bilgilere ve dire kt dağıtım yöntemine göre A'dan
R'nin alacağıpay 60 000 000 TLdir. 210*20/70=60 milyon
Yukarıdaki bilgilere ve kademeli dağıtım yöntemine göre B'den P'nin alacağıpay 145
200 000 TL dir. 210*30/100 + 300=363 milyon
363 *40/100=145 200 000