Vergi Uygulamaları açıköğretim fakültesi ders notları
VERGİ UYGULAMALARI
Anayasaya göre Bakanlar Kurulunun
vergilendirmeye ilişkin değişiklik yapmaya yetkili
olduğu konular: İstisnalar, Muafiyetler, İndirimler,
Oranlar
Anayasa mahkemesinin bir vergi kanununu
yürürlükten kaldırma yetkisine sahiptir.
Kendisi mükellef olmadığıhalde, mükellefle ilişkisi
nedeniyle verginin hesaplanarak kesilmesi ve
ödenmesi ve buna ilişkin biçimsel ödevlerin yerine
getirilmesi açısından vergi idaresine karşımuhatap
olan kişiye Vergi sorumlusu denir.
Matrahın saptanmasına ilişkin usuller: Beyan usulü,
Götürü usulü, İdarece takdir usulü, Karineler usulü
Mesleki bir teşekküle kaydolunmasıtüccar
bakımından işe başlamanın unsurlarındandır.
Kollektif bir şirketin yıllık faaliyet bildiriminde yer
alanlar: En yüksek nakit girişi, Gelir tablosu
bilgileri, En yüksek nakit çıkışı, Bilanço bilgileri
Borsa ajanlarının, Borsa acentalarının , Gümrük
komisyoncularının, Noterlerin kazancıserbest
meslek kazancıdır.
Tüccarlar, faaliyetlerinden hiçbir gelir elde etmemiş
olsa dahi, yıllık beyanname vermek zorundadır.
15.07.1997 tarihinde tasfiyeye giren ve 25.03.2000
tarihinde tasfiyesi sonuçlanan bir şirketin kurumlar
vergisi açısından 4 tasfiye dönemi olacaktır.
Tüketim kooperatiflerinde risturn istisnasının
hesaplanmasında emek alımları, et ürünleri alımları,
konserve alımları, giyecek alımlarıdikkate alınır.
Hisselerin vergisiz olarak devri bakımından Anonim
şirket ortaklarıdiğerlerine göre daha avantajlıdır.
Bir işletmenin çeşitli şubeleri aynınumaralıfatura
kullanmak isterlerse, Faturalara bölümlerin ayrıayrı
isimlerin yazılmasıveya özel işaretler konulması
zorunludur.
İktisadi varlıklar, normal kullanma sürelerinden çok
önce yıpranma ve yok olma gibi tehlikelerle karşı
karşıya bulunuyorsa Fevkalade amortisman usulü
uygulanır.
Naim Uygun Anonim Şirketinin 31.12.1999 tarihinde
20 milyar TL'lik alacağının icra aşamasında olduğu
ve henüz tahsil edilemediği görülmüştür. Buna göre
şirketin yapmasıgereken işlem : Şüpheli alacak
karşılığıayrılmalıdır.
Avukatın milletvekilinden vekalet ücreti tahsil etmesi
katma değer vergisine tabidir.
Almanya'da ikamet eden mükellef A'nın babası,
01.02.1999 tarihinde İstanbul'da vefat etmiştir.Buna
göre A'nın en geç hangi tarihe kadar veraset ve
intikal vergisi beyannamesini vermesi gerekir.
Yapıkooperatiflerinin sahip olduklarıhizmet
binalarının bina vergisinden muaf tutulmasının
koşulu Kiraya verilmemesidir.
Eğlence vergisinin mükellefi Eğlence yerini işleten
gerçek ve tüzel kişilerdir.
80 milyon TL'ye sattığıbir müzik seti için fatura
düzenlemediği tespit edilen bir tacire kesilmesi
gereken özel usulsüzlük cezasının miktarı8 milyon
TL'dir.
21.01.1999 tarihinden itibaren Vergi ziyaıcezası
uzlaşmaya konu olamaz.
Vergi hatalarınıortaya çıkarma yolları: İlgili
memurun hatayıbulması, Üst memurların yaptıkları
incelemeler, Teftiş, Vergi incelemesi
Genel bütçeye dahil vergi hatalarının düzeltilmesinde
şikayet yoluyla başvuru Maliye Bakanlığına yapılır.
Doğal afetler nedeniyle vergi borcunu terkin etme
yetkisi Maliye Bakanlığına aittir.
Bakanlar Kurulunun vergi konusunda kanun
hükmünde kararname çıkarma yetkisinin
olmamasının nedeni: Vergi ödevine ilişkin Anayasa
hükmü, Anayasanın siyasi haklarve ödevler
bölümünde yer almıştır. Siyasi haklar ve
ödevlerkonusunda KHK çıkartılamayacağından
vergi konusunda da KHK çıkartılamaz.
Danıştay, Bakanlar Kurulu kararlarınıyürürlükten
kaldırabilme yetkisine sahiptir.
Mükelleflerin ödevleri: Bildirim, Defter tutma,
Belgeleri saklama, Beyanname verme
Vergi tarhışekilleri: İkmalen, Beyannameye
dayanan, Re'sen, Verginin idarece tarhı
Ocak-Mart aylarıiçin belirlenen kazanç üzerinden
hesaplanan geçici vergi en geç 15 Mayısta ödenir.
Şahıs şirketlerinin yapmak zorunda olduğu günlük
işlemlerden biri Belge verilip alınmasıdır.
Sermaye şirketlerinin kazançlarının vergilendirilme
yöntemleri: Klasik sistem, Ayrıoranlar sistemi,
Bütünleştirilmişsistem, Vergi alacağısistemi
X Tüketim Kooperatifinin 1999 yılıkazancı100
milyar TL'dir. Kooperatifin 1999 yılısatışlarıtoplamı
500 milyar TL, ortaklara yapılan toplam satış300
milyar TL , ortaklara gıda ve giyecek satışıise 50
milyar TL olduğuna göre bu kooperatifin
yararlanacağıristurn istisnası10 milyar TL'dir.
Şahıs şirketlerinin, kuruluşanındaki ortaklık
sözleşmesini onaylama yetkisi Notere aittir.
Kazai bir hükme veya kanaat verici bir belgeye göre
artık tahsiline imkan kalmayan alacaklara Değersiz
alacaklar denir.
İmtiyazlışirketler yeniden değerlemeden
yararlanamaz.
Bir anonim şirket, bilançosunda kayıtlıbir
gayrimenkulünü yıllığı20 milyar TL'dan kiraya
vermişve 1999 yılında 1999,2000,2001 yıllarına
ilişkin 60 milyar TL kira bedelini peşin olarak tahsil
etmiştir.Buna göre söz konusu şirketin, 1999 yılıkar
zarar hesabında gelir olarak göstereceği miktar 20
milyar TL'dir.
İşçinin evini satışıKatma değer vergisinin konusuna
girmez.
Emlak vergisine ilişkin tahsil işlemleri Belediyeler
tarafından yapılır.
Eğlence vergisinin mükellefi Eğlence yerini işleten
gerçek ve tüzel kişilerdir.
500 milyonTL'lık bir satışfaturasınıdüzenlemediği
saptanan tacire kesilecek özel usulsüzlük cezasının
miktarı50 000 000 TL'dir.
Uzlaşma istemi, vergi ve ceza ihbarnamesinin tebliği
tarihinden itibaren başlayarak en çok 30 gün içinde
yapılmalıdır.
Vergilendirme hataları: Mükellefiyette hata, Konuda
hata, Mükellefin şahsında hata, Muafiyet döneminde
hata
Aynıyargıçevresindeki idare ve vergi mahkemeleri
arasında çıkan görev ve yetki uyuşmazlıklarınıkesin
olarak karara bağlayan organ Bölge İdare
Mahkemesi'dir.
Doğal afetler nedeniyle vergi borcunu terkin etme
yetkisi Maliye Bakanlığına aittir.
Devlete bir yük getiren uluslararasıvergi
anlaşmalarının yürürlüğe konmasıKanun ile
kabulüne bağlıdır.
Vergi Usul Kanununda "Vergiyi doğuran olayın
kanunlarla yasak edilmişolmasının mükellefiyet ve
sorumluluğu kaldıramayacağının " hükme
bağlanmasının nedeni Vergi adaletinin
gerçekleştirilmesidir.
Vergi Usul Kanunu'na göre tutulan defterlerin ve
belgelerin ilgili bulunduklarıyılıtakip eden takvim
yılından başlayarak 5 yıl süre ile saklanması
zorunludur.
Serbest meslek kazancının özellikleri: Ticari
mahiyetinin olmaması, İlmi bilgiye dayanması,
Devamlıolarak yapılması, Bir işverene bağlı
olunmaması
Kurumlar vergisi kanununa göre sermaye
şirketlerinin indirebileceği giderlerden biri Hisse
senetleri ve tahvil ihraç giderleridir.
Tüketim kooperatiflerinde risturn istisnasının
hesaplanmasında Dayanıklıtüketim malıalımları
dikkate alınmaz.
Fatura , malın teslim tarihinden itibaren en geç 10
gün içinde düzenlenmelidir.
Kazai bir hükme veya kanaat getirici bir belgeye
göre tahsiline imkan kalmayan alacaklar hakkında
mükelleflerce yapılacak işlem: Değersiz alacak kabul
edilerek, kayıtlıdeğerleriyle zarara geçirilerek yok
edilir.
Yeniden değerleme oranının belirlenmesinde Toptan
eşya fiyatlarıendeksindeki ortalama artışölçüt
olarak alınır.
Veraset ve intikal vergisinin matrahından
indirilebilecek borç veya masraflar: Murisin belgeye
dayalıborçları, Cenazenin teçhiz ve defni için
yapılan masraflar, Murisin vergi borçları, Yabancı
ülkelerde ödenen veraset ve intikal vergisi
Hak sahibine, başkasına ait birşeyin üzerinden
faydalanma ve kullanma hakkısağlayan ayni
haklara intifa hakkıdenir.
Belediyelerin vergi gelirleri: İlan ve reklam, Eğlence,
Yangın sigortası, Haberleşme vergisi Vergi
karnesinin süresinin sonundan başlayarak 15 gün
geçtiği halde alınmamışolması, ikinci derecede
usulsüzlük cezasınıgerektiren fiillerden biridir.
İkmalen tarha göre yapılan tarhiyatta uzlaşma talep
edilebilir.
Vergi ziyaısuçunun unsurlarıgerçekleşmeden ceza
kesilmesi bir vergi hatasıdeğildir.
Vergi yargıkararlarının uygulanma süresi 30 günü
geçemez.
Vergi Hukuku'nun yürütme organından doğan
kaynaklarıarasında yer alanlar: Tüzükler,
Yönetmelikler, Özelgeler, Genelgeler
Anonim şirketler tüzel kişiliğe sahiptir.
Matrahın saptanmasına ilişkin usuller: Beyan,
Götürü, İdarece takdir, Karineler usulü
Adi ortaklığın tüzel kişiliği yoktur.
Şahıs şirketlerinin tasfiyesinde, sınırsız sorumluluk
Zamanaşımısüresi sonuna kadar devam eder.
Sermaye şirketlerinin kazançlarının vergilendirilme
yöntemleri: Klasik, Ayrıoranlar, Bütünleştirilmiş,
Vergi alacağısistemi
Bir takım özellikleri nedeniyle bazıişletmelerin
takvim yılından farklı, özel hesap dönemleri
uygulayabilmeleri için Maliye Bakanlığının iznini
almalarıgerekir.
Emlak Vergisi Kanunu'na göre, idarenin verdiği ek
süreye rağmen beyanname verilmemesi durumunda
Vergi idarece tarh olunur.
Gayrimenkullerin ivazsız olarak intikalinde vergiyi
doğuran olay Tapuya tescil ettirildiği tarihte ortaya
çıkar.
Belediyelerin tahsil ettiği harçlar: Bina inşaat harcı,
Kaynak sularıharcı, İşgal harcı, Ölçü ve tartıaletleri
muayene harcı
Danıştay, bir yüksek idare mahkemesi olmasının
yanında danışma ve inceleme merciidir.
Vadesinde ödenmeyen kamu alacaklarına uygulanan
gecikme zammı31.01.2002 tarihinden itibaren %7
olarak uygulanmaktadır.