TİROİDİN ÇALIŞMA BOZUKLUKLARI

Son güncelleme: 25.06.2008 13:34


  • Tiroidin fazla çalışması ( hipertiroidizm; tirotoksikoz ya da zehirli guatr )

    Eğer tiroit fazla çalışıyorsa, diğer bir deyişle T3 ve T4 hormonlarını çok miktarda üretip kana salıyorsa hipertiroidizm ( toksik guatr ya da zehirli guatr ) adı verilen diğer önemli bir çalışma bozukluğu ortaya çıkar. En önemli bulguları;

    Ellerde titreme
    Sinirlilik
    Huzursuzluk
    Sıcağa dayanıksızlık
    Çarpıntı
    Kas zayıflığı ve çabuk yorulma
    Artmış barsak hareketleri ve bazen ishal
    Diyet yapmaksızın kilo kaybetme
    Saç dökülmesi
    Deride incelme ve tırnakta kırılmadır

    Özellikle yaşli hastalarda, standart tedaviye dirençli kalp yetmezligi gelişebilir.
    Hipertiroidizme yol açan durumlar nelerdir ?

    Tiroidin fazla çalışması, vücudun bağışıklık sistemindeki bir sapmaya bağlı olarak tiroidin aşırı uyarılması sonucu ortaya çıkmışsa Graves ya da Basedow hastalığı adını alır ve tiroit genellikle düzgün büyümüştür. Bu da otoimmün bir hastalıktır. Bu hastalarda yukarda sayılan belirtilere ilaveten ciddi göz bulguları saptanır. Bunlar:
    Göz kürelerinin öne doğru fırlaması
    Gözde ağrı ve kızarıklık , göz kapağında şişme
    Göz kapakları arasında açıklık kalmasıdır. Bu hastalığın çok şiddetli olması ve erken tedavi edilmemesi durumunda körlük bile gelişebilir.
    Yine tiroitte varolan bir nodülün kendi kendine, diğer bir deyişle vücudun denetim mekanizmalarından kaçarak fazla çalışması sonucu toksik nodüler guatr adı verilen durum ortaya çıkabilir. Bazen bunun nedeni özellikle yaşlı hastalarda fazla iyot alınması olabilir.
    Çok ender olarak beyindeki hipofiz bezinden fazla TSH salınmasına yol açan hastalıklar da tiroidin fazla çalışmasına neden olabilir. Çünkü TSH, hem tiroidi büyütebilen hem de tiroit hormonlarının yapımını sağlayan bir hormondur. Dolayısıyla TSH artınca tiroit hormonlarının yapımı da artacaktır.

    Bunların dışında amiodaron adlı kalp ilacını kullananlarda, tiroidin iltihabi hastalıklarının erken devresinde tiroidin fazla çalışmasına benzer bir durum ortaya çıkabilmektedir.

    Tiroit çok kısa bir zaman diliminde örneğin bir gecede gözle görülebilir bir şekilde büyüyebilir mi ?

    İki ayrı hastalık için geçerli olabilir. Bunlardan ilki tiroitte var olan bir nodülün içine kanama olmasıdır. Nodül daha önceden bilinen bir nodül olmayabilir. İkinci durum daha ziyade gribal bir enfeksiyonu takip eden dönemde ortaya çıkabilir. Tiroit tek veya iki taraflı şişmiştir. Subakut tiroidit denilen bu hastalıkta veya nodül içine kanamada en önemli yakınma boyunda ve tiroit bölgesinde hissedilen ve çoğu zaman şiddetli olan ağrıdır. Bu gibi durumlarda hekime başvurulmalıdır. Çünkü tanıları kolay konur ve tedavileri fazla karmaşık değildir.

    Tiroidin az çalışması ( hipotiroidizm )

    Tiroidin yeteri kadar çalışamamasına, yani yeteri kadar hormon üretememesine hipotiroidizm adı verilir. Bu durumda organlar daha az enerjiye sahiptir ve daha az çalışıyordur, diğer bir deyişle metabolizmada çeşitli derecelerde yavaşlama vardır. Bu hastaların en önemli yakınmaları :
    • İş yapmada isteksizlik
    • Yorgunluk
    • Soğuğa karşı dayanıksızlık
    • Tedaviye dirençli kabızlık
    • İştahsızlığa karşın kolay kilo alma
    • Tırnaklarda incelme ve kırılma
    • Ciltte kuruma
    • Göz çevresinde elde ve yüzde şişlik (ödem)
    • Vücut kıllarında azalma
    • Ter salgısının azalması veya kaybı
    • Daha ileri devrelerde unutkanlık ve dil büyümesi gibi bulgular tabloya eşlik edebilir.
    • Özellikle yaşlı hastalarda tablonun ilerlemesi koma ile sonuçlanabilir.
    Tiroidin az çalışmasına neden olan durumlar nelerdir ?

    Hipotiroidizme neden olabilen birçok hastalık vardır. Bunların hemen hepsi tiroid hormon yapımında azalmaya neden olmaktadır. Çok küçük bir grupta hormon düzeyi normal olmasına karşın hormonların dokular tarafından kullanılmasında sorun vardır. Bu grupta genetik bozukluk söz konusudur. Ayrıca sık olmamakla beraber daha önce isimleri verilen ve beyinde bulunan hipofiz ve hipotalamus adlı bölgelerin hastalıkları da hipotiroidizme neden olabilir. Burada sadece tiroide ait olan ve en sık görülen hastalıklar verilecektir.
    • Özellikle yaşli hastalarda az çalişmanin en önemli nedenlerinden biri, vücudun savunma sistemlerinin tiroidi harap etmesine bağlı gelişen hipotiroidizm olup Hashimoto hastalığı adını alır. Vücutta bu şekilde ortaya çıkan hastalıklara genel olarak otoimmün hastalıklar dendiğini hatırlatmakta yarar vardır.
    • Daha sonra da değinileceği gibi tiroidin iltihabi hastalıklarının son devresinde ortaya çıkabilir.
    • Bir diğer önemli bir neden ise daha önce de değinildiği gibi iyot eksikliği sonucu ortaya çıkan az çalışmadır.
    • Bazen bebekler tiroitsiz doğarlar. Bunlarda şiddetli tiroit yetersizliği ortaya çıkar.
    • Ayrıca tiroit ameliyatından sonra çıkarılan tiroit doku miktarına bağlı olarak gelişebilir. Bu durum özellikle ameliyattan sonra muntazam kontrollere gitmeyen hastalarda sinsice ortaya çıkabilir.
    • Herhangi bir nedenle radyoaktif iyot tedavisi almış hastaların çoğunda hipotiroidizm ortaya çıkabilir.
    • Daha önce değinilen ve tiroidin çalışmasını bozabilen yiyeceklerin aşırı tüketilmesi tiroidin az çalışmasına ve guatra neden olabilmektedir.
    • Ender olarak bazı ilaçların sürekli kullanılması da hastalıkla sonuçlanabilir. Bunlar içinde en iyi bilineni psikiyatrik hastalarda kullanılan lityum adlı maddedir.
    Tiroidin fazla çalışması ( hipertiroidizm; tirotoksikoz ya da zehirli guatr )

    Eğer tiroit fazla çalışıyorsa, diğer bir deyişle T3 ve T4 hormonlarını çok miktarda üretip kana salıyorsa hipertiroidizm ( toksik guatr ya da zehirli guatr ) adı verilen diğer önemli bir çalışma bozukluğu ortaya çıkar. En önemli bulguları;
    • Ellerde titreme
    • Sinirlilik
    • Huzursuzluk
    • Sıcağa dayanıksızlık
    • Çarpıntı
    • Kas zayıflığı ve çabuk yorulma
    • Artmış barsak hareketleri ve bazen ishal
    • Diyet yapmaksızın kilo kaybetme
    • Saç dökülmesi
    • Deride incelme ve tırnakta kırılmadır
    • Özellikle yaşli hastalarda, standart tedaviye dirençli kalp yetmezligi gelişebilir.
    Hipertiroidizme yol açan durumlar nelerdir ?

    Tiroidin fazla çalışması, vücudun bağışıklık sistemindeki bir sapmaya bağlı olarak tiroidin aşırı uyarılması sonucu ortaya çıkmışsa Graves ya da Basedow hastalığı adını alır ve tiroit genellikle düzgün büyümüştür. Bu da otoimmün bir hastalıktır. Bu hastalarda yukarda sayılan belirtilere ilaveten ciddi göz bulguları saptanır. Bunlar:
    • Göz kürelerinin öne doğru fırlaması
    • Gözde ağrı ve kızarıklık , göz kapağında şişme
    • Göz kapakları arasında açıklık kalmasıdır. Bu hastalığın çok şiddetli olması ve erken tedavi edilmemesi durumunda körlük bile gelişebilir.
    Yine tiroitte varolan bir nodülün kendi kendine, diğer bir deyişle vücudun denetim mekanizmalarından kaçarak fazla çalışması sonucu toksik nodüler guatr adı verilen durum ortaya çıkabilir. Bazen bunun nedeni özellikle yaşlı hastalarda fazla iyot alınması olabilir.
    Çok ender olarak beyindeki hipofiz bezinden fazla TSH salınmasına yol açan hastalıklar da tiroidin fazla çalışmasına neden olabilir. Çünkü TSH, hem tiroidi büyütebilen hem de tiroit hormonlarının yapımını sağlayan bir hormondur. Dolayısıyla TSH artınca tiroit hormonlarının yapımı da artacaktır.
    Bunların dışında amiodaron adlı kalp ilacını kullananlarda, tiroidin iltihabi hastalıklarının erken devresinde tiroidin fazla çalışmasına benzer bir durum ortaya çıkabilmektedir.
    Tiroit çok kısa bir zaman diliminde örneğin bir gecede gözle görülebilir bir şekilde büyüyebilir mi ?

    İki ayrı hastalık için geçerli olabilir. Bunlardan ilki tiroitte var olan bir nodülün içine kanama olmasıdır. Nodül daha önceden bilinen bir nodül olmayabilir. İkinci durum daha ziyade gribal bir enfeksiyonu takip eden dönemde ortaya çıkabilir. Tiroit tek veya iki taraflı şişmiştir. Subakut tiroidit denilen bu hastalıkta veya nodül içine kanamada en önemli yakınma boyunda ve tiroit bölgesinde hissedilen ve çoğu zaman şiddetli olan ağrıdır. Bu gibi durumlarda hekime başvurulmalıdır. Çünkü tanıları kolay konur ve tedavileri fazla karmaşık değildir.





#21.06.2008 18:59 0 0 0
  • paylaşımın için teşekkürler.
#22.06.2008 00:33 0 0 0
  • paylaşılmayan ve tekrar edilmeyen her konu gizli bir hazinedir
#25.06.2008 13:34 0 0 0