1. Ana Sayfa
  2. Genel
  3. Görme Engelli Çocuklar için Aile Eğitim Seti

Görme Engelli Çocuklar için Aile Eğitim Seti

Son güncelleme: 16.09.2008 04:38
GeceMavisi GeceMavisi foto
  • Görme Engelli Çocuklar için Aile Eğitim Seti


    Teşekkür Yaşamımıza anlam katan çocuklarımız için onların ve anne babaların yaşamını kolaylaştırmak, bilinçlendirmek mutluluk ve huzur içinde olmalarını sağlamak toplum bilincini ve yaşam kalitesini arttırmak amacıyla yapılan bir çalışmadır. Bu çalışmada görev alan tüm komisyon üyelerine teşekkürler.
    Ankara 2005

    GİRİŞ

    Düşlediğimiz daha iyi bir yaşam için siz anne ve babaların yaşam kalitesini arttıracak, bilinçlendirecek ve yaşantı oluşturacak, gereksinim duyduğunuz öncelikli konularda hedefler belirleyerek, sizlere somut bilgi ve öneriler sunduk.

    Kitap, görme engelli çocukları olan ailelerin faydalanabileceği önemli bir kaynak niteliğindedir. Okuyucuların temel gelişim alanlarında görüşlerini ve yaklaşımlarını bilinçlendirmek amaçlı hedefe yönelik pratik bilgiler ve önerilerle siz anne babaları düşünmek ve hareket geçirmek için planlanmıştır.

    Okuması ve uygulaması kolay olan zevkle okuyacağınız bir kitap olup Başbakanlık Özürlüler İdaresi Başkanlığının siz anne babalara armağanıdır.

    İçindekiler

    • Gözün Yapısı

    • Çocuğun Görme Seviyesi

    • Çocuk ve Görme

    • Çocukta Görme Özrünün Algılanması

    • Çocuklarda Görme Duyusunun Gelişim Aşamaları

    • Görme Özrünün Ölçüsü

    • Görme Özrünün Sebepleri

    • Anne Babaların Yaşadıkları Evreler

    • Demokratik Aile Tutumları

    • Eğitim

    • Görme Özürlü Öğrenciler İçin Özel Eğitim Okullarına Başvuru ve Kayıt koşulları

    • İstenilen Belgeler

    • Normalleştirme, Bütünleştirme, Kaynaştırma Ve En Az Kısıtlayıcı Eğitim Ortamı

    • Normalleştirme

    • Bütünleştirme

    • Birlikte Eğitim

    • Kaynaştırma Eğitimi

    • Normal Gelişim Gösteren Çocuklarla Görme Yetersizliği Olan Çocuklarda Gözlenen Gelişim Farkları Ve Anne Babalara Öneriler

    • 0-3 Yaş Grubu Çocuklarda Zihinsel Gelişim

    • 0-3 Yaş Grubu Çocuklarda Dil Gelişimi

    • 0-3 Yaş Grubu Çocuklarda Fiziksel Gelişim

    • 0-3 Yaş Grubu Çocuklarda Sosyal Gelişim

    • 0-3 Yaş Grubu Çocuklarda Özbakım

    • 3-6 Yaş Grubu Çocuklarda Zihinsel Gelişim

    • 3-6 Yaş Grubu Çocuklarda Dil Gelişimi

    • 3-6 Yaş Grubu Çocuklarda Fiziksel Gelişim

    • 3-6 Yaş Grubu Çocuklarda Sosyal Gelişim

    • 3-6 Yaş Grubu Çocuklarda Özbakım

    • 7-11 Yaş Grubu Çocuklarda Zihinsel Gelişim

    • 7-11 Yaş Grubu Çocuklarda Dil Gelişimi

    • 7-11 Yaş Grubu Çocuklarda Fiziksel Gelişim

    • 7-11 Yaş Grubu Çocuklarda Sosyal Gelişim

    • 12-18 Yaş Grubu Çocuklarda Zihinsel Gelişim

    • 12-18 Yaş Grubu Çocuklarda Fiziksel Gelişim

    • 12-18 Yaş Grubu Çocuklarda Cinsel Gelişim

    • 12-18 Yaş Grubu Çocuklarda Sosyal Gelişim

    • 12-18 Yaş Grubu Çocuklarda Duygusal Gelişim

    10- Algı- Hareket Bütünlüğü

    11- Evde Emniyet Kuralları

    12- Mesleki Rehabilitasyon

    13-Türkiye'de Görme Özürlülere Hizmet Veren Sivil Toplum Örgütleri

    14- Yasal Düzenlemeler

    15- İlköğretim Okulları

    16-Sivil Toplum Örgütleri

    17-Kaynaklar

    Çocuğun görmesinde zorluk olduğunu fark etmek aileyi üzen bir durumdur. Bütün anne ve babalar için endişe, üzüntü, suçluluk duygusu, acı ve reddetme sık rastlanan duygulardır. Görme özrünü kabul ederek, üretici düşünmeye geçmek, uzun zaman alabilir. Eşinizle sorunlar, diğer çocuklarınız, işiniz, eviniz ve sorumluluklarınız daima yanınızda olacaktır. Yükünüzü azaltmak ve işlerinizi kolaylaştırmak amacıyla; göz ve görme işlevleri, ailenin görme özürlü bireye karşı tutum ve davranışları, karşılaştıkları sorunlarla baş etme yolları, özürlü bireyin eğitimi, hakları ve ulaşabilecekleri kaynakları içeren bu kitap hazırlandı.

    Bilgi, sırtınızdaki sorumluluk ve yükü paylaşacak doğru kaynaklara ulaşmanızı sağlar.


    I- GÖZÜN YAPISI
    Göz organı küçük olmasına rağmen çok iyi gelişmiş bir ışık alıcısıdır. Gözün önemli bölümlerini ve görevlerini bilmek, çocuğunuzu anlamanızı ve ona faydalı olmanızı sağlar.



    Gözler, yüzümüzün ön tarafında yüz kemikleri içinde çukurlara yerleşmiş içleri sıvı dolu, top şeklinde görüntüleri paylaşan iki organdır. İki gözden çıkan algılayıcıların beyin ile bağlantıları vardır.

    Gözün en ön kısmındaki şeffaf, kubbe şeklindeki yuvarlak yapı 'kornea' dır. Korneada bulanıklık olursa görüntü içeriye alınamaz. Göz nakli denilen, başka bir insandan alınıp takılan tek göz parçası bu şeffaf dokudur. Gözü top gibi sert tutan mat beyaz yapı 'sklera' dır. Sklerayı örten zara 'konjunktiva' denir. Göz kapağı, sklera ve konjunktiva, gözü dış etkilerden korur. Bu koruyucularda eksiklik olursa göz dokuları dış etkilerle bozulur ve körlük ortaya çıkar. Korneadan bakınca gördüğümüz göze rengini veren renkli tabaka 'iris' tir. İrisin gelişme geriliğinde, göze giren ışığın ayarı yapılamadığından görme çok azalır. İrisin ortasından ışığın geçtiği küçük delik 'pupil' göz bebeğidir. Gözbebeği ile kornea arasını ön kamara sıvısı doldurur.Gözbebeğinin yapısının bozuk olduğu durumlar görmeyi bozar.

    Gözün içini çiğ yumurtanın akı gibi bir sıvı doldurur buna : vitre denir. Göz küresinin içini halı gibi döşeyen kan damar ağına koroid denir. Koroidin üstünde yatan ışığa hassas hücre örtüsüne 'retina' denir. Kalıtsal hastalıkların çoğunda retina hücrelerinin eksik çalışmaları sonucu körlük oluşur. İnce detayları, ışıkta ve renkli görmemizi sağlayan göz bebeğinin tam arka iz düşümüne oturan yeşil mercimek kadar küçük bir retina alanı çok hassastır ve 'maküla' adını alır. Retinadan toplanılan bilgileri beyine taşıyan elektrik kablosuna 'optik sinir' denir.

    Göz bebeğinin arkasında görüntüyü netleştiren 'merceğimiz' vardır. Silier kaslar bu merceği odaklamaya yardım ederler. Mercekte bulanıklık 'katarakt' olarak bilinir. Çocuk göz bebeğinde bulanıklık ile doğarsa acil ameliyat edilmelidir. Gözün ön kamara sıvısı sürekli üretilir ve iris kökünden boşaltıcı kanallar ile boşalması şarttır. Eğer uygun boşalamazsa göz içi basıncı yükselmesi ile göz tansiyonu hastalığı 'glokom' oluşur. Çocuğun gözü büyüktür. Acil tedavi gerektirir. Tedavi edilemezse görme azalır ve körlük olur. Görme siniri gözden aldığı görüntüyü beynin arka tarafındaki görme merkezine taşır. Gördüğünü anlama burada gerçekleşir. Taşıyıcı sinir kablosundaki hasar ile görme taşınamaz ve görmeyen göz hücreleri zayıflar.


    2- ÇOCUĞUN GÖRME SEVİYESİ
    Bütün çocukların doğumda görme düzeyi düşüktür.Işık ve şekil görebilen çocuğun görmesi 0-3 yaşında gelişir.Altı ayda anne ve babasının gözlerinin içine bakabilir. Zaman içinde göz doktorları çocuğunuzun görmesi hakkında daha çok bilgiye ulaşabilecektir. Araştırmalar göz ve görmenin doğumdan sonra gelişmesini sürdürerek 2 ay- 4 ay- 6 aylık dönemlerde özel ilerlemeler kaydederek 6 yaşında olgun görme seviyesine ulaştığını göstermektedir.

    Tam ve keskin görmenin olgunlaşması için gözün iyi ışık ve şekil ile uyarılması şarttır. Bakma işinin görme işine dönüşmesi için gözden gelip beyine gönderilen görüntünün algılanıp anlamlandırılması gerekir. Çocuğun dil gelişimi ve çevreyi tanıması ile ilişkili olmasından dolayı çocuğun tam olarak ne kadar ve nasıl gördüğünü anlamak zaman alacaktır. Tam körlük çok ender rastlanan bir durumdur. Çoğu çocuk fazla olmasa da bir miktar görebilir. Işığı görebilen çocuk, pencereyi bulabilir. Bu bilgi ile odanın genel yapısını anlayabilir. Çocuğun yaşadığı ortamdaki davranışlarını gözlemlemek önemli bilgiler verecektir.

    Anne ve babalar kadar çocuğu kimse iyi tanıyamaz. Aile çocuğu gözlemleyerek elde ettiği bilgileri uzmanlara anlatmalıdır.

    Çocuğunuzun görme zorluğunun birçok sebebi olabilir. Basit bir tanı verilebilir ama çoğu zaman hastalık ender ve tam bilinmiyorsa tanı zordur. Göz doktoruna sorabileceğiniz soruları burada tartışacağız.


    Karşılaşacağınız Uzmanlar
    En yakın sağlık ocağında muayeneyi yapan hekim çocuğunuzun genel sağlığını inceler. Çocuğunuza ileri tetkikler gerekirse hekim sizi yönlendirecektir. Çocuk doktoru bebeğinizin doğumundan itibaren muayenesini yaparak her dönemde gelişmesini takip eder. Göz doktoru ise hastanede çocuğunuzun gözünü muayene eder. Çocuğunuz için uzmanlara şu soruları sorarak bilgi alabilirsiniz:

    - Bu durumun sebebi nedir? Lütfen en basit şekilde anlatınız.

    • Bu duruma ne denir? Lütfen açıklar mısınız ?

    • Bu durum aileden kalıtımla mı geçiyor?

    • Genetik danışmanlık isteyebilir miyim?

    • Bu durumun tedavisi veya düzeltilmesi için bir yol var mıdır?

    - Özel bir tedavi gerekli mi?

    • Ne yardım edebilir?

    • Yardım için ben ne yapabilirim?

    • Çocuk ne yapmamalıdır? ( başını sallamamalı/ gözlerine bastırmamalı vs.)

    • Tedaviye rağmen durum daha kötüye gider mi? Aynı kalır mı? Daha iyileşir mi?

    • Benim çocuğum tekrar ne zaman incelenmeli ve muayene edilmelidir?

    • Daha ileri tavsiye ve yardım için nereye gitmeliyiz?

    • Çocuğuma yardımcı olmak için ben/ anne-baba olarak ne yapabilirim?

    • Okuyabileceğim yazılı bilgiyi nereden bulabilirim?

    • Gözlük fayda eder mi? Ne zamanlar takılmalıdır?

    • Çocuğumun ne kadar görebildiğini bana söyleyebilir misiniz?

    • Çocuğumun daha iyi görmesi için az görenler yardımları var mıdır?

    • En yakın az görenler kliniği neresidir?

    • Benim çocuğum en iyi nasıl görür?(uzaktan/yandan/renkli/loş ortamda/aydınlıkta/hareket ile/üç boyutlu)

    • Çocuğuma yardım etmek için özel ışık kullanımı var mı?

    • Çocuğumun eğitimi görme engelinden nasıl etkilenecektir?

    • Öğretmene görme zorluğu ile ilgili ne bilgi vermeliyim?


    3- ÇOCUK VE GÖRME

    Göz, optik- görme siniri veya beyin hasarı sebebiyle görme bozukluğu olabilir. Görme, insan bilgi ve öğrenmesinin %80'nini sağlar. Göz organı gelişmesini doğumdan sonra üç yaşında tamamlar. Bebek hareketli, parlak sarı renkli ve çizgili cisimleri gözleri ile takip eder. İnsan yüzü çok dikkat çeker. Yüz mimik ve hareketlerini taklit ederek öğrenme başlar. Çocuk bakarak ve görerek görmeyi öğrenir. Temel göz kullanımı öğrenilen bir gelişmedir. Altı yaşın sonunda en olgun görme kazanılmıştır.

    Görme yeteneğinin gelişme basamakları şöyle özetlenir:

    Farkında olma: Yakın çevremizde oluşan hareket, ses ve dokunmadan farkında oluruz.

    Dikkat: Görsel, sesli ve diğer duyusal uyarılara dikkatimiz çekilir. Onların farkına vararak onlara yönelir ve daha çok öğrenmeye çalışırız.

    Yerini Bulma: Belli bir ses, koku ve görüntünün varlığını saptayınca onu çevredeki diğer varlıklardan ayırmaya çalışırız.

    Hatırlatma: Önceden tanıştığımız bir nesneye sesini, kokusunu, sertliğini veya rengini hatırlayarak hoşlanıp, hoşlanmadığımızı düşüncemizde oluştururuz.

    Anlama: Anlamayı geliştirmek için bütün topladığımız bilgileri bir araya getiririz. Böylece hafıza ve problem çözme özelliklerimizi kullanırız. Bu nesne ile ne yapacağımızı kararlaştırırız.

    Görme kullanıldıkça gelişir. Eğer çocuğunuzun kullanılabilir bir görmesi varsa kullanmaya teşvik edilmelidir. Beyin görme ile gelen bilgiyi diğer duyulardan gelen bilgiler ile birleştirir(dokunma, işitme, tatma, koku alma) ve uzaydaki yerimizin farkında olmadır.

    Beyin dokumuzun %40'nı görme bilgilerinin birleştirilmesi için kullanılması görmenin çok temel bir duyu olduğunu ispatlar. Çocuklar gözlerini çevre tecrübesi elde edinirken kullanırlar. Böylece 'o anda öğrenme' gerçekleşir.

    Görüntü diğer duyu algılarını düzenleyerek bağlantılar kurar. Çocuğun zihin gelişiminde bu 'algılama düzenlemesi' dünyayı tanımasını sağlar.


    4- ÇOCUKTA GÖRME ÖZRÜNÜN ALGILANMASI
    Araştırmalara göre, çocuğun görmesinin gelişmesi doğum sonrası devam etmektedir. Kullanılabilir düzeye gelebilmesi için sürekli ve kaliteli uyarılmasına ihtiyaç vardır. 'Görme' için algılama yetenekleri de gelişmeli ve görüntülerin beyinde anlamlandırılması yapılmalıdır. Bu sebeple çocuğun ne kadar ve nasıl gördüğünü anlamak için aylar, yıllar geçer.

    Çocukta görme özründen şüphelenilmesi için şu belirtilerin olması gerekir;

    -Yenidoğan bebeğin gözbebekleri siyah olması gerekirken beyaz gözükmesi,

    -Gözün alışılmışın dışında küçük, çok büyük veya gelişmemiş olması,

    -Çocuğun yüzünü ışık kaynağına dönmemesi,

    -6-8 haftalık bebek anne-babasının yüzüne bakabilmeli ve gülümsemelidir.

    Tam körlük çok enderdir. Çoğu çocuk biraz görür. Ancak her görüntünün önemi vardır ve kullanılabilir.Yalnızca ışık görebilen bir çocuk pencerenin yerini bulunca odanın düzenini kurabilir.

    • Görme Duyusunun Gelişim Aşamaları

    Normal Çocuklarda;

    • ayda; Başını ve gözünü ışık kaynağına döndürme,

    Yatay ve dikey düzlemde obje takibi,

    6-8 haftada gözün içine bakış, "sosyal gülüşme".

    2-3 ayda; Yoğun göz teması,

    Dikey ve dairesel hareket takibi,

    Hareketli oyuncak takibi,

    Dudak okumaya başlama,

    3-6 ayda; Kendi ellerini seyretme,

    İleri uzanma, sallanan nesneyi yakalamak,

    Düşen ve uzaklaşan oyuncağı gözleme,

    Karşıya bakıştan yana bakışa dönme,

    Görsel dikkat alanının genişlemesi,

    7-10 ayda; Küçük parçacıkları fark etme,

    Önce dokunma ve parmak ucu ile tutma,

    Resimlerle ilgilenme,

    Yarısını gördüğü nesneye ilgi ve tanıma,

    11-12 ayda; Evde görsel yer bulma,

    İnsanları tanıma,

    Resimleri tanıma,

    Saklambaç oynama,

    1-2 yaşda; Haberleşmede görmenin önemi ,

    Yüz ifadeleri ve vücut dili,

    Öncül uyarılar ve gözlem,

    Olayların akışına bağlantı kurma,

    Sesli uyaranlara bağlanma.

    Görme Özürlü Çocuklarda;

    0-3 ayda; Gözbebeğinin titreşmesi (Nistagmus),

    Görüntüyü normal dışı odaklama (Eksentrik fiksasyon),

    Göz teması yok:bağlanma gelişmez,

    Orta hat (düz çizgi yol gibi) kavramı oluşmaz,

    Görsel takip gelişmez,

    3-6 ayda; Şaşılık oluşur,

    Göz tembelliği (Ambliyopi),

    Motor gelişim geriliği:başını tutamaz, emekleyemez,

    Kötü alışkanlıklar, göze parmak sokma, sallanma,

    7-12 ayda; Uzay duygusu gelişmez,

    Göz uyumu yoktur, görsel takip yapamaz,

    Merak duyusunda gelişme geriliği:arama yapamaz,

    1-2 yaşda; Görsel haberleşme eksikliği: oyun alanında dışlanma,

    Anlık-doğal öğrenme geriliği,

    Çevre ile iletişim kurmada zorluk; hareket kısıtlılığı ve uyum bozukluğu.

    Görmenin özellikleri ölçülebilir;

    -Yakın ve uzak görme denenerek ince detayları seçme ölçülebilir (görme keskinliği).

    - Renk ayırımı, görme alanı (anlık görünenler), ışığın etkisi, karanlığa uyum sağlamak, hareket algılama tespit edilebilir.

    - Gözlük ihtiyacı ile doğru gözlük camları hesaplanıp görüntünün çocuğa net ve keskin ulaşması çok önemlidir.

    Düşük görmesi olan çocukların görmeleri ölçülüp gözlük ile görmenin artması da ortaya konmalıdır. Bütün çocukların gözlük takması gerekmez. Ancak gözde bulanık görüntü 'ambliyopi' denilen 'tembel göz' durumunu oluşturur, görme azalır. Çocukların görmeleri ölçülürken onlara eşleştirecekleri resimler, yön gösterecekleri şekiller, okuma biliyorlarsa harfler gösterilir. Cevap veremeyen çocuklarda elektrik akımları ile ölçme cihazları hastane ortamında kullanılır.

    Diğer bir ölçme 'tercihli bakış', boş sayfa yerine çizgili resme bakmayı gören çocuğun tercih etmesidir. Göremeyen çocuk boş sayfaya bakmaya devam eder. Görme keskinliği kesir olarak belirtilir. Üst sayı, şeklin gözden tutulduğu uzaklık mesafesini gösterir(genellikle 6 metre ), alt sayı ise normal gözün (standart) bu şekli görebildiği mesafedir. 6/6 standart, normal görmedir. Harf tablosu ile görme ölçülürken en üstteki büyük harf normal göz ile altmış metreden görülebilir. Kişi yalnızca bu en büyük harfi görebiliyorsa görmesi 6/60 dır. Görme keskinliğinin bu şekilde ölçülmesi 'görme fonksiyonlarını' tam açıklayamaz: hareket, renk, açıklık/koyuluk, görme alanı, vs. Az bir görmeyi iyi kullanabilen çocuklar çok rahat hareket edip çevrelerini öğrenebilirler. Çocuğu gözleyerek onun görebildiklerini öğrenmek bize çok bilgi verir. Çocuğun konuşmasında gecikme varsa çocukla haberleşme daha çok gecikir ve zorlaşır.


    Çocuğunuzu kimse sizin kadar iyi anlayamaz. Bu sebeple gözlemlerinizi uzmanlara anlatınız.


    B- Görme Özrünün Ölçüsü
    Görme seviyesi göz uzmanı doktor tarafından ölçülür. Görme özrü tanımlanır: Hiç ışık görmeyen, tam kör en düşük seviyedir. Işık gören, el hareketlerini algılayan ağır görme özürlüdür. Altı metreden açılmış insan parmaklarını sayabilen az gören sınıfından ağır az görendir. Kitap, gazete okumada zorluk çeken ve okuyamayan ise az gören olarak tanımlanır. Bu görme seviyeleri göz doktoru tarafından ölçülür ve kaydedilir.

    C- Görme Özrünün Sebepleri

    Çocuğun görme özrünün birçok sebebi olabilir. Genetik-kalıtım, akraba evliliği ülkemizde çocukluk göz hastalıklarının temel sebebidir. Bunun yanında mikrop kapma veya kaza geçirme olabilir. Göz hastalıklarının erken teşhis edilip, tedavisine ve erken rehabilitasyonuna başlanması gerekir. Çoğu durumda bir özel neden bulunamayabilir.

    5- ANNE BABALARIN YAŞADIKLARI EVRELER

    Görme yetersizliği olan bir çocuğun doğumu, ailenin dengesini altüst ederek ailelerde değişik duygu ve düşüncelerin ortaya çıkmasına neden olabilir. Bu duygular her ailede farklı evrelerden geçer.

    Çocuğu olduğu gibi kabul etme sürecini kısaltabilen ailelerde, daha güvenli mutlu bir aile ortamı yaratılabilir.

    Özürlü çocuğa sahip anne babaların geçirdiği evreler ve gösterdikleri davranışlar şöyle sıralanır:

    Şok:

    - Aşırı üzülme,

    -Çaresizlik duygusu,

    -Kalbin hızlı bir biçimde çarpması, boşaltım organlarının çalışması, avuç içlerinin terlemesi, kulakların uğuldaması, flu (bulanık) görme gibi belirtiler gözlenebilir.

    Reddetme:

    -"O kadar kötü görünmüyor"

    -"Çocuğun olağan dışı bir durumu yok"

    -"Bunun tanısını doktor koymuş, bu nedenle başka doktorlara gitmek gerekir" diye düşünülebilir.

    -Olayların farkında olmamaya çalışma,

    -Başka şeylerle çok fazla meşgul olup çocuğun sorunuyla ilgilenmeye zaman bulamama.

    Depresyon:

    -"Artık iş işten geçti bundan sonra hiçbir şeyin anlamı yok" diye düşünülebilir.

    -Çevreyle ilişki minimuma indirilebilir.

    -Normal çocuk özlemi duyulabilir.

    Karmaşa:

    -" Böyle bir çocuğum olacağına keşke hiç olmasaydı"


    Suçluluk:

    -"Bu durum benden değil, senden yada senin ailenden kaynaklanmaktadır" gibi ailedeki diğer kişiler suçlanabilir.

    -Kişinin çocuğun durumundan kendini sorumlu tutması,

    -Olumsuz duygularla ilgili suçluluk duyma.

    Kızgınlık:

    "Neden ben?"

    Pazarlık:

    - "Eğer çocuğum düzelirse..."

    -Çocuğun özrünü ortadan kaldırmanın yolları aranır. Örneğin; ameliyat, ilaç vb.

    Kabul ve uyum:

    - "O bizim çocuğumuz ve biz onu seviyoruz"

    -Çocukla daha çok birlikte olma,

    -Çocuğun gereksinimlerini karşılamaya özen gösterme,

    -Uzmanlarla işbirliği yapma.

    Bu davranış özellikleri özürlü çocuğa sahip tüm ailelerde yaşanabilmektedir. Çocuğu olduğu gibi kabul etme sürecini kısaltabilir, yukarıda saydığımız evrelerin daha olumlu ve güvenilir geçmesini sağlayabilirsiniz. Demokratik aile tutumları geliştirebilen aileler bu dönemi daha az duygusal hasarla geçirir ve çocuğa iyi bir eğitim vermiş olur.


    6- DEMOKRATİK AİLE TUTUMLARI

    • Çocuklarını seven ve benimseyen çağdaş aile tipidir.

    • Anne baba arasında saygı ve sevgi vardır.

    • Ailede sorunlar emirlerle değil, konuşarak çözülür.

    • Evde gerginlik yaratmak yerine sıcak bir ortam yaratılır, aile içinde uzun süren çekişme, kavga ve anlaşmazlıklardan uzak durulur,

    • Çocuğa söz hakkı tanıyarak, birlikte konuşulur, şakalaşıp, eğlence ortamı yaratılır ona güven duygusu kazandıracak iletişim biçimleri benimsenir.

    • Çocuğun uyması gereken kurallar belirlenir.

    • Kuralları ailede herkes gönüllü olarak benimser.

    • Cezalar ılımlı ve eğiticidir. Çocuğa, güven duygusu ve sorumluluk kazandırılır.

    • Çocuğun kişiliğine saygı gösterilir yaşından olgun davranışlar beklenmez.

    • Özgür davranışları desteklenir

    • Dayaktan, onur kırıcı sözlerden özenle kaçınılır.

    Bu tutum ve davranışı gösteren ailelerin çocukları toplumda bağımsız, kendine yetebilen bir birey olarak yetişir.

    Onaylanan aile, anne-baba tutumları çocuğun olumlu davranış değişiklikleri göstermesinde ne kadar etkiliyse, onaylamadığımız anne-baba tutumları; "çok seven, kollayan, gevşek disiplinli aile tutumu", "baskıcı, itici, sevgisiz aile tutumu", "sevgisi yetersiz, disiplini gevşek aile tutumu", "geleneksel, ataerkil aile tutumu", "sıkı disiplinli, sevecen aile", "parçalanmış aile tutumları" da çocuklarımızın sağlıklı, uyumlu, kendine güvenli bir insan olmasını engelleyecektir.

    Demokratik aile tutumları içinde yetişen çocukda da, gelişme sürecinde olumsuz davranışlar gözlenebilir. Ancak anne-babaya karşı tepkileri ve çelişkili duyguları büyük boyutlara ulaşmaz. Çoğu çatışmalar ev içinde kalır, okul başarısını engellemez, sapmalar olmaz, başkaldırı fırtınaya değil kısa süren bir esintiye benzer.


    7- EĞİTİM
    A- Görme Özürlü Öğrenciler İçin Özel Eğitim Okullarına Başvuru ve Kayıt Koşulları

    Ülkemizde 15 görme engelli ilköğretim okulu bulunmakta olup, hepsi de yatılı ve gündüzlüdür.

    Özel Eğitim Almak İçin Başvurulacak Kurumlar

    • Millî Eğitim Müdürlüğü,

    • Rehberlik ve Araştırma Merkezi Müdürlüğü,

    • Özel Eğitim Kurumları,

    • Özel Özel Eğitim Kurumları.

    Kayıt için İzlenecek Yol ve İstenilen Belgeler

    • Bulunduğunuz ilin valiliğine veya ilçenin kaymakamlığına bir dilekçe ile başvurunuz.

    • Dilekçeniz Milli Eğitim Müdürlüğüne oradan da en yakın Rehberlik ve Araştırma Merkezine havale edilir.

    B- İstenen Belgeler

    • Tasdikli nüfus cüzdanı örneği (öğrenci için),

    • Veli ya da vasinin ikametgah ilmühaberi,

    • Tam teşekküllü bir hastaneden alınacak sağlık kurulu raporu. (Bu raporda çocuğun özrü, özür derecesi ve başka bir hastalığı olup olmadığı yer alacaktır.)

    • Rehberlik ve Araştırma Merkezince doldurulacak çocuk tanıma fişi,

    • Rehberlik ve Araştırma Merkezlerinden alınacak inceleme raporu,

    • İki adet yeni çekilmiş vesikalık fotoğraf,

    • İki adet veli adresi yazılı posta pulu yapıştırılmış zarf,

    • Ekonomik durumu gösterir belge (Öğrenci Devlet Parasız Yatılı okuyacaksa). Bu belge örneğine uygun şekilde Milli Eğitim Müdürlüğünde doldurulabilir.

    • Veli ya da vasinin çocuğun yarı yıl ve yaz tatillerinde yanına alacağını gösterir taahhütname (bu belge daha sonra çocuğun okuyacağı okul müdürlüğünce hazırlanıp veliye imzalatılır).

    • İl Milli Eğitim Kurulu Kararı (Milli Eğitim Müdürlüğünce hazırlanıp verilir).

    1- Hazırlanan bu belgelerin dosyası öğrencinin yatılı ve gündüzlü olacağını belirten bir dilekçe ile Milli Eğitim Müdürlüğüne teslim edilir.

    2- Görme engelliler ilköğretim okullarında gündüzlü veya yatılı öğrenim görmek isteyen öğrencileri il eğitsel tanılama, izleme ve değerleme ekibinin yönlendirme kararı ve il özel eğitim hizmetleri kurulunun yetiştirme kararı ile bu okullara yerleştirilir. Bu okullardan birine kayıt olmak isteyenler aşağıdaki işlemleri yerine getirmelidir.

    3- Görme engelliler ilköğretim okullarını bitiren öğrencilerden ortaöğretime devam etmek isteyenler 8. sınıfın sonunda öğrenim gördüğü okul müdürlüğüne başvuruda bulunurlar.

    • İlköğretim ve orta öğretim okullarında kaynaştırma yoluyla eğitimini sürdüren ve braille (kabartma) yazısı bilen öğrenciler, braille ders kitaplarını ücretsiz olarak Görme Engelliler Basımevi ve Akşam Sanat Okulu Altındağ - ANKARA (Tel: 0312 317 96 53) adresinden isteyebilirler.

    Okulların listesi kitabın sonunda verilmiştir.


    8- NORMALLEŞTİRME, BÜTÜNLEŞTİRME, KAYNAŞTIRMA VE EN AZ KISITLAYICI EĞİTİM ORTAMI

    Görme yetersizliğinden etkilenmiş bir çocuğun gören akranlarıyla aynı eğitim ortamında okuyabilmesi için kaynaştırmanın gereklerinin yerine getirilmesi gerekir. Bunun için öncelikle normalleştirme, kaynaştırma, bütünleştirme ve en az kısıtlayıcı eğitim ortamı kavramlarının doğru anlaşılması gerekmektedir.

    A- Normalleştirme

    Toplumdaki yaşam, biçim ve koşullarının tüm yetersizlikten etkilenmiş kişilere de sağlanması anlamına gelmektedir. Normalleştirme ilkesine göre görme yetersizliğinden etkilenmiş bir çocuk gören akranlarının yararlandığı tüm haklardan yararlanabilir. Görme yetersizliğinden etkilenmiş çocuk da, gören akranları gibi ailesine yakın gören akranlarının gittiği okula gidebilir. Ancak bu okullarda akranları kadar başarılı okuyabilmesi için gerekli olan özel eğitim öğretmeni, görme yetersizliğinden etkilenmiş öğrencilerin kullanacağı araç-gerecin ona sağlanması da onun en doğal hakkıdır. Normalleştirme kişiyi normal yapma anlamına gelmemektedir. Aksine yetersizlikten etkilenmiş bireylerin yetersizlikleriyle kabul edilip, toplumda diğer kişilere sağlanan hizmet, hak, sorumluklar ve fırsatların onlara da sağlanması anlamına gelmektedir.

    Normalleştirme ilkesinin savunduğu görüşlerin bir sonucu olarak;

    Kaynaştırma,

    Bütünleştirme ve

    Birlikte eğitim

    kavramları ortaya çıkmıştır.

    B- Bütünleştirme

    Bütünleştirme ilkesine göre, görme yetersizliğinden etkilenmiş bireyler de bu toplumun bir parçasıdır. Sosyal hayata entegre olabilmeleri toplumsallaşmanın gereğidir.

    C- Birlikte Eğitim

    Yetersizlikten etkilenmiş öğrencilerin, normal akranlarıyla birlikte normal sınıflarda eğitim almasıdır.

    • Kaynaştırma Eğitimi

    Özel yetişmiş personelin, özel destekleriyle, yetersizlikten etkilenmiş bireyin normal sınıflarda öğrenimini değişik zamanlı olarak sürdürmesi anlamına gelmektedir.

    Kaynaştırma da esas olan, görme yetersizliğinden etkilenmiş öğrencinin, günün en azından bir bölümünde, normal sınıfta akranlarıyla birlikte eğitim görmesidir. Ancak bunun için gereksinimleri doğrultusunda özel yetişmiş personel tarafından öğrenciye, aileye, sınıfa, sınıf öğretmenine ve okul personeline gerekli destek özel eğitim hizmetinin verilmesi gereklidir. Aynı zamanda, öğrencinin öğreniminin en azından bir bölümünü normal sınıfta geçirebilmesi için gerekli araç-gereç ve ortam düzenlemesinin (yada uyarlamaların) yapılması gerekmektedir. Görme yetersizliğinden etkilenmiş çocukların, normal sınıfta akranlarıyla birlikte öğrenim görmeleri birlikte eğitim anlamına gelmekle birlikte, kaynaştırmadan söz edilebilmesi için, özel personel, destek hizmet ve özel düzenlemelerin yer alması gerekmektedir.

    Normalleştirme kavramı en az kısıtlayıcı ortam kavramının oluşmasına ve yetersizlikten etkilenen öğrencilerin akranları gibi, akranlarıyla birlikte gerekli destek hizmet sağlanarak kaynaştırma düzenlemelerinin oluşması hareketini başlatmıştır. 9- NORMAL GELİŞİM GÖSTEREN ÇOCUKLARLA GÖRME YETERSİZLİĞİ OLAN ÇOCUKLARDA GÖZLENEN GELİŞİM FARKLARI VEANNE BABALARA ÖNERİLER


    • 0-3 Yaş Grubu Çocuklarda Zihinsel Gelişim

    Normal Gelişim Gösteren

    Zihinsel gelişim; düşünme, anımsama, farklılıkları ayırt etme veya işitme, fikirler ve durumlar arasındaki ilişkileri belirleme ve problem çözme becerilerini içermektedir.

    0-3 yaş grubu çocuklardan beklenen en temel zihinsel gelişim basamakları aşağıda sıralanmıştır:

    İkinci bir nesneyi eline almak için bir elindeki nesneyi diğer eline geçirir.
    Kabın altına saklanan nesneyi bulur.
    Vücut kısımlarından birini gösterir.
    Benzer nesneleri eşleştirir.
    Karalama yapar.
    İstenildiğinde büyük ve küçüğü gösterir.
    Üç rengi eşleştirir.
    Ses çıkaran nesneleri isimlendirir.
    Eylem içeren resimleri isimlendirir.
    Geometrik şekilleri, resimleri ile eşleştirir.

    0-3 Yaş Grubu Görme Yetersizliği Olan Çocuklarda Zihinsel Gelişim

    Zihinsel gelişim açısından görme yetersizliği olan çocukların uygun kavram gelişimi sağlayabilme ihtiyacı onlara sunulan uyaranlarla aldıkları ipuçlarının doğruluğuna dayanır. Görme yetersizliği olan çocuk, çevresi hakkındaki bilgileri birinci derecede işitsel ve dokunsal süreçte öğrenir. Görme yetersizliği olan çocuğun zihinsel gelişimi daha yavaş ya da farklı şekilde gelişir.

    İşitme duyusu, bireye gerekli girdileri/bilgileri verir; ama işitme duyusu, görmeden daha ağır gelişir. Bunun sonucu olarak görme yetersizliği olan çocukların gelişim evreleri yavaş olur. Zihinsel gelişim açısından dokunma ve işitme ile sağlanan bilgiler görme duyusuna kıyasla daha fazla zaman aldığı için, daha yavaş bilgi sağlanır.

    Görebilen ve görme yetersizliği olan tüm bebekler için dokunma birincil bilgi kaynağıdır. İşitsel girdilerin/bilgilerin birincil kanal haline gelebilmesi için zaman gerekir. Bu nedenle ilk aylarda bebekle iletişimde mümkün olduğunca ona dokunmak ve yanında olmak ön plana çıkmaktadır. Görebilen bir çocukta kavramları oluşturmada görsel bilgi kullanımı oldukça önemli ve ilk sırada yer almaktadır. Görmeye kıyasla duyma daha kısıtlı bir değer taşımakta, dokunma ise uzaktaki çok büyük, çok küçük, kırılgan ya da tehlikeli objeler hakkında uygun deneyimler sunamamaktadır. Bu nedenle görme yetersizliği olan çocuklar daha fazla dokunsal ve işitsel deneyimlere ihtiyaç duymaktadırlar.

    Öneriler

    Bebeğinizin yatağının üstüne ses çıkaran oyuncaklar (mobiller) asın. Dikkatini bu oyuncaklar üzerine çekmeye çalışın. Bebeğiniz büyüdükçe, mobili eli ile araması, mobile dokunması ve mobili hareket ettirmesi için elinden tutarak elini yönlendirin.
    Bebeğinize şarkı söyleyerek, onunla konuşarak, yumuşak bir şekilde bebek masajı yapın.

    • Bebeğinizin ellerinin boş kalmasına izin vermeyin. Bebeğinize çıngırak, diş halkası ve sıkılınca ses çıkaran oyuncakların yanı sıra evde bulunan plastik kap, kaşık, mandal ve kutu gibi eşyaları da verin. Bunları tanıması, kavraması, elinden bırakması ve fırlatması için onu yönlendirin. Farklı yapı, büyüklük ve şekillerdeki nesneler, bebeğin oyundan sıkılmasını engeller, ilgisini çeker ve bu şekilde bebeğiniz yaşayarak ve etkin bir şekilde öğrenir.

    • Oyuncağın yada nesnenin nasıl kullanılacağını bebeğinizin elinden tutup yönlendirerek ona gösterin; bebeğinizi yapılanı tekrar etmesi için teşvik edin.

    • Önce kendi vücut kısımlarınıza, sonra da çocuğunuzun vücut kısımlarına (burun, ağız, kulak, saç, el ve ayak gibi) dokunarak isimlerini söyleyin, tekerlemeler söyleyerek çeşitli oyunlar oynayın.

    • Değişik sesler çıkaran nesneleri farklı yönlerde hareket ettirerek, bebeğinizin işitme duyusu yardımı ile başını yada vücudunu çevirerek bunları takip etmesini sağlayın.

    • Sizin gözetiminizde dolap ve çekmeceleri boşaltıp tekrar yerleştirmesine izin verin. Bu sırada ona eşyaların özelliklerini ayrıntıları ile anlatın.

    • Bloklar, farklı büyüklükte toplar ve iç içe geçen kutuların yanı sıra mandal, makara gibi farklı nesneler vererek bunları tanımasını sağlayın ve birlikte kutulara doldurma-boşaltma oyunları oynayın.

    • Bebeğinizle dolgu oyuncaklar, evcilik oyuncakları (oyuncak bardak, kaşık, ütü, bebek vb.) kullanarak çeşitli oyunlar oynayın.

    • İç içe geçen kutuları ve küpleri ne yaptığınızı ona anlatarak ve onun eli, sizin elinizi tutar konumda iken üst üste koyun ve daha sonra ondan devirmesini isteyin.

    • Basmalı, itmeli, parmaklarını kullanabileceği ve neden-sonuç ilişkisini görebileceği oyuncaklar hazırlayın.

    • Farklı dokularda ve boyutlarda değişik sesler çıkaran toplar ile oyunlar oynayın.

    • Farklı doku ve boyutlarda kağıtlar kullanarak, katlama, kesme, karalama ve temel çizgiler çizme çalışmaları yapın. Çeşitli kalınlıklarda ipler ile çizgiler ve geometrik şekiller oluşturarak bunları çocuğa tanıtın.

    • Çocuğunuzun rafya, kurdele, bant vb. yapıda malzemelere dokunmasına ve bunları kullanmasına izin verin.

    • Kumaş, karton, düğme, pamuk, zımpara vb. nesneleri farklı sayfalara yapıştırıp bu sayfaları birleştirerek kitap oluşturun.


    • 0-3 Yaş Grubu Çocuklarda Dil Gelişimi
    Normal Gelişim Gösteren

    0-3 yaş grubu çocuklardan dil gelişiminde beklenen en temel basamaklar aşağıda sıralanmıştır:

    Başkalarının çıkardığı sesleri tekrarlar.
    Hareketle birlikte verildiğinde basit komutları yerine getirir.
    Nesne ve kişileri belirtmek için tek sözcüğü anlamlı bir şekilde kullanır.
    Kendi üzerinde 3 vücut kısmını gösterir.
    "Bu nedir?" sorusuna nesnenin ismi ile cevap verir.
    İsteklerini anlatmak için sözcükler ve hareketleri birlikte kullanır.
    "Nerede?" sorusuna cevap verir.
    Tanıdığı çevre seslerinin isimlerini söyler.
    Kendi ismi yerine "Ben, bana, benim" ifadelerini kullanır.
    "Kim?" sorusuna isimle cevap verir.

    0-3 Yaş Grubu Görme Yetersizliği Olan Çocuklarda Dil Gelişimi

    Bebekler, yeni doğan döneminden itibaren sese tepki göstermeye başlarlar. Bu tepkiler duydukları seslerin anlamlarını bildiklerinden değil, şartlandıkları ve bu sesleri çok duydukları içindir. Bu gelişme, görme yetersizliği olan çocuklarda ilk somut kelimelere tepki göstermek şeklinde olmayabilir. Görebilen bir çocukta görsellik, görme yetersizliği olan bir çocukta ise ses önemlidir. Görme yetersizliği olan çocukların kendilerini yalnız hissetmelerini engellemek için düzenli olarak çeşitli sesler dinletilmelidir. Önemli olan nokta; radyonun sesinin sürekli açık tutulmamasıdır. Bu durum, çocuğun çevresiyle ilgilenmesine engel olabilmektedir.

    Görme yetersizliği olan çocuklarla konuşmak, eşyaların isimlerini söyleyerek, tanıtarak dokunmasını sağlamak, onunla oynamak, dil gelişiminde normal gelişmeyi sağlar. Çocuğun konuşmasına fırsat verilmeli ve kullandığı sözcüklerin anlamları zenginleştirilmelidir. Görme yetersizliği olan çocuklar, yüz ifadelerini ve hareketleri göremediklerinden dokunma duyusu duyguların ifadesini anlamada büyük önem taşımaktadır.

    Görebilen çocuklar anne babalarıyla göz kontağı kurabilir, onların yüzüne bakar ve gülümserler. Bu anne babanın etkileşimini pekiştirir. Anne-baba çocuğun ilgisini çeken nesneleri arayıp bulur. Onlar hakkında konuşur. Görme yetersizliği olan bebeklerin anne babalarıyla göz kontağı kuramaması nedeniyle iletişimde ve dolayısı ile jest ve mimiklerde azalma olur. Görme yetersizliği olan bebekler, dikkat çekmek için sözlü iletişim yerine ağlama, mızmızlanma davranışları gösterebilirler. Bu durumda anne-babaların ses tonlarını çok iyi kullanmaları ve dokunsal uyaranlarla bunu desteklemeleri gerekmektedir.

    Öneriler

    • Çocuğunuz ile anlaşılır cümlelerle, ismini kullanarak konuşmaya özen gösterin.

    • Çocuğunuzun konuşmasını genişletin. Örneğin; çocuğunuz "top" dediğinde siz, "evet, senin büyük/yumuşak topun" diyerek bahsedilen nesne veya olayların özelliklerine değinin.

    • Konuşurken ona yaklaşıp dokunun, bazen yüzünü yavaşça kendinize doğru çevirin.

    • Sesinizin tonunu değiştirin ve şarkı söyleyin. Bebek şarkıyı dinlerken ellerinizle onun ellerini kavrayarak şarkının ritmine göre el çırptırın.

    • Taklit etme yolu ile onun dikkatine, gülümsemesine ve çıkardığı seslere karşılık verin.

    • Bebeğinizi hareket ettirirken "hoop, hop" veya oyuncak araba ile oynarken "düüt, düüt" gibi sesler çıkarın.

    • Bebeğinize müzikli, sıkılınca veya sallanınca ses çıkaran oyuncaklar alın. Oyuncağın çıkardığı sesi sözel olarak tekrarlayın. (Örnek: Çın çın, pam pam, buu buu gibi).

    • Siz konuşurken, bebeğinizin sizin yüzünüze dokunmasına ve ağız hareketlerinizi hissetmenize izin verin.

    • Bebeğinize dolgu oyuncaklar verin ve bu oyuncaklarla birlikte oynayın. Önce kendi vücudunda, daha sonra oyuncak bebekte vücut kısımlarına dokunarak ve onun da dokunmasını sağlayarak bu kısımları isimlendirin.

    • Onu sıklıkla dışarı çıkarın ve onunla çevresinde duyduğu sesler, kokular ve hissettiği farklı durumlar (rüzgarın yüzüne vurması yada havanın nemli olması vb.) hakkında konuşun. Bebeğinizi çevredeki sesleri (kedi sesi, akan suyun sesi, rüzgar sesi, veya zilin sesi gibi) fark etmesi için teşvik edin. Bu sesleri taklit etmesini isteyin.

    • Çocuğunuzun evde yaptığınız etkinliklere katılmasına izin verin, onunla yaptığınız işler ve o gün planladığınız günlük işler hakkında konuşun.

    • Oyun ve konuşmada hareket içeren kelimeler kullanın ( Örneğin; oturalım mı?, yürüyelim mi? vb.).

    • Çocuğunuz birden sessizleştiğinde, çevredeki seslerden olayları anlamaya çalıştığını düşünerek ona bu sesleri dinlemesi için fırsat verin, daha sonra bu sesleri ve kaynağını açıklayın.

    • Çocuğunuzla karşılıklı oturun ve ellerinden tutup yönlendirerek blokları, kutuları üst üste koyma, yan yana sıralama, blokları sayma çalışmaları yaparak birlikte oynayın.

    • Çocuğunuza günlük yaşantısında karşılaştığı durum, nesne ve olayları içeren kısa hikayeler anlatın yada kasetlerden dinletin ve bu hikayeleri nesneler kullanarak canlandırın (alış-veriş yapma vb.)

    • Oyuncakları toplarken, tek tek dokunarak oyuncaklarının isimlerini söyleyin ve daha sonra çocuğunuzun da bu oyuncaklara dokunarak isimlendirmesini isteyin.

    • Çocuğunuzla birlikte müzik eşliğinde dans edin. Hızlı müzikle hızlı hareketler, yavaş müzikle yavaş hareketler yaparak, "hızlı-yavaş" kavramlarını öğrenmesine yardımcı olun.

    • Çocuğunuza bazı konu ve kavramları, çevre seslerini ("yağmur yağar, şıp şıp şıp" gibi) içeren şarkılar ve rontlar öğretin.

    • Çeşitli sesleri teybe kaydedin ve bu seslerin kaynağı olan nesneleri, çocuğunuza göstermeye çalışın. Çocuğunuzdan teypten duyduğu sesin kaynağı olan nesneyi bulmasını isteyin (Örneğin, köpek sesi-köpek maketi vb.).

    • Bebeğinizin sesin nereden geldiğini anlamasına, yardımcı olun.

    Çocuğunuzun yeni ve farklı deneyimler kazanmasına fırsat tanıyın.
    Çocuğunuza sorular sorun.
    Çocuğunuzu soru sormaya cesaretlendirin.
    Çocuğunuzla bebek diliyle konuşmaktan kaçının.
    Çocuğunuzla diğer insanlarla iletişimi geliştirmeye yönelik oyunlar oynayın.
    Çocuğunuza duygularınızı söyleyin.
    Çocuğunuza konuşma ve dinleme duruşunu öğretin.

    • 0-3 Yaş Grubu Çocuklarda Fiziksel Gelişim

    Normal Gelişim Gösteren

    Çocuklar, çevrelerindeki nesneleri ve kendi vücutlarını keşfetmek için hareket ederler. Bu hareket kapsamında nesnelerle yapılan kavrama, tutma gibi etkinlikler çocukların nesneyi tanımasını ve vücut kısımlarını nasıl kullanacakları bilgisini kazanmalarını sağlar.

    0-3 yaş grubunda çocuklardan beklenen en temel fiziksel gelişim basamakları aşağıda sıralanmıştır:

    • Önündeki nesneye uzanır ve kavrar

    • Kollarından destek alarak yüzükoyun yatarken başını ve göğsünü kaldırır

    • Kendisini bir yere destekleyerek oturur

    Emekler
    El çırpar RESİM 2
    3 küple kule yapar
    Pastel boya ya da kurşun kalem ile karalamalar yapar
    Bağımsız yürür
    Olduğu yerde çift ayak sıçrar
    Sabit duran büyük topa tekme atar

    0-3 Yaş Grubu Görme Yetersizliği Olan Çocuklarda Fiziksel Gelişim

    Fiziksel gelişim, yukarıda da belirttiğimiz gibi; emekleme, tutunarak ayağa kalkma, tutunarak yürüme, yalnız başına yürüme vb. bir sıra izler. Görme yetersizliği olan bir bebek ancak kulak-el birlikte çalışmasını kurduktan sonra emeklemeye başlayacaktır. Bebeklerin emeklemeleri, çevrelerindeki işitsel ve dokunsal uyaranlara ulaşma çabasından kaynaklanır. Çevresinde duyduğu bir sesin kaynağına ulaşma becerisi ise birinci yılın sonuna doğru gelişebilecektir.

    Görme yetersizliğinden etkilenen çocuklarda duruş ve yürüyüş sorunları gözlenebilir. Bunların nedeni, yeterince hareket etmemekten dolayı kasların güçlenmeyişi ve anne-babaların düşüp zarar göreceğinden korkarak çocuklarına yürüme fırsatı vermemeleridir. Görme yetersizliği olan çocukların bedensel duruşlarında karşılaşılan problemler dengenin yetersiz olmasından ve kasların daha az güçlü olmasından kaynaklanmaktadır.

    Az görmeyle doğan çocuklar, hareket gelişimlerini özürle birlikte çevrelerini araştırma yoluyla geliştirmektedirler. Dolayısıyla az gören ve kör çocuklarda normal gelişim düzeyleri gecikebilir. Bu çocuklar yüzükoyun pozisyonunda uyumada zorlanabilirler. Sürünme ve emekleme aşamaları da gecikip, sıklıkla 2 yaşından sonra yürümeyi öğrenirler.

    Bebekler 4 aylık olduğunda uzandığı nesnenin görüntüsünü kavramaya başlar. Görme engelli çocuklar ise 11. aya kadar ses çıkaran oyuncaklara uzanmayabilirler. İşittiği sese doğru yönelerek oyuncağı almak, görerek almaya göre daha karmaşıktır. Onların dünyaları kollarının uzanabildiği alan kadardır. Dolayısıyla görme engelli çocuklar eşya kavramlarını dolambaçlı yollardan öğrenmek zorunda kalırlar. Bu bebekler ilk önce uzandıkları mevcut objelerin varlığını ve sesini anlamaya çalışırlar. Çünkü dokunarak ve işiterek eşya kavramını geliştirmede daha fazla zamana ihtiyaç duyarlar, dolayısıyla da gören çocuklara göre farkında olma fonksiyonlarını başarmada daha fazla zaman alabilir.

    Öneriler


    Fiziksel gelişim alanına yönelik öneriler, ince hareket gelişimi ve kaba hareket gelişimi olarak iki alt başlıkta ele alınmıştır. Kaba hareket gelişimi, çocuğunuzun baş, gövde, kol ve bacaklarını kullanma fırsatlarını; boynunu dik tutma, sürünme, emekleme, oturma, yürüme, sıçrama ve tırmanma gibi becerileri içermektedir. Bu alanda çocuğunuzu desteklemek için;

    Çocuğunuzun yatış pozisyonunu sık sık değiştirin.
    Gün içinde farklı zamanlarda (en az bir saat) bebeğinizi düzgün yüzeyde, yüzükoyun pozisyonda yatırarak onun yuvarlanması, oturması ve emeklemesi için gerekli hareketleri keşfetmesine yardımcı olun (Bu sürelerde yanında bulunun).
    Bebeğinize banyo yaptırırken ve onu giydirirken kol-bacak ve gövdesine yumuşak egzersizler yaptırın.
    Bebeğinizin fiziksel gelişimi hazır olduğunda, eşyalara tutunarak ayağa kalkabilmesi ve sıralayabilmesi için uygun ortamlar hazırlayarak onu yönlendirin.
    Bebeğinizin ellerinden tutarak kısa süreli yürüme çalışmaları yaptırın. Beceri kazandıkça yardımınızı azaltın (tutunarak kalkabilen bebekler için).

    • Çocuğunuz destekle yürümeye ve nesneleri çekmeye hazır olduğunda, çocuğunuza araba, küçük sandalye vb. itilen çekilen oyuncaklar sağlayın.

    • Çok basit marangozluk (plastik) aletleri vererek belli deliklere, kalın plastik çivileri çakması için çocuğunuza model olun ve onu yönlendirin.

    • Bebeğinize dokunmadan önce onunla konuşun.

    • Bebeğinizi mümkün olduğu kadar sık hareket ettirin.

    • Bebeğinizi beslerken ona dokunun ve onunla konuşun.

    • Bebeğiniz yatarken ara sıra pozisyonunu değiştirin.

    • Bebeğiniz başını kaldırmaya çalışırken zilli bir topla, yumuşak bir balonla yada adını seslenerek ona yardımcı olun.

    • Bebeğinizle sık sık konuşun.

    • Bebeğinize farklı yüzeyler ve kumaşlara dokunması için fırsat verin.

    • Bebeğinize vücudunu tanıması için yardımcı olun.

    • Bebeğinize vücudunu hareket ettirmesi için yardımcı olun.

    • Bebeğinize kendi ellerini farkına varmasına yardımcı olun.

    • Bebeğinizin yatağının kenarına sesli oyuncaklar asın.

    • Bebeğinizin ellerine değişik eşyalara dokunması için rehberlik edin.

    • Bebeğ
#16.09.2008 04:38 0 0 0