Börklüce Mustafa

Son güncelleme: 24.09.2008 20:26
  • Börklüce Mustafa, Şeyh Bedreddinin başlıca müridi. 14.yüzyılın ikinci yarısı ile 15.yüzyıl başında yaşadı. Günümüzün komünist sistemini andıran bir sistem vazederek, Karaburun Yarımadasında etrafına topladığı köylülerle isyan etti.

    14. yüzyılın sonlarında Aydın yakınlarındaki köyünü ziyaret eden Şeyh Bedreddin'in müridi oldu. Bir dönem Sisam Adasında yaşadığı tahmin edilmektedir. Fetret Devrinde kısa süreliğine Edirne kazaskerliği yapan Bedreddin, Börklüce Mustafa'yı yanına kethüda olarak aldı. Fetret Devri sona erince Bedreddin sürgüne gönderildi, Börklüce ise Aydın'a döndü. Burada Osmanlı idaresinden memnun olmayan köylüleri ve yoksul dervişleri etrafına toplayarak isyan etti. Çeşitli kaynaklara göre etrafına 4.000 ila 10.000 kişi toplamıştı. Karaburun Yarımadası merkezli isyanın başlangıcında Saruhan beyini yenilgiye uğrattı. Bunun üzerine Osmanlı sultanı I. Mehmet oğlu Murat komutasındaki bir orduyu isyanı bastırmak üzere bölgeye gönderdi. Galip gelen Osmanlı ordusu isyancıları teker teker Börklüce Mustafa'nın gözü önünde kılıçtan geçirdi. İsyancıların ölüme giderken sadece "İriş Dede Sultan, iriş!" (Yetiş Dede Sultan, yetiş!) dedikleri rivayet edilmiştir. Börklüce Mustafa ise çarmıha gerilip şehirde gezdirildi. Ölümünden sonra aslında ölmeyip Sisam Adasında yaşamaya devam ettiği efsanesi yayıldı.

    Günümüzde Börklüce Mustafa'yı komünist fikirler uğruna isyan eden ilk kişi olarak görenler vardır. Mustafa'nın etrafına topladığı köylülere "Ben senin emlakine tasarruf edebildiğim gibi sen de benim emlakime aynı suretle tasarruf edebilirsin" diyerek bireysel mülkiyet karşıtı bir öğreti yaydığı bilinmektedir. Bu fikirlerin kendisine mi, Bedreddin'e mi ait olduğu net değildir.

    Nazım Hikmet Şeyh Bedrettin Destanında "yarin yanağından gayri paylaşmak her şeyi" dizeleri ile Börklüce Mustafa'nın yaydığı öğretiyi anlatmış, Bedreddin'i ve Börklüce'yi günümüzde de popüler hale getirmiştir.
#24.09.2008 20:26 0 0 0