1. Ana Sayfa
  2. Coğrafya
  3. HARRAN ÜNİVERSİTESİ

HARRAN ÜNİVERSİTESİ

Son güncelleme: 21.10.2008 12:14
eskitoprak eskitoprak foto
  • HARRAN ÜNİVERSİTESİ

    İlk Çağ'dan beri varlığı bilinen ve miladi 718-913 tarihleri arasında (İslâmi dönem) bilim ve sanatta doruk noktaya ulaşan Harran Okulu'nun (Üniversite) İslâm öncesi ve İslâmi dönemdeki yeri, bugünkü kalıntılar arasında tespit edilememiştir. Halk arasında ve kaynaklara dayanmayan bazı ya*yınlarda büyük bir yanlışlıkla Emevi dönemine ait Ulu Cami'nin kalıntıları Üniversitesi olarak göste*rilmekte ve caminin minaresi rasat kulesi olarak ta*nıtılmaktadır. Ancak Vakıflar Genel Müdür-lüğü'nün 1976 yılı kazılarında, caminin doğu ve kuzey cephelerinde bitişik olarak ortaya çıkan küçük hücrelerin İslâmi dönem üniversitesine (medrese) ait olduğu tahmin edilmektedir.

    Devam etmekte olan kazılardan elde edilecek bulgular, bu konuyu açıklığa kavuşturacaktır.

    Tarihi Harran Üniversitesi'nin kuruluşu hak*kında elimizde yeterli kaynak bulunmamaktadır. Assur ve Babil dönemlerinden (M.Ö. II.bin) İslâmi döneme kadar (M.S.VII. yy) devam eden ve geze*genleri temsil eden gelişmiş bir Tanrılar Kültü'nün Harran'da yaşamış olması, M.Ö. II.binde buradan astronomi biliminin ileri bir düzeyde olduğunu göstermekte ve bu bilimin ancak bir okulda siste*matik bir şekilde öğretilmiş olabileceğini akla ge*tirmektedir. Bu görüşe dayanarak, Harran Oku-lu'nun temellerinin Assur ve Babil dönemle*rinde atıldığını söylemek mümkündür.

    M.S. II. ve III. yüzyıllarda Antik dünyanın eği*tim merkezi sayılan İskenderiye ve Atina okulla*rından ikincisinin 529 yılında Justinianus tarafından kapatılması üzerine, bu okulun hocalarının Roma-İran arasında yer alan Elcezire bölgesindeki okul*lara dağıldıkları ve bu hocalardan Simplicius'un Harran'da kalarak Harran Okulu'na çeki düzen verdiği bilinmektedir. Ancak Harran Okulu'nun bu tarihten önceki durumu ve alimleri hakkındaki bil*giler henüz karanlıktadır.

    Ömer b. Abdülaziz'in 634-644 yılları arasındaki halifeliği döneminde, Antakya ve Harran Okulları ilmi araştırmaların merkezi yapılmıştır.

    M.S. 718 yılında İskenderiye Okulu da kapatı*lınca, buradaki hocalar Antakya ve Harran okulla*rına gitmişlerdir. Emeviler devrinde (660-750) Elcezire bölgesindeki okullar ve bilhassa Harran Okulu, büyük bir gelişme göstermiş ve VII. yüzyılın ortaları ile VIII. yüzyılın ilk yarısında Harran'da çe*viri çalışmaları hızlanmıştır. Bu dönemde Harran Okulu'nda Paganist, Sabii, Hıristiyan ve Müslüman alimler rahat bir ortamda serbestçe çalışıyorlar ve ilkçağ Yunan aydınlarının çoğu Anadolu'da bulu*nan eski yazmalarını ve Süryâni yazmalarını Arapça'ya çeviriyorlardı. Bu çeviriler arasında ilk*çağ bilgin ve bilgelerinden Öklid, Thales, Pisagor ve Arşimed'in eserleri de yer alıyordu.

    Bilindiği kadarıyla düşünce ve bilim tarihinde önemli bir dönemi ve evreyi teşkil eden İskenderiye'den Harran'a uzanan öğretim merkez*leri zinciri içersinde öncelik İskenderiye'ye aitti. Öğretim merkezi olma durumu İskenderiye'den Antakya'ya, oradan Harran'a, Harran'dan Bağdat'a geçmiştir. Harran Okulu'nda yetişmiş alimlerle il*gili bilgiler, VIII. yüzyıldan itibaren bize ulaşmakta, daha öncekiler hakkında yeterli kaynak bulunma*maktadır.
#21.10.2008 12:14 0 0 0