1. Ana Sayfa
  2. Genel
  3. spastik cocuklarda Egzersiz,oyunlar,spor

spastik cocuklarda Egzersiz,oyunlar,spor

Son güncelleme: 21.03.2009 14:53
bugulu-gözler bugulu-gözler foto
  • spastiuk cocuklar icin spor
    engelliler icin spor


    Büyük çocuklarda egzersizlerin uygulanması
    Spastik çocukların çoğu egzersizlerini tanı konduğu andan itibaren düzenli yapmışlarsa okul öncesi ve okul dönemine kadar bağımsız yürüme açısından iyi seviyeye gelirler. Eğer SP ağır ise veya eşlik eden başka sorunlar (havale, zeka geriliği, vb.) varsa çocuk bu yaşta bağımsız yürümeyi kazanamamış olabilir. Gelişimi yavaş olan çocukların egzersiz tedavisi uzun yıllar devam etmelidir. Bu, çocukta eklem sertliklerinin oluşmasını engeller ve oluşmuş eklem kısıtlılıklarının açılmasını sağlar. Çocuğun kendi başına yapamadığı emekleme, ayakta durma ve yürüme gibi fonksiyonları kazanmak için hala şansı vardır. Ayrıca çocuğun durumu kendi başına hareket edemeyecek kadar ağır olsa da çocuğun altının değişmesi, üstündeki elbiselerin rahat çıkarılıp giydirilmesi, banyo yaparken kolay hareket etmesi, yattığı yerden oturma pozisyonuna alınması, oyun aktivitelerini daha kolay yapması, uzun süre rahat ve ağrısız oturabilmesi için de egzersizlerini yapmak gerekir. Bu egzersizler genellikle kol ve bacaklara yapılan eklem hareketleri ve germe egzersizleridir. Ağır çocuklarda bu egzersizleri anne ve baba yapabilir. Bu germe egzersizlerinin gün içinde 2-3 kez yapılması çocuğun bakımını da kolaylaştırır.
    Yürümeyi kazanan çocukların başlangıçta yürüyüş ve duruşları düzgün değildir. Aileler çocukların adımlarının düzgün ve hızlı olmadığından şikayet ederler. Çocukların bazılarında vücudun bir yanında (kolda veya bacakta) daha fazla spastisite (kasılma) varsa çocuklar ayakta dururken bir yanlarına eğilimli olurlar, ayakta dururken de bozuk bir postür (duruş) gösterirler. Bu duruş bozukluğunu normal duruş gibi düzeltmek ve iyileştirmek için de postür egzersizi denilen tedavi egzersizlerini yapmak gerekir. Fizyoterapist çocuğu soyarak duruşunu değerlendirir. Bu duruştaki eksiklik ve bozuklukların tedavisine yönelik egzersizleri aileye öğretir. Çocuk hareketleri anlayacak ve yalnız başına yapabilecek yaşa geldiğinde çocuğa hareketlerin amacı ve nasıl yapacağı öğretilir. Çocuk aktif olarak harekete katılırsa hem daha hevesli olur hem de sorumluluk aldığı için kendini önemli hisseder. Aileler çoğu kez çocuğun yıllar süren yoğun egzersiz tedavilerinden bıktığını söylerler. Bu dönemde okul aktivitelerinin başlamasıyla çocuğun dikkati ve zamanı ödev ve oyun aktivitelerine kayar. Bu aileler için de zor bir dönemdir. Gerek çocuğun ihtiyaçları gerekse ilgi alanları değişir. Çocuğu eskisi gibi uzun süren egzersiz seanslarına ikna etmek zorlaşır. Tüm bunların sonucu olarak fizyoterapist çalışma süresini okul döneminde azaltır ve çocuk için en gerekli hareketleri seçerek aileye önerir.
    ▲
    Okul döneminde egzersiz
    Okul döneminde yürüyen çocukların yürümelerinin ve duruşlarının düzeltilmesi için yapılacak egzersizleri bazen çocuğun ilgi alanına göre seçmek bazen de daha eğlenceli ve ilginç hale getirmek gerekir. Bunun için aile ve terapist yaratıcı ve üretici olmalıdır. Çocuğun ilgilendiği ve sevdiği malzemeler egzersizin içine sokulabilir veya çocuğun her 10-15 dakika süren iyi çalışma süresinden sonra 5 dakika sevdiği bir aktiviteyi yapmasına izin verilir. Bir başka yöntem de ders disiplinidir. Çocuğun ortalama çalışma süresi için bir çalar saat kurularak egzersiz bir ders havasına sokulur. Çocuk, egzersizin bittiğini duyuran zilin çalmasıyla teneffüse çıktığında sevdiği ve oynamak istediği bir oyuncakla veya bir başka yöntemle (övgü, yiyecek, oyun ya da sevdiği bir televizyon programı, vb.) ödüllendirilir. Bu yöntemin başka bir iyiliği de çocuğu egzersiz yapmak için kısa ve sık dönemlerle sevdiği oyun veya aktiviteden ayırmak yerine tek oturumda egzersizi bitirmektir. Çocuğun egzersiz seansından sonra rahatsız edilmeyeceğini bilmesi katılımını kolaylaştırır ve şikayet etmeyi azaltır. Çocukların her biri farklı huy ve yaradılıştadır. Çocukların biri için kolay ve geçerli yöntem diğerinde işe yaramayabilir. Burada örneği olanlar veya daha önce akla gelmemiş başka yöntemler çocukta denenerek bu sorunlar aşılmaya çalışılır.
    Çocuk kendi başına yürür hale geldiğinde sorunlar ve yürüyüş bozuklukları bir ortopedi uzmanı ile tartışılır. Yürüyen ancak yürüyüşü bozuk olan çocuklara kas ve tendon transferi denilen ameliyatların yapılması bu döneme rastlar. Bu ameliyatlar çocuğun daha düzgün basmasına ve yürümesine yardımcı olur. Bu uygulamalar tamanlandığı zaman çocuk kazandığı düzgün basış ve yürüyüşü devam ettirmek için günün belli kısmını egzersize ayırmaya devam eder.

    Yürüyen çocukta yapılabilecek egzersizler

    Engel atlama
    Çiçek toplama: Çocuğun kalçalarından tutulur. Çocuk yere eğilerek hayali çiçekleri koparır.
    Hamle pozisyonu: Çocuk duvara yüzünü döner bir ayak geride ve gergindir. Duvara yaklaşarak arkadaki bacağı gerer.
    Duvar kenarında çömelme: Bu ayak bileği gerginliklerinin azalmasına yardım eder.
    Oturma kalkma (deve-cüce)
    Sekiz çizme: 2 sandalye arasında hızlı yürüyerek etrafında 8 çizer. Daha sonra önceden hazırlanmış topla kaleye şut çeker.
    Basket atma
    Ördek gibi yürüme
    Topuk-topuk yürüme
    Tramplende zıplama
    Elinde bir sopa ile topu sürme
    Topa raket veya sopa ile vurma
    Ayakla topa şut çekme ve ayakla topu durdurma, stop etme
    Dar bir yüzeyde düşmeden yürüme, tek ayak üzerinde durma
    Üç ya da iki tekerlekli bisiklete binme
    Bir halatın iki ucundan tutarak çekişme
    Öne veya arkaya takla atma Spastik çocuklarda elin kullanımında çeşitli derecede zorluklar olur. Hastalığın ağırlık derecesine göre bazı çocuklar elleri ile cisimleri kavrayıp bırakmayı rahat yapamazken, diğerleri ellerini günlük yaşamda çok rahat kullanıp ancak yazı yazma gibi ince işleri düzgün yapamazlar. Elin kullanımının zor olduğu çocuklara fizyoterapistler bazı özel el hareketlerini ve eli oyun aktivitelerinde kullanmayı önerirler. Baş parmakta kasılmanın olduğu hastalara ele atel adı verilen cihazlar takılarak eldeki kasılma azaltılır. Bu cihazı gün içinde 6-7 saat kullanması istenir. Atel çıkarıldığında egzersiz yapılır.

    Eli çalıştırmak için oyunlar
    Bu aktiviteler kolay aktiviteden zora doğru yapılmalıdır.
    1- Fasulye veya nohutları bir kaptan diğer kaba birer birer taşıma,
    2- Mercimek ve pirinci karıştırıp ayıklama,
    3- Kuru makarna parçalarını suluboya ve fırça yardımı ile ile boyama,
    4- Mukavva yumurta kaplarını çeşitli şekillerde keserek boyama,
    5- Boncukları tele dizme,
    6- Küçük malzemeleri dar ağızlı kavanozun içinden çıkarma,
    7- Yap-boz gibi oyuncaklar ile çalışma,
    8- İnce el becerisi için makasla kesme ve yapıştırma çalışmaları, kalın iğne ve delikli kumaşlar üzerinde motif yapma, kalemle çizim ve yazı alıştırmaları yapma,
    9- Oyun hamuru ile oynama tavsiye edilir.
    Bu çalışmalar basit olandan zor olana doğru aşamalı olarak yapılmalıdır.
    Tüm bu örnekler dışında, aile çocuğunun ilgisini çeken herhangi bir malzemeyi çocuğun elini çalıştırmak için kullanabilir.
    ▲
    Çocuklarda spor
    Genellikle spor sağlıklı ve özürlü tüm çocuklar için çocukta dayanıklılığı, esnekliği, kuvveti ve çevikliği arttıran yararlı etkinlikler olarak bilinir. Aile için çocuğunun bir spor dalı ile ilgilenmesi ve bu dalda başarılı olması övgü ve gurur vericidir. Hareketleri zaten kısıtlı olan spastik çocukta spor imkansız gibi görülebilir. Bu yanlış düşüncenin aksine spastik çocuğun aktif olarak kendine uygun olan en az bir spor dalı ile ilgilenmesi hayatı boyunca vücudu için yararlı etki yapar.
    Özellikle okul döneminde çocuk yaşıtlarıyla beraber oyun ve spor aktivitelerine katılmaya teşvik edilir.

    Çocuğu spor yapmaya ve sporu bırakmaya yönelten faktörler
    Neler çocuğu hareket etmeye ve spora yönlendirir?
    Eğlenmek
    Başarı duygusu
    Yaşıtlarıyla oynamak
    Çeşitli faaliyetleri tanımak ve öğrenmek
    Aile teşviki
    Öğretmen teşviki
    Faal ve aktif olma isteği
    Neler hareketten caydırır ve spordan uzaklaştırır?
    Kazanma duygusunu ön planda tutmak
    Hiç gelişme gösterememek
    Dengenin sık bozulması
    Sık düşmek ve ağrı duymak
    Sürekli aynı şeyleri tekrarlamanın sıkıcı olması
    Spor yaparken yetersizliği yüzünden arkadaşlarının alay etmesi Tüm aktiviteler içinde spastik çocuklara en uygun ve yararlı olanları ata binme ve yüzmedir. Düzenli olarak yapılan bu aktiviteler çocukta dayanıklılığı arttırır ve şişmanlamayı önler. Spor yapan çocuklar hem enerjilerini boşaltmış olurlar hem de tüm bu aktiviteleri zevk alarak yaptıklarında mutlu ve uyumlu olurlar.
#21.03.2009 14:53 0 0 0