Müzik Kavramları Ve Elektroakustik

Son güncelleme: 07.04.2009 18:12
  • Dalga Parametreleri

    1 - Ses Hızı ve Dalga Boyu

    Sesleri algılamamıza yardımcı olan temel unsur iletici bir ortam özelliği taşıyan havadır; sesin oluşumundaki temel unsur ise uyarıcı harekettir. Uyarıcı hareketin iletimindeki temel gereç bu hareketin oluşturduğu dalganın kulağa ulaşmasını sağlayan ortamdır.

    Ses dalgaları hava içinde hareket edebilirler. Sesin ilerleyebildiği üç ortam; katı, sıvı ve gaz ortamlardır. Bu üç maddeden biri olmaksızın sesin iletilmesi mümkün değildir. Katı, sıcı ve gazlarda ses hızı farklıdır. Katı ve sıvılar sesi gazlara göre daha iyi iletirler. Uzaktan gelen bir tren sesini raylara kulağımızı dayayarak dinleyebilmemiz katıların ses iletimine tipik bir örnektir. Sıvı ortamlarda sesin iletmesine bir örnek olarak da balinaların birbirleriyle 7 mil uzaktan haberleşmeleri verilebilir. Burada, balinaların birbirleriyle anlaşmasında, duyularının gücünün yanı sıra sesin sudaki hızı da önemli bir etkendir.

    İnsanların sesleri algılamasında ise temel ortam havadır.

    Doğal çevre koşulları altında (oda sıcaklığında) sesin hızı 340m/sn'dir. Hava sıcaklığındaki değişimler ses hızına çok önemli bir etki yapmasa da bu, etkinin sıfır olduğu anlamına gelmez. 0 santigrat derecede ses dalgasının hızı 331 m/sn'dir ve sıcaklığın her 1 santigrat derece düşüşünde hızda 0,6 m/sn'lik bir düşüş meydana gelecektir. Bu sebepten ses dalgasının hızı -10 santigrat derecede 325 m/sn, +10 santigrat derecede 337 m/sn ve +20 santigrat derecede 343 m/sn olacaktır. Ses hızından söz ediliyorsa kesinlikle bir referans seviye verilmelidir. Eğer belirli bir referans değer söz konusu değilse ses hızı oda sıcaklığında düşünülmelidir. Hava dışındaki ortamlarda ses hızının örnekleri aşağıda verilmiştir.



    Malzeme Hız

    Su 1480 m/sn

    Cam 5200 m/sn

    Ağaç (cinsine göre) 3000-4000 m/sn

    Çelik (cinsine göre) 5000-5900 m/sn

    Karbondioksit 259 m/sn (0 santigrat derecede)

    Helyum 965 m/sn (0 santigrat derecede)
#07.04.2009 18:12 0 0 0