1. Ana Sayfa
  2. Sağlık
  3. Çölyak

Çölyak

Son güncelleme: 18.04.2009 13:05
LEVIS-501 LEVIS-501 foto
  • çölyak hastalığı - çöl yak
    Çölyak, genetik kökenli bir hastalıktır. Bu hastalık buğday, arpa, yulaf ve çavdar gibi tahıllarda bulunan ve pek çok gıdada (bisküvi, reçel gibi) kıvam verici madde olarak kullanılan, gluten adlı proteine karşı ince bağırsakta gelişen ve ömür boyu süren bir alerjidir. Ağızdan alınan tüm gıdalar ince bağırsakta bulunan villus çıkıntıları ile emilerek kana karışır. Çölyak hastalığında gluten maddesi villusları harap ettiğinden, vücut için gerekli olan besin maddeleri bağırsaktan emilemez.

    Yüzbinlerce hasta var
    Gluten alerjisi genetik olarak belirlenmiş kişilerde hayatın herhangi bir döneminde ortaya çıkabilir. Avrupa ülkelerinde yaklaşık her bin kişinin birinde çölyak belirtileri görülmektedir. Her 200-250 kişiden biri çölyak olmasına rağmen belirti vermeyebilir. Ülkemizde kayıtlar sağlıklı tutulamadığından tam olarak bilinmemekle birlikte, yüz binlerce çölyak hastası olduğu tahmin edilmektedir.

    Belirtileri neler?

    BEBEKLİK çağında genellikle glutenli yiyecekler yenilmeye başladıktan sonra (6. ayda başlanan ek gıdalardan sonra) kusma, ishal, karın şişkinliği, karın ağrısı, iştahsızlık, huysuzluk, kilo alamama, büyümede gerilik ve boy uzamasında yavaşlama gibi tipik belirtiler görülebilir. Bazen sadece kabızlık tek belirti olabilir. Gebelikte veya bir ameliyat sonrası, viral enfeksiyon ya da duygusal bir stres sonucunda ortaya çıkabilir. Özellikle çocukluk çağında sebebi açıklanamamış ve ağızdan alınan demir takviyesiyle düzelmeyen kansızlıkta bu hastalık mutlaka akla gelmelidir.

    Nasıl teşhis edilir?

    TEŞHİSİ zor hastalıklardan olan çölyakta en önemli nokta bu hastalıktan şüphelenmek ve erken yaşta tanıyı koyabilmektir. Çünkü bu hastalığın belirtileri pekçok hastalıkla karışabilmektedir. Çölyakın kesin tanısı ancak, yapılacak kan tahlilleri ve ince bağırsak biyopsisi ile konabilir. Genetik bir hastalık olduğu için ailesinde çölyak vakası olanların şikayeti olmasa da mutlaka doktora başvurmaları ve gerekli kontrolleri yaptırmaları gerekmektedir.

    Nasıl tedavi edilir?

    UYULMASI gereken tek tedavi yöntemi, ömür boyu glutensiz diyet uygulamaktır. Diyet uygulanmaya başladıktan kısa bir süre sonra bağırsaktaki zarar görmüş villuslar yenilenip, gıda emilimi gerçekleşir ve şikayetler ortadan kalkar. Bununla birlikte büyüme, gelişme hızlanır. Bu hastaların glutenli gıdaları kesinlikle tüketmemeleri gerekir ve bu durum bir yaşam biçimi olmalıdır. Çölyak hastaları için özel üretilmiş un, ekmek, makarna, kek, gofret ve bisküvi gibi gıdalar ülkemizde bazımarketlerde yaygın olmayarak bulunmaktadır. Buğday, arpa, yulaf ve çavdar yerine pirinç, mısır unu, patates, nohut, mercimek, kestane, soya, fasulye, fındık gibi besinleri ve bu besinlerden elde edilen un ve nişastalar tercih edilmelidir. Etiketinde 'glutensiz' ibaresi olan tüm gıdaları çölyak hastaları yiyebilir. Doktora danışılarak vitamin ve mineral (özellikle demir) kullanmaları gereklidir. Glutensiz diyet uygulanmadığı taktirde, arada yapılan kaçamaklar bağırsak kanseri, kemik erimesi, diyabet, çocuklarda büyüme gelişme geriliği, ağır kansızlığa yol açabilir.

    Çölyakla Yaşam Derneği
    I.Ü. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Pediatrik Gastroenteroloji, Metabolizma ve Beslenme Hekimleri ve Çölyaklı kişiler tarafından kurulmuş bir sivil toplum örgütüdür.
    Çölyakla Yaşam Derneğini Amacı

    Dernek, yaptığı ve yapacağı çalışmalar ile Çölyaklıların günlük yaşantılarını kolaylaştırmak,
    Çölyak konusunda toplumu bilinçlendirmek,
    Çölyaklıları konu hakkında gelişmelerden haberdar etmek,
    Glutensiz diyet yiyecekleri konusunda üretici ve ithalatçı firmalarla işbirliği yaparak bu ürünlerin toplumun her kesimi tarafından satın alınabilecek şartlarda üretilebilmesini sağlamak.
    Konu ile ilgili olarak Türk Gıda Kodeksinde gerekli değişiklikler ve düzenlemelerin yapılmasını sağlamak.

    www.colyak.org.tr
#18.04.2009 13:05 0 0 0