1. Ana Sayfa
  2. Eğitim
  3. Ses Dalgası ve Sesin Özellikleri

Ses Dalgası ve Sesin Özellikleri

Son güncelleme: 28.11.2011 15:52
Garip07 Garip07 foto
  • Ses Dalgası ve Sesin Özellikleri
    SES
    Ses kaynakları titreşerek ses meydana getirir. Titreşim, bir cismin ileri geri gidip gelme hareketidir. Ses veren her şey titreşir. Titreşen cisimler ses oluşturur. Ses veren cisimler esnektir. Esnek olan cisimler ses dalgaları meydana getirebilir ve ses dalgalarını iletebilir.
    Ses üreten varlıklara ses kaynağı denir.Ses madde değil, enerjidir
    SESİN OLUŞMASI VE YAYILMASI
    Ses dalgaları titreşim kaynağından enerji taşırlar. Bu enerji, çeşitli ortamlar tarafından iletilir. Bu esnada ortam yer değiştirmez, hareket eden madde değil, hareket enerjisidir.Su yüzeyindeki dalgalar ile havada yayılan ses dalgaları farklıdır. Su dalgalarını gördüğümüz halde, ses dalgalarını göremeyiz. Ses dalgaları havada küresel olarak yayılır. Cisimlerin titreşmesi ile meydana gelen sesin kulağımıza kadar gelebilmesi için ses kaynağı ile kulağımız arasında katı-sıvı-gaz gibi esnek bir ortamın bulunması gerekir.
    Yani ses boşlukta yayılmaz. Sesin farklı ortamlarda yayılma hızı da farklıdır.
    Sesin yayılma hızı bazı etkenlere bağlı olarak değişir.Bunlar;
    1- Sesin yayılma hızı ortamın sıcaklığına bağlıdır.
    Sesin 0ºC de havada yayılma hızı 331m/s olduğu halde 20ºC de 344 m/s 'dir. Sıcaklık artıkça sesin o ortamdaki yayılma hızı da artar.
    2- Sesin yayılma hızı ortamın cinsine bağlıdır.
    Ses katı maddelerde en hızlı, gaz maddelerde ise en yavaştır.
    3-Sesin yayılma hızı ortamın yoğunluğuna bağlıdır.
    Ortamın yoğunluğu arttıkça sesin yayılma hızı da artar.
    Ses oluştuğu ortamlarda dalgalar halinde yayılır.

    Titreşen her madde ses oluşturur.Fakat bu oluşan ses dalgaları aynı değildir. Ses dalgalarının bazı özellikleri vardır.Bunlardan biri genliktir. Bir dalga tepesi ile dalga çukuru arasındaki mesafenin yarısına genlik denir.Bir çukur ve birde tepeden oluşan ( bir dalga boyu) dalgaya da periyot denir.

    YANKI: Ses dalgalarının bir engele çarptıktan sonra yansıyıp geri dönmesi olayına yankı denir.
    Bir engele ses dalgalarını gönderip engelden yansıyan sesin, tekrar geri dönmesi arasında geçen süreden engelin uzaklığı tespit edilir.
    Gemilerde deniz derinliğinin saptanması, balık sürülerinin izlenmesi,batık gemilerin yerinin saptanması için sonar cihazları kullanılır. Sonar cihazları suyun sesi iletmesi sayesinde çalışır.
    Yankı olayının gerçekleşmesi için gerekli en küçük uzaklık 20ºC de yaklaşık 17 metredir. Engelle aramızdaki uzaklık 17 metreden küçük ise, yansıyıp geri dönen ses dalgalarını ayırt edemeyiz.

    REZONANS:Bir ses kaynağından yayılan ses dalgaları çevredeki bazı ses kaynaklarını etkileyerek titreştirebilir.
    Frekansları aynı olan kaynaklardan biri titreştirildiğinde, diğer ses kaynağının etki ile titreşmesi olayına rezonans denir.

    SESİN ÖZELLİKLERİ
    Bir sesi, başka bir sesten ayıran özellikler vardır.Sesin özellikleri şunlardır:
    1-Sesin şiddeti
    2-Sesin yüksekliği
    3-Sesin tını

    1-SESİN ŞİDDETİ:
    Sesin uzaktan veya yakından duyulabilme özelliğidir.Uzaktaki birine sesimizi duyurabilmemiz sesin şiddetine bağlıdır.Ses dalgalarında genlik ne kadar büyük olursa sesin şiddeti de o kadar büyük olur. Ses şiddetine gürlük de denir.
    Ses şiddeti birimi desibeldir(dB).Yani sesin bir dalga boyundaki gücüdür.

    GÜRÜLTÜ:Düzensiz frekanslı sesler gürültü olarak adlandırılır. Bir sesin gürültü olup olmadığı ses düzeyine bakılarak belirlenir. Ses düzeyi, ses şiddeti ile ilgilidir.
    İşitilebilen en hafif şiddetindeki ses 0 (sıfır) desibel olarak kabul edilir. Buna işitme eşiği denir. Normal konuşma sesi 30-60 dB arasındadır.
    Bazı seslerin şiddeti şu şekilde belirtilebilir.
    0db İnsanın duyabildiği en düşük ses şiddeti
    60 dB Normal konuşma veya daktilo sesi
    90 dB Kamyon sesi veya çim biçme makinesi sesi
    100 dB Asfalt delme makinesi
    115 dB Konser veya barlarda yüksek sesli müzik
    140 dB Jet uçağı sesi
    Genel olarak 85 dB üzerindeki sesin kulağa zararlı olacağı kabul edilir

    2-SESİN YÜKSEKLİĞİ:
    İnce sesi kalın sesten ayıran özelliktir.Bir sesin ince veya kalın olması, o ses kaynağının titreşim sayısına bağlıdır.
    Bir ses kaynağının bir saniyedeki titreşim sayısına frekans denir.Frekans birimi hertz'dir. Hz ile gösterilir. Ses kaynakları çok hızlı titreşirlerse ince (tiz), az titreşirlerse kalın(pes) ses verir.Yani frekansı büyük olan ses, frekansı küçük olan sesten daha incedir.


    Titreşen bir telin frekansı;
    1- Telin boyuna (Telin boyu arttıkça frekansı küçülür, ses kalınlaşır)
    2- Telin gerginliğine (Telin gerginliği arttıkça frekans büyür, ses inceleşir)
    3- Telin kesitine (Tel kalınlaştıkça frekans küçülür, ses kalınlaşır)
    4- Telin cinsine bağlıdır.
    İnsanların duyabileceği ve üretebileceği seslerin belli frekans değerleri vardır.Normal bir insan kulağı 20Hz ile 20000 Hz arasındaki sesleri duyabilir. Frekansı 20000 Hz'nin üstünde olan sese ultrasyon denir.

    3- SESİN TINI:
    Her ses kaynağı kendine özgü ses çıkarır.Keman sesini mandolinden, kaval sesini flütten ayıran özelliktir. Aynı yükseklikte ve aynı şiddette başka başka müzik aletlerine ait sesleri kulağımız ayırt edebilir.İşte sesin bu özelliğine sesin tını adı verilir.

    SES YALITIMI: Gürültüyü oluşturan ses olduğuna göre sesi geçirmeyen ve daha az geçiren maddelerin kullanılması gürültüyü önler.
    Günümüzde ses yalıtımı sağlayan malzemeler üretilmektedir. Lastik, pamuk, yün, keçe ve halı gibi maddeler sesi az iletir, yansıtmaz, söndürür.Tahta, demir, bakır, alüminyum, taş ve beton gibi maddeler ise sesi iyi iletir.


    SES KAYDI: Ses Kaydeden Araçlar İlk ses kaydı "fonograf" denen bir araçla yapılmıştır. (Thomas Edison tarafından 1877'de icat edilmiştir) Zamanla bu alanda çeşitli araçlar geliştirilmiştir. Gramafon, teyp ve modern stüdyolardaki kayıt araçlarıdır. İlk ses kaydı fonografta sesler, mum silindirlere kayıt yapılıyordu. Dönen taş plaklara kaydedilir.
    Sesin banda kaydedilmesiyle ses kaydı gelişti. Sesli bir filmde ses, filmin kenarına kaydedilir. Müzik kasetleri, sesin kaset içinde banda kaydedilmesiyle istediğimiz zaman,kaset çalarla tekrar sese dönüştürmemizi sağlar.

    SES İSKANDİLİ
    Ses iskandili sesi ölçen bir alettir ses yalıtımında ve yankı oluşumunda kullanılan maddelerden oluşur.Ses iskandili sesi ölçtüğü için ses uzmanlıklarında da kullanılır. Sesi algılayarak ölçer.Yankıları algılayabilir.Buda onu daha çok özelleştiren bir özelliğidir. Gece kulüplerinde zabıtalar sesin şiddetini ölçmek için , sinema, tiyatro, konser salonu gibi mekanların ses yalıtımları, akustik düzenleri için kullanılır.Ses yalıtımında ve yankı oluşumunda
    kullanılan maddelerden oluşur.
#26.04.2009 17:59 0 0 0
esraesomay esraesomay foto
  • kopyala yapıştır için illa üye olcaz yani
#28.11.2011 15:52 0 0 0