Çocuk Ve Kitap

Son güncelleme: 27.04.2009 01:55
  • noimage


    Yasemin Can
    Okul öncesi eğitimi uzmanı

    Kitap okuma alışkanlığının temeli çocukluk döneminde atılır. Kitap okuma sevgisi çocuğunuza kazandırabileceğiniz en önemli vasıflardan biridir. Çocuğunuzun ileride iyi bir okuyucu olması ve kitap okumaktan zevk alması için yapabileceğiniz birçok şey var.

    Neler yapabilirsiniz?
    Daha ilk günden başlayarak çocuğunuzla konuşun. Çocuk gelişimi üzerine yapılan çalışmaların sonuçları da bunu göstermektedir.
    Çocukların ilk alışkanlıklarının ve ilk öğrendiklerinin ailede gerçekleştiği düşünülürse çocuğun önünde ebeveynlerin sergilemiş olduğu tutum ve davranışlar, ileride çocuğun okuma alışkanlığını önemli ölçüde etkiler.
    Okumayan, çocuklarının okumasına destek olmayan ebeveynlerin çocuklarının gerçek anlamda okuma alışkanlığına sahip olması beklenemez. Aile çevresinde kitaba ve okumaya yönelik olumlu ve teşvik edici tutumlar çocuğu kitap okumaya yönlendirecektir.
    Düşünen, fikir üreten, düşündüğünü ifade edebilen ve yanlış bilgi ile doğru bilgiyi ayırabilen fertlerin sayısının artması için, çocukluk çağında kitap okuma alışkanlığının kazandırılması şarttır.
    Kitap okuma, çocuklarda zihinsel, duygusal ve sosyal gelişimi büyük ölçüde etkilemektedir. Bu sebeple çocuklarda kitap okuma sevgisini oluşturma çok önemlidir. Çocuklarda kitap okuma arzusu, onlara kitap alarak, okuyarak ve masal anlatarak uyandırılabilir. Okuyanların okumayanlara oranla daha başarılı oldukları ve okumanın öneminin hayat boyu sürdüğünü herkes bilir.

    Kitap okumak başlı başına bir iştir. Özen ister.
    Çocuğunuz için kitap seçerken nelere dikkat etmelisiniz? Kitap okurken nasıl davranmalısınız? Kitap okumayı eğlenceli bir aktiviteye nasıl dönüştürebilirsiniz? Hangi yaşta, hangi kitapları tercih etmelisiniz?
    İşte size rehber olabilecek bilgiler

    Çocuğunuz 0-1 yaşında ise
    Basit ve çocuğunuzun dünyasında bulunan nesnelerin, canlı renkli resimlerinin olduğu kitapları tercih edin. Bebekler iri resimli kitaplardan, bebek resimlerinden, tekerlemelerden ve şarkılardan hoşlanır. Çocuğun kendi başına da keşfedebilmesi için kumaş, karton veya sert plastikten yapılan kitapları tercih edin. Sayfalarda herhangi bir yazı bulunmak zorunda değil. Bebeğinize aynı kitabı defalarca okuyabilirsiniz bundan zevk alacaktır. Kitap okurken bebeği kucağınızda tutun. Okurken ses tonunuz ve yüzünüzde ifadeler oluşturun, ancak abartılı ifadelerden kaçının.
    Biraz daha büyüdükten sonra basit tekerlemeler ya da kafiyeli cümlelerin yer aldığı kitaplar okuyabilirsiniz. Bu tür kitaplar çocuğunuzun dilin ritmini öğrenmesine yardımcı olur. Resimlerin adını söylerken parmağınızla o resmi gösterin. Bebekler böyle öğrenir.
    Basınca ses çıkaran düğmeler ve içi boşaltılabilecek cepler gibi aksesuarları olan kitapları tercih edin.
    Çocuğunuz 1-3 yaşındaysa
    * Kolay yırtılmayacak, esnek malzemeden yapılmış,
    * Büyük, parlak resimleri olan,
    * Çocuğunuzun bildiği şeyleri (örneğin yemek yemek gibi) yapan çocuk kahramanların bulunduğu,
    * Her bir sayfada birkaç kelimelik yazıların olduğu (örneğin "kuş nerede" gibi) kitapları tercih edin.
    * Küçük çocuklar, uyumadan önce aynı kitabın tekrar tekrar okunmasından hoşlanırlar. Kitabı da kendileri tutmalıdırlar!
    * Bebekler gözlem yapmayı severler. Çocuğunuza her kitap okumanızda, sayfaları çevirmek ve yazıları soldan sağa doğru izlemek gibi okumayla ilgili temel kavramları anlatın. Birlikte kitap okurken, resimlere işaret edin ve isimleri söyleyerek, resim hakkında konuşun. Bebeğinizi büyüdükçe sayfaları çevirme ve resimleri işaret etme konusunda sizi taklit edecektir.
    * Siz okurken çocuğunuzun hareket etmesine izin verin.

    * Resimlerin isimlerini belirtin. Küçük çocuklar bu şekilde yeni kelimeler öğrenirler.

    * Gittiğiniz her yerdeki ve levhaları çocuğunuzla beraber parmağınızla işaret ederek okuyabilirsiniz. Bundan hoşlanacaklardır.

    Çocuğunuz 3-5 yaşındaysa


    noimage


    * Belirgin bir konusu ya da kahramanı olan, kendi yaşamlarını anlamalarına yardımcı olacak fikirler ya da konular içeren kitaplar okuyun.
    * Okul öncesi dönemdeki çocuklar çeşitli öykülerin, rakamların yer aldığı kitaplardan hoşlanır.
    * Çocuğunuzla birlikte çocuk kütüphanesine ve kitapçıya giderek kendisi için daha fazla kitap seçme fırsatı sağlayın. Beraberce kitap evlerini ve kitap fuarları gezin.
    • Ona gördüklerini anlatma imkânı sunun. Bu dönemde çocuklar öykü anlatmaktan çok hoşlanırlar.
    Çocuklarımıza ve birbirimize "kitap armağan etmeyi" bir alışkanlık haline getirmek vereceğimiz birçok armağandan daha etkili olacaktır. Bugün çocuklarımız rengârenk, çeşit çeşit oyuncaklar içinde boğulmaktadır. Bu oyuncaklarla yaşadıkları zevkleri kısa sürede tüketmekte ve zamanla tatminsiz bireyler olmaya başlamaktadırlar.
    • Çocuğun değer verdiği özel günlerinde ona kitap hediye edin. Onlara hediye ettiğimiz bu kitaplar gelecekte yaşantılarına ışık tutacaktır.

    Bunları unutmayalım:
    * Anne baba evde kitap okumalı ve çocuklar bunu görmeli.
    * Özel kitap okuma zamanları ayrılmalı.
    * Ev ortamında çocukların bilgi birikimi ciddiye alınmalı ve desteklenmeli.
    * Evde her çocuk için kendisine ait bir kütüphane hazırlanmalı ve kitap okuması mükâfatlandırılmalı.
    * Çocuğun okuduğu kitabı başkalarına anlatma imkânı sağlanmalı.
    * Anne-baba kitaplardan edindikleri güzel bilgi ve değerleri çocukları ile paylaşmalı.
    * Televizyon ve bilgisayar karşısında geçirilen zamanlar düzenlenmeli, bu konuda aşırılığa izin verilmemeli.
    * Kitap okuma konusunda çocuklara baskı yapılmamalı.
    * Küçük çocuklara kitaplardan sevebilecekleri bölümler okunmalı.
    Netice
    Birçok aile çocuklarının kitap okumasını sağlayamamaktan yakınır.


    Uygun yollarla yaklaşılırsa her çocuk kitap okumayı sever. Ancak baskıyla çocuğa kitap okutulamaz. Okumayı sevdiremiyorsak, hiç olmazsa okumadan nefret ettirmeyelim. Genel olarak ebeveynin çocuğuna göstereceği ilgi ve vereceği destek, çocukların bu gün ve gelecekte okuyan, ne istediğini bilen bireyler olmasını sağlayacaktır.
    Unutmayın ki, kitap okuyan çocukların eğitim süreci de kolaylaşır.

    Çocuğumla beraber ne yapabilirim?

    Kitap ayracı
    Malzemeler: Eski röntgen filmi, karton, boya kalemi, rafya.
    Röntgen filminin çamaşır suyuna batırılarak beyaz renk olması sağlanır. Bu işlem esnasında çocuğunuzun röntgen filmindeki renk değişikliğini gözlemlemesini sağlayın. Ardından film dikdörtgen şeklinde kesilir. Aynı boyutta karton kesilir ve çocuğunuz kesilen bu kartona istediği resmi çizer. Karton ve röntgen film delgeç yardımıyla delinir, birbirine rafya ile bağlanır. Şimdi çocuğunuz istediği kitabın içine ayracını yerleştirebilir.

    Kitap oluşturma
    Malzemeler: Eski gazete ve dergiler, makas, kalem, fon kartonu, yapıştırıcı.
    Çocuğunuzla beraber eski gazete ve dergilerdeki istediğiniz şekilleri kesin. Ardından bunları fon kartonu üzerine yapıştırın. Sayfalar şeklinde oluşturduğunuz resimlerin altına çocuğunuz bir hikâye bulmasını, gördüklerini anlatmasını sağlayın. En son olarak çocuğunuzun söylediklerini not alın ve ona okuyun. Eminim çok hoşuna gidecektir.

    noimage
#27.04.2009 01:55 0 0 0