Uşak Gelenek ve Görenekleri
Son güncelleme: 10.03.2010 20:45
-
Uşak ili gelenekleri - Uşak ili görenekleri - Yöresel gelenek ve görenekler - Gelenek - Görenek
DOĞUM :
Hamile kadınların doğumlarına kadar yediklerine ve içtiklerine dikkat etmesi gerektiğine
inanılır. Eğer kadın günden güne güzelleşiyorsa doğacak çocuğun erkek, günden güne
çirkinleşiyorsa kız olduğuna inanılır.İlk doğumlar oğlan ve kız evleri için en önemli olaylardan
biri sayılır.Kız evi tarafından çocuğa beşik,yatak,yorgan ve iç çamaşırı gibi hediyeler alınır
ve törenle oğlan evine götürülür.
EVLENME :
Eskiden Uşak'ta evlilik görücü usulü ile olurdu. Beğenilen gelin adayı kızın evine oğlan
tarafı münasip kişilerle birlikte "Dünür gider" Allah'ın emri, peygamberin kavli ile kız
istemeye geldiklerini belirtirler. Kız tarafı düşünmek, araştırmak ve danışmak için süre
ister. Oğlan tarafının daha sonraki ziyaretinde uygun bulunursa söz kesilir.
Nişan konur,nişan töreni yapılır.Bu törende misafirlere nişanlanan çiftlerin ömür boyu
işleri beyaz, günleri aydınlık olsun diye süt içirilir.Düğün sırasında kız kendini kardeşlik
oğlanda sağdıç tutar. Düğünler genelde Perşembe veya Pazar gecesi esas alınarak başlar.
Üç, beş gün önceden eşe dosta akrabalara oku denilen davetiyeler gönderilir.
Düğün gününden bir iki gün önce davul zurna getirilir, yemek hazırlıklarına başlanılır, etlik
hayvanlar kesilir, keşkekler dövülür, büyük kazanlarla yemekler pişer, misafirlere ikram edilir.
Gerdekten bir gün önceki gece kına gecesidir. Oğlan evi tarafından hazırlanan kına
heybesi kız evine götürülür. O gece kız evinde şenlikler yapılır. Kına gecesi günü oğlan
tarafının aldığı çeyiz davul zurna eşliğinde kız evine götürülür. Kız tarafının çeyizi ile birlikte
sergilenir. Düğün günü bütün çeyizler toplanır.Tekrar oğlan evine yeni çiftlerin eşyaları
olarak gider. Gelin alma günü Perşembe veya Pazar günüdür.
Bugünlerde eğlence yapılmaz gelin hazırlanır, süslenir, giydirilir. Herkesin görebileceği bir
odada bekletilir. Oğlan evinde güvey hazırlanır ve öğleden sonra davul zurna eşliğinde
arabalı düğün halayı konvoy halinde gelin almaya gider. Kız evinde fazla beklenilmez gelin
çıkarılır. Daha sonra oğlan evine dönülür. Gelin inince damadın babası tarafından avluya
kadar götürülür. Burada gelin oturur. Oyunlar oynanır. Aynı gün kız evinden sinilerle
baklava, börek, tavuk eti vb. yiyecekler gelir eğlenceler akşama kadar devam eder.
Gelin gerdek odasına girmeden önce kapıya bir parmak yağ çalar, çivi çakar, gelinin eline
ekmek verilir. Gelin ekmekleri omzundan geri atar. Orada bulunanlar ekmekleri toplarlar.
Gerdek gecesi akşamı hoca çağrılır. Daha önce kıyılmış resmi nikaha ilaveten dini
nikah kıyılır. Damat sağdıcı tarafından yumruklanarak gelin odasına konulur.
Damat gelini konuşturmak için çeşitli hediyeler verir. Kız evinden gelen tavuk eti ve
baklavalar yenir. Damat önde gelin arkada iki rekat namaz kılarlar. Ertesi gün evdekilerin
eli öpülür. Kızın annesine haber gönderilerek bahşiş alınır. Aynı gün kız ve oğlan evinin
birlikte katıldığı "yan günü" eğlencesi yapılır. Yemekler yenilir.
Kız Arama :
Askerliğini bitirmiş olan oğlanların anneleri tanıdıkları yoluyla kızaramaya başlar,
Kız bulunduktan sonra ailesine haber gönderilir.
Yavuklu Olmak:
Oğlan evinden kız evine birkaç ihtiyar kadın görücülüğe gider kız beğenilirse aynı
eve birkaç gün dünürcülüğe gidilir. Oğlanın annesi kız evinin pis ya da temiz olduğunu
anlamak için divanın altına beyaz bir ip atar. Ağzı kokuyor mu diye kızı öperler.
İyi duyuyor mu diye kısık sesle bir şey sorarlar.
Kız isteme:
Dünürcüler, Allah'ın Emri Peygamber'in Kavli ile kızı isterler. Kız evinden olumlu cevap
alınırsa, kız evi oğlan evine yemek davetinde bulunur. böylece kız evinden söz
alınmış olur. Dünürcülere kız verilmek istenmezse oğlanın kahvesine tuz atılır Ayakkabısına
tuz veya su konur.
Küçük ve Büyük Nişan:
Nişan çalgılı ya da çalgısız olarak kız evinde yapılır.oğlan evi gelin kızın büyük nişanda
giyeceği ve takacağı altınları hazırlayarak, akrabalarına ve komşularına nişan davetinde
bulunur. Kız evi de kendi çevresini davet eder. Nişan günü aile büyüklerinin elleri
öpülerek karşılama yapılır. Ardından yenilir, içilir ve eğlenilir. İsteyen gelin kıza nişan
günü hediye getirir
Gelin Kız Hamamı:
Oğlan evi tarafından kız evi hamama davet edilir. Evlilik hayatında mutlu olan bir kadın
tarafından gelin kızın başı sabunlanır. Bütün akrabaları kızın başına su dökerek hamam
havlusu ile onu kurular. Yıkanma ve kurulanma bittikten sonra türküler söylenir ve
kahve içilir. Hamam sefası bittikten sonra kız evinden oğlan evine börek, pide ve dürüm gider.
Kına Gecesi:
Düğün hazırlıklarına başlayan taraflar akraba ve komşularını haberci aracılığıyla kına
gecesi ve düğüne davet eder. Bu arada oğlan evi resmi Nikah hazırlıklarını tamamlamıştır.
Kız evinde çalgılı olarak yapılan kına gecesinde Türküler söylenir.
Gelin kızın ellerine ve ayaklarına kınalar yakılır.
Oturtma:
Kına gecesi günü oğlan evinde, damat ve arkadaşları toplanarak İçki içilir.
Düğün:
Düğün sabahı gelin kız hazırlanırken, oğlan evinde de geleneksel güvey giydirme içkili
ve çalgılı eğlenti sırasında damadın hazırlanması yapılır.
Hazırlıklar bitince fayton, at ya da arabayla gelin almaya gidilir.
Gelin Alma:
Düğün günü kız evinden oğlan evine türlü hediyeler götürülür.
Düğün eğlencesi ailelerin durumuna göre salonda ya da avlu da yapılır.
Genellikle akşama doğru son bulan düğün eğlencesinden sonra herkes yemeğe oturur.
Yemekten sonra damat ve arkadaşları yatsı namazına giderler. Damat namazdan geldikten
sonra yumruklanarak gelin odasına girer. Damat gelinle biraz konuşup görüştükten
sonra kendilerine getirilen baklavayı yerler. Daha sonra ikişer rekat namaz kılarlar zifaf
gecesinin ardından ertesi gün büyüklerin elleri öpülür.
ÖLÜM
Ölüm olayının hemen ardından ölen kişinin çenesi bağlanır.Ve gözleri yumulur.
Daha sonra ölü soyularak ince bir örtü ile örtülür. Çeşitli dualar okunur.
Duadan sonra ölüye şişmemesi için karnının üzerine demirden yapılmış bir eşya konulur.
Ve elleri iki yanlarına uzatılır. Ölü yıkanıncaya kadar yanında Kuran okumak mekruhtur.
Ölünün gömülme hazırlıkları vakit geçirmeden yapılır. Ölü temiz bir koku ile kokulandırılmış
ve tütsülenmiş bir teneşir üzerine konulur. Sonra avret yerleri örtülür ve abdest aldırılır.
Üzerine sabunlu su dökülerek başı ve yüzü yıkandıktan sonra sol yanına çevrilir.
İlk önce sağ yanı yıkanır daha sonrada sağ tarafına çevrilerek sol tarafı aynı şekilde
yıkanır. Bütün bunların ardından bir havlu veya bezle kurulanarak ölü kefene sarılır.
Cenaze götürülürken tabutu dört kişinin omuzlaması sünnettir.Tabutu ne kadar çok
kişi taşırsa ölen kişiye o kadar çok sevap yazılacağına inanılır.Mezara varıldığında
kabir yarım adam boyu veya göğüse varılacak derinlikte kazılır. Kıble yönüne lahit
yapılarak ölü kıble yönünde içine konulur. Sonra kefenin düğümü çözülür. Kerpiç ile lahtin
üstü kapatılır ve kamışlarla örtülür. Sonra da kabrin üzerine toprak atılarak deve hörgücü
gibi tümsek yapılır. Kimileri ölünün çok değer verdiği eşyasını (eşarp,şapka vb.) mezarının
başına koyar.
- gzel olmuşta bana bu lazım değil yaa.. enkısa zamanda konuyu daha çok genişletirsen sevinirim
- Uşak Gelenek ve Görenekleri Konusuna Benzer Konular
- Gelenek haline gelen davranışların 'nedenleri' 19.08.2004
- UŞAK 09.02.2005
- Bozlar Köyü Eşme Uşak 14.04.2010
- Tunceli Örf Adet Gelenek Ve Görenekleri 08.11.2008
- Kırşehir Örf Adet Gelenek Ve Görenekleri 08.11.2008
- Plastik Gıda Ambalajı 10.03.2010 20:45