1. Ana Sayfa
  2. Azərbaycan
  3. Azerbaycan Coğrafik Konumu

Azerbaycan Coğrafik Konumu

Son güncelleme: 23.05.2009 16:21
CA-CHALLENGE CA-CHALLENGE foto


  • AZERƏCE: ( AZERİCE )

    Azərbaycan 39° 24' şimal paralelləri ilə 44° 46' şərq meridianları arasındakı coğrafı bölgəyə yerləşmişdir. Sərhədlərin uzunluğu 2013 kmdir. Azərbaycanın İranla 611 km, Türkiyə ilə 9 km, Rusiya ilə 284 km, Gürcüstan ilə 322 km və Ermənistan ilə 787 km sərhədi vardır Şərqində isə Xəzər Dənizi ilə çevrilmişdir. Dorukları 5000 metrin üstündə və buzlaq qablı olan Böyük Qafqazlar, quru səfərini əhəmiyyətli dərəcədə tünddəyə uğratmaqdadır. Azərbaycan' ın sahə 86 600 kilometr kvadrat/kadrdır.

    Cənubda Ermənistan' ın dağ kütlələri, şimalda isə yüksək Qafqaz dağları vardır. Azərbaycanın dağları; Böyük Qafqazlar (4.000-5.000 m.) içində yer alan Bazardüzü (4.466 m), Şahdağ (4.243 m), Pazaryurdu (4.126 m), Tufan (4.191 m), Yarıdağ (4.116 m), Ragdan (4.020 m) dağları, Kiçik Qafqaz sıradağları içində yer alan Qapıcıq (3.906 m.), Gazangeldağ (3.829 m), Biçenek Həddindən artıqmı (2.346 m), Qarabağ Volkanik Yaylasında yer alan Delidağı (3.616 m), Murovdağ silsiləsində yer alan Kamışdağ (3.724 m), Hinal dağı (3.367 m), Kepez (3.066 m), Zengezur Sıradağları içində yer alan Böyük İşıqlı (3.550 m), Talış Sıradağları silsiləsində yer alan Kömürköy (2.493 m.) və Kızyurdu (2.433 m) dağlardır. Azərbaycan 657 metr dəniz səviyyəsindən yüksəkdir və torpaqlarının əksəriyyəti dağlıq sahələrdir. Azərbaycanın ən uzun çayı 1.364 km Xəzər Dənizinə tökülən Qura Çayıdır. Aras Çayı isə 1.072 kmdir. Ən böyük təbii gölü 67,0 km² ilə Sarısı Gölüdür. Ən böyük süni gölü 605,0 km² ilə Mingeçevir Anbar Gölüdür.

    Ətrafının dağlar və yüksək təpələrlə çevrili olmasına baxmayaraq Azərbaycanın böyük bir hissəs(n)i düzənlikdir və torpaqlarının ən məhsuldar yerləri arasında Qura və Aras çaylarının qarışdığı deltadır.

    Azərbaycanda ılıman bir iqlim varıdır lakin Xəzər Dənizindən içəriyə doğru, yüksək dağlarda və digər yüksək seqmentlərdə sərt bir iqlimlə qarşı-qarşıya qalınar. Yüksək seqmentlərdə qışlar uzun, soyuq və qar yağmurlu, yazlar isə sərin keçər. Düzənliklərdə isə qışlar sərin və yağışlı və bəzən qarlı/qazanclı, yazlar isti və quraq keçər.

    Azərbaycan ölkəsi düzənliklərdə ümumiyyətlə çöldür, %25 isə bir hissəs(n)i dağlarda olmaq üzrə meşələrlərlə qablıdır. Şimal və cənub seqmentlərində dağların 2000 metr yüksəkliyinə qədər meşələr görülər. Azərbaycanın təbii həyatında əksəriyyətlə olan heyvanlar, qırmızı maral, alageyik, cüyür, dağ keçisi, karapaça, bizon, çöl donuzu, bəbir, Avrasiya vaşağı, çöl pişiyi, poz ayı, qurd, qırmızı tülkü, dağ siçanı, sincab, Qafqaz casusu Qafqaz sivriburunlu siçanı.

    Azərbaycan iqlimi dünyadakı 11 iqlim növündən 9 una malikdir İllik ortalama istiliyi 10 °C'nın üzərindədir.


    TÜRKÇE:

    Azerbaycan 39° 24' kuzey enlemleri ile 44° 46' doğu boylamları arasındaki coğrafı bölgeye yerleşmiştir. Sınırların uzunluğu 2013 km dir. Azerbaycan'ın İran'la 611 km, Türkiye ile 9 km, Rusya ile 284 km, Gürcistan ile 322 km ve Ermenistan ile 787 km sınırı vardır Doğusunda ise Hazar Denizi ile çevrilmiştir. Dorukları 5000 metrenin üstünde ve buzul kaplı olan Büyük Kafkaslar, kara yolculuğunu önemli derecede sekteye uğratmaktadır. Azerbaycan' ın yüzölçümü 86 600 kilometre karedir.

    Güneyde Ermenistan' ın dağ kütleleri, kuzeyde ise yüksek Kafkas dağları vardır. Azerbaycan'ın dağları; Büyük Kafkaslar (4.000-5.000 m.) içinde yeralan Bazardüzü (4.466 m), Şahdağ (4.243 m), Pazaryurdu (4.126 m), Tufan (4.191 m), Yarıdağ (4.116 m), Ragdan (4.020 m) dağları, Küçük Kafkas sıradağları içinde yeralan Kapıcık (3.906 m.), Gazangeldağ (3.829 m), Biçenek Aşırımı (2.346 m), Karabağ Volkanik Yaylasında yeralan Delidağı (3.616 m), Murovdağ silsilesinde yeralan Kamışdağ (3.724 m), Hinal dağı (3.367 m), Kepez (3.066 m), Zengezur Sıradağları içinde yeralan Büyük Işıklı (3.550 m), Talış Sıradağları silsilesinde yeralan Kömürköy (2.493 m.) ve Kızyurdu (2.433 m) dağlardır. Azerbaycan 657 metre deniz seviyesinden yüksektir ve topraklarının çoğunluğu dağlık alanlardır. Azerbaycan'ın en uzun nehri 1.364 km Hazar Denizi'ne dökülen Kura Nehri'dir. Aras Nehri ise 1.072 km'dir. En büyük doğal gölü 67,0 km² ile Sarısu Gölü'dür. En büyük yapay gölü 605,0 km² ile Mingeçevir Baraj Gölü'dür.

    Çevresinin dağlar ve yüksek tepelerle çevrili olmasına rağmen Azerbaycan'ın büyük bir bölümü ovadır ve topraklarının en verimli yerleri arasında Kura ve Aras nehirlerinin karıştığı deltadır.

    Azerbaycanda ılıman bir iklim varıdır fakat Hazar Denizinden içeriye doğru, yüksek dağlarda ve diğer yüksek kesimlerde sert bir iklimle karşı karşıya kalınır. Yüksek kesimlerde kışlar uzun, soğuk ve kar yağışlı, yazlar ise serin geçer. Ovalarda ise kışlar serin ve yağmurlu ve bazen karlı, yazlar sıcak ve kurak geçer.

    Azerbaycan ülkesi ovalarda genellikle bozkırdır, %25 ise bir bölümü dağlarda olmak üzere ormanlarlarla kaplıdır. Kuzey ve güney kesimlerinde dağların 2000 metre yüksekliğine kadar ormanlar görülür. Azerbaycan'ın doğal hayatında çoğunlukla bulunan hayvanlar, kızıl geyik, alageyik, karaca, dağ keçisi, karapaça, bizon, yaban domuzu, pars, Avrasya vaşağı, yaban kedisi, boz ayı, kurt, kızıl tilki, dağ faresi, sincap, Kafkas köstebeği Kafkas sivriburunlu faresi.

    Azerbaycan iklimi dünyadaki 11 iklim çeşidinden 9 una sahiptir Yıllık ortalama sıcaklığı 10 °C'nın üzerindedir.





#23.05.2009 16:21 0 0 0