Karadeniz Yöresel Yemekleri ve Tarifleri
Son güncelleme: 01.06.2009 16:15
-
Karadeniz Yöresel Yemekleri Ve Yapılışları - Karadeniz Bölgesi Yöresel Yemekleri
Hamsi Buğulama
(4 Kişilik)
Malzeme:
500 Gr. Hamsi
1 adet iri olgun domates
2 demet taze soğan
1/2 demet maydanoz
1 adet limon
1 kahve fincanı zeytinyağı
Tuz
Karabiber
Yapılışı:
Hamsiler kafaları koparılıp kılçıkları çıkarılarak fileto olarak ayıklanır, yıkayıp durulanır. Bir kabın içine yeterince tuz, karabiber, ince kıyılmış maydanoz ve taze soğanları koyup karıştırın. Küçük doğranmış domatesleri üstüne yayın. Durulanmış hamsileri içine katıp harmanlayın. Karışımı 15 dakika kadar oda ısısında beklettikten sonra yayvan bir tepsiye serin. Kalan harcı üzerine yayın. Limonu ince dilimler halinde kesip üstüne dizin. Zeytinyağını gezdirip kapağını kapatın.
15 dakika kadar hafif ateşte pişrdikten sonra sıcak olarak servis yapın.
Hamsi buğulama 2 gün kadar buzdolabında saklanabilir. Buzdolabında saklanmış buğulamayı ısıtıp tekrar sıcak servis yapabilirsiniz.
Hamsi Tava-1
(4 Kişilik)
Malzeme:
800 gr-1 kg iri hamsi
Un
Tuz
Kızartma yağı
Yapılışı:
Hamsileri kafalarını kopararak, bıçak kullanmadan temizleyin. Baş parmağınızınla karnını kuyruğa kadar yarıp kılçıklarını çıkarın. Bilahare bir kaba alın ve bol su ile kanları tamamiyle gidinceye kadar yıkayın.
Hamsi filetoları kapatın ve tuzlayıp bir tarafta 10-15 dakika dinlendirin. Tavada yağı iyice kızdırın.
Hamsileri una bulayın ve fazla unu atmak için hafifce silkeleyip tavaya kuyrukları tavanın içine, koparılmış baş kısımları tavanın dışına gelecek tarzda ve birbirlerine temas edercesine dizin. Bir tarafı kızarmış balıkları, önce tavanın yağını süzüp tavanın kapağı marifetiyle ters çevirin. Yağı tavaya iade edip öbür taraflarını da kızarın.
Sıcak servis yapın.
Notlar:
1. Balıkları kızartmak için zeytinyağını tercih edin.
2. Balıkları daire tarzında dizmek zor gelebilir. Bu yalnız görüntü içindir. Balıkları teker teker tavaya yerleştirip maşa ile de çevirebilirsiniz.
3. Yağın kızgın olmasına dikkat edin.
4. Hamsiyi tavaya çok miktarda koymayın. Yağı soğutur ve aşırı yağ emmesine neden olur.
Hamsili Ekmek
(4 Kişilik)
Malzeme:
1 kg hamsi
1 bağ pazı
2 bağ taze soğan
1 bağ taze nane
8 su bardağı mısır unu
Sıcak su
tuz
Yapılışı:
Hamsileri, kafalarını kopararak ve kılçıklarını çıkararak fileto halinde ayıklayınız; yıkayıp durulayınız.
Pazı, taze soğan ve naneleri ince doğrayınız.
Doğradığınız malzemeleri hamsi ile birlikte mısır ununun üzerine boşaltınız. Çok sıcak su yu yavaş yavaş ilave ederek karıştırınız ve yoğurunuz.
Hazırladığınız hamuru tepsiye koyarak orta sıcaklıktaki fırında (180-200oC) 30-35 dakika piºiriniz.
Sıcak veya soğuk servis yapabilirsiniz.
LAHANA ÇORBASI
Malzemeler
3 demet kara lahana
2 corba kasigi tereyag
1 corba kasigi salca
su
1 cay bardagi misir unu
1 su bardagi haslanmis barbunya fasulye
Tuz, karabiber
Yapilisi
1- Lahana yapraklarini yikayin. Ince seritler halinde dogranir. Seritler uzunsa ikiye kesin. Tencerede tereyagini eritin. Lahanalarini ilave edip yumusayana dek kavurun. Lahanalar yumusamaya basladiginda bu kez salcayi ilave edin. 1-2 dakika daha kavurduktan sonra tencereye yeterince sicak su ekleyin. Tuzunu, karabiberini ayarlayin.
2- Misir ununu azar azar ve surekli karistirarak, ilave edin. Barbunya fasulyesini tencereye aktarin.
3- Surekli karistirarak, bir iki tasim kaynatin. Atesten aldiktan sonra kaselere bosaltin
LAHANA DOLAMASI
Malzemeler
3 demet kara lahana
250gr. kiyma
2 sogan
1 kahve fincani pirinc
1/2 demet maydanoz
2 yemek kasigi domates salcasi
1 yemek kasigi yag
tuz karabiber
Yapilisi
1) Kara lahanalar saplarindan ayrilir.Kaynar suda 4-5 dakika haslanir.Soguk suya tutulup suyu suzulur.
2) Bir kabin icine ince kiyilmis sogan, kiyma,maydanoz,pirinc,1 yemek kasigi domates salcasi,tuz,karabiber ve 1/2 bardak su katilip iyice karistirilir.
3) Lahana yapraklari acilip icine bir miktar ic konulup sarilarak kucuk dolmalar yapilir.
4) Tencereye yag,domates salcasi konup eritilir.Dolmalar ve 2 su bardagi su konularak yapraklar yumusayincaya kadar pisirilir.
KATAMİ
Malzemeler
1 tavuk
1 su bardagi pirinç
1 çay bardagi kiyilmis findik
2 çay kasigi kinsi
5 dis ezilmis sarimsak
2 çay kasigi siyah susam
1 çay kasigi pul kirmizi biber, karabiber
tuz
Yapilisi
1) Tavuk haslanir. Etleri ince ince didilir.
2) Yikanmis pirinç ve tuz ilave edilerek hafif ateste pininçler yumusayincaya kadar pisirilir.
3) Findik, kinsi, sarimsak, siyah susam, kirmizi pul biber ilave edilir.
4) Bir tasim daha kaynatip servis yapilir.
MIHLAMA
Malzemeler
1,5 su bardagi rendelenmis kasar peyniri
1,5 su bardagi rendelenmis dil peyniri
1 tatli kasigi tulum peyniri
1 tatli kasigi misir unu
1 tatli kasigi tereyagi
1 kahve fincani su
Yapilisi
1) Misir ununu ½ tatli kasigi tereyaginda kavurun.
2) Dil peyniri, kasar peyniri ve tulum peynirini ekleyin. Hazirladiginiz karisima bir fincan su ilave edin ve kavurmaya devam edin. Kalan tereyagini bir tavada eritin.
3) Hazirladiginiz peynir karisimi macun haline geldikten sonra karisimi, tavada erittiginiz tereyaginin uzerine dokun. Sicak olarak servis yapin.
NOT: Mihlama sade kasar peynirindende olur ve misir yerine bugday ununda koyabilirsiniz un koymadiginiz zaman yumurta ile de olur.
FASULYE TURŞUSU
Malzemeler
3 kg'lik bir kavanoz
2 kg taze fasulye
4 adet yesil sivribiber
4 dis sarimsak
1 su bardagi kaya tuzu
4 su bardagi su
1 çay bardagi sirke
Yapilisi
1- 2 kg taze fasulyeyi yikayip, ayiklayin. Biraz su ilave ederek çok hafif haslayin.
2- Tencereden alip, suyunu süzdükten sonra sogutun
3- 3 kg'lik kavanozun içine önce fasulyelerin bir kismini yerlestirin. Aralarina 1 adet sivribiber ve 1 dis sarimsak koyun. Tekrar fasulye yerlestirin. Bu sekilde dizerek malzemeleri bitirin.
4- 4 su bardagi suyun içinde 1 su bardagi kaya tuzunu eritin. 1 çay bardagi sirkeyi de karistirin. Hazirladiginiz bu karisimi tursunun üzerine dökün.
5- Kavanozun agizini sikica kapatin. Serin bir yerde 10-15 gün bekletin. Daha sonra kavanozu açip, tursuyu tüketebilirsiniz.
FASULYE TURŞUSU KAVURMASI
Malzemeler
3 kg'lik bir kavanoz
2 kg taze fasulye
4 adet yesil sivribiber
4 dis sarimsak
1 su bardagi kaya tuzu
4 su bardagi su
1 çay bardagi sirke
Yapilisi
1- 2 kg taze fasulyeyi yikayip, ayiklayin. Biraz su ilave ederek çok hafif haslayin.
2- Tencereden alip, suyunu süzdükten sonra sogutun
3- 3 kg'lik kavanozun içine önce fasulyelerin bir kismini yerlestirin. Aralarina 1 adet sivribiber ve 1 dis sarimsak koyun. Tekrar fasulye yerlestirin. Bu sekilde dizerek malzemeleri bitirin.
4- 4 su bardagi suyun içinde 1 su bardagi kaya tuzunu eritin. 1 çay bardagi sirkeyi de karistirin. Hazirladiginiz bu karisimi tursunun üzerine dökün.
5- Kavanozun agizini sikica kapatin. Serin bir yerde 10-15 gün bekletin. Daha sonra kavanozu açip, tursuyu tüketebilirsiniz.
PIRASA TURŞUSU
Malzemeler
3 kg'lik bir kavanoz
2 kg pirasa
4 adet yesil sivribiber
4 dis sarimsak
1 su bardagi kaya tuzu
4 su bardagi su
1 çay bardagi sirke
Yapilisi
1- 2 kg pirasayi yikayin. Biraz su ilave ederek çok hafif haslayin.
2- Tencereden alip, suyunu süzdükten sonra sogutun
3- 3 kg'lik kavanozun içine önce pirasanin bir kismini yerlestirin. Aralarina 1 adet sivribiber ve 1 dis sarimsak koyun. Tekrar pirasa yerlestirin. Bu sekilde dizerek malzemeleri bitirin.
4- 4 su bardagi suyun içinde 1 su bardagi kaya tuzunu eritin. 1 çay bardagi sirkeyi de karistirin. Hazirladiginiz bu karisimi tursunun üzerine dökün.
5- Kavanozun agizini sikica kapatin. Serin bir yerde 10-15 gün bekletin. Daha sonra kavanozu açip, tursuyu tüketebilirsiniz.
MISIR EKMEĞİ
Malzemeler
2 su bardagi misir unu
2 su bardagi su
tuz
Yapilisi
1-Suyla misir ununu yogurun.Icine yeterince tuz koyun
2-Bir tepsinin tabanini yaglayin ve yogurulmus hamuru tepsinin icine yayin.
3-Firinda ustu kizarincaya kadar pisirin.
LAZ BÖREĞİ
Malzemeler
10 adet yufka
4 yumurta
8 su bardagi sut
2 paket vanilya
3 su bardagi kiyilmis findik ici
5 su bardagi toz seker
2 paket bugday nisastasi
5 cay bardagi eritilmis tereyagi
1 su bardagi su
Serbet Malzemesi:
5 su bardagi su
5 su bardagi toz seke
½ limon suyu
Yapilisi
1) 8 su bardagi sute seker ekleyerek kaynatin. Baska bir kapta bugday nisastasi, yumurta, vanilya ve biraz suyu karistirin. Hazirladiginiz malzemeyi kaynayan sutun uzerine dokerek muhallebi haline gelene kadar karistirin.
2) Bir tepsiniyi yaglayin. Yufkalarin ustlerini yaglayarak 5 kat halinde tepsiye dizin. Dizdiginiz 5 kat yufkanin uzerine hazirladiginiz muhallebiyi dokun.
3) Yufkalarin uzerindeki muhallebiye dovulmus findiklari yayin. Kalan 5 kat yufkayi ustlerini yaglayarak muhallebili yufkalarin uzerine dizin. Serbet malzemelerini karistirarak pisirdikten sonra sogumaya birakin.
4) Hazirladiginiz boregi dilim dilim keserek firinda pisirin. Borek soguduktan sonra sogumus tatli serbetini uzerine ekleyin.
MISIR ÇORBASI
Malzemeler
2 bardak kirik misir
1 bardak kuru fasulye
4 bardak ayran
tereyag
Yapilisi
Aksamdan suya birakilan kirik misir ve fasulye sabahleyin haslanir. Bir tencereye su konularak kaynatilir.
Hazirlanan malzemeler kaynayan suya katilir. Pistikten sonra dinlenmeye birakilir.
Ayri bir kapta hazirlanan ayranin içine pismis kirma misir ve fasulye karisimi konulur.
Servis yapilacagi sirada yag eritilerek yemegin üzerine dökülür. Nane ve tuz ilave edilir.
SIRGAN YEMEĞİ
Malzemeler
2 bag isirgan
1 kasik yag
1 çay bardagi misir unu
1 su bardagi süt
Yeterince tuz
Nane
Yapilisi
Isirgan temizlenir. Yikanip haslanir. Suyu süzülür ve iyice ezilerek süzgeçten geçirilir. Ezilmis isirgan bir tencereye konur.
Misir unu, nanem tuz, yag ve yeterince su ilave edilerek iyice karistirilir. Bir süre pisirilir. Indirilmeye yakin süt ilave edilir.
MISIR YAĞLAŞI
Malzemeler
2 su bardagi misir unu
Tereyag
su, tuz, peynir veya çökelek
Yapilisi
Normal bir tencerede su kaynatilis. Bir miktar tuz ilave edilir. Kaynayan suya misir unu yavas yavas katilir.
Topaklanmamasi için düzenli bir sekilde kivamina gelene kadar karistirilir. Arzu edilirse içine bir miktar peynir ilave edilir.
Kaselere bölünür.
Ayri bir kapta tereyagi iyice kizdirilir. Sonra kaselerin üzerine esit miktarda gezdirilir.
Sicak servis yapilir.
LAHANA SARMA
Karalahana yaprakları haşlanır, suyu atılır. 2. su ile tekrar haşlanır, çıkarılıp sudan geçirilir. Parça et satırla küçük parçalara ayrılır. İçine soğan, domates, maydanoz, karabiber, tuz, pirinç yoğrularak yapraklara sarılır. Yeniden pişirilir. Trabzon'da yakın zamana kadar pirinç yerine mısır yarması (şoromul adı verilen el değirmeninde kabaca öğütülmüş mısır taneleri) kullanılırdı. Tenceredenin dibine yemeğe lezzet vermesi için büyük etli kemik parçaları konulurdu.
LAHANA KAVURMASI
Lahanalar yıkanp haşlanır, suyu dökülür. Trabzon yağı ile bir miktar içyağı bir sahanda eritilir ve bol miktarda soğanla kavrulur. Haşlanmış barbunya fasülyesi, tuz ve biber ilave edilip kavurmaya devam edildikten sonra en son lahana katılır. Kısa bir süre daha karıştırdıktan sonra sıcak olarak yenilir.
*Tüm Karadeniz bölgesinde, farklı isimler ve küçük farklılıklarla yenilir.
LAHANA DİBLESİ*
Karalahana seçilip haşlandıktan sonra süzlür. Bir tencerede bol soğan ve yağ kavrulur. Haşlanan lahananın yarısı tencereye konulur. Üstüne küp küp doğranan patatesler ve pirinç, karabiber tuz ve kalan lahana eklenir. Bir bardak suyla ağır ateşte pişirilir. Pişirildikten sonra bir kere karıştırııp servis yapılır.
* Ordu, Giresun ve Batı Trabzon
HARHAŞİ (DUDEYİ)*
Saplı karalahana yemeğinin Hopa'daki adı "harhaşi" (haşlama) dır. Arhavi ve batısında ise "dudeyi" (karalahana sapı) adı verilir. İlk önce saplı karalahana haşlanır, suyu dökülür. Yeniden taze su konulur ve haşlanır. İkinci haşlamada iç yağı (alima), acı biber (laşani pipeyi), sıvı yağ (yada tereyağ), tuz konulur. İyice pişirilir, piştikten sonra bir tepsiye çıkarılır. Kökler yanyana sıralanır. Üstüne bol ceviz, bir sahanda 4-5 diş sarmısak, tereyağı atılır. Yemeğin suyundan ilave edilip kaynatılır. Tepsinin üzerine dökülür. Sıcak mısır ekmeği ile yenilir.
LAHANA EZME/VURMA*
Köksüz karalahana haşlanır suyu dökülür. İkinci defa su tazelenir. İç yağı, acı biber, terayağı yada sıvı yağ, tuz konulur. İyice pişirilir. Piştikten sonra ezilir. Yakın zamana kadar bzme işinde otantik mutfak gereçleri kullanılırdı. Trabzon köylerinde "gudal" adı verilen ahşap mikser Rize ve Artvin sahilindeki Laz köylerinde ise "kirza" adı verilen şekil olarak farklı ahşap alet kullanılır.
* Tüm Doğu Karadeniz
LAHANA ÇORBASI*
Ayıklanan lahanalar, el ile küçük parçalara ayrılır, sonra yıkanır. Lahana parçaları kaynar su içine atılır. Lahana haşlanan su dökülür. Yeniden su kaynatılır, ıılık suda bir gün bekletilmiş fasülyeler bu suya atılır ve yeniden haşlanır. Büyük parçalı mısır yarmaları, büyükçe bir kemik parçası (günümüzde et suyu), haşlanmış lahana parçaları ve iç yağı ve çok az mısır unu- arzu edilirse kırmızı biber- ilave edilirek pişirilir.
*Tüm Doğu Karadeniz
LAHANA TURŞUSU*
Haşlanan lahanalar, bidonlara su, sarmısak ve acı biberle birlikte doldurulur. İki hafta bekletildikten sonra soğanla kavrularak yenilir.
* Batı Trabzon, Ordu, Giresun
LAHANA YEMEĞİ
Yıkanıp küçük parçalara ayrılan lahana yaprakları, kaynar suda haşlanırlar. Haşlanan su dökülür. Başka bir encerede haşlanan suya içyağı, kıyma, doğranmış soğan, tuz , mısır yarması - yöreye göre fasülye- ilave edilirek pişirilir.
LAHANA GULİYA
Lahanalar önce ayıklanıp bol su ile yıkanır. Saplarıyla birlikte büyük parçalara ayrılarak bol tuzlu suda, bir kremul vasıtasıyla, bahçedeki gorelin yada evin hayatında bulunan ocağın tavanına bağlanmış olan orta boy kazanda haşlanır. Pileki ya da bir tepsinin dibi yağlanır ve üzerine bayatlamış mısır ekmek artıkları dökülür. Lahananın haşlama suyuyla mısır ekmekleri ıslatılır. Üzerlerine lahana yaprakları serildikten sonra üzerine kızdırılmış yağ gezdirilip saçayğın üzerinde hafif odun ateşinde pişirilir.
YABANİ LAHANA (GALDİRİK) YEMEKLERİ
*Ziraati yapılmayan yazın bahçelerde kendiliğinden yetişen "galdirik" karalahanaya benzer bir ottur. Ordu civarında "galdirik" daha doğuda yabani lahana adı verilir.
Galdirik yemeği:Temizlenip yıkayıp soğuk suda haşlanır ve süzülür. Yeşil soğan ve pırasayla kavrulur.
Galdirik turşusu:Yıkanıp, haşlanan galdirik soğutulduktan sonra tuz, sirke ve sarmısakla birlikte bir kavanoza konulur. Yedi gün bekletildikten sonra sofraya çıkartılır.
Galdirik dolması (Sarması): Aynı karalahana sarması gibi, galdirik yaprağı kullanılarak dolmasıda yapılır.
YOĞURTLU PEZÜK
Pezük ilk önce seçilip temizlenir, haşlanır, süzülür. Yağda kavrulan pezük hafif ılınınca üstüne sarmısaklı yoğurt dökülür. Fatsa, Kumru köyünde bu yemeğe "borona" adı verilir.
* Ordu,
PAZI BURMALISI
Haşlanmış pazıların, soğanla kavrulduktan sonra bir hamurun içerisine konulup tepside pişirilmesiyle yapılan bir tür börektir.
PAZI YEMEĞİ
Pazılar önce ayıklanır daha sonra haşlanır. İnce parçalara ayrılan pazılar Ordu civarında salça, soğan ve yağla kavrulup içine bulgur ve baharat katılarak, Trabzon civarında ise soğan yağla kavrulup içine mısır yarması, nane, soğan (çok eskiden yabani soğan), kılçıkları ayıklanmış hamsi ilave edilerek yapılılır. Sıcak yada soğuk yenebilir.
*Ordu, Rize arasında yapılır.
PAZI KAYGANA
Yıkanıp, küçük parçalara ayrılan pazılar, ince doğranıp tuzlanmış soğanlar, nane, maydanoz, yumurta ve mısır unu ile karıştırılarak bir tavada iki taraflı kızartılır. Pazıya Lazca sotoliya, Trabzon Rumcası Lames, Giresun Türkçesinde ise Pezük adı verilir.
* Tüm Doğu Karadeniz
SAKARCA YEMEKLERİ
Sakarca mıhlaması: Sakarca temizlenir, haşlanır ve süzülür. Soğanla ve baharatla kavrulur. Kavrulan sakarca bir kez karıştırılır ve üstü kapatılıp 10 dakika bekletildikten sonra yenmeğe hazırdır.
Sakarca Kayganası: Mıhlaması gibi haşlanır, temizlenir ve süzülür. Suyu kalmayacak şekilde süzüldükten sonra börek tavasında önlü arkalı yumurtayla beraber kızartılır.
Sakarca Turşusu: Sakarca temizlenip, haşlanıp, süzüldükten sonra soğutulur. Bir kavanoza sarmısak, biber ve sirkeyle konulur. 3 gün bekletilir.
Çöklüce Çorbası: Fatsa'nın Kumru Köyü'nde (Kaynak: Necla Demiröz) Sakarca'ya Çöklüce denilir. Doğranan çöklüceler, kavrulan soğan ve salçanın içine atılır. Üstüne pirinç, tuz ve su eklenip çorba kıvamında pişirilir.
*Taze sarmısağa benzer, yaprakları daha incedir. Mıhlaması, kayganası, çorbası ve turşusu yapılır. Ziraati yapılmayan, bahçelerde kendiliğinden yabani olarak yetişen sakarca ilkbahar mevsiminde toplanır ve tüketilir. *Ordu - Trabzon arasında yenilir.
MANTAR (TİRMİT)
Mantara benzeyen, beyaz, sarı, krem rengi olmak üzere çeşitli formlarda yabani olarak yetişen yöreye özgü bir bitkidir. Haşlanarak bol soğan ve yeşil biberle kavrulur. İsteğe göre yufka rasına konularak da yenilir. Fatsa'da soğan, yeşil biber, domatesle kavrulur ve içine mısır ekmeği doğranır. *Trabzon'un batısı, Ordu, Giresun
KEŞKEK
Yörede buğdaya "keşkek" adı verilir, düğünlerde yapılan bir yemektir. Akşamdan bir tencerede ıslatılan keşkek bir gün sonra haşlanır ve ilk suyu süzülür. Ayrıca pişirilen tavuklar, kemiklerinden ayrılarak paraçalanır ve keşkek içine atılır. Birlikte pişirilen karışım servis yapılırken üstüne tereyağlı salça eritilir.
*Tüm Batı, ve Orta Karadeniz'de Trabzon'a kadar yapılır. Trabzon'da ise sadece Şal Pazarı (Ağasar) bölgesinde yapılır. Trabzon, Rize, Gümüşhane ve Artvin sahilinde bilinmez ve yapılmaz.
Hamsili Pilav
Temizlenip , yıkanan hamsilerin kılçıkları hamsiler parçalanmadan çıkartılır. Otantik olarak yapılmak istenirse pilekiye, günümüzde ise tepsi yada güvece, hamsiler sırtları tabana bakacak şekilde yanyana dizilirler. Yağda kavrulan soğana, fıstık, kuru üzüm, tuz ve pirinç ilave edilirek iç pilav pişirilir. Pilava az miktarda şeker ve karabiberde katıldıktan sonra pilekideki hamsilerin üzerine yayılırlar. Tepsinin en üst kısmına kalan hamsiler sırtları tavana bakacak şekilde dizilir. Üstüne sıcak tereyağı dökülen tepsi saçyağaı yada fırında pişmeye bırakılır. Hamsiler kuruyup kızardıklarında yemek hazırdır. Lazca "kapçoni pilavi" denilen bu yemeğe Hopa civarında üzüm ve fıstık konulmaz.
HAMSİ KAYGANA (KARGANA)
Mısır unu, buğday unutuzlanmış hamsi, maydanoz, süt, yumurta, yağ ve tuz. Tüm bu maddeler doğranarak inceltilir. Biraz sıvı yağla ağır ateşte suyunu çekene kadar pişirilir. Laz bölgesinde maydanoz yerine "kinzi" adı verilen kokulu yöresel bir ot kullanılıp kayganaya süt konulmaz yerine domates, ile sivri biber ilave edilir ve kargana adı verilir. Köylerde toprak zeminli mutfaktaki ateşin üzerine üç saç ayağı kurulur . Bunun üzerinde pileki de pişirilirmiş. Yemeğin üzeri incir yapraklarıyla örtülür, bu yaprakların üzerine köz konularak yukarıdan da ısınması sağlanırmış.
Tüm Doğu Karadeniz sahili
HAMSİLİ EKMEK
Özü mısır ekmeği olan ve içinde az miktarda salamura hamsi karıştırılnış bulunan ekmektir. Ekmek pişirmeye tahsisedilmiş pilekide pişer. Bir katıkla değil, pasta veya kurabiye gibi tek başına yenir. Normal ekmekten daha tuzludur. Yanında salatalık veya soğan gibi garnitürler mutlaka bulunmaktadır. Hamsili ekmeğe Lazca kapçon mçkudi, Trabzon Rumcasında ise Hapşozim adı verilir. Hamsili ekmek sade yapılacağı gibi içine pazı, pırasa, lahanada atılarak lezzeti atılabilir. Hamsili ekmek, "hamsi" konulmadan yapılırsa, Doğu Trabzon'da "mertezim" olarak adlandırılır. İlkbaharda yetişen yabani tür bir soğan (adını unuttum), nane (lözme), patates (yemasi), karalahana, iç yağı (steas), mısır unu, tuz yoğurularak pileki'de yapılan bir çeşit ekmektir. Günümüzde yabani soğan bulunması zor olduğundan kullanılmamakta normal soğan ve pırasa ile yapılmaktadır
*Tüm Doğu Karadeniz sahili
KUYMAK/ MUHLAMA/ HAVİTSİ/
Laz usulü muhlama: Unu tereyağı ile yakmadan kavurun . Trabzon peynirini iyice ufaladıktan sonra ekleyip sürekli karıştırarak eritin . Peynir tamamen eriyince 1,5 su bardağı suyu yavaş yavaş karıştırarak ekleyin . Koyu muhallebi kıvamına getirin. Sıcak servis yapın.
Hemşin Usulü muhlama: Mısır Unu yerine buğday unu kullanılarak ya da ikisini birbiriyle karıştırtırılarak yapılır. Diğer yörelerin muhlamalarından farklı olarak içine yumurta kırılır, kaymaklı süt eklenir ve soğan rendelenir.
Trabzon Usulü kuymak: Çaykara civarında Havitz adı verilir. Trabzon tümü ve Giresun sahil ve Rize'nin batı sahil kesiminde yapılır. Kaşar peynirine benzeyen "Televe" peyniri değil minci (Trabzon tuzlu ve kokulu çökelek peyniri) kullanılır. Un yağla kavrulmaz. Yağ eritildikten sonra minci ilave edilir, peynir hafif eriyince yağ yanmadan su eklenir. Daha sonra mısır unu yavaş yavaş karıştıralarak eklenir. Fokurdamaya başlayınca karıştırma işlemi bırakılır ve tereyağının kuymağın üstünde birikmesi beklenir , sıcak servis yapılır.
MALEZ:
Süt kabağı (Kobalets) ve süt ile yapılan bir çeşit muhallebidir. Kabak iyice pişirildikten sonra sürekli karıştırılır. Pişince yumuşayan kabağın içi kaşıkla oyularak çıkartılır ve gudalla (ahşap el mikseri) ile ezilir. Daha sonra içine sürekli süt katılarak (yarım kabağa 2 kg. süt konur)tekrar karıştırılır ve pişmeye bırakılır .Biraz tuz ve şeker (bir kg süte 2 çorba kaşığı şeker) konur. Lazcası "Kabağiş Sütli" dir. Trabzon'lular ve Laz'lar tarafından yapılır daha batıda ve Hemşinlilerde bilinmez. Bununla birlikte "malez" lapa anlamında Rize Hemşinde kullanılır ama ineklere verilen yal kabındaki sebze karışımının adıdır.
TAZE FASULYE:
Zeytin yağlı taze fasülye bilinen yöntemlerle pişirilir. Laz bölgesinde ceviz ve sarmısak öğütülerek yemeğin içine dökülür. kirza ile fasülye ile birlikte ezilir. Çok bulamaç haline getirilmez. "katsakuyi" adı verilen acı siyah erik marmelatından çok az miktarda mayhoşluk versin diye ilave edilir. Lazlar bu yemeğe "qvaneyi" adını verirler.
ACİKA:
Acika daha çok kahvaltıda bazen de kuru fasulye gibi yemeklerin yanında yenilen ve ana maddesi "kinzi" adı verilen maydonoza, kişniş otuna benzeyen kokulu yöreesel bir ottur. Fındık veya ceviz öğütülür, içine kinzi, acı biber ve bol sarmısak ilave edilir. Ezilerek birbirine karıştırılarak yenilmeye hazır hale geitirilir. Bu karışım eskiden "gobi" denilen ağaçtan yapılmış çukur çanak içinde taşla dövülerek ezilirmiş. Hopa ciavrında yapılan bir Laz yemeğidir.
FASÜLYE KAYGANASİ:
Fasülyeler temizlenip, haşlanıp süzüldükten sonra börek tavasında önlü arkalı yumurtayla kızartlır. *Tüm Karadeniz.
FASÜLYE EZMESİ (PATİTÇ ÇİHLOMA):
Fasülye pişirilir, koballe ezilir. İçine sarmısak ve tuz konulur. *Trabzon
BEZİRGENAŞ:Karadeniz köylüsünün hazırlanması kolay aperatif yemekleridir. Bayatlamış mısır ekmeği atılıp ziyan olmaması için yapılır. İki çeşittir: 1- Peynir, yağ ve bayat mısır ekmeği muhlama gibi pişirilir. 2- Fasülye (patitç) turşisi yağda kavrulur üzerine mısır ekmeği doğranır.* Trabzon
ZMİLANÇ (MERÜLCEN):
Böğürtlene benzeyen yabani bir bitkinin yumuşak kiremit reknli yumuşak dikenidir. Çocuklar tarafından çiğken bile yenilir. Olduğu gibi pişirilebileceği gibi turşusu yapılıp soğanlada kavrulabilir. Mıhlaması, soğan veya pırasayla kavurması yapılır. Trabzon'da "Zmilanç", Ordu civarında "merülcen" adı verilir. Ordu - Trabzon (dahil) arasında yapılır.
ZİLİHTA/ZIRİHTA:Buğday unu, yumurta, yoğurt ve su ile sulu hamur haline getirilirdikten sonra bir yağ kızdırılmış bir tavaya bir kaşık kaşık dökülerek kızartılır. bal veya toz şekerle yenilir. Tüm Karadeniz sahilinde
Trabzon Peynirlisi
M350 gr. Hamur,
70 gr. Yaylalarda yapılan ve deri içinde saklanan Trabzon peyniri
Yapılışı:
Peynir bir gün önceden doğranır, rendeye vurulur ve bir miktar su karıştırılarak dinlenmeye bırakılır. Un, tuz ve maya karıştırılarak ekmek hamurundan daha gevşek hamur elde edilir. 350 gr.lık kesilerek şekillendirilir. Hamur tahta üzerinde dinlendirilir. Fırın 200 derece sıcaklığında hazırlanır. Yine ayrı bir tahta üzerinde kayık şeklinde hazırlanan hamur içine peynir konulur ve üzerine fırça ile su veya un bulamacı sürülerek fırına sürülür. Pişince içine tere yağı konularak servis yapılır.
Trabzon Kıymalısı
Malzemeler
350 gr. Hamur,
200 gr. Orta yağlı kıyma,
bir miktar soğan,
maydanoz,
az miktarda domates ve arzu edilirse acı biber
Yapılışı:
Yuvarlak şekilde (değermi) açılan hamur içine hazırlanan kıyma ve malzemesi konularak çiğ olarak fırında pişirilir. Pişirme anında kıyma birkaç kez karıştırılır. Arzuya göre yumurta ve az yağ konulabilir.
- Karadeniz Yöresel Yemekleri ve Tarifleri Konusuna Benzer Konular
- Karadeniz Otoyolu 26.06.2004
- Karadeniz Yayları 26.06.2004
- Diyarbakır Yemekleri 22.07.2004
- KARADENİZ USULÜ TETRİS 10.09.2004
- Radyo Karadeniz Dijital Yayında 27.09.2004
- Plastik Gıda Ambalajı 01.06.2009 16:15