1. Ana Sayfa
  2. Genel
  3. Tekne Yapı Elemanları Ve Tekne Bakımı

Tekne Yapı Elemanları Ve Tekne Bakımı

Son güncelleme: 04.06.2009 17:21
MiSS-FENER MiSS-FENER foto
  • Tekne Yapı Elemanları - Tekne Bakımı

    Ağaç Omurga : Bütün teknenin üzerine inşa edildiği baştan kıça uzanan tekne iskeletinin altında ve ortasında yer alan temel yapı elamanı.
    Baş Bodoslama : Omurganın baş tarafında teknenin başını oluşturan boyuna yapı elamanı.
    Borda: Tekneni su kesiminden yukarda kalan kısımları.
    Borda ve Karina kaplaması: Teknenin dış yüzeyini örten ve kabuğu oluşturarak yüzmesini sağlayan parçalar.
    Burma Tahtaları: Omurganın her iki tarafında baştan kıça uzanan ilk kaplama tahtaları.
    Direk : Donanımın üzerine kurulduğu armayı taşıyan ana yapı elamanı.
    Direk Güverte Takozu: Direği güverte çıkışında destekleyen;direkgüverte bağlantısını sağlayan takoz.
    Döşek: Postaların omurga bağlantılarını sağlayan ara parçalar.
    Dümen Kovanı: Dümen milinin içinden geçtiği diaaa boru.
    Dümen Palası: Teknenin istenilen yönde gitmesini ve dönmesini sağlayan kıç bodoslamaya takılan levha.
    Dümen Topuğu: Dümen milinin omurga üzerinde oturduğu yuva.
    Görder: Öksüz kemerelerin iç kenar bağlantılarını sağlayan boyuna yapı elemanı.
    Güverte: Teknede baştan kıça uzanan platform.
    Güverte kaplaması: Kemerelerin üzerine çakılan ve güverteyi oluşturan parçalar.
    Iskaça: Direk tabanının omurga üzerine oturduğu yuva.
    Kamara Farşları: Kamara taban platformu.
    Karina: Teknenin su kesiminin altında kalan dış kısmı.
    Kasara: Teknenin başorta veya kıç kısmında oluşan güverteden daha yukarda kalan yapılar.
    Kasara Tavanı: Kasara üst platformu.
    Kemere : Karşılıklı postaları birbirine bağlayan enine yapı elamanı.
    Kıç Ayna: Teknenin kıç şeklini düzleştirmek için kıç bodoslamaya bağlanan enine yapı elemanı.
    Kıç Bodoslama : Omurganın kıç tarafında teknenin kıçını oluşturan boyuna yapı elamanı.
    Kontra Omurga/Bodoslama: Omurganın veya bodoslamanın mukavemetini arttırmak için konan ve bodoslama boyunca uzanan ilave parça.
    Kuşak: Postaların üzerine çakılan baştan kıça uzanan ve teknenin boyuna direncini arttıran yapı elamanı.
    Küpeşte: 1) Posta başlarını birbirine bağlayan ağaç veya çelik yapı elemanı. 2) Parampetin üst kenarını çevreleyen veya puntel başlarını birbirine bağlayan ahşap kuşak.
    Omurga Saplamaları: Ağaç ve safra omurgayı birbirine bağlayan parçalar.
    Öksüz Kemere: Kamara girişikasara ambar ağzı gibi yapılar nedeniyle oluşan güverte bölünmelerine denk gelen kesilmiş kısa kemereler.
    Parampet: Yüklerin muhafazası ve insanların güvenliği için güverte üzerine dogru devam eden borda kaplamaları.
    Posta (eğri): Omurgaya bağlanan üstüne kaplamaların çakıldığı enine yapı elamanı
    Praçol (Paraçol): Yapı elemanlarını birbirlerine bağlamakta kullanılan ve kullandıkları yerlere göre çeşitli şekillerde yapılan bağlantı parçaları.
    Safra Omurga: Tekneye ek stabilite kazandırmak için omurga altına konan parça.
    Sintine: Teknenin su altında kalan iç kısmı iç tabanı.
    Su Çekimi (Draft): Teknenin su kesiminden omurga veya salma en alt seviyesine kadar olan mesafe.
    Su Hattı Boyu (LWL) : Su kesiminin baş ve kıç bodoslamalarla temas ettiği noktalar arasında kalan mesafe.
    Su Kesimi: suyun bordayla temas ettiği hat.
    Tam Boy (LOA): Baş ve kıç bodoslamaların en uç noktaları arasında kalan mesafe.
    Tampon Kütüğü: Omurga ve bodoslama bağlantı parçaları.
    Triz: İnce tahtalardan biçilmiş posta gibi görev yapan çıtalar.


    Kendinizin Yapabileceği Tekne bakımı
    Geziveya iş amaçlı teknelerde en önemli unsurlardan biri teknelerin boya vernikleridir.Teknenizi veya ikinci el almayı düşündüğünüz bir tekneyi yada eski bir sandalı onarmak ve çok büyük olmayan yani 6 ila 10 metreyi geçmeyen tekne veya bir sandalı sezona hazırlıyabilir ve boyasını kendiniz yapabilirsiniz. İşte size seminer niteliğinde pratik ve teorik bilgiler veren bu yazıdan yararlanabilir ve kendi teknenizi kendinizboyayabilirsiniz.

    GEREKLİ ALETLER :

    1) Küçük veya orta boy macun küreği
    2) Spatula çelik (oto boyacılarının kullandığı gibi takım sapsız)
    3) 5-10cm ağızlı saplı spatula
    4) Su kovası
    5) Eski boyaları kazımak için raspa
    6) El süpürgesi veya fırçası ya da eski elektirik süpürgesi
    7) Sünger
    8) 15cm ve25cm kalınlığında maskelemebandı
    9) 1 Adet boya rulosu tk. 2 adet parmak rulo
    10) 25 fırça 1 adet 1 no 1adet fırça
    11) 4adet 080 zımpara 4 adet 050 zımpara kağıdı
    12)Varsa zımpara makinesi
    13)Varsa Avuç taşlama makinesi ve zımpara kağıtları
    Başlangıç için gerekli malzemeler şimdilikbunlar bu malzemeler genelde birçoğumuzun elinde vardır.

    1. İŞLEM ; ESKİ BOYANIN TEMİZLENMESİ
    Boyanın sökülmesi Mevcut boyanın sökülmesi için çeşitli yöntemler mevcuttur. Mekanik temizleme En çok tavsiye edilen yöntem boyanın zımpara ile sökülmesidir. Bu yöntemle hem bütün boyanın sökülmesi sağlanır hem de yeni boyanın uygulanması için sağlıklı bir yüzey hazırlanır. Türkiye'de bu işlem için kullanılan klasik titreşimli ve dairesel zımparalar yüzeyde istenmeyen ve düzeltilmesi zor olan çizikler meydana getirmektedir. Örnek resimde gösterildiği gibi ( Hatalı temizleme yöntemleri ) ( Uygun aletler ve yöntemlerle yapılan temizlik ) Günümüzde Zımpara işlemini kolaylaştıran çok çeşitli yeni aletler mevcut olup aşağıdaki gibi bir temizliği bu aletlerle yapmak daha sağlıklı ve mümkün olmaktadır. Yakma Hızlı bir işlemdir ancak ahşap yüzeyde oluşan yanık bölgeler yeni boyanın tutunmasını olumsuz yönde etkiler. Sıcak hava tabancaları Ahşap yüzeye zarar vermeyecek yöntem ise sıcak hava tabancaları kullanmaktır. Sıcak hava tabancaları kullanıldıktan sonra yeni boyanın sağlıklı bir şekilde ahşaba bağlanmasını sağlamak için yüzeyin zımparalanması önerilir. Boya sökücüler ; Yukarıdaki metotların uygulanamadığı yerlerde solvent tipi boya sökücüler kullanılabilir. Kostik ihtiva boya sökücüler daha hızlı çalışır ancak yüzeyde zararlı kalıntılar bırakabilir. Boya sökücü kullanıldıktan sonra yüzey temiz su veya solvent ile temizlenmelidir.

    2. İŞLEM ; TEMİZLİK VE ÖN HAZIRLIK
    Bu işlemlerin herhangi birini yaptıktan yüzey üzerinde kalan tozların ya da yabancı maddelerin temizlenmesi için tüm yüzeyler tatlı su ile yıkanmaldır. Yabancı maddelerin yok edilmesi için uygulanan bu yöntem sistem başlangıcında uygulanacak astarın yüzeye daha iyi yapışmasını sağlar. İyi bir yüzey hazırlığı için yüzeydeki Yağ kir toz gibi unsurlardan tamamen arındırılması gerekmektedir. DİKKAT; Yüzey mutlaka temiz bir bez ve tiner ile silinmelidir.

    2. AŞAMA; ASTAR VE MACUN UYGULAMA GEREKLİ MALZEMELER :

    1) Poliüretan esaslı tekne astarı

    2) Poliüretan esaslı armuz dolgu macunu

    3) Poliüretan esaslı tekne macunu

    4) Sonkat tekne boyası

    5) P.üretan Güverte verniği

    6) Zehirli boya astarı

    7) Zehirli boya (Antifouling)

    3. İŞLEM ; ASTAR UYGULAMASI
    Çürüme ve böcek tahribatının iyileştirilmesi Boya söküldükten sonra çürümüş ya da zayıflamış bölümler tamir edilmeli ve yüzeye fırça veya rulo ile Poliüretan esaslı şeffaf emprenye astarı uygulaması yapılmalıdır. Ahşabın gözeneklerine komple nüfuz edebilen bu astar. ahşabı küf mantar gibi çeşitli organizmalardan korur ve üstüne uygulanacak her türlü macun vernik ve boya için güçlü bir tutunma sağlar.

    *DİKKAT; Poliüretan astarlar malzemenin durumuna ve ahşabın sertliğine göre; % 20 ila 30 oranında inceltilmelidir. İnceltme sert agaçlarda % 30 - 40 oranında yumuşak ağaçlarda 20-30 civarında olmalıdır. *DİKKAT; Astar uygulaması yapıldıktan 4 veya 6 saat sonra mutlaka uygulama sistemi devam etmeli olası erteleme durumlarında 8-12 saat'i geçen uygulamalarda mutlaka 140 - 180 arası ince bir zımpara yapılmalıdır.

    *DİKKAT; Tüm uygulamalarda direkt güneş ışınlarına maruz kalınmamalıdır. Astar veya macun uygulamalarında güneş ışınları reaksiyonu hızlandırıp elastıkiyeti düşürmektedir.

    4. İŞLEM; ARMUZ YOKLAMASI
    Lamine olmayan sarma tahtalı teknelerde eski kalafatlama işlemi yerine yapılan armuz yoklama macunu uygulamasıarmuz olmayan ya da lamine ahşap teknelerde yüzeysel macun yoklaması yapılarak bu adım geçilir. Armuz dolgu macunları Solvent içermeyen donduktan sonra (prizini aldıktan sonra) hacim kaybı yapmayanelastik deniz suyuna ve kimyasal maddelere mukavim mekanik direnci yüksek bir macundur.

    * DİKKAT; Armuz yoklaması yapıldıktan 4 veya 6 saat sonra armuz aralarında şişen poliüretan dolgu macunu fazlasını dışarıya taşıracaktır. Bu fazlalıklar spatula veya keskin yüzlü bir bıçakla temizlenerek sisteme tekne macunu uygulaması ile devam etmeli olası erteleme durumlarında 8-12 saat'i geçen uygulamalarda mutlaka 80 - 100 arası zımpara yapılmalıdır.

    *DİKKAT; Katlar arası uygulamalarda zamanlama ve zımpara uygulama sağlığı açısından çok önemlidir.

    *DİKKAT; Tüm uygulamalarda direkt güneş ışınlarına maruz kalınmamalıdır. Astar veya macun uygulamalarında güneş ışınları reaksiyonu hızlandırıp elastıkiyeti düşürmektedir.

    5. İŞLEM : TEKNE MACUNU UYGULAMASI
    Ahşap bir yüzeyin pürüzlerini gidermek ve kalın bir tecrit sağlamak amacıyla eskiden fazla değil otuz kırk sene öncesine kadar gemilerde boya yapılırken bunların hammaddeleri olan: üstübeçbezir yağılitaponvernik ve tiner piyasadan alınarak boya ve macun gemilerde yapılırdı. Bu zamanda tüm macunlar hazır olarak satılmaktadır. Şimdi hemen hemen tüm gemilerde ve küçük teknelerde hazır yapılmış boyalar ve macun kullanılmaktadır.

    POLİÜRETAN ESASLI DOLGU MACUNU
    Çift komponentli poliüretan esaslı solvent içermeyen deniz suyuna kimyasal maddelere ve aşınmaya mukavim prizini alırken hacim kaybı yapmayan macun. İki komponenti birbirine karıştırdıktan sonra viskoz bir yapıya sahiptir.Macun daha ziyade sıyırma tarzında kullanılır. Donduktan sonra sert lastik elastikiyetinde bir malzemedir.

    POLİÜRETAN NEDİR ?
    Poliüretan elastikıyet yüzey dokusu sertlikbasınç dayanımı yoğunluk gibi birbirinden farklı çeşitleri bulunan geniş bir malzeme ailesinin genel tanımıdır.Poliol ve izosiyanat olarak tanımlanan iki bileşeninin birbiri ile reaksiyona girmesi sonucu oluşan poliüretan birçok sektörde kullanılmaktadır. Çift kompenentli malzeme kutuda homojen bir şekilde karıştırıldıktan sonra macun küreği üzerine yeterli miktarlarda alınarak sıyırma olarak çekilir. Vernikli tekne su kesimi poliüretan macun kaplama Eski tekne Poliüretan &am p;am p;am p;nb sp; Sonlanmış macun. yapılmış hali

    6. İŞLEM ; BORDO SONKAT BOYA UYGULAMASI
    Unutulmamalı ki boya ve boyama işçiliği hem çok pahalı bir iştir hem de iyi yapılmadığı takdirde gerektiği şekilde sürülmediği boyanın yüzeye yapışması örtmesi yeterince sağlanamadğı takdirde boya kendisinden beklenen görevi yapamaz. Fazla boya sürerek altındaki maddeyi daha iyi koruyacağımız düşüncesi yanlıştır. Fazla boya diaaa yüzeylerde akarak çirkin bir durum yaratacağı gibi gereksiz giderlere de neden olur. Fırça üçte birine kadar boyaya hafifçe daldırılıp kutu teneke patlak kenarında fazlası içeri akıtıldıktan sonra kalan boya sert bir şekilde yüzeye iyice yedirilerek birkaç kez de üstünde gidip gelinerek yapılmalıdır. Gerektiği takdirde fırça yalnızca yukardan aşağıya değil yatay hareketlerle de fırça izinin kalmamasına dikkat edilmelidir. Sonkat tekne boyası ; Alkid esaslı tek kompenentli parlak deniz şartlarına fiziksel ve hafif kimyasal tesirlere dayanıklı seri kuruyan elastik ve örtücü boya. Sonkat Poliüretan esaslı tekne boyası ; Çift kompenentli reaksiyon kurumalı poliüretan reçine esaslı yapışma özelliği yüksek high solid parlak bir sonkat boyadır. Su deniz suyu asitlerkimyasallar ve aşınmaya maruz yüzeylerde kullanabilirsiniz.Yüksek parlaklığa sahip güneş ışınlarına yüksek dayanımı olan süper örtücü bir sonkattır.

    7. İŞLEM ; VERNİKLİ TEKNELERDE YAŞAM MAHALLİ VERNİK UYGULAMASI
    Vernikler tekneyi ultraviyole ışınlarından koruma direkt olarak tesir edecek güneş ışınlarının tahtayı aşırı kurutarak çatlatmasına mani olmaahşabı daha sertçe bir katmanla darbe ve çiziklerden koruma suyun ve bazı mikroorganizmaların ahşaba işlemesini engelleme ve ahşabın güzelliğini olabildiğince ortaya çıkarma amacıyla kullanılırlar. Vernikler tamamen şeffaf olabildikleri gibi ahşaba istenen doğrultuda belli bir renk verebilmek için (örneğin koyu kırmızı maun rengi) boya pigmentleri ile de üretilirler. Vernikler de aynen boyalarda olduğu gibi tek komponentli yağ bazlı; veya çift komponentli ve mesela poliürethan esaslı olabilirler. Poliürethan vernikler güneş ışınlarına dayanıklı ve kimyasal dirençleri yüksek verniklerdir. Tamamen korumasız bir ağaç verniklenirken İlk önce Poliürethan esaslı şeffaf emprenye astarı uygulaması yapılmalıdır. Ahşabın gözeneklerine komple nüfuz edebilen bu astar uygulanacak her türlü vernik için güçlü bir tutunma sağlar. Ahşapta yeterli korumayı sağlama ve ahşabın tüm desen ve güzelliği ile ortaya çıkacağı belli bir derinlik hissi uyandıran görüntüye ulaşabilmek için ara zımparalama şartıyla beş ila sekiz kat vernik yapılması tavsiye edilir.

    8. İŞLEM ; ASTAR VE ANTİFOULİNG UYGULAMASI
    Macunu bitmiş ve zımparalanmış yüzeyi temiz ve tinerli bezle tozlardan arındırmalısınız. Vinil esaslı Zehirli Boya Astarı'nı % 5 oranında epoksi tiner ile incelterek su kesimini astarlayınız ve kurumasını bekleyiniz. Katlar arası bekleme süresi 5 - 6 saattir. Eski ve cinsi belli olmayan zehirli boyalar üzerine mutlaka kullanılması gerekmektedir. Zehirli boya astar uygulaması. Eski zehirli boya. Zehirli boya uygulaması ;

    ZEHİRLİ BOYALAR ;
    Selfpolishing tipi zehirli boyalarda boyanın etkisi kat başına 3 ay civarındadır. Çekek süreniz 12 ay ise 4 kat zehirli tatbik etmeniz ve aşırı aşınan bölgeleri ek katlar korumanız gerekli olacaktır. • Su hattı boyu gerçek su hattından tesbit edilmelidir filatonun üst kenarı yanıltıcı olabilir. • Koyu renk zehirli boyaların koruma özellikleri açık renkli boyalardan daha fazladır. Koyu renk zehirli boyalar tercih edilmelidirler. • Kakamoz da tabir edilen midyeler salgıladıkları çok etkin tutkal sayesinde teknenizin karinasına yapışırlar. Bu kakamozları koparırken ahşap tekneye zarar vermemeye dikkat edilmelidir.Teknenin karinasına kakamoz yerleşmesi mutlaka önlenmelidir. • Selfpolishing boyalar belli bir ortalama hıza göre tasarlanmıştır. Tekne uzun süreler bu hızın çok altında seyrederse (veya limanda yatarsa) teknenin altı kirlenir. Aynı şekilde tekne çok hızlı seyrederse (veya yanlış zehirli tatbik edilmiş ise) boya gereğinden hızlı erozyona uğrar ve tekneyi erken kızak gerekebilir. • Motoryatlar için tasarlanan zehirli boyalar ticari teknelerin aksine karışık bir kullanma rejimine ve özellikle uzun hareketsiz sürelere göre optimize edilir. Ucuza alınan ticari gemi zehirli boyaları gezi teknelerinde aranılan sonucu vermeyebilirler.

    GENEL BOYA UYGULAMA YÖNTEMLERİ:
    Boya uygulamalarında kullanılan başlıca yöntemler fırça ve rulo ile yapılan uygulamalar ile püskürtme yöntemidir. Fırça ile yapılan uygulama geleneksel bir yöntem olup genelde hemen her boya için geçerlidir. Özellikle sık sık kesme gereken renk değişen küçük parçalanmış yüzeylerin boyanmasında uygun bir yöntemdir. Hızlı kuruyan boyaların fırça ile uygulanmalarında da zorluklarla karşılanmaktadır özellikle büyük satıhların boyanmasında daha büyük sorunlar ile karşılaşılmaktadır. Rulo ile yapılan uygulamalar büyük ve kesintisiz yüzeylerde örneğin su kesimi flato güverte döşemelerde fırçaya nazaran çok daha hızlıdır. Ancak sık sık boyanın kesilmesi gereken durumlara uygun değildir. Ayrıca rulo ile yapılan uygulamalarda dar açılı bir köşeleri ve tekne elemanlarının birleşme hatlarını boyayabilmek için fırça gerekmektedir.

    BOYA MALZEMELERİNİN DEPOLANMASI:
    Boyaların depolanması boyanın tipine ve depolama şartlarına göre değişir. Tek kompenentli sentetik boyalar normal atmosfer şartlarında uzun zaman muhafaza edilebildiği halde Çift kompenentli sonkat poliüretanlar Çift komp. macunlar ve vernikler astarlar bir yıl içerisinde bozulabilir. Bazı pigmentli boyalar sert bir çökeltme yapmaksızın bir sene veya daha fazla bir süre depolanabilirler. Diğerleri bilhassa kırmızı sülyen boyalar karıştırılmadan bırakıldığı taktirde birkaç ay içinde sert bir şekil alırlar. Genel olarak tedricen belirli sebeblerle etkilenen boyalar sıcaktan soğuktan olduğundan daha fazla etkilenirler. Boyalar üstü kapalı ve vantilasyonun kabil olduğu yerde muhafaza edilmelidir. Boyalar genellikle yanabilir olduğu unutulmamalıdır. Çeşitli tip boyaların muhafaza edildiği yerlerde istenildiğinde aranılan boyayı bulmak için sistemli bir tasnif yapılmalıdır. Kapların üzerindeki etiketler ve yazılar bilhassa açık havada zamanla silinirler. Böyle bir durum müşahade edildiğinde etiketler yenilenmelidir. Pigmentli boya kapları her ay veya iki ayda bir sert çökeltme yapmalarını önlemek için alt üst edilmelidir . SONUÇ: Kısaca özetlersek Boya ve vernik ürünlerini iki gruba ayırabiliriz. Tek komponentli ürünler ve iki ayrı malzemenin karıştırılmasıyla oluşan çift komponentli adını alan ürün grupları. Genelde tek komponentli boyalar herkezce uygulanması daha kolay daha ucuz ve bir parça daha elastiki özelliği olup teknenin çalışması sırasında oluşan ufak çatlakları vs daha iyi gizleyebilen ancak daha kısa ömürlü ürünlerdir. İki komponentli ürünler daima ana malzeme ve sertleştiriciden oluşur. Bu iki komponent verilen ölçülerde karıştırılır ve bu işlemden kısa süre sonra uygulanmalıdır. çift kompenetli boyalar kimyasal reaksiyon neticesi "sertleşirler. Boya mekanik açıdan çok dayanıklıdır ve yıllarca bakım gerektirmez. Su kontrplakları dahil tüm tekne inşa malzemeleri için tavsiye edir. Çift komponentli boyalar teknelerin gövdelerinin olası çalışmalarına uygun esneklikte olmalarına dikkat edilmelidir. Sayın Naci YILMAZ 'ın yazısından alıntılar yaparak sevgili deniz dostlarına faydalı olabilir düşüncesiyle bir teknenin boyanma öyküsünü uygulama resimleri ve bazı fikirler ile desteklemek istedik. Hepinizin ufku açık gönlü zengin olsun saygı ve sevgiler Mehmet BALOĞLU Kaynak; (Naci YILMAZ Meges IC Marin Kaş MarinaManavgat çekek yeri)
#04.06.2009 17:21 0 0 0