Diyarbakır Kiliseleri

Son güncelleme: 03.07.2009 16:35
  • Diyarbakır Kiliseleri - Diyarbakırdaki Kiliseler

    Diyarbakır, yüzyıllar boyunca dinsel hoşgörüden uzaklaşmamış, etnik ve dinsel mozaiğini korumuştur .Bu nedenle de Müslümanlar, Hıristiyanlar, Ermeniler ve Yahudiler, değişik mezhepler, tarih boyunca Diyarbakır'da birlikte yaşamışlardır. Bundan ötürü de Diyarbakır da bir çok kilise yapılmış ve bunların bazıları günümüze gelebilmiştir.

    Diyarbakır'da İslamiyet öncesi Şemsiler, Yahudiler ve Hıristiyan dinine bağlı insanlar yaşamıştır. Burada yaşayan Hıristiyanlar da beş ayrı mezhebe ayrılmışlardı. Bunlar Gregoryen (Ermeni), Yakubi (Süryani Kadim), Ortodoks (Rum), Asuri (Nasturi) ve Keldani mezhepleriydi.

    Diyarbakır, Hıristiyanlığı ilk kabul eden topluluk olarak bilinen ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde yaşayan Süryanilerin önemli merkezi idi. V.yüzyıldan sonra Süryani Ortodoks Kilisesinden ayrılan Nasturiler, Keldaniler ve Melkitlerin yanı sıra Rumlar ve Ermeniler de Diyarbakır'da yaşamışlardır. Ortodoks, Katolik, Protestan, Gregoryen gibi hemen hemen tüm Hıristiyan mezhepleri yüzyıllar boyunca Diyarbakır'da kendisini temsil etme olanağını bulmuşlardır.

    Diyarbakır'da Süryani, Keldani, Nasturi, Ermeni ve Rumların ibadet ettiği 22 kilisenin bulunduğundan söz edilmektedir. Ancak günümüzde bu kiliselerin bazıları tamamen yıkılmış, bazıları da günümüzde cemaatlerine hizmet vermektedir.


    Meryem Ana Kilisesi (Yakubi Mezhebi Kilisesi) ( Merkez)

    Diyarbakır'da Ortodoks Süryanilere ait olan ait olan bu kilise IV. Yüzyıldan kalmıştır. Kilise birkaç kez yanmış, yıkılmış ve bir çok kez onarılmıştır.

    Mardin'deki Deyr-ül Zahfaran'dan gelen Patrik II.Yakup, öldüğü l871 yılına kadar burada yaşamıştır. O yıllarda bu kilise patriklik merkezi olmuştur.

    Diyarbakırlı taşçı ustaları taş işçiliği yönünden en başarılı çalışmalarını burada yapmışlardır. Kilise dört avlu, divanhane ve din adamlarının yaşadıkları bölümlerden meydana gelmiştir.Ahşap işçiliği, sütunları, sütun başlıkları parmaklıkları, kürsüleri ve ikonaları ile ün yapmıştır. Günümüzde kilise görevini sürdürmektedir.


    Mar Thoma Kilisesi (Merkez)

    Diyarbakır'da Hıristiyan öncesi dönemde burada bir mabedin olduğu sanılmaktadır. Hıristiyanlığın resmi bir din oluşundan sonra bu yapı kiliseye dönüştürülmüş ve bir takım eklerle genişletilmiştir.

    Diyarbakır'ın İslam ordularınca ele geçirilmesinden sonra camiye çevrilmiştir. Bugün bu yapının yerinde Ulu cami bulunmaktadır.


    Kırklar Kilisesi (Merkez)

    Diyarbakır Kırklar Dağı üzerinde bulunan bu kilise V.yüzyılın sonlarında yapılmıştır. Günümüze yalnızca bir duvar kalıntısı ile bazı duvar kalıntıları gelebilmiştir.


    Saiııt George Kilisesi (Merkez)

    Diyarbakır'da İçkale'de bulunan bu kilisenin ne zaman yapıldığı bilinmemektedir. Uzun süre Diyarbakır İl Jandarma Komutanlığı Saraykapı Cezaevi'nin içerisinde bulunduğundan ibadete kapalı kalmıştır.

    Kilisenin ne zaman ve kimler tarafından yaptırıldığı bilinmemektedir.Bununla beraber, VI.yüzyılda, Bizans döneminden kaldığı sanılmaktadır. Kilisenin orta mekanı dört yöne eyvanlara açılmaktadır.


    Saint Teodoros Kilisesi (Merkez)

    Diyarbakır, Fatih Paşa Camisi'nin bitişiğinde olduğu sanılan kilise günümüze gelememiştir. Kaynaklarda da bu kilise ile ilgili bir bilgiye rastlanmamıştır.


    Mar Petyun Kilisesi (Merkez)

    Diyarbakır Özdemir Mahallesi'nde Yeni Kapı Caddesi'nde bulunan Mar Petyun Kilisesi'nin ne zaman yapıldığı kesinlik kazanamamıştır . Bununla beraber XVII.yüzyıla tarihlendirilen kilise, Katolik Keldaniler tarafından günümüzde de kullanılmaktadır.

    Diyarbakır'daki pek çok yapıda olduğu gibi bu kilisenin de ana yapı malzemesi siyah bazalt taşıdır. İbadet mekanı kemerler ve sütunlarla bölünmüş olup dört neflidir.


    Surp Sarkis Kilisesi (Merkez)

    Diyarbakır Mardin Kapısı yakınlarında olan bu kilise Katolik Ermenilere aittir. Kilisenin XVI.yüzyılda yapıldığı sanılmaktadır. Ana yapı malzemesi siyah bazalt taşıdır. İki katlı kilise sütunları ve dört kemer dizisi ile beş nefli bir kilisedir.


    Protestan Kilisesi (Merkez)

    Diyarbakır Mardin Kapısı yakınlarındaki Cemal Yılmaz Mahallesi'ndedir. Yapılış tarihi bilinmeyen siyah bazalt taştan yapılan kilise dikdörtgen planlıdır.


    Hz.Meryem Kilisesi (Ergani)

    Diyarbakır Ergani ilçesinde bulunan Hz. Meryem Kilisesi Zülküfül Dağı'nın doğusundaki bir tepededir. Polonyalı gezgin Simeon Seyahatnamesinde bu kiliseden söz etmiştir.

    Günümüzde yıkılmış olan kilise kâgir, kubbeli ve büyük bir yapı idi.


    Sinagog (Çermik)

    Diyarbakır Çermik'te bulunan Sinagogun ne zaman yapıldığı ve hangi döneme ait olduğu bilinmemektedir. Günümüzde ev olarak kullanılan bu yapının üzerinde Süryanice yazılmış bir kitabe bulunmaktadır.

    Avlu içerisinde bulunan geniş bir bölümden meydana gelmiştir. Bu bölümün batısında kürsüsü bulunmaktadır. Yapının bütünü siyah ve beyaz taştan yapılmıştır.

    Diyarbakır Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu sinagogun korunması gerekli kültür varlığı olduğu tescil edilmiştir.


    Kilise (Çermik)

    Diyarbakır, Çermik ilçesinde bulunan bu kilisenin ne zaman ve kimler tarafından yaptırıldığı bilinmemektedir. Günümüzde yalnızca kalıntıları gelebilen kilisenin bir kısmı günümüzde ev olarak kullanılmaktadır.
#03.07.2009 16:35 0 0 0