Tiyatroda Kostüm Ve Amaçları

Son güncelleme: 04.07.2009 10:55
  • Tiyatroda Kostüm Ve Amaçları - Tiyatroda Kostüm Hazırlama



    KOSTÜM NEDIR VE HANGI AMAÇLARDA KULLANILIR

    Kostüm ; görsel sanat sahnelerinde ya da kamera önünde bir gösteriyi sunarken giyilen giyimlerden ve aksesuarlardir. Gösterimlerde önemli bir görsel unsuru yerine getirirler.

    Tiyatroda kostüm ise ; o dönemim ve olayin gözümüzde daha iyi canlanmasi için kullanilir. Ama önemli olan kostüm oyuncuyu degil oyuncunun kostümü tasimasidir. Oyuncu kostümü tasimasini bilmedigi anda, o kostüm çok iyi düsünülmüs, hazirlanmis ve dikilmis olsa da hiçbir zaman anlam tasimaz. Oyuncunun kendi sanatini anlamlandirdigi oranda, üzerine giydigi kostümü de anlamlandirmasi gerekir. Kostüm, bir oyuncunun görevini yerine getirmesinde yardimci olan bir ögedir. Tiyatroda kostüm kiyafet degildir, oyunun ve karakterin anlamina yardim eden bir uzantidir. Oyuncunun jest ve mimiklerinde kostümü yorumlayan bir ustalik gerektirir. Kostümler oyuncunun görümsel vurgusunu artirir. Sonuçta, oyuncu sahne üzerinde günlük yasamdaki görünüsüyle oynamaz, çünkü rolün ve oyunun anlamini gerektirdigi görünüs için, bugünkü giysilerle de olsa, oyuncunun yoruma uygun olarak hazirlanmis kostümle sahneye çikmasi gerekir. Kostüm yalnizca oyuncuyu seyirciye tanitmaz, ayni zamanda kisilestirmeyi ve degisimleri de yansitir. Örnegin ; oyun da önce gençken sonra yaslanan birini canlandiriyorsa bunu kostümde ayrintili olarak göstermemiz gerekir.

    Seyirci kostümün yardimiyla degisiklikleriyle daha rahat izler. Kostüm ayni zamanda rolü içinde oyuncuyu da rahatlatir. Oyuncunun sahne heyecanini yatistirir.



    Bazi oyunlar kostüm degisiklikleriyle doludur. Örnegin ; Shakespeare in yanlisliklar komedyasi gibi karmasik olaylar olan bir oyunda kostüm oyunun daha iyi anlasilmasini saglar. Ayrica karakterin kostüm yoluyla yogunlastirilmasi, oyuncunun karsisindaki oyuncular için çok yararli olur, çünkü onlarda yaratilmasi gereken atmosfere daha çabuk alisirlar.

    Tiyatro da kostüm kullanilmasinda tiyatro anlayisi çok önem tasir örnegin üsluplastirilmis tiyatro anlayisiyla kostüm kalipli ve neredeyse çiplak kalmamak için giyilen bir seydir. Bazi üsluplastirilmis oyunlarda ise kostümler simgesel yansimalari ile kullanilirlar. Kostümün simgesel kullaniminda rolü uygun kostüm diye bir sey yoktur. Bunun ilk örnegini tüm oyuncularina isçi tulumu giydirerek oynatan Meyerhold vermistir. Ancak, gerçekçi anlayis tiyatroya estetik yönelimi getirdigi için, kostümleri de bu açidan ele almalari dogru olurdu. Nitekim, çagdas tiyatroyu etkileyen ve bundan sonraki yüzyillari da etkileyecek Brecht de tavir açisindan kostümün gerçekçi anlamina önem verir.

    KOSTÜMÜN HAZIRLANMASI

    Profesyonel tiyatroda, kostümlerden sonra sorumlu kisi, yönetmenin durumunu iyice anladiktan, hatta provalari seyredip her karakter üzerinde bilgi edindikten sonra çalismaya baslar. Önce taslaklar çizip bunlari yönetmenle tartisir ; düzeltmeleri yaptiktan sonra renkli taslaklarini çizer ve kullanacagi malzemeleri çikartir.

    Amatör tiyatrolarda ise; kostümleri hazirlayacak olan kisinin, öykünün hangi dönemde geçtigini bilmek zorundadir. Sonra oyun kisilerinin özellikleri üzerinde durmalidir. Ayrica, her sahnenin duygusal degerleri üzerinde çalismalidir. Eger, kostüm yoluyla bir karakterin bilinçalti gösterilecekse, kostüm tasarimcisinin isi daha da zorlasir. Bu durum da renkler üzerinde dikkatle durmak gerekir. Oyuncu kostüm içinde rahatça hareket edebilmelidir.

    Kostümden sorumlu olan kisi, yönetmene, kullanacagi kumaslari ve malzemeleri gösterir. Bu görüsmede dekoru yapan ve makyajdan sorumlu kisiler de orada bulunur ki kostüm hazirlayana kendi alanlarinda yardimci olurlar.



    KOSTÜMÜN MAKYAJLA ILISKISI

    Kostüm ve makyaj oyuncunun dis görünüsünü ortaya çikarir. Bu ögeler seyircinin, oyuncuya ilgisini artirir. Oyuncunun görünüsünde yaptigimiz bu degisiklikler oyuncunun da sahne motivasyonunu güçlendirir. Kostüm ve makyaj yalnizca tarihsel dönemleri göstermek için degil, bugünkü giyim kusamlarda da yapilmasi gereken bir unsurdur. Sahne isiklari altinda kostümün görünüsü nedenli önemli ise makyajsiz bir oyuncunun görünüsü de o denli kötüdür.

    Kostüm ve makyaj birbirine uyumlu olarak hazirlanmak zorundadir. Bunlar seyirci için inandirici olmalidir. Bir karakteri canlandiran oyuncuya vurgu saglandigi oranda, uygulamanin tümünü de vurgulamalidir. Kostüm ve makyaj, dekor içinde dogru olmali, renkleri ile bir uyum getirmelidir; bunlar her sahnede sahne isiklari altinda isiklama düzeni ile de uyum göstermelidir.

    KOSTÜMÜN ISIKLA ILISKISI



    Kostüm ve isiklar arasinda daha çok renkli isik kullanildigi zaman sorun çikar. O yüzden kostüm hazirlanirken isiktan sorumlu kisi de hangi sahnede, hangi ton isigi kullanacagini ögrenmek zorundadir. Sözgelimi sahne üzerinde parlakligi az bir isik kullanilacaksa ve eger önemli bir oyun kisisine bu los isiklar altinda koyu renk giysiler giydirirsek, bunlar o kisiyi sahneden silmemize sebep olur. Bu tür sahneler için soluk ve uçuk renkler kullanmak dogrudur, çünkü bu isik altinda soluk ve uçuk renkler, doygunlugu olan renklerden daha belirgindir.



    Renkli isiklama altinda kumas renklerinin hangi renge dönüsecekleri üzerine birkaç örnek gösterelim;

    1) Kirmizi isik altinda ; ; ; ; 2) Yesil isik altinda

    kirmizi " zenginlestirir, &nb sp; &nb sp; &nb sp; kirmizi " kahverengimsi olur

    yesil " siyahimsi olur yesil " zenginlestirir

    mavi " kararir mavi " siyahimsi olur

    sari " turuncuya dönüsür sari " yesil bir ton alir

    mor " kirmizi olur &n bsp; &n bsp; &n bsp; mor " kahve rengi olur

    3) Mor isik altinda ; ; ; ; ; 4) Mavi isik altinda

    kirmizi " hafifçe maviye dönüsür kirmizi " morumsu olur

    yesil " siyahimsi olur mavi " zenginlestirir

    sari " gümüslü pembe olur &n bsp; &n bsp; sari " kahve rengi bir ton alir

    mor " zenginlestirir mor " mavimsi olur

    Isiklama, kostümlerin yalnizca renklerin üzerinde degil; bunlarin plastik görünümü üzerinde de rol oynar. basarili bir isiklama düzeni oyunculara ve giysilere derinlik, yani üç boyutlu bir nitelik kazandirir. Kötü isiklama ise boyutlari yok eder ; oyuncular gölge oyunu figürlerine dönerler.

    KOSTÜMÜN OLUSMA ASAMASI

    Kostümden sorumlu olan kisinin oyunu okumasi ile ilk asama kat edilmis olur. Bu kisinin oyunu çok dikkatli okumasi sarttir. Okuduktan sonra oyunun genel mantigini ve bize ne vermek istedigini anlayarak, oyundaki kisilerin karakter analizine baslamalidir.

    Oyunun hangi akimdan etkilenerek oynanacagini ( Örnegin ; Epik, dramatik gibi) bilmeli ve bu akiminin kostüm anlayisini arastirmalidir. ( Örnegin ; Epikte dogalci ve ayrintilara önem veren bir kostüm anlayisi varken, absürd tiyatronun, birebir kostüm anlayisi yoktur. Kostümü istedigin gibi kullanabilirsin ) olay hangi dönemde geçiyorsa, o dönemin giysi arastirmasi yapilmalidir. Bütün bu arastirmalar yapildiktan sonra genel taslaklar hazirlanmaya baslar ve çizimler yapilir. Ayni sekilde bu çalismayi dekor, isik ve makyajdan sorumlu kisilerde yaptigi için, yönetmenle birlikte hep beraber, toplu bir sekilde toplanti alinir. Oyundaki reji uygulamalarina ve isik düzenine göre degistirecek kisimlar düzenlenir. Ortak kararlar alindiktan sonra sira kostümlerin son kostümlerin hallerinin çizimine gelir. Oyuncularin dikkatli bir sekilde ölçüleri alinir. Oyuncunun sahnede rahat oynayabilmesi için bu çok önemlidir. Ölçümlerden sonra kumaslar alinir. Kumas seçerken kostümün türü, karakterin yapisina ve isik düzenine göre rengi göz önünde bulundurulmalidir.

    Artik dikim asamasina gelebiliriz. Kaliplara göre kesimlere ve dikimlere baslanir. Tabii ki bunlar yapilirken her zaman maddiyat göz önünde bulundurulmak zorundadir.

    TIYATRODA KOSTÜM
    Maske ve kostümün il kez, tiyatronun da temellendigi büyü ritüellerinde kullanildigi varsayilmaktadir. Insanlarin kendilerinden baskasini canlandirmaya basladiklarindan bu yana, kostüm kullandiklari ileri sürülebilir.
#04.07.2009 10:55 0 0 0