Linux Nedir

Son güncelleme: 29.12.2009 22:24
  • Linus Torvalds isimli Finlandiyalı bir genç 1991 yılında yazdığı işletim sistemini tamamladığı zaman herhalde bilişim dünyasını daha sonra hiç örneği görülmeyecek şekilde değiştirdiğinin farkında bile değildi. Torvalds, işletim sistemine Unix'i örnek almıştı ve bu yüzden ona kendi isminden de esinlenerek "Linux" ("Linuks" okunur) adını verdi.

    Linux'un ilk bakışta göze çarpan en önemli özelliği açık kodlu olmasıdır. "Açık kod", işletim sistemini meydana getiren bilgisayar programlarının kaynak kodlarının, herkesin erişebileceği ve inceleyebileceği şekilde açık olması anlamına gelir. Böylece, Linux'u istediğiniz gibi inceleyebilir, isterseniz kodunu değiştirebilir veya eklentiler yapabilirsiniz. Açık kod ve özgür yazılımın en önemli avantajlarından biri de ortaya çıkan yazılım problemlerinin ve güvenlik açıklarının gizli kodlu yazılımlara göre çok daha hızlı çözülebilmesidir. Linux'un gelişimi de açık kod ve özgür yazılım (free software) felsefesi ile içe geçmiştir.

    Linux GNU Açık lisansı ile dağıtılmaktadır (GPL). Bu lisansa sahip olan yazılımlar üçüncü kişiler tarafından değiştirilebilir, bedava veya para karşılığı satılabilirler. Ancak değiştirilmiş halinin kodu da tamamen açık şekilde kullanıcılarına verilmek zorundadır. http://www.gnu.org

    Başlangıçta yalnızca dünyanın çeşitli bölgelerindeki bilgisayar tutkunları tarafından ciddiye alınan ve geliştirilen Linux şu anda yazılım konusunda dünyanın en büyük gücü olan Microsoft'un tek gerçek rakibi olarak görülmeye başlanmıştır.

    Linux işletim sistemi çeşitli şekillerde paketlenerek kullanıma sunulmaktadır. İşletim sisteminin çekirdeği, masaüstü yazılımı ve çeşitli uygulamalar paketlenerek bir "dağıtım" (distribution) haline getirilir. RedHat, Mandrake ve Suse gibi firmaların ürünleri de bu bileşenlerden oluşur. Hepsinin ortak noktası, ürünlerinin kalbinde Linux işletim sistemi çekirdeğinin bulunmasıdır.


    Sunucu Piyasasında Linux

    Linux'un iş dünyasında yoğun biçimde kullanılmaya başlaması 90'lı yılların ikinci yarısındaki internet patlamasının sonucu olarak ortaya çıktı. Şu anda dünyadaki tüm internet sunucularının yüzde altmışından fazlasını (yirmi milyondan fazla) oluşturan Apache web sunucu yazılımlarının çoğunluğu Linux işletim sistemi üzerinde çalışmaktadır. Her geçen yıl bu oran artmaktadır. [http://www.netcraft.com] Özellikle Microsoft internet sunucularının CodeRed gibi sayısız virüslerle güvenilirliklerinin azalması, internet sunucu piyasasında Apache ve Linux'un gücünü korumaya devam edeceğine işaret etmektedir.

    Kişisel çabalarla gelişen Linux'a büyük firmalardan ilk ciddi destek 2000 yılında IBM'den geldi. Linux'a bir milyar dolar yatırım yapan IBM'in, bir yıl sonra, yaptığı yatırımın karşılığını fazlası ile aldığını açıklaması, diğer büyük IT şirketlerinin de Linux'a daha yakın ilgi göstermelerine sebep oldu. Örneğin veritabanı piyasasının bir numarası olan Oracle da benzeri şekilde Linux'a çok büyük yatırım yaptığını hatta kendi yapılanmasının yarıdan fazlasında Linux'u kullanmaya başladığını belirtmiş ve "Kırılmaz Oracle" kampanyasını Linux ile birleştirerek zırh giymiş bir penguen logosu ile beraber "Oracle ile Kırılmaz Linux" sloganına geçiş yaptı. Novell de Linux için masaüstü uygulamalar geliştiren Ximian'ı satın alarak bundan sonra Linux'a tam destek vereceğini açıklayanlar arasında yer aldı.

    Linux'un sunucu piyasasında asıl zarar verdiği firmaların Sun, IBM, HP gibi Unix üreticileri olması da ironik bir durumu göz önüne seriyor. Dünyanın en büyük internet şirketlerinden Amazon'un Unix'ten Linux'a geçerek kar ettiğini açıklamasından sonra Unix'in üzerindeki baskı da giderek artmıştır. IBM Linux'a doğrudan destek vererek uzun vadede kendi Unix'i olan AIX'i Linux ile değiştireceğinin sinyallerini verirken Sun, şimdilik Linux'a biraz daha uzak durmaktadır. Ancak gelecekte tüm Unix üreticilerinin bir şekilde Linux çatısı altında birleşeceklerini söylemek abartılı bir tahmin olmaz.

    Masaüstünde Linux

    Linux'un, sunucu dünyasında rakipleri için ciddi bir alternatif olduğu fikri kabul görmüşse de masaüstünde Microsoft tartışmasız bir şekilde liderdir ve pazar payı %95'in üzerindedir. Ancak bu konuda da değişikliklerin ilk işaretleri gelmeye başlamıştır. 2003 baharında Münih parlamentosu Microsoft'un tüm çabalarına rağmen 13000 masaüstü sistemini yeni bir Windows sürümü yerine Linux'a geçirmeye karar vermiştir.

    Özellikle büyük firmaların ve devlet kurumlarının ofis yazılımları ve işletim sistemi gibi temel uygulama lisans ücretleri ile başa çıkmakta zorluk çekmeleri, virüsler ve güvenlik açıklarının verdiği zararlar yeni alternatif arayışlarını ortaya çıkarmıştır.

    Şu anda sıradan bir kullanıcının ihtiyacı olan hemen her şey, modern Linux dağıtımlarından da edinilebilmektedir. Bu ürünlerin pek çoğu çapraz platfomu (cross platform) destekleyen şekilde geliştirilen açık kodlu yazılımlardır. Bunlar arasında Microsoft Ofis ürününün doğrudan rakibi olarak ortaya çıkan Open Office http://www.openoffice.org, Internet Explorer ve Outlook alternatifi olan çok kuvvetli Mozilla http://www.mozilla.org ürünleri ve Evolution http://www.ximian.com sayılabilir.

    Ancak Microsoft, bu tür geçişlerde sadece lisans ücretinin göz önüne alınmasının hata olduğunu, toplam maliyette aslında Microsoft'un daha ucuza geleceğini çeşitli araştırmalarla da destekleyerek iddia etmektedir. Microsoft'a göre, toplam maliyetin içine (Total Cost of Ownership) ürünlerin kullanım eğitimleri, geçişin getirdiği ek maliyetler katıldığı zaman başlangıçtaki lisans maliyetinin %10'u geçmeyecektir. Ancak bu maliyet hesaplarına virüslerin ve güvenlik açıkları sonucunda neredeyse her yıl tekrarlanan büyük yıkımların katılıp katılmadığı da şüphelidir.

    Hükümetler

    Yazılım alanında bağımsız olmak fikriyle hareket eden ülkeler için geliştirme ve kontrole tamamen açık olan Linux doğal bir başlangıç noktası oluşturuyor. Amerika ile her alanda rekabet eden Avrupa birliği ve kontrolü elinde tutmak isteyen Çin, Linux'a ciddi şekilde destek veriyor. Çin, bu yıl yabancı yazılımların devlet kurumlarında kullanımını yasaklama gibi sert kararlar alarak bu alanda ciddi adımlar atmaya başlamıştır.

    Tayland'da gerçekleşen bir olay ise ise Linux'un, Microsoft'un fiyatlarını indirmek için tehdit aracı olarak kullanıldığı yorumlarına yol açmıştır. Tayland, bir projede Linux'u kullanmayı düşündüklerini açıklayınca Microsoft, Tayland'da bu program kapsamında işletim sistemi ve ofis yazılımını $30 gibi çok düşük bir ücretle satmayı kabul etmiştir.

    Ülkemizde Linux

    Türkiye'de Linux dağıtımı üreten bir firmamız var; Gelecek Linux http://www.gelecek.com.tr . Ancak genel olarak Linux konusundaki bilgi seviyemiz ve kullanım oranımız şu anda çok düşük seviyede. Bunun belki de bir sebebi de ülkemizde çok yaygın olan korsan yazılım kullanımı. Özellikle ev kullanıcılarının çok büyük bir bölümü yazılımlarının tamamını korsan olarak kullanıyor.


    Linux'a Geçiş Yapmak İsteyenler

    Yazılım konusunda özgürlüğün yolu açık standartlardan ve platformdan bağımsız bilişim altyapısından geçer. Eğer şu andaki yapınız size yetmiyorsa, yeni bilişim yatırımları yapmayı planlıyorsanız ve sürekli olarak tek bir firmaya bağlı kalmak istemiyorsanız, açık kodlu özgür yazılım alternatiflerini değerlendirebilirsiniz. Önce birden fazla platformda çalışan ofis uygulamaları, tarayıcı(browser) ve benzeri yazılımları kullanmaya başlamak, bazı yazılımları doğrudan Linux gibi alternatif işletim sistemleri üzerinden işletmek iyi bir başlangıç olabilir. Linux'lu sistemler az kaynak kullanımı, sağlamlık ve performansları sayesinde şimdiden pek çok firmada internet, dosya ve yazıcı sunucusu olarak kullanılmaya başlamıştır.

    Bunun yanında geliştirilen yazılımlarda da Java gibi platformdan bağımsız dillerin tercih edilmesi, hatta yazılımların çoğunluğunun sadece web tarayıcısı üzerinden kullanılan (thin client) uygulamalara geçirilmesi, sonradan işletim sistemi gibi ciddi değişikliklerde başınızın çok daha az ağrımasını sağlayacaktır.

    Windows uygulamalarını doğrudan Linux üzerinde çalıştırmak Wine, Vmware, gibi yardımcı ürünler yardımı ile mümkün olabilmektedir. İşyerlerinde Linux ve alternatif ofis uygulamalarını kullanmaya geçiş için başlangıçta küçük denemeler yapmak ve geçiş sürecinde ortaya çıkabilecek pürüzleri görmek, bu konuda danışmanlık hizmeti veren firmalardan yardım istemek, Linux ve özgür yazılımlar konusunda bilgilenmek iyi bir başlangıç olacaktır.

    Linus Torvalds Linux'un babası Linus Torvalds, her zaman, Linux'u geliştirmeye devam etmesindeki amacın teknolojik olarak daha iyiye erişmek olduğunu belirtmekte ve konuya bir mühendis olarak yakşalarak polemiklerden kaçınmaktadır. Geçtiğimiz günlerde NewYork Times'in Linus Torvalds ile yaptığı bir söyleşinin sonunda Torvalds şöyle diyor: "Bu konuyu hiçbir zaman "Linus Bill'e karşı" şeklinde görmedim. Kendimi intikam tanrıçası Nemesis gibi görmüyorum, öyle olsaydım amacım aktif bir şekilde Microsoft'u yok etmeye çalışmak olurdu. Oysa ki amacım Microsoft'u yoketmek değil, yokoluş, kesinlikle kasıtsız bir yan etki şeklinde olacak"Her ne kadar Torvalds'ın yaklaşımı esprili olsa da, tüm işaretler önümüzdeki yıllarda bilişim dünyasında iki kutuplu büyük bir mücadelenin yaşanacağını göstermektedir.
#12.11.2009 01:21 0 0 0
  • paylaşım için teşekkürler toprağım
#12.11.2009 02:22 0 0 0
  • tşkler
#05.12.2009 13:40 0 0 0
  • emeğine sağlık :) güzel bir bilgi :):):)
#06.12.2009 12:10 0 0 0
  • gönülden teşekkürler
#29.12.2009 22:24 0 0 0