1. Ana Sayfa
  2. Coğrafya
  3. Coğrafi Keşifler Nelerdir

Coğrafi Keşifler Nelerdir

Son güncelleme: 08.10.2010 21:11
Çay Kaşığım Çay Kaşığım foto
  • Coğrafi Keşifler Tarihi - Coğrafi Keşifler Anlamı - Coğrafi Keşifler Tanımı
    COĞRAFİ KEŞİFLER ve SONUÇLARI
    Ortaçağın sonuna kadar Avrupalılar, dünyanın pek az yerini tanıyorlardı. Coğrafya bilgisinin artması ve gemicilikteki gelişmeler sonucu açık denizlere çıkan Avrupalılar, yeni kıtalar ve ülkeler keşfetmeye başladılar. İşte xv. ve xvı. yy'da Avrupa'da ortaya çıkan Dünya'yı tanıma ve kaynaklardan daha fazla yararlanma hareketlerinin genel adına coğrafi keşifler denir.

    Keşiflerin Nedenleri :
    1-)Zengin doğu ülkeleriyle ticaret yapmak için yeni yolların aranması : Ortaçağ'da Avrupa'nın ihtiyacı olan baharat,altın,gümüş,elmas,inci,pamuk ve ipekli kumaşlar gibi değerli mallar Avrupa'ya 2 önemli yoldan ulaşıyordu: Birincisi; Orta Asya üzerinden kara yolu ile Hazar Denizi'nin güney ve kuzeyinden Trabzon ve Kırıma ulaşan İpek Yolu idi.Bu yol Türklerin elinde idi. . İkincisi; Hindistan'dan başlayıp bir kolu Basra Körfezi'ne ulaşan,diğer kolu ise Mısır ve Suriye limanlarında sona eren Baharat Yolu idi. Türk ve Müslüman tüccarların bu yolları izleyerek Hindistan ve Çin'den getirdiği bu mallar Venedik ve Cenevizliler tarafından Avrupa'ya ulaştırılıyordu. Bu ticaret sayesinde doğu ülkeleri oldukça zenginleşmişti.Ancak bu mallar birkaç el değiştirdiği için oldukça pahalıya satılıyordu.Bu da doğu ülkelerine karşı büyük bir ilgi ve merak uyandı
    2-) Ünlü İtalyan bilgini Marco Polo'nun doğuya yaptığı seyahetten sonra,bu ülkelerin bitmek tükenmek bilmeyen servetlerinden söz etmesi,doğuya olan ilgiyi artırdı. .
    3-) Avrupa'nın genellikle ilerlemiş toplumlarından İspanyollar ve Portekizliler,doğu ülkeleriyle doğrudan ticaret yapmak ve daha ucuza mal etmek amacıyla harekete geçtiler
    4-) İstanbul'un fethinden sonra Türkler,Karadeniz ve Kırım'ı elde ederek Cenevizlilerin kolonilerine yerleştiler.Bu gelişmelerde Avrupalıların,Çin ve Hindistan'a gitmek için yeni yollar aramalarında etken oldu.
    5-) Coğrafya bilgisinde ilerleme : Orta Çağ'da Avrupalıların dünya ile ilgili bilgileri çok az ve yanlıştı. Avrupalılar Haçlı Seferleri sırasında Müslümanların coğrafya ile ilgili bilgilerinden yararlandılar.Çünkü Araplar eski Yunan eserlerini kendi dillerine çevirerek incelemişlerdi. Dünyayı düz bir tepsi şeklinde düşünüyorlardı.Daha sonra Dünya'nın yuvarlak olduğunu öğrendiler.Bunun sonucunda var olan haritaları geliştirip daha doğru haritalar yaptılar.
    6-)Haçlı seferlerinden itibaren pusulayı yakından tanıyan Avrupalıların bu aygıt üzerinde son düzenlemeleri yaptıktan sonra açık denizlere inme cesareti göstermeleri. (Manyetik pusulanın icadı ve gemi yapım tekniğindeki ilerlemeler,coğrafi keşiflerin en önemli nedenlerindendir.)
    7-) xvııı.yy'da denizci saatleri ve kronometreler sayesinde boylamların kesin tespiti de deniz yolculuğunu geliştirdi.
    İstanbul'un Türkler tarafından alınmasından sonra.Bizans bilginleri İtalya'ya gittiler.Bunlar Ptolemaios Geograbhike'si dahil pek çok yunanca eseride götürmüşlerdi. Haritalardaki hatalar düzeltildi.Yeni haritaların yapılması,Hindistan'a başka yollardan da gidileceği fikrini güçlendirdi.
    9-)Bilim ve teknolojik alandaki ilerlemeler; * Amerika'nın keşfi (1492) * Ümit Burnu'nun bulunması(1486-1698) * Dünya'nın dolaşılması (1519-1522)
    10-)Ortaçağ seçkin topluluğunun parçalanması ve mutlakiyetçi hükumdarlık- lardaki ilerleme,ilk keşif gezilerinin teşkilatlanmasını ve gerekli personeli sağladı.
    11-)Efsane ve hurafelere inanmayan cesir gemicilerin yetişmesi: Ortaçağ'da Atlas Okyanusu'nun içinde gemileri çeken mıknatısların olduğuna inanılırdı.Ekvatora doğru inildiğinde gemicilerin kararıp zenci olacakları düşünülür ve uzağa gidilemezdi.Coğrafya bilgisindeki ilerlemeler gemicileri yüreklendirdi. Dünya'nın yuvarlak olduğuna inananlar,sürekli batıya gidilecek olursa doğunun bulunacağını ileri sürdüler.

    KEŞFEDİLEN YOLLAR ve YERLER PORTEKİZLİLERİN KEŞİFLERİ:
    Atlas Okyanusu yolu ile, Afrika'nın güneyini dolaşarak Hindistan'a ulaştılar. Afrika'nın güneyine ilk ulaşan denizci Bartelmi Diyaz'dı.Buraya gemicilerin cesaretlerinin kırılmaması için Ümit Burnu adını verdi.Vasgo dö Gama Ümit Burnu'nu dolaşarak Hindistanın batı kıyılarına ulaştı.Portekizliler bu yolu ellerinde tutabilmek için bölgeye donanmalar gönderdiler.Yeni bulunan Hint Deniz Ticaret Yolu,Süveyş Kanalı açılıncaya kadar dünyanın en önemli ticaret yolu olarak kaldı. Portekizliler bir yandan da Malaya yarımadasına giderek Çin'den gelen yollara sahip oldular.Asor ve Kanarya adalarını Portekizliler,Güney Amerika'da Brezilya'yı keşfettiler.

    İSPANYOLLARIN KEŞİFLERİ:
    İspanyol denizcileri sürekli batıya gidilirse Hindistan'a ulaşılacağını düşünüyorlardı.İspanya adına Cenovalı ünlü gemici Kristof Kolomb keşif hareketlerinde bulundu.Sürekli batıya giderek Amerika'nın doğusundaki Bahama takım adalarına ulaştı.Burayı Hindistan'ın batısı sandı.Amerika'ya üç sefer daha yaparak,Orta ve Güney kıyılarını buldu,ancak yeni bir kıta bulduğunun farkına varamamıştı. Kristof Kolomb'dansonra Ameriko Vespuçi adında bir İtalyan denizci İspanya adına keşiflerde bulundu.Amerika'ya yaptığı bir seyahetten sonra buranın Hindistan olmayıp,yeni bir kıta olduğunu açıkladı. İspanyollar daha sonra Meksika'yı,Brezilya hariç Güney Amerika'nın tamamını keşfettiler. İngiliz ve Fransızlar da Kuzey Amerika'da keşiflerde bulundular.Ele geçirdikleri yerlerde koloniler kurdular.İngilizler Kanada ve Hudson Körfezi kıyılarını ele geçirdiler.Fransızlar Labrador,St. Lawrance ve Büyük Göl bölgesini ele geçirdiler. İlk dünyayı dolaşma gezisini Macellan İspanya adına başlattı.Flipin ada- larında öldürülünce geziyi Del Kano tamamladı. (1519-1522) Böylece dünyanın yuvarlak olduğu kanıtlandı.Avrupa ile Büyük Okyanus ve Uzakdoğu ülkeleri arasında önemli bir yol daha bulunmuş oldu.Panama Kanalı açılıncaya kadar bu yol önemini korudu.

    COĞRAFİ KEŞİFLERİN SONUÇLARI
    1-) Dünyanın büyük bir kısmı tanınmış sanıldığından daha büyük olduğu anlaşılmıştır.
    2-) İlk zamanlarda keşiflerden en çok İspanyollar ve Portekizliler yararlandılar,büyük sömürge imparatorlukları kurdular.Fransızlar ve İngilizler de Kuzey Amerika'nın Atlas Okyanusu kıyılarında,Kanada'da sömürgeler elde ettiler.Avrupa devletleri arasında sömürge rekabeti başladı.
    3-) Ticaret alanı genişledi.Ticaret ve sanatla uğraşan Burjuvalar zengin- leşti.Asiller eski servet ve ayrıcalıklarını kaybetmeye başladılar.
    4-) Keşifler ticaret yollarının değişmesine neden oldu.İpek ve Baharat yolları kullanılmaz oldu.
    5-) Akdeniz limanları eski önemini kaybetti.
    6-) Atlas Okyanusu kıyısındaki limanlar önem kazandı.Bu durum Süveyş Kanalı'nın açılmasına kadar sürdü.
    7-) Yeni bulunan ülkelere özellikle Amerika'ya,Avrupa'dan göç başladı. Bunların birçoğu Avrupa'daki huzursuzluklardan kaçıyorlardı.Birçoğu da ticaret yapmak,servet sahibi olmak için göç ettiler.Bu durum esir ticaretinin de yeniden canlanmasına etki etti.
    Keşifler dinsel inanışlar üzerinde de etkili oldu.İncil'de yeni bulunan ülkelerden söz edilmemesi,Hristiyanların kiliseye olan bağlılıklarını sarstı.
    9-) Yeni yolların bulunması en çok Orta Asyalı Türkleri ve İslam dünyasını olumsuz yönde etkiledi.Keşiflerden sonra bu milletler ekonomik bakımdan yoksul- laitılar.
    10-) Yeni kıtalar ve okyanusların varlığının anlaşılması yeni ürünler,kültür- ler ve insanların tanınmasını sağladı.
    11-) Avrupa'nın giderek zenginleşmesine,bunun aksine doğu ülkelerinin fakir düşmesine yol açtı.
    12-) Servetin temeli olan toprak önem kaybetti.
    13-) Hristiyanlık yayıldı.
    14-) Doğu ticaret yolu Afrika'nın güneyine kaydı (1487-1498)
    15-) Amerika kıtası bulundu.
    16-) Amerika'daki altın ve gümüş Avrupa'ya taşındı,Avrupa ekonomik yönden güçlendi. (Osmanlı Devleti'nde büyük ekonomik zorluklar yaşandı)
    17-) Köle ticareti ortaya çıktı.
    1 Yeni bitkiler tanındı.
    19-) Rönesans'ın başlamasına katkı sağladı.


    RÖNESANS XV. ve XVI.
    yüzyıllarda önce İtalya'da başlayan ve tüm Avrupa'ya yayılan bilim, sanat, edebiyat ve düşünce hayatında görülen gelişmelere Rönesans adı veri- lir. Rönesans,''Yeniden Doğuş'' demektir.

    NEDENLERİ :
    1-) Avrupa'da halk önce Feodalite sonra Monarşi yönetimlerinin baskısı altında kalmıştı. Skolastik görüş, sanatçıları tamamen yönlendiriyordu. Bu sırada Bizans, antikite düşünce sistemini yaşıyordu. İstanbul'un fethi sonrasında daha büyük bir ilgi odağı haline gelen Bizans düşüncesi taklit edildi. Böylece ortaya çıkan antikite tarzı, Hümanizma hareketlerini doğurdu. 2-) Dini mimarinin ve buna bağlı sanat anlayışının gelişmesi, sonuçta sanatın serbestleştirilmesi arzuları, yeni din dışı sanat anlayışının da oluşturulmaya çalıştırılmasına neden oldu. 3-) Avrupa'nın coğrafi keşifler ile maddi olarak kalkınması,sanatçıları ve düşünürleri koruyan ve onlara gerekli maddi desteği sağlayan Mesen adlı bir snıfın ortaya çıkmasını sağladı. 4-) Matbaanın gelişmesi, kağıdın maliyetinin ucuzlamasında etkili oldu.

    SONUÇLARI : 1-) Avrupa'da özgür düşünce gelişti. 2-) Pozitif bilimler önem kazandı. 3-) Bilim ve sanat gelişti. 4-) Kiliseye olan bağlılık azaldı. 5-) Avrupa'da okuma-yazma oranı arttı. 6-) Birçok sanat eseri oluşturuldu. 7-) Reform hareketlerinin başlamasında etkili oldu.

    REFORM XVI. yüzyılda Almanya'da başlayıp, buradan diğer Avrupa ülkelerine yayılan, dini alanda yapılan yenilik hareketlerine REFORM adı verilir.

    NEDENLERİ : 1-) Matbaanın kullanılması. 2-) Rönesans'ın etkisi. 3-) Katolik kilisesinim bozulması. 4-) Endülüjans sorunu. 5-) Ekonomik neden. 6-) Siyasal neden. 7-) Martin Luther'in faaliyetleri.

    SONUÇLARI : 1-) Dine egemen güçlü devletler kuruldu. 2-) Avrupa'da mezhep birliği bozuldu. 3-) Eğitimde laikleşme süreci başladı. 4-) Bilimsel gelişmeler hızlandı. 5-) Katolik Kilisesi kendi içinde düzenlemelere gitmek zorunda kaldı. 6-) Skolastik düşünce yıkıldı.

    Keşiflerin Osmanlı devleti açısından önemi

    Bu keşiflerle Osmanlının elinde bulunan İpek ve Baharat Yolu önemini kaybetmiş, yeni ticaret yolları bulunmuştur. Bu da Osmanlı Devleti'nin vergi gelirlerinin azalmasına yol açmıştır. Tüm bunlar Osmanlı devletini maddi açıdan kötü etkilemiştir. Daha doğrusu; Osmanlı Devleti ve diğer müslüman devletler zarara uğrayıp, ellerindeki malların değerleri gitmiştir.

    Coğrafi Keşifler, bütün insanlığı etkilemiştir. Bu yönüyle evrensel bir özelliğe sahiptir. Akdeniz Limanları, Coğrafya Keşifler sonucunda önemini kaybetti. Ancak 1869'da Süveyş Kanalı'nın Fransızlar tarafından açılmasıyla bu limanlar yeniden önem kazanmıştır.

    Coğrafi Keşifler, Müslüman ülkeler açısından büyük zararlara neden olmuştur. İslam ülkeleri yoksullaşmış, Türkistan Hanlıkları giderek zayıflamış ve Ruslar karşısında gerilemiştir. Osmanlı İmparatorluğu, İpek ve Baharat Yollarına hakim olmasına rağmen yolların değişmesinden dolayı umduklarına ulaşamamıştır. Osmanlı İmparatorluğu, ticaret faaliyetlerini yeniden geliştirebilmek için Avrupalı devletlere kapitülasyonlar vermek zorunda kaldı.

    Ayrıca Osmanlı topraklarında kervan yolları boyunca faaliyet gösteren halk ve zanaatkârlar işsiz kaldı. Bu durum, Osmanlı Devleti'nde ekonomik sıkıntılara ve Celali İsyanları'na zemin hazırlamıştır.

    Osmanlı Devleti, Hint ticaret yolunun hakimiyeti için Portekizlilerle, Akdeniz hakimiyeti için de İspanyollarla mücadele etti. Endonezya'da savunma ve koruma savaşları yapan Osmanlı Devleti, Hıristiyan Avrupa karşısında Doğu Kalkanı haline gelmiştir.


    Aşağıda, Avrupalılar'ın Avrupa toprakları dışına çıktıklarında yaptıkları Coğrafi keşifler'in bir listesini bulabilirsiniz.


    Tarih Keşfedilen yer Denizci veya gezginler

    860'a doğru İzlanda Naddod
    875'e doğru Beyaz Deniz Ottar
    982'ye doğru Grönland Kızıl Erik
    1246 Tataristan Giovanni, Dal Piano Dei Carpini
    1253 Moğolistan Rubroek
    1271-1275 Çin Marco Polo
    1431 Asor adaları Gonçalvo Velho Cabral
    1441 Beyaz Burun Nuno Tristao
    1445 Senegal Lançarote Peçanha
    1471 Gine Körfezi Joao de Santarem
    1482 Kongo Diego Cam
    1487 Ümit Burnu Bartolomeu Dias
    1492 Amerika (San Salvador) Kristof Kolomb
    1492 Haiti Kristof Kolomb
    1497 Newfoundland G. Caboto, S. Caboto
    1497-1499 Afrika ve Hindistan kıyıları Vasco de Gama
    1498 Labrador Giovanni Caboto
    1499 Venezuela Ojeda, Vespucci
    1500 Amazon Pinzon
    1500 Brezilya Pedro Alvares Cabal
    1502 Orta Amerika Kristof Kolomb
    1505 Seylan Almeida
    1508 Malakka Siqueira
    1511 Sunda Adaları A. d'Abreu
    1513 Florida Juan Ponce de León
    1513 Panama Nunez de Balboa
    1515'e doğru Bermuda Adaları Juan Bermudez
    1516 Rio de la Plata Diaz de Solis
    1518 Meksika Fernanadez de Cordoba
    1519 Tenochtitlan (Mexico) Cortes
    1520 Ateş Ülkesi Ferdinand Magellan
    1521 Filipin Adaları Ferdinand Magellan
    1524 Nouvelle France Versazano
    1532-1534 Peru'nun fethi F. Pizarro
    1534 Kanada Jacques Cartier
    1535 Kaliforniya Cortes
    1535 Şili D. de Almagro
    1540 Colorado F. Alarcon
    1542 Japonya Mendes Pinto
    1568 Salomon Adaları Mendana
    1576 Baffin Adası Frobisher
    1577 Virginia W. Raleigh
    1581-1584 Sibirya Yermak
    1585 Davis Boğazı J. Davis
    1594 Novaya Zemlya Barents
    1595 Marquises Adaları Mendana
    1605 Yeni Hollanda (Avustralya) Willem Janszoon
    1606 Yeni Hebrides Adaları Queiros
    1610 Hudson Körfezi Henry Hudson
    1615'e doğru Horn Burnu J. Lemaire
    1642 Tasmanya A. Tasman
    1642 Yeni Zelanda A. Tasman
    1697 Kamçatka Atlasov
    1700 New Britain Dampier
    1722 Samoa Adaları Roggeveen
    1739 Bering Boğazı Bering
    1741 Aleut Adaları Bering ve Delisle
    1767 Tahiti Wallis
    1768 Lousiade Takımadaları Bougainville
    1772 Kerguelen Adaları Kerguelen
    1774 Yeni Kaledonya Cook
    1778 Yeni Kaledonya Cook
    1788 Mackenzie Irmağı Mackenzie
    1791 Vancouver Adası Vancouver
    1840 Adélie toprağı Dumont d'Urville
    1839-1842 Victoria toprağı J. C. Rose
    1878-1879 Kuzeydoğu Geçidi E. Nordenskjöld
    1903-1906 Kuzeybatı geçidi R. Amundsen
    1908-1909 Magnetik Güney Kutbu E. Schackleton
    1909 Kuzey Kutbu Peary
    1911 Güney Kutbu R. Amundsen
    1926 Güney Kutbu R. Amundsen ve Nobile
#08.10.2010 21:11 0 0 0