Anne Baba Boşanmasının Çocuk Üzerindeki Uzun Vadeli Etkileri

Son güncelleme: 09.01.2011 00:38
  • Boşanma Sürecinde Çocuklar - Boşanmanın Çocuk Üzerinde Etkisi - Boşanma Ve Çocuk

    Hem anne-baba arasındaki, hem de annenin ve babanın çocuğu ile kurdukları ilişki içerisindeki sevgi,bağlanma stili ve birbirlerine nasıl ve ne şekilde davrandıkları çocuğun ileriki hayatında nasıl sosyalleşeceğinin ve nasıl bir yetişkin olarak toplumda rol alacağının da belirleyicisidirler. Boşanmanın çocuk üzerindeki etkilerini kısa vadeli ve uzun vadeli olarak gruplayabiliriz. Kısa vadeli etkilerin neredeyse her çocukta üzüntü, kızgınlık, hayal kırıklığı, suçluluk gibi duygularla ortaya çıktığını, boşanmanın ilk yılında bu duyguların artarak devam ettiğini ve ikinci yılda da çoğu çocukta- tabii burada yaş ve cinsiyet faktörü,sosyal ve çevresel faktörler de ayrıca değerlendirilecek bir konudur- bu duyguların giderek azaldığını söyleyebiliyoruz. Boşanmanın uzun vadeli etkilerine baktığımızda ise çok çelişkili araştırma sonuçları ile karşılaşabiliyoruz. Peki bu çocuklar büyüdüklerinde ne oluyor? Sağlıklı ilişkiler kurabiliyorlar mı? Romantik ilişkilerde ve onlar da evlendiklerinde anne-babalarının evliliğinin ve boşanmalarının bu ilişkiler üzerindeki etkileri neler?

    Glenn ve Kramer (1987) boşanmanın nesiller arasındaki geçişinden bahsetseler de neden boşanmış anne babaların çocuklarının daha yüksek oranlarda boşanma yaşadıklarını açıklayamamışlardı.Bazı araştırmacılara göre de, ebeveynleri boşanmış çocukların anne-babalarının ikili ilişkilerde işe yaramayan, adaptif olmayan ilişki stillerini onlardan öğrenmiş olmaları bunu açıklıyordu.

    Yirminci yüzyılın artan boşanma oranları, araştırmacıları boşanmanın uzun vadeli etkilerini daha fazla irdelemelerine olanak sağladı. Wallerstein 1985 yılında altmış boşanma vakasında yaşları iki ila on sekiz arasında değişen çocukları on yıl boyunca izledi. Bu araştırma sonunda boşanma sonrası ikinci ve beşinci yıllarda çok sağlıklı gözüken bazı kız çocuklarında, boşanmanın onuncu yılında bazı farklılıklar görüldüğü saptandı. Boşanmanın yükünü çok canlı bir şekilde yaşayan ve bunu yüklenen kız çocuklarının onuncu yılda yapılan takipte evlilikten korktukları,tek bir işte ve tek bir ilişkide kalamadıkları ve kayıp endişelerinin çok yüksek olduğu görüldü.

    Bazı araştırmalar bize boşanmanın çocukların uzun vadeli gelişimleri üzerindeki olumsuz etkilerini gösterse de bu görüşün tam aksini destekleyen araştırmalar da var. Brennan ve Shaver (1993) anne babanın evli veya boşanmış olmasının kişinin romantik ilişkilerdeki davranışlarını değiştirmeyeceğinden söz ederken, Wallerstein ve Blakesllee(1989) de boşanma deneyiminin bu kişileri ilişkilerde daha duyarlı olmaya ve bir problem çıktığında bunu ötelemeden çözmeye yönelltiğini söylüyorlar.

    Bu birbiriyle çelişen tüm araştırmalara rağmen Bowlby (1969) salt ebeveyn boşanmasının tatminkar olmayan romantik ilişkilere neden olmayacağını söylüyor ve iyi olmayan romantik ilişkilerin nedeni olarak de yine yeterli ve sağlıklı olmayan anne- çocuk ve/veya baba-çocuk ilişkilerini ve en çok da süregiden anne-baba arasındaki problemleri gösteriyor. Bowlby'nin araştırmaları nispeten eski olsa da Hayashi ve Strickland'ın 1998 de yaptıkları bir araştırma bu görüşü destekler nitelikte.Süregiden ve bitmeyen anne-baba kavgaları, çekişmeleri içinde büyüyen ve onları reddeden veya aşırı koruyan ebeveynlere sahip olan çocuklar romantik ilişkilerde daha fazla kıskançlık ve terkedilme korkuları yaşıyorlar.

    Anne baba boşanması çocuklar için kendilerinin seçmiş olmadıkları fakat baş etmek zorunda oldukları zorlu bir süreç. Fakat bu süreci onların lehine çevirmek, ya da en azından daha az hasarla atlatmak anne-babaların elinde. Bir evliliği bitirmenin bazen çocukları tansiyonu yüksek bir ortamdan kurtardığı doğrudur. Ama ya boşanmalarına rağmen aralarındaki bitmemiş hesaplar yüzünden aynı yüksek tansiyonlu ortamı sürdürenlere ne demeli? Araştırmalar boşanmanın kendisinden çok bu süregiden problemlerin romantik ilişkilerde ve dolayısı ile evlilik yaşamında olumsuz sonuçlar doğurduğunu gösterdiklerine göre, kişisel hesaplaşmaları sürdürmek ve çocuk çıkarları arasında bir tercih yapmak gerekiyor.


    Uzm. Dan. Psikolog Ani Eryorulmaz
#09.01.2011 00:38 0 0 0