1. Ana Sayfa
  2. Eğitim
  3. Talep Nedir

Talep Nedir

Son güncelleme: 09.02.2011 17:36
BiR-DOST BiR-DOST foto
  • açık öğretim iktisat dersleri - talep analizi - talep fonksiyonu - piyasa talebiTalep; Belirli bir mal veya hizmetin belirli bir zamanda ve piyasada ceteris-paribus varsayımı altında (talebi etkileyen öteki faktörlerin sabit olması) çeşitli fiyatlardan satın alma arzusu ve yeteneğidir.

    Talep fonksiyonu; Ceteris- Paribus varsayımı ortadan kalktığı zaman (talebi fiyat dışında etkileyen faktörler de değişken olduğunda) talep fonksiyonu şöyle yazılabilir.

    Ta=f(Fa, Fb, Fc,..........G, T)
    Ta= A malının talep edilen miktarı
    Fa= A malının fiyatı
    Fb, Fc= B ve C malının fiyatı
    G, T = sırasıyla tüketici geliri ve zevk- alışkanlıklar .

    PİYASA TALEBİ

    Piyasa talebi bireysel talep eğrilerinin yatay olarak toplanması yoluyla elde edilir. Yani bir malı talep eden tüm tüketicilerin o mala olan taleplerinin toplamına piyasa talebi adı verilir.

    Yukarıdaki tabloda da görüldüğü gibi malın fiyatı düştükçe talebi artmakta, yükseldikçe talebi azalmaktadır. Bireysel taleplerin bir toplamı olduğu için aynı durum piyasa talebi içinde geçerlidir. İşte bir malın fiyatı ile talep edilen miktarı arasındaki bu ters ilişkiye talep kanunu adı verilir. Nitekim bu ters yönlü ilişki dolayısıyla talep eğrisi negatif eğimli olmaktadır.

    TALEBİN DEĞİŞMESİ

    Talep değişmesi iki şekilde gösterilebilir.
    1. Talep miktarında değişme (Malın fiyatında değişme)
    2. Talepteki değişme (Fiyat dışındaki nedenler)

    TALEBİN FİYAT ESNEKLİĞİ

    Talep esnekliği, bir malın fiyatında belli oranda bir değişme olması durumunda o mala olan talebin değişme oranını ifade eden bir kavramdır.

    E= DM/M : DF/F

    Burada (M) talep edilen mal miktarını, (AM) talep edilen mal miktarındaki değişmeyi, (F) fiyatı, (AF) ise fiyattaki değişmeyi göstermektedir. Talep edilen mal miktarındaki oransal değişmeyi (AM/M), fiyattaki oransal değişmeyi (AF/F) göstermektedir.

    E= Talep edilen mal miktarındaki % sel değişme
    Mal fiyatındaki % sel değişme

    Örneğin fiyatı 300 bin TL/kg iken bir pazarda günde 500 kg muz satılıyorken fiyatı 400 bin TL/kg'a çıktığında 300 kg muz satılabiliyorsa muz talebinin fiyat esnekliğini bulup yorumlayalım.

    F1= 300 bin TL/kg, F2= 400 bin TL/kg
    M^ 500 kg M2=300kg
    AM= M2 - Mt = 300 - 500 = -200
    AF= F2- F1 = 400 - 300 = 100
    e= DM/M1 : DF/F1

    e= -200/500:100/300 = -1,2

    (-) işareti mal fiyatındaki artışın talep miktarını azalttığını yâni iki kavram arasında ters yönde ilişki olduğunu göstermektedir. (Talep Kanunu)

    1,2 katsayısı ise, fiyatlardaki her % 1 lik artışın talep miktarını daha fazla, % 1,2 oranında azalttığını anlatmaktadır. O halde duyarlı (esnek) bir taleple karşı karşıyayız demektir.

    (-) katsayısını dikkate almadan e= 1,2>1 olup talebin fiyat esnekliği 1 den büyüktür diyebiliriz.

    Ark esnekliği: Talep eğrisi üzerindeki büyük fiyat değişimleri karşılığında ortaya çıkacak talep miktarlarını yorumlayan katsayıdır.

    Nokta Esnekliği: Talep eğrisi üzerindeki herhangi bir noktanın esnekliğini ifade eder. Talep esnekliğinin formülü ile aynı ifadedir.

    e= DM/M1 : DF/F1

    TALEBİN FİYAT ESNEKLİĞİ VE ZAMAN

    Talep esnekliği zaman uzadıkça artmaktadır. Bunun üç nedeni vardır.
    1) Piyasa aksaklıktan ile ilgili neden
    2) Teknolojik neden
    3) Tüketici alışkanlıkları ile ilgili neden
    TALEBİ ETKİLEYEN FİYAT DIŞI UNSURLAR

    1) Diğer Malların Fiyatlarının Değişmesi

    Bir malla ilişkisi olan öteki malları iki grup altında toplayabiliriz. Bunlar; tamamlayıcı mallar ve ikâme mallarıdır

    Tamamlayıcı Mal Fiyatında Değişme

    Otomobil- Benzin, Sigara- Kibrit ve Dolmakalem- Mürekkep gibi belirli bir ihtiyacı karşılamak için bir arada tüketilmesi gereken mallara tamamlayıcı mal denilmektedir. Tüketiciler tarafından kullanılması ancak birarada mümkün olan bu mallardan birinin fiyatının yükselmesi, öteki malın talebinin azalması sonucunu doğuracaktır.

    İkâme Mal Fiyatında Değişme

    Tüketicilerin belirli bir ihtiyacını karşılamaları sırasında birbirlerinin yerine kullanılabilen mallara ikâme malı veya rakip mal denilmektedir. İkâme mallara örnek olarak Tereyağı- margarin, Koyun Eti- Dana Eti ve Çay-Kahve gibi birbirlerine rakip olan malları verebiliriz. İkâme mallarından birinin fiyatının artması buna olana talebin azalmasına neden olurken, ötekinin fiyatı değişmese de talebinin artması sonucunu doğuracaktır. Bunun tersine; ikâme mallarından birinin fiyatı azalırsa, buna olan talep artarken, fiyatı değişmeyen öteki malın talebi azalacaktır.

    Çapraz Talep Esnekliği

    Belirli bir malın fiyatındaki oransal bir değişme karşısında, o malın tamamlayıcısı veya rakibi olan maldan talep edilen miktardaki değişmenin oranını ölçen çapraz talep esnekliği şöyle formüle edilir.

    Ec= A malı talebindeki % sel değişme
    B malı fiyatındaki % sel değişme

    İki mal ikâme malları ise, çapraz talep esnekliği pozitif (+) değer taşıyacaktır. Örn= Koyun eti- Dana eti bu malların tamamlayıcı mal olması durumunda çapraz talep esnekliği (-) değerli olacaktır. (Sigara- Kibrit örneği) Çapraz talep esnekliği sıfır ise iki mal arasında ilişki yoktur


    alıntı
#09.02.2011 17:36 0 0 0