Kimi insanlar, her iki elinin parmaklarini birbirine geçirerek ve
onlari
gererek ses çikartirlar, yani çitlatirlar.
Çogumuz buradan gelen sesin kemiklerden geldigini saniriz, hatta
rahatsiz oluruz ama nedense bunu yapanlar durumlarindan memnun görünürler.
En çok ve kolaylikla çitlattigimiz yerler vücudumuzda en çok
bulunan sürtünmeli eklem yerleridir. Bu tip eklem yerlerinde,
örnegin, parmaklarinizda, iki kemigin birlestigi yerde bir
baglanti kapsülü ve bu kapsülün içinde de, kemiklerin
hareketleri sirasinda, buralari yaglayan bir sivi bulunmaktadir.
Bu sivinin içinde erimis durumda oksijen, nitrojen ve
karbondioksit gazlari bulunur. Vücudumuzda en kolay çitlatabilecegimiz eklem yerlerimiz
parmaklarimizdir. Parmaklarimiz gerilince ve eklem yerlerimiz düzlesince bu kapsül de gerilir.
Içindeki sivinin basinci azalir ve gaz kabarciklari patlamaya
baslar. Iste duydugumuz bu seslerdir.
Patlayan kabarciklar sonucunda gazlar bu siviyi terk eder, sivi
daha da
genlesir ve eklem yerinin hareket yetenegini artirir.
Kuskusuz ki eklem yerinin gerilmesi, bu kapsülün boyu ile
sinirlidir.
Eger parmaklarinizi çitlattiginiz anda röntgenini de
çekmis olsaniz, eklem
içinde olusan gaz kabarciklarini görebilirsiniz.
Bu olay eklem yerindeki hacmi yaklasik yüzde 15-20 artirir. Ayni
parmaginizi arka arkaya çitlatamazsiniz.
Bir süre beklemeniz gerekir, çünkü gaz kabarciklarinin sivi
içerisinde
tekrar olusmasi biraz zaman alir. Tüm bu açiklamalar,
deneylerle kanitlanmasina karsin, yine de bu kadar küçük gazin,
bu denli
büyük bir ses çikartabilmesinin nedeni hâlâ anlasilmis
degildir.
Ayrica detayli çalismalar göstermistir ki, çitirdama
sirasinda iki ayri ses
duyulmaktadir. Birincisinin gaz kabarciklarinin patlamasi
oldugu biliniyor. Ikinci sesin ise kapsülün uzama sinirina
vardiginda
çiktigi saniliyor.
Peki, parmaklarimizi çitlatmak vücudumuz için zararli midir?
Bunu
aliskanlik biçimini getirenlerde, eklemler çevresindeki yumusak
doku zarar görmekte, parmaklar sismekte, dolayisiyla elin kavrama
gücü azalmaktadir.