1. Ana Sayfa
  2. Sanat
  3. İslamiyetten Sonraki Türk Destanları

İslamiyetten Sonraki Türk Destanları

Son güncelleme: 17.06.2011 00:01
BiR-DOST BiR-DOST foto
  • İslamiyetten sonraki Türk Deslanları NelerdirHalk arasında ozan denilen saz şairleri etkisini hiç kaybetmemiş, özellikle göçebe boylar arasında aynı işlevini sürdürmüştür. Ancak müslüman olan ozanların şiirlerini, destan ve koşuklarını İslami motifle süslememeleri beklenemezdi. Bunun açık tesirini İslamiyetten sonra oluşan Türk destanlarında görüyoruz. Bunlardan önemlileri şunlardır.


    Satuk Buğra Han DestanıMüslüman olan ilk Türk devletini kuran Satuk Buğra Han'ı anlatan destan, birtakım olayları ve coğrafi mekanları doğru vermesine rağmen tarih kabul edilemeyecek kadar destansı ve hayali motiflerle süslüdür. 9. ve 10. asırda oluşmuştur. Eski Türk destanlarındaki motifler İslami anlayışla değiştirilmiş ve müslümanlarla kafirlerin savaşı haline dönüşmüştür.


    Manas DestanıKırgız Türkleri arasında 11. ve 12. asırlarda oluşmaya başlamış, kısa zamanda büyük bir Türk destanı halini almıştır. Destanda Manas adlı bir kahramanın kafirlerle savaşları anlatılır. Elbette halk kültüründe oluştuğundan eski destanlardan motifler de alınmıştır. Destan Kırgız Türkçesiyle yazılmıştır.


    Cengiz DestanıOrtaasya'da 13. asırda oluşan ve Moğol hükümdarı Cengiz'in hayatını ve savaşlarını anlatan destandır.

    slamiyetin kabulünden sonra Ortaasya'da görülen bir diğer edebiyat da Tasavvuf edebiyatıdır.

    Tasavvuf, İslamiyeti yaymak için kurulan tekke ve tarikatların oluşturduğu bir akımdır. Tek amacı Allah'ı tanıtmak, sevdirmek, hissettirmektir. Bu amaçla ilk tarikat Ortaasya'da 12.yüzyılda görülür. Bu tarikatı kuran ve hemen yaşadığı asırdan başlayarak binlerce Türk insanı üzerinde asırlar boyu, derin tesir bırakan ilk büyük mutasavvıf Hoca Ahmet Yesevi'dir.

    Hoca Ahmet Yesevi - Divan-ı Hikmet

    Yesevi çok sevilen tarikatıyla, Ortaasya Türkleri arasında İslamın yerleşip genişlemesini sağlamıştır. İslamla ilgili sözlerini Divan-ı Hikmet adını verdiği kitapta toplamıştır.

    Bu eserdeki şiirler dil, ölçü, şekil gibi dış unsurları bakımından halk şiirine yakındır. Sade bir Türkçeyle 7'li ve 12'li hece kalıplarıyla söylenen bu şiirler dörtlükler halindedir. Ancak çok az da olsa aruzla söylenen dörtlükler de vardır.

    Divan-ı Hikmet bu dönemde ele geçen diğer eserler gibi Hakaniye Lehçesiyle yazılmıştır. Eserde Allah aşkına, peygamber sevgisine, ibadete, cennet ve cehenneme, Allah'tan başkasına duyulan sevginin gönülden çıkarılmasına dair birçok manzume sıralanmıştır.

    Yesevi'nin tarikatında eğitilmiş birçok mürit göç eden boylarla beraber Anadolu'ya gelmiş, tarikatın öğretilerini burada yayarak yeni tarikatlerin kurulmasına katkıda bulunmuştur.



    alıntı
#17.06.2011 00:01 0 0 0