1. Ana Sayfa
  2. Tarih
  3. Büyük Millet Meclisi Hükümeti'ne Karşı Ayaklanmalar

Büyük Millet Meclisi Hükümeti'ne Karşı Ayaklanmalar

Son güncelleme: 19.08.2011 23:57
MiSS-FENER MiSS-FENER foto
  • Büyük Millet Meclisi Hükümeti - TBMM'ye Karşı Çıkan Ayaklanmalar - TBMM'ye Karşı Çıkanlar

    16 Mart 1920'de İtilaf Devletlerinin İstanbul'u işgalinin ardından, Salih Paşa Hükümeti istifa etti. Damat Ferit Paşa yeniden sadrazam oldu.

    Damat Ferit Paşanın sadrazam olmasıyla İstanbul Hükümeti ile Milli Mücadele yanlıları arasındaki olumlu ilişki yeniden bozuldu.

    TBMM'ye karşı çıkan ayaklanmalar dört gruba ayrılır :

    1. Doğrudan İstanbul Hükümeti tarafından çıkarılan ayaklanmalar

    2. İtilaf Devletleri ve İstanbul Hükümeti tarafından desteklenen ayaklanmalar.

    3. Azınlıklar tarafından çıkarılan ayaklanmalar

    4. Eski Kuva-yi Milliyeciler tarafından çıkarılan ayaklanmalar.

    İstanbul Hükümetinin ayaklanma çıkarmasında;

    -Anadolu'da kaybettiği otoritesini yeniden kurmak,

    -Milli Mücadeleyi sona erdirerek, Osmanlı Devleti'ne uygun görülen topraklarda yaşamak, düşüncesi etkili oldu.

    İstanbul Hükümeti, Anadolu'da mücadelenin sürmesi ile eldeki yerlerin de alınacağından çekinmekte ve barışa razı olmaktadır.

    İstanbul Hükümeti TBMM'ye karşı ayaklanma çıkarmak için;

    1. Şeyhülislam'dan TBMM ve Mustafa Kemal aleyhinde fetvalar çıkartarak bu fetvaları düşman uçaklarıyla Anadolu'nun her tarafına dağıttırdı.

    2. Mustafa Kemal Paşa ve arkadaşlarını, kendilerinin bulunmadığı bir mahkemede idama mahkum ettiler.

    3. Milli Mücadele aleyhine propaganda da bulundu.

    4. Milli kuvvetleri yok etmek için Kuva-yi inzibatiye adı verilen bir ordu kurdu.

    Bu çalışmalar sonucunda Anadolu'nun çeşitli yörelerinde ayaklanmalar çıktı. İstanbul Hükümetinin çıkarttığı ya da kışkırttığı bu isyanlara İtilaf Devletleri de destek oldular.

    İtilaf Devletleriyle Osmanlı Hükümetinin birlikte hareket etmesinin sebebi TBMM'yi ortadan kaldırmaktı.

    Azınlıklar da 1920'den itibaren çeşitli ayaklanmalar çıkarttılar.

    Ermeniler:

    Ermeniler sözde soy kırımın intikamını almak için Ermeni İntikam Alayını kurdular. Bu alay, Fransızların da desteğiyle Adana'da katliam yaptı.

    Adana, tarihinde ikinci kez Ermeni katliamına maruz kaldı. Ancak toparlanan halk, Ermenileri bölgeden çıkardı.

    Doğu Anadolu'da çıkan Ermeni ayaklanmaları da 15. Kolordu Komutanı Kazım (Karabekir) Paşa tarafından bastırıldı.

    Fatih döneminde ortadan kaldırılan Pontus Rum Devleti'ni yeniden kurmak amacıyla Pontus Rumları da Doğu Karadeniz'de ayaklanma çıkardılar. İngilizlerden de destek alan isyancılar bölgeye yayıldılar.TBMM'nin uğraştığı en uzun isyan bu oldu. Ayaklanma düzenli ordu tarafından bastırıldı.

    Bazı Kuva-yi Milliye birlikleri, düzenli orduya katılmak istemedikleri için ayaklanma çıkarttılar. Bu ayaklanmaların en önemlileri Çerkez Ethem Demirci Mehmet Efe ve Yörük Ali tarafından çıkartıldı.Bazı Kuva-yi Milliyecilerin ayaklanması düzenli ordunun kurulmasını hızlandırdı. Ayaklanmalar, kurulan düzenli ordu tarafından bastırıldı.

    Kuva-yi Milliyecilerin çıkardığı isyanlar yüzünden kuruluş aşamasındaki düzenli ordu yıprandı. Boş yere kardeş kanı döküldü.

    Kuva-yi Milliyecilerin ayaklanması sadece Yunanlılara yaramıştır.

    TBMM ayaklanmalara karşı şu önlemleri aldı:

    1. İstanbul Hükümetinin yıkıcı propagandalarına karşı Ankara Müftüsü, çevre illerin müftüleri İslam alimleri de karşı fetvalar yayınladılar.Bu fetvalarda Milli Mücadelenin haklılığı ve desteklenmesi gerektiği bildirildi.

    2. Hıyanet-i Vataniye Kanunu çıkartılarak ayaklananların vatan haini sayılacağı ve gerekirse idamla cezalandırılacağı bildirildi.

    3. Hıyanet-i Vataniye Kanunu'nun uygulanması için İstiklal Mahkemeleri kuruldu.

    4. Milli mücadele aleyhine yapılan propagandalara kar halkı doğru şekilde bilgilendirmek için Mustafa Kemal'in emriyle Anadolu Ajansı kuruldu.

    TBMM'nin kendine karşı yapılan ayaklanmaları bastırması ile Anadolu'daki otoritesi güçlenmiştir.
#19.08.2011 23:57 0 0 0