Çocuklarda hayali arkadaş

Son güncelleme: 10.03.2014 20:37
  • noimage

    Hayali arkadaş kimdir?
    Hayali arkadaş fantezi ile gerçek arasındaki farkın çok net olmadığı 2-6 yaş, yani okul öncesi dönemde sıklıkla görülen, çocuklar tarafından masalsı bir biçimde yaratılan oyun arkadaşı veya arkadaşlarıdır. Hayali arkadaşlar kimi zaman bir başka çocuk kimi zaman masalsı bir varlık kimi zaman da bir hayvan olabilirler. Hayali arkadaş normal gelişimin bir parçasıdır.


    Çocuklar kendilerine neden hayali arkadaş seçerler?
    Yetişkinler için endişe verici bir durummuş gibi görünse de hayali arkadaş çocuk için 2-6 yaş arasında normal ve hatta sağlıklı bir sürece hizmet eder. Tek çocuklarda daha fazla gözlemlenen hayali arkadaş, birçok çocuk için gerçek hayata dair 'prova' görevi görür. Oyuncakları onlara yetmediğinde, çocuklar hayali arkadaşları sayesinde sosyal rollere dair pratik yapar; anne, baba veya öğretmenlerini taklit eder, gün içerisinde gözlemlediği davranımları sergiler ve bu zaman zarfında birçok beceri kazanırlar. Hayali arkadaşların hizmet ettiği bir diğer ihtiyaç alanı ise kimi zaman yaşanan olumsuzlukların etkisini azaltıcı ya da daha doğrusu bu etkilere karşı kısmen kollayıcı oluşudur.

    Herhangi bir neden dolayısıyla (aile içi geçimsizlik, yaşamsal krizler, boşanma, ölüm, yeni kardeş, vb.) kimi zaman çocuklar yetişkinlere dile getirmedikleri/getiremedikleri stres, endişe, korku, panik, yalnızlık gibi duygulanımlar yaşarlar. İşte hayali dostları sayesinde, ona kızarak, onunla dertleşerek ya da sadece onunla zaman geçirerek bir şekilde kendilerini rahatlatmaya çalışırlar.

    Aynı anda birden fazla hayali arkadaşı olur mu bir çocuğun?
    Olabilir elbette. Şu an çocuk ve ergenlerle çalışan bir uzman olarak söyleyebilirim ki, oyun içeriklerimi ve kendilerinin nasıl var olup yok olduklarını hatırlamamakla beraber 2-4 yaş aralığında Gani ve Arçi adlarında iki arkadaşım varmış. Annem ve babam onlarla telefon (güya) konuşmamı kayda aldıkları için hatırlıyorum doğrusu. Sizlere de tavsiye ederim, hala dinliyor ve gülüyoruz.

    Her çocuğun hayali arkadaşı olur mu?
    2-6 yaş arasında her çocuğun hayali arkadaşı olabilir, ancak mutlaka olacak diye bir durum söz konusu değildir. Bu yaş aralığında hayali arkadaşı olması da olmaması da bir sorun olarak düşünülmemeli, endişe edilmemelidir.

    Hayali arkadaşı olan çocukların tipik, belirleyici özellikleri olur mu?
    Hayali arkadaşı olan çocukların olmayanlara kıyasla daha yaratıcı ve problemler ile başa çıkma becerilerinin daha erken yaşta gelişmekte olduğu görüşü hakimdir ancak kesin, net bir farklılık olduğu söylenemez.
    Anne ve babalar hayali arkadaşlara nasıl yaklaşmalı, çocuklar hayali arkadaşlarından söz ettiğinde ona nasıl cevaplar vermelidirler?

    Anne ve babalar çocuklarının hayali arkadaşları ile oynamalarına izin vermeli, varlıklarına dair olumsuz görüş bildirmemelidirler. Çocuk anne ve/veya babasına hayali arkadaşından söz ederse mutlaka dinlemeli, fakat çok fazla dahil olmamalı ve sürece dair kendi görüşlerini eklememelidirler. Eğer çocuk hayali arkadaş ve anne veya babası beraber oynasın diye bir ortam oluşturuyorsa anne ve babalar çocuğun sunduğu senaryo içerisinde oynayabilirler.

    Önemli olan sınırları muhafaza etmeleridir. Yani çocuk anne-babasından hayali arkadaşı ile oynamalarını isterse anne-baba oynamalıdır, ancak liderlik çocuğa bırakılmalı ve oyunu çocuk yönlendirmelidir. Anne-baba çocuğun kendi yaptığı şeyler için hayali arkadaşını suçlamasına izin vermemelidir.

    Anne ve babalar, çocuklarının hayali arkadaşları olmasından endişe etmeli mi?
    Genel olarak hayali arkadaş yaşadığı dünya ile ilgili, çocuğun karşılaştığı konularla baş etmeye çalıştığını gösterir. Hayali arkadaş küçük çocuk gelişiminin normal ve doğal bir parçası olup, endişe etmeyi gerektiren bir durum değildir. Aksine, anne ve babalar bu oyunlar sayesinde çocuklarının iç dünyaları ve kendi tutum ve davranışlarının yansımalarını gözlemleme fırsatı yaratan bu süreçten yararlanmaya çalışmalıdırlar.

    6 yaş sonuna kadar hayali arkadaşın varlığının yanı sıra çocuk gerçek dünyada sosyalleşmeye devam ediyor, gerçek akranları ile zaman geçiriyor ve oyun kurabiliyorsa da endişe edilecek bir durum söz konusu değildir.

    Ancak 2-6 yaş arası hayali arkadaş çocuğun tek etkinliği oluyor, her yere onunla gidiyor ve gerçek arkadaşlıklar kurmasını engelliyor ve en geç 6 yaş sonunda hayali arkadaşın varlığı sonlanmıyor ise anne ve babaların bir ruh sağlığı uzmanından destek almaları uygun olacaktır.
#10.03.2014 20:37 0 0 0