1. Ana Sayfa
  2. Hayvanlar
  3. Muhabbet kuşum hasta mı?

Muhabbet kuşum hasta mı?

Son güncelleme: 27.03.2014 09:25
LEVIS-501 LEVIS-501 foto
  • HASTA MUHABBET KUŞUNUZA TANI KOYMANIZ VE TEDAVİ YÖNTEMLERİ


    HASTA BİR KUŞU TANIMAK



    kimse bir kuşu kendi sahibi kadar iyi tanıyamaz. Kuşunuzun olağan dışı davranışları hastalık belirtisi olabilir. Eğer muhabbet kuşunuz evcil değilse hastalık başlangıcını fark etmek daha zor olabilir. Bu yüzden kuşunuzu çok yakından takip etmelisiniz çünkü muhabbet kuşları gerçek sağlık durumlarını gizleme konusunda çok başarılılar.





    Asla Zayıflık Gösterme

    Eğer bir kuş bulaşıcı bir hastalığa yakalanmışsa, büyük olasılıkla çok sağlıklı bir kuş izlenimi vermeye çalışacaktır. Aslında bu doğal bir davranış ve yaşama içgüdüsünün bir parçası çünkü doğada olası düşmanlar, avlanan kuşlar sürünün zayıf ve hasta kuşlarını öldürürler. Bu yüzden hasta bir kuşun zayıflık göstermemesi gerekir.



    Bu evcil kuşlar için de genel bir davranıştır. Tipik olarak hastalık yardıma çok geç kalındığında fark edilir. Sorumlu bir evcil sahibi her zaman tetikte olmalıdır.



    Garip, bu kuş bunu daha önce yapmamıştı…



    En küçük endişe bile sizi alarm durumuna geçirmelidir. Örneğin bir kuş artık geceleri uyurken tek ayağı üzerinde durmuyorsa bu bir hastalık işareti olabilir. Bir başka örnek ise yeme ve içme davranışlarındaki değişiklik olabilir. Eğer bir kuş göze batacak şekilde normalden çok daha fazla su içiyorsa böbrek problemi yaşıyor olabilir. Diğer bir dikkat çekici işaret ise kuş çok fazla yediği halde sürekli olarak kilo kaybediyor olabilir.



    Eğer kuşlar çift olarak yaşıyorsa ve kuşlardan biri eşiyle önceden olduğu gibi ilgilenmiyorsa ve yalnız kalmak istiyorsa bu başlayan bir hastalığın işareti olabilir. Ancak bu tüy dökme işareti de olabilir. Her halikarda çok temkinli olmalısınız, çünkü sağlık durumundaki bozulma sebebiyle kuşun daha fazla dinlenmeye ihtiyacı olabilir.



    Canlılıktan tembelliğe



    Eğer kuşunuz ortada kesin bir neden yokken normalden daha fazla uyumaya başlarsa kuşunuzu yakından gözlemlemeye başlamanız tavsiye edilir. Bütün gün uyuyan bir kuş ya hastadır ya da kafesteki akarlar yüzünden gece uyuyamıyordur. (kuş gece boyunca akarlar yüzünden kafesin içinde hareket ederse dışkı tek bir yerde toplanmaz Gece uyuyamama sorunun bir sebebi de basitçe kuş kafesinin çok gürültülü bir yere konulmuş olması olabilir.



    Hey, küçük tombul !



    Eğer bir kuş tüylerini kabartmış bir şekilde – etrafına bakınan bir top gibi - etrafındaki nesnelere ve arkadaşlarına dikkatsizce bakıyorsa başlayan veya kronik bir hastalık bunun sebebi olabilir. Dağınık tüyleri, donuk gözleri olan ve kümesteki arkadaşlarıyla ilgilenmeyen bir kuş büyük ihtimalle hastadır.





    Zayıf ve üşümüş

    Hasta kuşlar genel olarak düşük vüvut ısısına sahiptir, 41 dereceden daha az, şiddetli titreme eğilimindedirler ve kolayca fark edebileceğiniz kabarık tüyleri vardır. Eğer kuşunuz evcilse vücut ısısını ayaklarından kolayca kontrol edebilirsiniz. Eğer ayakları aşırı deredece soğuksa kuş büyük ihtimalle hastadır.



    Kuşun ağır bir şekilde nefes aldığına ve kuyruk tüylerinin aşağı yukarı hareket ettiğine dayanarak solunum yolu problemi veya enfeksiyon başlangıcı olduğunu söyleyebiliriz.



    Veterinere Gidin !



    Kuşunuzun hasta olduğunu fark ederseniz biran önce bilgili bir veterinere gitmelisiniz. Ayrıca kuş eşinden/arkadaşlarından ayırılmalıdır. Sadece bir veteriner kuşu tatmin edici bir şekilde muayene edebilir ve kesin tanı koyabilir. Veterinere gitmek için tereddüt etmeyiniz çünkü en iyi tedavi edilen hastalıklar başlangıç aşamasında olanlardır



    MUHABBET KUŞU HASTALIKLARI

    Muhabbet Kuşlarının Sağlık Karnesi

    Muhabbet kuşları, bütün kuşlar gibi hastalıklarını çok iyi gizlerler. Bu, yırtıcıların hasta ve zayıf kuşlara odaklanmaları nedeniyle oluşturdukları bir kendini koruma mekanizmasıdır. Bu yüzden kuşunuz hasta olduğunu belli ettiğinde, gerçekten ciddi/ileri şekilde hastadır ve uygun tedavi sağlanmazsa çok yakında ağırlaşacağını öngörebilirsiniz.

    Evcilinizi her gün gözlemleyerek onun normal davranışını öğreneceğinizden, sıradışı gelişmeleri fark edebilirsiniz. Aşağıda hastalıkların olası göstergelerinin listesi yer almaktadırve bir veteriner hekime danışılması gerekmektedir.



    Dikkat edilmesi gereken hastalık işaretleri



    Kritik / ciddi ve veteriner hekim tedavisi gerektiren belirtiler:

    • Solunum problemleri / anormal nefes alış,

    • Sürekli aşağı / yukarı hareket eden kuyruk,

    • Gaga/ağız, göz veya burun deliklerinden akıntı,

    • Yüz ve kafa tüylerinin sümüksü madde ile kaplanması, yarı sindirilmiş yem ve anormal dışkı,

    • Anormal tüy, anormal tüy gelişimi/değişimi/dökümü,

    • Kanama

    • Başın, kuyruk veya kanatların düşmesi, bükülmesi,

    • Soluk veya şişmiş gözler,

    • Tünekte duramamak, düşmek,

    • Kamburlaşma,

    • Vücutta yumru veya şişlikler,

    • Kafes tabanında oturma,

    • Kusma,

    • Kilo kaybı, zayıflama.

    Veteriner hekime danışılmasını gerektiren ciddi olabilecek belirtiler:

    • İştahın kaybı,

    • Kabarma ve düzensiz görünüş,

    • Anormal dışkı,

    • Sıradışı tüy yolma,

    • Anormal uyku düzeni (Sürekli uyuma, normalde bir ayak yerine iki ayakla tüneğe tutunarak başın, kanatın altına sokulması, baş kanatlara çevrildiğinde gözlerin yalnızca kısmen kapatılması),

    • Normal faaliyetlerindeki herhangi bir değişiklik (Konuşma, ötme, oyuncaklarla oynama, diğer kuşlar veya insanlarla etkileşim, enerji düzeyinin azalması, farklı yerlerde tüneme),

    • Yolunu bulamama,

    • Olağandan fazla su içme,

    • Kirlenmiş dışkılık.

    Hastalıklar / belirtiler genellikle aşağıdaki nedenlerden oluşurlar:

    • Kötü beslenme: A vitamini ve kalsiyum yetersizliği, beslenme zincirindeki en ortak eksikliklerdir. Verilen besinler, birçok diğer yiyecekten yağ oranı açısından yüksek olduğunda, bu kuşlar çoğunlukla aşırı şişmanlayacaktır. Fazla kilolu kuşlar, romatizma ve karaciğer yağlanmasına karşı daha hassastırlar.

    Ne yapabilirsiniz: Yeşil yapraklı sebze, kırmızı veya sarı portakal suyu, beta karoten içeren sebzeler gibi sağlıklı besinler verilmelidir. Kalsiyum blokları da kalsiyum eksikliğini gidermek için sağlanmalıdır. Hastalıktan etkilenmiş kuşların beslenmesi için bunların yerine filizlenmiş tohumlar da verilebilir. Filizlenmiş tohumlar, filizlenmenin süreci tohumlardaki yağ içeriğini azalttığı için daha sağlıklıdır ve yağ oranı daha düşüktür, genellikle filizlenmiş tohumların kuşlar tarafından kabullenilmesi taze meyve ve sebzelere göre daha çok kolaydır.

    • Kötü huylu tümörler, lenfomalar ve yağ tümörleri (tek tip diyet neden olabilir): Tümörler, iyi huylu veya kötü huylu (kanserli) olabilir ve herhangi bir organ veya sistemi etkileyebilir. Bazı kuş türlerinde, iyi huylu yağ tümörlerinin (Lipoma) gelişimi daha kolay olmaktadır.

    • Yağ tümörleri (lipoma) genellikle, fazla kilolu amazon papağanı, gül-göğüslü Avustralya papağanı ve muhabbet kuşlarında görülür. Daha yaşlı kuşlarda, yumurtalık tümörü, testis veya böbrek tümörü şeklinde belirerek , etkilenen taraftaki siyatik sinirinde baskı yapar, daha çok ayak veya bacağın aksamasına neden olmaktadır.

    • Lifli tümörler (Fibroma), kanatta bulunan tümörlerdirve cerrahi olarak çıkarılmaları gerekebilir. Bazı vakalarda, kanadın kesmesi zorunlu olabilir.

    • Gut hastalığı; böbrek hastalığı veya metabolik bir problemden kaynaklanır. Zaafiyet durumda veya ilerlemiş hastalıklarda ortaya çıkar.

    • Şeker hastalığı ; insülinle tedavi edilebilir.

    • PBFD ve Polyoma viral enfeksiyonları

    • Üreme sistemi problemleri, yumurta tıkanması, yumurta peritoniti, aşırı yumurta üretimi ve karın fıtığı gibi.

    • Giardia enfeksiyonları (paraziter hastalık), sindirim sistemindeki kusma ve ishal gibi sorunlar.

    • Ayrıca yüksek oranda duyarlı oldukları hastalıklar: Polyoma , Psittacine Gaga ve tüy hastalığı (PBFD), Tüy yolma,. Ur gelişimi (kanser)....Muhabbet kuşları diğer evcillerde daha fazla tümöre yakalanırlar. Böbrek, yumurtalık, testis and karaciğer tümörleri en çok görülenlerdir.... Parazitler: Yüz oyucu parazitler en sık rastlananlardır ve İvermectin içeren ilaçlarla tedavi edilirler.... Tüy kistleri, . Tüy bitleri, French Moult , Pullu yüz / pullu bacak, Aspergillosis (solunum yolu hastalığı).

    Çevirenin notu: Bu çeviri, site kütüphanemizde yer alan diğer bilgilerle birlikte değerlendirilmelidir.





    GÖZ PROBLEMLERİ

    Göz nezlesi (Konjunktivit)



    Etkilenmiş kuşlarda tipik olarak, gözlerinin etrafında çeşitli derecelerde kabuğumsu kıvamlı oluşumlar görülür. İlerlemiş hallerde, bu büyümeler tamamen gözü örtebilir. Gözler çoğunlukla kırmızımsı, suludur. Konjunktivitli kuşlar ayrıca, ölümle sonuçlanabilen solunum problemlerine de yakalanabilir.

    Konjunktivitin nedeni birkaç faktör olabilir; yaralar, bakteriler, mantarlar, ipliksi kurtlar ve tekhücreli canlılar. Her konjunktivit olayında, nedeni tam olarak belirleyebilmek için teşhise yönelik test zorunludur.





    Gözkapağı İltihabı

    Aşağıdaki öneriler, bu konudaki genel görüşleri içermektedir ve her olaya uygulanmayabilir. Herhangi bir tedavi yöntemi, deneyimli bir hekimce kararlaştırılmalıdır....



    Bu hastalık, göz kapaklarının ağrılı şişliğidir. Göz kapağı kenarlarının ağrılı şişliği şeklinde gözlemlenir. Genellikle, gözlerde kızarıklık, kaşınma ve her iki gözde göz kapaklarının tahrişine sebep olur. Görünüşü, çoğunlukla konjunktivitle karıştırılır ve "Tekrarlayan konjunktivit" olarak değerlendirilebilir.



    İki tipi vardır:

    1. Ön iltihaplanma, göz kapaklarının önünü etkiler. Nedenler; seboreik dermatit (kırmızı pullu kaşıntılı bir döküntü,kepeğe benzer) ve nadiren de Stafilokok bakterileridir.

    2. Arka iltihaplanma, göz kapaklarının gözlere temas eden yüzeyini etkiler. Buna, bu bölgedeki yağ salgı bezlerince neden olunmuş olabilir.



    Aşağıdakiler kuşlara uygulanabilir.



    Not: Herhangi bir tedavi yöntemi (aşağıdakiler dahil) deneyimli bir hekimce önerilmelidir.

    • Her iki göze, günde bir ya da iki kez 5 dakika süre ile sıcak kompresler uygulanır. Ilık papatya çay poşetleri çok etkilidir ve anti enflamatuardır (kaşıntı, yandı giderici)!. Papatya çay poşeti açılarak üzerinde sıcak su dökülür, su fazlası sıkılır ve kullanılabilir ısıya ulaştığında kuşun gözüne nazik ve dikkatli biçimde konulur!

    • Veteriner hekim, gözün temizlenmesi için (eritromisin gibi) göz merhemi önerebilir.

    • İltihaplanmaya bağlı olarak, çabuk rahatlatma için uygun antibiyotik ve steroit damlası karışımları veya merhemler önerilebilir. Ancak, bu uygulama, göz tansiyonunu artırabilir ve posterior subkapsüler katarakt (PSK) biçimi için önemli riskler taşıyabilir.

    • Uzmanlar; anti-enflamatuar, mantar ilacı veya hafif etkili steroid tedavisi önerebilir .

    Katarakt (Göz Perdesi)



    Kuşlarda katarakt, kapsamlı araştırılmamıştır ama genel anlamda insan, köpek, at gibi canlılarda olduğu gibi çeşitli nedenlerden oluştuğu düşünülmektedir.



    Bu nedenlerden bazıları:

    • Kalıtım: Bazı kataraktlar (onunla doğulmuştur) doğuştandır; diğer kalıtımsal olanlar, yaşamın ileri evresinde görülebilir.

    • Şeker hastalığının yan etkisi

    • Gözdeki enfeksiyonun yan etkisi

    • Stres

    • Radyasyon dahil mikrodalga ve ultraviole

    • Yıldırım düşmesi (kazazedeler katarakt oluşum riski altındadır)

    • Çeşitli toksinler



    YUMURTA TIKANMASI

    Yumurta tıkanması, dişi kuşlarda bir eşin olmasına gerek bulunmaksınız ortaya çıkabilir. Yumurtanın, normal bir biçimde üreme sisteminden geçmediği zaman oluşur. Distosi ise bir engel nedeniyle yumurtlama zorluğudur. Her ikisi de evcil kuşlarda ortak bir problem olup çoğunlukla önlenebilmektedir. Diğer yandan her iki durum da, yumurtalar dişi kuşlarda doğal olarak gelişerek, kendiliğinden oluşup dışarı çıkarıldıklarından bir eşe gereksinim bulunmaksızın meydana gelebilir. Eğer erken teşhis edilir ve müdahalede bulunulursa, genellikle çok iyi sonuç alınmaktadır. Eğer her iki olumsuzluk çok uzun süreyi kapsarsa, özellikle daha küçük kuşlarda komplikasyon ve ölümlerle sonuçlanabilir.



    Hangi kuşlar genellikle yumurta tıkanması ve yumurtlama zorluğu ile karşılaşırlar ?



    Yumurta tıkanması riskini artıran birkaç faktör bulunmaktadır:

    Küçük Cinsler: Yumurta tıkanması; muhabbet kuşları, cockatiel, kanarya ve ispinozlar gibi küçük kuşlarda daha sıklıkla görülmektedir.

    Güçlü Bağlılık: Risk, tek yaşayan ve sahiplerine aşırı bağlanan dişi kuşlarda daha yüksektir. Aynalara veya belirli oyuncaklara aşırı bağlılık gösteren kuşlar, yumurta tıkanmasına daha fazla yakalanmaktadırlar.

    Kuluçka sayısı: Plansız üretim uygulamalarının sonucu olarak tekrar tekrar kuluçkaya yatırılan (mesela, yumurtalar veya yavru kuşlar gereğinden daha kısa sürede yanlarından alındıklarında, uygun mevsimlerin dışında üretim yapıldığında) veya aşırı yumurtlayan kuşlarda çoğunlukla yumurta tıkanması ile sonuçlanan sağlık problemleri oluşabilir.

    Yaş: Çok genç kuşlar ilk yumurtladıklarında, daha "büyük" kuşlara oranla genellikle yumurtlama zorluğuna yakalanırlar.

    Üreme sağlığı: Önceden kusurlu veya yumuşak kabuklu yumurtalamaya eğilimli olduğu bilinen, üreme problemleri yaşayan kuşlar yumurta tıkanmasını daha sıklıkla yaşarlar.

    Kötü beslenme: Yalnızca tohumlarla beslenen veya kalsiyum, A vitamini, protein, E vitamini ya da selenyum eksikliği olan kuşlarda daha yüksek risk bulunmaktadır.

    Genel sağlık durumu: Yumurta tıkanması, aşırı şişmanlık veya egzersiz eksikliği gibi diğer sağlık problemleri bulunan kuşlarda daha fazladır, bunlara ek olarak uygunsuz sıcaklıklar gibi çevresel koşulların yarattığı stres altında bulunmak da etkili olmaktadır.

    Yumurta anormallikleri: Doğru konumda olmayan, fazla büyük veya kusurlu, kırık, diğer yumurtalarla birleşmiş bir yumurta da neden olur.

    Kalıtım: Kuşların genetik yoluyla taşıdıkları belirli karakteristikleri yumurta tıkanması yönünden etkili olabilmektedir.



    Yumurta tıkanmasının ve yumurtlama zorluğunun belirtileri nelerdir ?



    Durumun ağırlığına bağlı olarak çeşitlilik göstereceklerdir; aşağıdaki belirtiler görülebilir:

    • Karın gerginliği

    • Kuyrukta aşağı yukarı inip kalkma veya sallanma

    • Kanat düşmesi (sarkması)

    • Hastalık belirtileri görülmesi

    • Stres

    • İştah azalması

    • Topallama, bacak felci (Yumurta, bacaklara giden sinirlere baskı yapar)

    • Karın şişliği

    • Kloak (Dışkılama) bölgesine yapışan dışkılar (kuş, dışkı geçerken kuyruğunu kaldıramaz)

    • Bozulmuş tüyler

    • Halsizlik

    • Güçlükle nefes alma (Takılmış yumurta, hava keselerine baskı yapar)

    • Kafes tabanında oturma

    • Üreme sisteminde olası sarkma (Üreme sisteminin iç kısmı, kloak (dışkılık) bölgesinden, pembe bir kütle halinde görünür biçimde dışarı çıkacaktır)

    • Nadiren ani ölüm

    Tıkanma nasıl teşhis edilir ?



    Veteriner hekim; klinik işaretleri, geçmişini, fiziksel davranışlarını, röntgenini ve/veya ultrasonu temel alarak teşhiş koyacaktır. Eğer kuş, çok stresli veya şoktaysa, daha ileri tanı yöntemlerine başvurmadan önce bu durumu dengelemek zorunludur.



    Nasıl tedavi edilir ?



    Tedavi; kuşun durumuna, belirtilerin ağırlığına, yumurtanın nerede saptandığına, tıkanma halinin ne zamandır sürdüğüne bağlı olarak değişecektir. Bu durum, tedavi ve müdahale edilmezse birkaç saat içinde ölebilen daha küçük kuşlar için (kanaryalar ve ispinozlar gibi) çok ciddidir.



    Az düzeyde stres gösteren bir kuşun tedavisi aşağıdaki önlemleri içerebilir:

    • Nemin yükseltilmesi ve ortam ısısının 30-35 C dereceye çıkarılması

    • Dışkılığın yağlanması

    • Kalsiyum ve muhtemelen A,D ve E vitaminleri ile selenyum enjeksiyonu

    • Sıvı ve dekstroz takviyesi

    • Oksitosin veya arjinin vasotosin enjeksiyonu ya da prostaglandin jeli uygulaması. Bu ilaçlı tedaviler, üreme sistemindeki kaslarda kasılmaya neden olarak yumurtanın geçişini kolaylaştırabilir. Ancak bu ilaçlar, üreme sisteminde herhangi bir engel mevcutsa kullanılmamalıdır.

    Çok ciddi şekilde etkilenmiş bir kuş, öncelikle şoka karşı tedavi edilerek stabil hale getirilmelidir. Sakinleşmesinin, dengelenmesinin ardından aşağıda belirtilen gerekli diğer tedavi yöntemlerine geçilebilir:

    • Antibiyotik uygulamaları ve mümkün olduğunca kısa süreli kortikosteroidler

    • Hekim tarafından parmaklarla hafif baskı uygulanarak yumurtanın çıkarılması. Bu işlem anestezi gerektirebilir.

    • Sarkmış dokuların temizlenmesi ve düzeltilmesi/iyileştirilmesi

    • Ovocentesis: Sıkışmış yumurtanın içeriği; kloak (dışkılık) bölgesinden görünebilir durumda ise oradan veya görünmüyorsa karın bölgesi derisinden ulaşılarak bir iğne yardımı ile boşaltılabilir. Bu işlem yumurtayı küçülterek geçişi kolaylaştıracaktır.

    • Üreme sistemi zarar görmüşse, yumurta üreme sistemi dışında oluşmuşsa (ektopik yumurta) veya herhangi bir fiziki engel mevcutsa karın ameliyatı gerekli olabilir.

    • Antibiyotiklerle, sıvılarla itinalı bakım, uygun ortam ısısı ve nemi sağlanması ve beslenme desteği

    Ortaya çıkabilecek olası sorunlar nelerdir ?



    Çoğunlukla kanaryalar ve ispinozlar gibi küçük kuşlar birkaç saat içinde tedavi edilmezlerse şok ve ölümle sonuçlanabilir. Ayrıca, aşağıda belirtilen diğer sorunların da oluşması muhtemeldir:

    Sıkışan yumurta, böbreklere basınç yaparak onların görevini ve dolayısıyla kuşun sağlığını etkiler.

    Yumurta kuşun içinde iken kırılırsa yaşamını tehdit edecek peritonit (karın boşluğunda ciddi bir ağrılı şişlik) meydana gelebilir.

    Oksitosin, arjinin vasotosin veya prostaglandinler, üreme sisteminde parçalanmaya ve ölüme götürebilen kuvvetli kasılmalara neden olabilirler.

    Sürekli gerilmeler, üreme sisteminin veya kloakın (dışkılık) sarkmasına sebep olabilir. Bu durum; enfeksiyon, kabuklaşma (ki bu gelecekte yaşayacağı yumurta tıkanmasında daha ileri problemlere yol açar) veya yumurtada peritonitle sonuçlanabilir.



    Önlenebilir mi ?



    Aşağıdaki önlemler alınarak risk azaltılabilir:

    • Doğru beslenme sağlama

    • Üretimin zamanlaması, uygun yaşta üretim gibi doğru üretim tekniklerinin kullanımı, genetik bozuklukları olan kuşların üretimden çekilmesi, doğru ve sağlıklı çevre koşullarının sağlanması

    • Aşırı kuluçkanın önlenmesi

    • Yeterli egzersiz sağlanması ve şişmanlığın, yağlanmanın önlenmesi

    • Yumurtlamayı önlemek için hormon tedavisi

    • Yumurtlamanın sürekli olarak engellenmesi amacıyla üreme sisteminin alınması için kısırlaştırma ameliyatı. Bu ameliyat, kuşların çok küçük boyutlarda olmaları ve üreme sistemlerinin hassaslığı nedeniyle yüksek risk taşıyan bir yöntemdir.



    KUŞ BİTİ

    bit dış parazitler grubuna girer. Uçamayan bu böcekler kuşların tüylerinde yaşarlar, tüylerle ve ölü deriyle beslenirler. Bu tür kan emmediği için kam emenler kadar zarar vermez. Isıran bitlerin birkaç türü vardır ve her bir tür farklı kuşları konak olarak seçer. Bütün bitlerin yaşam tarzları aynı olduğundan bu paragrafta kısa bir özetle geçiyoruz.



    3 mm den biraz uzun olan boylarına rağmen bunları çıplak gözle görebiliriz. Genellikle koyu renklidirler, 6 bacaklı, uzun ve ince bir yapıları vardır. Biraz ürkektirler ve bu yüzden ışıkla karşılaştıklarında kuşun tüylerinin arasına sürünürler. Sağdaki resimde 4 defa büyütülmüş bir fotoğrafla nasıl göründüklerini anlayabilirsiniz.



    Bit kuşun tüylerinin arasına kalıcı olarak yerleştikten sonra başarabildiğince ürer. Yumurtalarını kuş tüylerinin kıvrımlarına bırakırlar. 1-2 hafta içinde yumurtalar çatlar ve larvalar dışarı çıkar, 5 hafta geçtikten sonra larvalar erişkin hale geçer.

    Büyütmek için resme tıklayınız...

    Bit salgınını nasıl fark edersiniz ?



    Yoğun bir bit salgını; çok sayıda bitin tüyleri yemesinden dolayı dağınık ve zayıf tüy yapısından anlaşılabilir. Etkilenen kuşlar kaşınmaktan dolayı acı çeker ve uykusuzluk sorunu ortaya çıkar. Işıktan çekinmelerinden mütevellit yetişkin bitler tüylerin altına çabuk saklanacağından fark etmek zordur.

    Yumurtalar ve larvalar daha kolay fark edilebilir. Uçuş tüylerinin üstünde(özellikle kanatlarda) kahverengi lekeler görülebilir. Bireysel tüylerinin orta kısımlarından aşındığını göreceksiniz.





    Tedavi

    Eğer bir bit bulaşmasından şüpheleniyorsak öncelikle veterinere başvurmak çok önemlidir. Bitler genellikle kontak haşere ilaçlarıyla(zehir) yok edilir. Pire tozu genellikle kullanılan yöntemdir. Bu şey buna rağmen kuş bakımından tehlikesiz değildir. Bitler kanat tüylerinin altında yaşamayı tercih ettiğinden dolayı kuş, tüylerinin altına kadar tamamen pudralanacaktır. Exner Petguard ile kuşu spreyleme yalnızca Avrupada mümkündür. Bu ürünün kuşa daha az zarar verdiği ispatlanmıştır. Bu tedavi toksin bileşenli laktik asit içerir. Bunlar kuşa zarar vermeden, bitin solunum yollarına yapışarak onları öldürürler. Dünyanın diğer ülkelerinde pet shoplarda benzer tedavi ürünleri mümkün olabilir.



    Şu belirtilmelidir ki Exner Petguard da dahil hiçbir anti-parazit ürün kuşların gözüne ya da mukozasına temas etmemelidir!!!



    Hangi kuş türleri daha çok etkilenir ?



    Bitler muhabbet kuşlarını ve papağanları nadiren etkiler. Asıl bulaşma güvercinlerdedir. Ancak dış ortamda tuttuğumuz kuşlarımız da diğer kafes dışı kuşlardan(güvercin, bıldırcın) bit kapabilir. Bulaşma bir başladımı bir kuştan diğerine yayılır.

    İSHAL

    birçok nedeni olabilir. Sıklıkla yanlış beslenme sebebidir. Örneğin bir muhabbet kuşu sahibinin tabağından bir şeyler beğeniyorsa, bu ona iyi geleceği manasına gelmez. Duruma göre yediği yiyecekler ona uzun süreli ishal yapabilir ve hastalığın tedavisinin mutlaka veteriner tarafından yapılması gerekir.

    Bir başka sebep ise enfeksyonlardır. Bakteri, mantar ya da parazitler bunun sebebi olabilir. Kuşun bağışıklık sistemi zayıflamış olabilir. Bunun nedeni herhangi bir stres olabilir ( mesela yeri değişmiş olabilir), bağışıklık sistemi de zayflayınca bakteriler (ya da mantar,parazit) çoğalmaya başlarlar. Çoğunlukla bu hastalık yapan etmenler normalde de kuşta ya da etrafında bulunur, ve normal faal olan bir bağışıklık sistemi varken kuşu hasta etmezler.

    Normalde çevrede bulunan bir bakteri mesela E.coli (Kolai basili)dir. Ama Candida türü mantarlar veya Trichomona adlı parazit ishale sebep olabilir. Muhabbet kuşlarında ve diğer süs kuşlarında sıklıkla -kok la biten yuvarlak bakteriler ishale sebep olur (enterokok, stafilokok, streptokok). Eğer şüpheniz bu konuda yoğunlaştı ise, mutlaka bir veteriner hekime gidin. Kesin teşhisi o koyabilir. Etkili antibiyotiğii tespit etmek için bir kültür hazırlayabilir (antibiyogram)

    İshalin sebeplerinden birtanesi de ağır psikolojik sorunlardır. Ancak, bu muhabbet kuşlarında oldukça ender görülür. İshal kanlı olunca, zehirlenme şüphesi vardır. Bu durumda çok acilen veterinere gitmeniz gerekir. Aksi takdirde muhabbet kuşunuz hayatını kaybeder. Bağırsak tümörü veya başka iç organlardaki hastalıklar da ishale sebep olabilir. Ayrıca hormonal bozukluklar da ishala yol açabilir.

    İshali Tanımak



    Bir kuş sıvı dışkılar bırakıyorsa, bu ille de ishal olmuş manasına gelmez. Bir çok muhabbet kuşu sahibi kuşların dışkı ve idrarı birlikte bıraktığını bilmez. Normalde idrar muhallebi kıvamında ve süt rengindedir. Koyu renkteki "kaka" ise bu idrarin etrafında yer almaktadır. Normal şartlarda her ikisi katı, kokusuz ve kısa zamanda tamamen kurumaktadır. (Sağdaki resme bakınız) Eğer bir kuş çok sıvı içtiyse ya da taze sebze meyve yemişse, o zaman aynen biz insanlardaki gibi, boşaltılan idrarın miktarı artmaktadır. Bu nedenle bıraktığı "kaka" dikkatli bakılmazsa ishala benzemektedir.

    İkinci resimde de görüldüğü gibi, kaka kısım aynı kalıyor ama beyaz olan kısım çok daha sıvıdır. Bu durumda endişeye gerek yoktur. Belki fazla salata yemiştir, ya da banyo yaparken su fazla içmiştir. Fakar bu durum uzun süre devam ederse ve kuşunuz halsiz görünüyorsa, böbrek iltihabi şüphesi ile veterinere danışınız. Gerçek ishal varsa, koyu renk olan kısım da dağılmaktadır (üçüncü resim) Genelde de kuşun poposunda da bu dışkının bir kısmı tüylere yapışmaktadır.

    İshalin Tedavisi



    İshali tedavi edebilmek için ilk önce sebebini tespit etmek gerekir. Bu nedenle kuşunuzu biran evvel veterinere götürmeniz sarttır. İshal muhabbet kuşunuzun gücünü çok çabuk tükettiği için, vakit kaybetmeden harekete geçmek gerekir. Veterinerin kesin teşhisi koymasından sonra, (gerekirse yukarıda belirtilen antidiyagram yolu ile) tedavi için verilecek ilaç ve gerekirse diyet tespit edilir. Veterinerin tüm önerilerine aynen uymak gerekir aksi takdirde ağır sonuçlar olabilir ve kuşun hayatı tekrar tehlikeye girer.

    Eskiden ilk yardım olarak karbon verilmesi önerilirdi. Ancak bunun sakıncaları bugün şu sekilde izah edilmektedir. Birincisi, alınan karbon (kömür) sayesinde sıvı absorbe olduğu için dışkı normal gözükmekte, ama esas hastalığın sebebi ortadan kalkmış olmamaktadır. Bu yüzden veterinere gitmeyip karbonla kendi kendinize muhabbet kuşunuzu tedavi etmeye kalkışmak çok yanlıştır. Bunun dışında karbon ayrıca besinleri bağlamaktadır, yani kuş yediği besinleri değerlendirememektedir.

    Benzeri Hastalıklar



    Yukarıda da belirttiğimiz gibi, ishal kolaylıkla idrar yollarında bulunan bir rahatsızlıkla karıştırılabilir. Ağır bir ishal da Giardia adlı bir parazitten kaynaklanabilmektedir. Bağırsak parazitleri veya tümörler, dişi muhabbet kuşunda ise yumurtalıklarla ilgili sorunlar...O yüzden mutlaka tecrübeli bir veteriner ishalin nedenini tespit etmelidir.

    Not: İshal durumlarında kendi başınıza tedavi uygulamak yerine acil olarak veterinere danışmanız gerekir. Muz, dal darı, haşlanmış pirinç suyu, haşlanmış patates vermek gibi önlemler sadece muhabbet kuşunun diyetinde yapılan değişikliklerdir





    SOĞUK ALGINLIĞI

    Kuşlarımızın çoğu, hava akımına maruz kaldıklarında veya ani ısı değişikliklerinde hastalanmaya meyillidir. Soğuktan etkilenen kuş, tüylerini kabartır, ilgisiz davranır. Bu durumda bir hayvanın, (Aşağıyı okuyunuz) soğuğa yakaladığı burnunun akmasından ve zaman zaman aksırmasından anlaşılır. Diğer enfeksiyonlar, akciğerler, hava keseleri gibi alt solunum bölgesini etkiler ve kuş öksürmeye benzeyen sesler çıkarır. Aslında, öksürme, kuşlar için tamemen doğru bir tanımlama sayılmaz. Onların bir diyaframı yoktur ve anatomilerindeki bu farklılık yüzünden yalnızca öksürmeye biraz benzer olan sesleri çıkarabilirler. Kuşlar, sık nefes alabilir ve ağır olaylarda birkaç dakika boyunca devam edebilen boğmaca krizleri çekebilir. Bu yüzünden, birçoğu tüneklerinde zorlukla durabilir, yerde yalpalar, yeteri kadar oksijen alabilmek için umutsuzca çabalar.



    Bir kuşun, (Ses örneğini dinleyiniz, wav dosyası, 95 kB) solunum hastalığında, tipik sayılan ve her nefeste duyulan bir ses algılayabiliriz. Hasta kuşlarda, her nefes alıp verişinde kuyruğu aşağı yukarı hareket ederken göğsünde bir "Pompalama" hareketi gözlenebilir. Birçok hayvan, nefes borularını düzgün duruma getirerek ferahlamaya çalışır.Bunun tipik göstergesi, her iki ayağı ve gagası ile kafesin tellerine sıkıca tutunması ile boynunu germesidir.(Resme bakınız)



    Bahsedilen bulguları gözlemlediğinizde,mümkün olduğu kadar çabuk kuşlar hakkında deneyimli veteriner hekime danışmalısınız. Kuşunuzun (her vakada değil ama çoğunlukla) özel ilaçlara ve etkili bir antibiyotiğe ihtiyacı vardır. Buna ek olarak, iyileştirme sürecinde desteklemek için yapmanız gereken başka şeyler de vardır. Örneğin, bir ısı terapisi yararlı olabilir. Lütfen hekiminize kızılötesi ışık ile ısı terapisi uygulamadan önce danışınız. Başka bir koruyucu/destekleyici yöntem inhalationdur(solunum desteği). Hekiminiz, size, kuşunuza zarar vermeden (Sıcak su, sıcak buhar) nasıl uygulayacağınızı belirtecektir.



    Üşütme çeşitleri



    İnsanlardaki tipik soğuk algınlığına farklı virüs türleri sebep olur. Kuşlarda durum tamamen farklıdır. Virüsler tamamen konu dışı kalır, onun yerine kuşlarımız, bakterilerin neden olduğu üst solunum bölgesi hastalıklarına yakalanırlar. Problem şudur ki:İnsanlar soğukalgınlığı nedeniyle hastalığa yakalandıklarında, doktorlar , birkaç gün içinde , virüslerin doğal olarak öleceklerini ve soğuk algınlığının kendiliğinden geçeceğini söylerler. Ama kuşlarda, bakterilerin neden olduğu hastalık, birkaç günde iyileşmeyecektir. Çok daha uzun süre alacaktır! Hatta bakterilerin çoğalması, burun, sinüsler ve ağzın,boğazın pek çok kısmına yerleşmeleri nedeniyle daha da kötüleşecektir. Burun akıntıları , sulu değil, yapışkan ve sarımsıdır; Bu, akıntının cerahatli olduğunu ifade eder. Aynı zamanda, burun (Cere), resimdeki gibi şişmiş de olabilir.



    Dikkat: İnsanlardaki üşütmeden farklı olarak, kuşlarda cerahatli burun akıntısı, kendi başına iyileşmeyecektir. Eğer bir antibiyotik kullanılmazsa kronikleşecektir ! En kötü durumda bu hastalık, burun ve cereyi yok edecektir. Burun delikleri büyüyecek, hasta kuş burnunda yapışık olan sümükten dolayı acı ve boğulma krizleri çekecek. Resimde iyi bakılmadığı ortamdan kurtarıldıktan sonra iyileşme sürecindeki kuşlardan biri görülmektedir. Önceki sahibi, üşütmenin kendi başına iyileşmeyeceğini fark etmedi. Burun ve sinüsler,çeşitli parazitlerce enfekte edilmişti. Cerenin parçaları yok edildi ve bu yüzden burun delikleri çok büyüdü. Sol burun deliğinde , kuruyan irin ve sümüğün bir kabuğa dönüştüğü görülebilir. Gagada da iltihaplanma görülmekte (Burun deliğine yakın sarımsı parçalar). Bir kuşun burun delikleri bir kez büyüdüğünde bir daha asla doğal, daha küçük boyutuna dönemezler.





    Kuşun burnu nasıl temizlenir ?



    Eğer bir kuşun burnu tıkanırsa, hayvan zorlukla nefes alacaktır.İnsanlar burnunu boşaltabilir ancak kuşlarımız yapamazlar. Bu yüzden bizler, kuşun burnunda sümük olduğu zaman yardım etmek zorundayız. Islak olmayan kağıt mendiller, küçük parçalara bölünerek parmaklar arasında köşeleri kıvrılıp yuvarlatılarak çok yardımı dokunacak küçücük "Burun temizleme gereci" oluşturulabilir. Ancak burun deliklerinin içine fazla itmemek için dikkatli olunmalıdır. Onlar sümüğü çeker, ve kuşa acilen rahatlama sağlar. Burnun temizlenmesi için kullanılan parça yalnızca bir kez kullanılmalıdır! Ve aynı zamanda; başka hastalığa, bir göz hastalığına (Ophthalmitis) neden olmamak için kesinlikle bu kullanılan parça ile gözlere dokunulmamalıdır.

    Benzer hastalıklar

    Bazen benzer hastalıklarda, hasta kuşlar zorlukla nefes alabilir ama burunda hiçbir sümük yoktur. Birçok olayda alt solunum yolu bölgesinin daha aşağı kısımları etkilenir. Kuş; uçtuktan sonra öksürür veya geceleri hava kesesi kurtlarının istilası yüzünden acı çeker. Çoğunlukla, kuşun aldığı her nefesle birlikte,küçücük parazitlerin neden olduğu çok tipik bir gıcırdama sesi duyulabilir.



    Gözlerin altındaki bir şişlik, sinüzit için işaret olabilir. Bu, sinüs iltihabıdır ve çoğunlukla bu hastalık geçirilirken burun akıntısı oluşmaz.





    Çok önemli

    Soğuk algınlığı aynı zamanda psittakoz /papağan ateşi de denilen bir hastalığın bulgusu da olabilir! Hekiminiz, kuşun, hayvanlardan insanlara bulaşabilen nitelikteki bu hastalığa yakalanıp yakalanmadığını kontrol edecektir.



    SAKAT AYAKLI YAVRULAR

    Yavrunun rengi kırmızı ise su ve mineral kaybettiğinin (elektolit ve şeker takviyesi lazım) belirtisidir. İyi beslenemediğinden olur. Bu durumda kasılmalar meydana gelebilir, bacakları veya kanatları birarada tutamamasına sebep olur. Bu belirtiler doğrultusunda "çarpık bacak" sendromunu düşünebiliriz. Bu durumda bacaklardan biri veya ikisi birden normalden farklı olur. İki bacak da dışarı açık veya biri öne, diğeri geriye doğrudurur. Yavru bacaklarını kullanamaz ve ayakta duramaz.

    Bu duruma kalsiyum yetersizliği, annenin yavruların üstüne çok sıkı oturması, genetik faktörler veya yetersiz beslenme sebep olabilir. Yavru ayakta duramadığı için anne onu besleyemez veya reddedebilir. Böyle durumlarda bacakları bandajlamak veya bir süngere geçirmek gerekir ki, genellikle bu yavruyu elde beslemeye başlamayı da gerektirir. Çok küçük yavrularda tedavisi başarılıdır ve 7-10 gün arasında tamamen düzelme olabilir. Yavrunun yaşı ilerlemişse ömür boyu sürebilecek sakatlık meydana gelebilir.

    Yavru beslerken Türkiyede özel elde besleme mamaları olmadığı için biraz çaresiziz. Bu durumda doğal toz bebek mamalarını sıcak suyla karıştırıp enjektör veya kenarları kıvrılmış plastik çay kaşığı ile yavruya vererek sonuç alabiliriz. Yabancı bir kaynakta toz bebek mamasının elektrolit ve gerekli mineralleri içerdiği için normal kuş mamasına karıştırılabileceğini okumuştum. Zorda kalıp da sırf bebek mamasıyla yavru kuş yaşatanları da okudum. Hiçbiri olmazsa yumurta sarısının yine sıcak suyla karıştırıp vermeyi deneyebilirsin. İlk başlarda yavrunun her 2-3 saatte bir beslenmesi gerekir ve mamanın ısısı bile çok önemlidir. Yabancı kaynaklarda yaklaşık 105 F derecesi önerilir. Bu sanırım bizde 39-40 dereceye denk geliyor.

    Yavruların gagasının üstüne hafifçe dokunman veya tıklatman onlarda beslenme vakti çağrışımı yapar ve gagalarını açmalarını sağlayabilir.

    Çarpık Bacaklar

    Bacaklar düzgün duramıyorsa bandajlamak veya sünger yardımıyla onları düzgün hale getirmek gerekir. Yoksa ömür boyu sürecek bir sakatlık oluşur. Ne kadar erken müdahale edilirse tedavide başarı şansı da o kadar artar.

    Bandajlama Methodu

    Yavruların bacakları veterinerlerde bulunabilecek hayvanlar için kullanılan bandajlar (bandaj sadece kendisine yapışma özelliği taşıyor) ile aşağıdaki resimlerde görüldüğü gibi bandajlanmalı. Birbirlerine paralel durmaları için bu pozisyona getirip bandajlama ya dikkat edilmeli.

    Bandajlama kan dolaşımını engelleyecek kadar sıkı yapılmamalı.

    Bandajlar hergün en az 2-3 kere kontrol edilmeli. Ayaklarda şişme varsa bandaj açılarak 12-24 saat kan dolaşımının düzene girmesi beklenmeli. Bandajlanmış yavrular yuvada ayakları yuva tabanına deymeyecek şekilde yumuşak yuva malzemeleri ile desteklenmeli. Bu yavruların sık sık kontrol edilip, gerekirse dışkıların temizlenmesi gerekir.

    Anne yavrulara bakmayı redederse yavruların bakımı ile ilgilenmelisiniz.

    Tedavi 7-15 gün arası devam ettirilmeli. Zaman zaman kontrol ediniz, yavru ayakta durabiliyorsa sonuç alacaksınız demektir. Bu tedavi sırasında beslenmeye azami önem gösterilmelidir. Kalsiyum takviyesi şart.



    Sünger Yardımı İle Destekleme

    Bu yöntem için en uygun malzeme bir makyaj süngeridir. Bu yoksa benzer diğer süngerlerden de kullanılabilir.



    Önce süngeri uygun boyutlarda kesmelisiniz. Daha sonra bacaklar için üzerinde iki delik açın. Daha sonra yavrunun bacaklarını bu deliklerden geçirin. Bu işlemi yaparken 3 parmak ileri, 1 parmak geride olacak şekilde bacağını tutarsanız daha rahat edersiniz.



    Daha sonra yavruyu yumuşak bir zemine yerleştirin. Yavrunun ayakları sert zemine kesinlikle deymemeli Tedaviden sonraki durum

    Bu yöntemde de tedavi 7-15 gün devam ettirilmeli, beslenme ve kalsiyum takviyesine özen gösterilmelidir.
#27.03.2014 09:25 0 0 0