Kanuni Sultan Süleyman ile Mimar Sinan çatışması
Son güncelleme: 13.03.2012 15:32
-
Kanuni ölen oğlu Şehzade Mehmet anısına bir cami yaptırmak ister. Böylece Sinanın çıraklık eserim dediği Şehzade Cami ortaya çıkar. Ama her devirde olduğu gibi o zamanda dehaları kıskanan ve çamur atmak isteyen insanlar kuşukusuz vardı. Bu insanların varlığı ve çıkarılan dedikodular Kanuni ve Sinan ı çok kez karşı karşıya getirmiştir.
Bunlardan ilki Şehzade Camii nin yapım aşamasında yaşandı. Padişaha, Sinan ın camiide alem yaptığını söylenince Kanuni camiye hışımla gitti. Gerçektende Sinan caminin ortasında oturmuş nargile içiyordu. Padişah hırsla yürüyünce ayağa kalkan Sinan ona bakın der gibi işaret etti. Kulaklarında borularla kubbe çevresinde aşağıdan gelen sesleri (nargile sesinin gelip gelmediği) dinleyen bir gurup işçi vardı. Sinan akustiği ayarlıyordu.
Kanuni ye Sinan ın ikinci kez şikayet edilmesi ise Kırkçeşme projesinde ortaya çıktı. İstanbul a su getirmek için düzenlediği proje kendini kıskananlarca O su yolu değil ayak yolu bile yapamaz şeklinde yorumlanmış ve projenin ne denli ütopik olduğu üzerinde durulmuştur. Devletin parasını boşuna harcandığı Kanuni ye ikidebir söylenince Kanuni, Sinan ı ziyaret etmiş ve projenin ayrıntılarını yerinde görerek iyice dinlemiştir. Projeye güvenen Kanuni, Sinan ı serbest bırakmış ve Sinan suyu İstanbul a taşıyan kişi olmuştur. Bu sefer de dedikoducular suyun taze olmadığını bayat olduğunu ileri sürmüşler fakat padişah bu söylenenlere aldırmamıştır. Hatta sonuçtan öyle memnundur ki Sinan a bu hizmeti için kendisinden bir şey dilemesini söyler.
Mimar kendi evine özel bir su tesisatı yapılmasını isteyince Kanuni bunu gerçekleştirir ama yapılan bu özel uygulamayı belgelemez. Sinan ı kıskananlar yıllar sonra Kanuni nin torunu III. Murad devrinde Sinan ın kaçak yollardan evine su tesisatı getirtiğini ve yargılanması gerektiğini söylemişlerdir. Elinde bunun kendisine Kanuni den bir hediye olduğu ispatlacak belgesi olmayan Sinan o yaşlı haliyle zor duruma düşer.
Süleymaniye için başı gidecekti
Sinan mimari çalışmalarında aynı anda pekçok işi birlikte yürütürdü. Mesela kalfalık eserim dediği Süleymaniye camini yaparken aynı zamanda Fenerbahçe Sarayını, Kırkçeşme projesini ve başka pekçok projeyle aynı anda ilgileniyordu. Bu durum da onu Kanuni yle karşı karşıya bırakmıştır. Hatta kendi ağzından yazılan hayat hikayesi Tezkiretü l Bünyan isimli eserde Kanuni ye ilk başta kırıldığını ifade eder. Sinan ı kıskanan bir grup insan padişaha sürekli gidip Sinan ın Süleymaniye Cami yerine sürekli başka işlerle ilgilendiğini ve Süleymaniye yi ihmal ettiğini söylerler. Hatta yapılan kubbenin her an düşme tehlikesi içerdiğini anlatırlar.
Padişah sinirle gidip Sinan a Neden benim camimle ilgilenmeyip mühim olmayan şeylerle uğraşıyorsun. Ne zaman bitecek bu bina? Yoksa sen bilirsin deyince Sinan çok kırılır, üzüntüyle İki ay içinde bitecek padişahım der. Buna hem padişah hem de maiyetindekiler şaşırıp kalır. Koca binanın iki ay içinde bitmesi mümkün değildir. Padişahın maiyetindekilerden biri Sinanı korumak için Sen padişahın dediğini anladın mı? Ne zaman kapısı kapanacak diye soruyor deyip Sinan ın geri adım atmasını istemiş ama Sinan yeniden İki ay dolunca bitmiş olacak diye yanıtlayıp geri adım atmamıştır.
Bunun üzerine padişah Ağalar, Mimarbaşı nın ne dediğine şahitsiniz demiş ve oradan ayrılmıştır. Olay sarayda duyulunca herkes Sinan ın can korkusundan aklını kaçırdığına, cinnet geçirdiğine hükmeder. Hatta Hazinedarbaşı cinnet geçiren birinin Süleymaniye Camiini yapamayacağı ve paraları boşuboşuna harcıyacağı korkusuyla Sinan ı huzura çağırır. Ona camiyi ne zaman bitereceksin diye sorar. Sinan iki ay içinde der. Eğer iki ay yerine başka bir zaman dilimi söyleseydi, Sinan farklı farklı konuştuğu için dengesizlikle suçlanacak ve işi elinden alınacaktı. Ama hem padişaha hem de kendisine aynı süreyi söylemesini Hazinedarbaşı Endişelenecek bir şey yok kendisine gayret gelmiş diye açıklar.
Sinan bu iki ay boyunca gece ve gündüz çalışır ve Süleymaniye Camii inşa olunur. Zaman darlığı yüzünden hiçbir şeyi üstünkörü yapmaz. Süleymaniye nin her şey uyum ve estetik içindedir. Hatta ondaki bu uyumu gören günümüz yabancı araştırmacılar o tarihte böyle bir mimari bilginin olamayacağını söylerler ve Sinan için uzaydan gelmiş gibi tanımı kullanılır.
Ustalık eseri Selimiye
Mimar ın ustalık eseri Edirne deki Selimiye Camidir. Kanuni nin oğlu Sultan Selim adına yapılan bu camiide mimarın tüm maharetleri ortaya dökülür. Selimiye yi yaparken Hristiyan mimarların Dünyada Ayasofya nın kubbesinden daha büyüğünün yapılamaycağı hele hele de bunu müslümanların hiç yapamayacağını söylemesi Sinan ı asıl şevklendiren unsurlardır. Ve Selimiye ile Mimar Sinan Ayasofyayı geride bırakır. En büyük kubbe artık Selimiye dedir.
...Eğer Mimar Sinan suyu uygun eğimle alıp kilometrelerce kaçaksız kayıpsız getirip İstanbul da 40 ayrı merkezden dağıtabiliyorsa, Mimar Sinan, akustik-su yolu uzmanı sayılmalıdır ki, Kırkçeşme suları öyledir.
Eğer Mimar Sinan yaptığı binada kubbe kullanıyorsa; kubbe sesi en güzel çınlatan formsa ve Sinan ın binasında ses hem çoğalıp hem çınlamıyorsa, hem büyük mekanlarda bile silinip yok olmuyorsa Sinan akustik uzmanıdır ki bütün camileri böyledir.
Eğer Mimar Sinan yapısı binalarda temel oturması, denize kayma (Azapkapı Sokullu Mehmet Paşa Camiindeki gibi) bitişiğinde Atatürk Köprüsü ağırlığında bir yapı oturduğu halde zemin statiğinde hareket olmuyorsa, Sinan zemin statiği konusunda uzmandır ki örnekler bunu göstermektedir.
Eğer Sinan yapısı yalı camilerinde hiç rutubet olmuyorsa; Süleymaniye Caminde aspiratör olmadığı halde lambalardan çıkan is bir merkezde toplanıyorsa ve ters rüzgarda içeriye geri dönmüyorsa, Sinan bir havalandırma uzmanıdır.
Eğer yaptığı camilerde ibadet seviyesinde gündüz güneş ışığının aydınlığı ile akşam kandilerin ışığının aydınlığı aynı değeri veriyorsa, Sinan aydınlatma uzmanıdır ki böyle olduğunu ispatlamıştır....
Eğer Sinan Edirne Selimiye camini, 16.yy da yapmışsa 300 yıl daha taş bina inşa edilmesine rapmen Selimiye Dünya taş yapı mimarisinin zirvesi " kabul ediliyorsa, 1988 yılında Uluslararası Kube Sempozyumu için dünyanın çeşitli yerlerinden gelen kube uzmanı Mühendis Profösörler, Edirne Kapı Mihrimah Sultan Camiini yeni bina hem de betondan zannediyorsa, Sinan ın mühendislik zekası tartışılmaz...
İnşaat Mühendisi Abdülkadir Akpınar ;ın Şehzade Camii ile ilgili bulguları da ilginçtir: Mükemel bir planlama, olağanüsütü bir olay. Hiçbir ölçüsü rastgele ve tesadüfi değil. Mesela cami içerisinde bir kepenk ölçüsünü alalım. Diyelim 120 santim olsun. Bakıyorsunuz diğer ölçüler bu 120 nin katları. Buçuklu bir rakama rastlamanız mümkün değil. Şerefe korkuluğunun yüksekliği, minarenin yüksekliği, kubbenin iç yüksekliği, yapının eni boyu, temel bir sayının tam katları.
Teknik üniversiteden gelen hocamız Prof. Atilla Arpat Bey in tespitine göre, Şehzade Mehmet Camiinin temeli ebced hesabıyla Bismillah ve Sinan kelimeleri üzerine kurulmuş. Bismillah temel ölçü. Bismillah a tekabul eden sayının katları alınmış ve kulanılmış. Ölçüyü gerektiren bütün işlemlerde, o ana sayının katlarını buluyorsunuz...
-
Zamaninda yapilan dogru ve akilli islere simdi gururlanarak bakiyoruz..Zamanla kaybettigimiz degerlerimizi geri alamasakta Insaallah bundan sonrada hic birseyimizden ödün vermeyiz.
Konu buraya daha uygun
-
Yok artık diyesi geliyor insanın. Ama muhteşemlik ortada.
Şuan bu eserlere benzer eserler niye yapılamıyor diye bir mimar arkadaşıma sormuştum. Cevabı trajıkomikti. Onlara da okuldaki hocaları söylüyormuş.
"Aynısını yapmanın ne gereği var."
Ankara Kocatepe cami için selimiyenin kopyası dediler , nerde selimiye nerde kocatepe.
Birebir kopyası yapılsa bile o camilerdeki huzur, belkide manevi atmosfer , kesinlikle olmuyor. Yada bana öyle geliyor..
- Kanuni Sultan Süleyman ile Mimar Sinan çatışması Konusuna Benzer Konular
- Sultan Beşinci Murad 24.12.2007
- Yavuz sultan selim han,ın ihanete cevabı 07.09.2013
- Kar Yağdı Hanım Sultan Tatlısı 10.11.2004
- sultan pilavı 24.09.2008
- Sinan Yilmaz/ Hoptek Show 19.04.2009
- Plastik Gıda Ambalajı 13.03.2012 15:32