Doppler Olayı Nedir?

Son güncelleme: 17.11.2015 21:38
  • dopler etkisi - dopler kayması - dopler olayını kim bulmuş - radar alanında dopler olayının kullanılması - elektromanyetik ışınımHer dalga hareketinde algılanan titreşim sayısı (bir sesin perdesi ya da bir ışığın rengi), dalgaların gözlemciyi geçiş hızlarıyla belirlenir. Işık ya da ses kaynağı ile gözlemci birbirlerine göre hareket ediyorsa, algılanan titreşim sayısı değişir.

    Gözlemci ile kaynak birbirlerine yaklaşmaktaysa, algılanan titreşim sayısı artar, uzaklaşıyorlarsa, azalır.

    İlk kez Avusturyalı fizikçi C.J. Doppler tarafından incelenen bu olay, çoğunlukla bir uçak, bir yarış otosu, bir tren (özellikle tren düdük çalarken) gibi hareket halindeki ses kaynakları, bir gözlemcinin yakınından geçerken açık olarak algılanır. Ses önce yüksek perdeden (tiz) yaklaşır ve hızla düşük perdelere (pes) doğru kayar. Gerçek ses değeri, kaynak ile gözlemcinin birbirlerine en yakın olduğu bir an içinde, yani bunları birleştiren doğru boyunca hiç bir hareket olmadığı sırada duyulur.

    Doppler olayının, ses ve benzeri titreşimlerle ilgili dalga olaylarında pek uygulaması yoktur. Ama, ELEKTROMAGNETİK IŞINIM alanına, çeşitli biçimlerde uygulanabilir. 1848 yılında Fizeau, bu kayramın geçerliliğini ışıkta denedi. Kısa bir süre sonra gökbilimciler, yıldızların tayflarını incelemeye başladılar ve yıldızların çoğunda, ışığın dalgaboyunda ve frekansında kırmızıya doğru bir kayma olduğunu buldular. Bu olgu, yıldızların dünyaya göre hareketlerinin bir göstergesi olarak değerlendirilir. Doppler kayması, yıldızların hızlarını ve yörüngesel hareket yapan cisimlerin, sözgelimi çiftyıldızların, gezegenlerin ve gezegen uydularının yörüngelerini ve uzaklıklarını hesaplamada kullanılır.

    Günümüzde yapılan gözlemlerde, en uzak cisimlerde görünen kayma, kırmızıya doğrudur. Görünen dalga boyundaki bu uzama, güneş sisteminden uzaklaşan bir hareketin varlığını belirler. 1940 yılında kırmızıya kayma, evrenin genişlemesi kuramının en güçlü kanıtı olarak ele alınmış, en büyük kaymanın, en yüksek hızla uzaklaşan cisme ilişkin olduğu varsayılmıştır.

    Doppler olayı, RADAR alanında büyük önem kazanmıştır. 1950'lerde askeri radarlar, kendilerine hareketsiz hedeflerden gelen sinyalleri atıp, doppier kaymasına uğramış yansıma sinyallerini anında sezebilen elektronik devrelerle (MTI: Moving Target İndication, «hareketli hedef gösterme.

    alıntı
#17.11.2015 21:38 0 0 0