Güneşin Değişkenliği Dünyanın İklimini Etkileyebilir mi

Son güncelleme: 29.07.2007 12:54
  • noimage

    Bilimciler güneşin değişkenliğiyle iklim arasındaki ilişkiyi uzun zamandır araştırıyor. Meteoroloji uzmanlarına göre; Yerküre uzayda dış ortamdan tamamen izole bir gökcismi olamaz. Hem uzun sureli iklim değişimi hem de günlük hava değişimleri güneş etkinliği (aktivitesi) ile ilişkili olmalıdır. Bundan dolayı, bu etkileşimin doğası üzerine araştırmalar yoğunlaşmıştır. Avrupa Uzay Ajansı (ESA)nın uzay araçları SOHO(Solar and Heliospheric Observatory), Cluster ve UIyssesden alınan verilerle güneş aktivitesinin Yer üzerindeki iklimi nasıl etkilediğini çözmeye yarayacak bilgiye sahibiz. Bu çalışma Uzayın Hava Durumu gibi yeni bir hava durumu türünün ortaya çıkmasına ilk adım olmuştur. Güneşin iklimi etkileyebilmesi için önce kendisinde bazı değişimler olması gerekir. Görünür dalga boylarındaki ışıkta bakıldığında genelde sabit bir ışık gözlenirken, bu dar dalgaboyu aralığı dışından alınan uydu verileri dramatik değişimler gösterir. Örneğin, Güneş yüklü parçacıklarla dolu bir rüzgar salar.

    Güneş rüzgarı olarak adlandırdığımız bu rüzgar, değişkendir. Güneşten çıkan moröte ışınım da değişir. Yerin uzaydaki yakın komşuluğuyla Güneşin değişkenliği arasındaki etkileşimi araştıran çalışmalar Uzayın Hava Durumu olarak bilinen bir bilim dalıdır. Güneşin bu değişkenliği, Güneşin manyetik davranışının değişiminden etkilenir. Güneşin manyetik davranışı 11 yıllık bir çevrim içinde bir minimum bir de maksimumdan geçer. Çevrimin maksimum olduğu durumlarda güneş rüzgarı, fırtına halini alır. Çünkü, yüklü parçacıklar güneş yüzeyindeki patlamalar sırasında artan bir yeğinlikle dışa doğru hızla fırlatılır. Bu gibi patlamalar sırasında serbest kalan enerji bir milyar megatona ulaşabilir (Hiroşimaya atılan atom bombasından yayılan enerjinin 66 milyar katı). Böylesi olaylar değişen moröte salmanın da kaynağıdır. ESAnın güneşe ait uzay donanması değişik noktalardan bu olayları çok dikkatli gözlüyor. ESA/NASAnın ortak aracı olan SOHO, Güneşi sürekli olarak gözleyerek güneş aktivitesine ilişkin verileri kaydeder. Hızla yaklaşan güneş rüzgarı Yerin manyetik alanıyla karşılaştığında, uzayın değişik yerlerinden gözlem yapan uydular güneş rüzgarının bütün görüntüsünü ortaya çıkarır. Meteorolojik verilerle ilişkilendirilen bu veriler Güneşin Yer üzerindeki etkisini çalışmaya yararlı çok kıymetli bilgi kaynağıdır.

    Bilimciler bugünlerde Güneş-Yer etkileşimini açıklayabilen üç ana mekanizmayı araştırıyor. Birincisi, Güneşin değişen moröte salmaları Yer atmosferindeki ozon üretimini, ozon katmanının değişimini ve büyük ölçekli hava akımını etkiler, İkincisi, fırtına şeklini alan güneş rüzgarı, Yerin üst ve zaman zaman alt atmosferinin elektriksel özelliklerini etkiler. Üçüncüsü, güneş aktivitesinin minimum olduğu yıllarda (içinde bulunduğumuz yıl gibi) güneş rüzgarı daha zayıflatır, dolayısıyla gökada içi kozmik ışınlar yer atmosferine daha kolay girebilir. Bu ışınlar uzayda çok daha uzaklardan ivmelenerek gelen ve güneş rüzgarı tarafından taşınan parçacıklardan daha ağır ve daha fazla enerjilidir. Bilimcilere göre, güneş rüzgarı tarafından etkilenmiş kozmik ışınların hareketi, yeryüzüne yakın alçak bulutların oluşumunu kuvvetlendiren koşulları üretir. Bu mekanizmaların her birinin anlamı ve birbirleriyle ilişkileri tam olarak bilinmiyor ve araştırılmaya açık olarak duruyorlar.

    Yakın Gelecekteki Güneş Tutulmaları

    2007 Mart 19 Parçalı - Asya, Alaska

    2007 Eylül 11 Parçalı - Güney Amerika, Antarktika

    2008 Şubat 07 Halkalı 02dkl2s Antarktika, Doğu Avustralya, Yeni Zelanda

    2008 Ağustos 01 Tam 02dk27s Kuzey Amerika, Avrupa, Asya

    2009 Ocak 26 Halkalı 07dk54s Güney Afrika, Antarktika, Güneydoğu Asya, Avustralya

    2009 Temmuz 22 Tam 06dk39s Doğu Asya, Pasifik Okyanusu, Hawaii
    2010 Ocak 15 Halkalı 11dk08s Afrika, Asya
    2010 Haziran 11 Tam 05dk20s Güney Amerikanın güneyi
    2060 Nisan 30 Tam 05dk15s Afrika, Asya (Tam Tutulma hattı Türkiyeden geçecek)
#27.06.2007 11:47 0 0 0
  • paylasim icin tesekkurler Nerqish
#28.06.2007 09:14 0 0 0
  • ßu qüzeL ßiLqiLer için saqoL aßLa..
#28.06.2007 14:46 0 0 0
  • tesekkurler kardes paylasim icin ellerine saglik
#29.07.2007 12:54 0 0 0