Ali Fethi Okyar

Son güncelleme: 19.11.2009 00:32
  • Serbest Cumhuriyet Fırkası'nın kurucusu. Pirlepe'de doğdu. İyi bir öğrenim gördü. Vatan Hürriyet Cemiyeti'nde Mustafa Kemal ile beraber çalışdı. 1908 da Paris'te ateşemiliter olan Fethi Bey, Trablusgarp Savaşı çıkınca Paris'ten ayrıldı, Afrika'da yapılan savaşlara katılmak üzere Trablusgarb'a geçti. 1913'de İttihat ve Terakki Genel Merkezi'ne üye seçilmiş ve Genel Sekreter olmuştur. Aynı yılın son aylarında Sofya'ya elçi olarak tayin edildi.

    İzzet Paşanın kısa süren Sadrazamlığında Dahiliye Nazırı olarak görev alan Fethi Bey, Damat Ferit Paşa tarafından tutuklandı. Bütün muhaliflerini ortadan kaldırmak isteyen Damat Ferit, Fethi Bey'i Enver, Cemal ve Talat Paşaların kaçmalarına göz yummakla suçlandırmış ve Malta'ya sürgüne göndermiştir. Ancak tutuklanan İngilizler'le değiştirilmek suretiyle 1921 yılında Malta'dan kurtarıldı. Büyük Millet Meclisi tarafından Büyük Taarruzda Dahiliye Nazırı olarak seçilen Fethi Bey, Roma, Paris ve Londra'ya giderek; Yunanlıların Anadolu'dan çekilmelerini sağlayacak bir barış için çalışmıştır. Fethi Bey bu durumu, o sırada taarruz hazırlıklarını tamamlamak üzere bulunan Mustafa Kemal'e bir telgrafla birdirdi. Daha sonra da Ankara'ya döndü. Rauf Orbay'ın Başbakanlık görevinden ayrılması üzerine Başbakan seçildi (4 Ağustos 1923). Cumhuriyetin ilanı sırasında yaşanan kabine buhranı üzerine Başbakanlıktan ayrıldı. Mustafa Kemal'in Cumhuriyetin ilanına karar verdiği sırada, O'nun yanında bulunmuş ve Mecliste takip edilecek çalışma şeklini beraberce tespit etmişlerdir. Fethi Bey, Cumhuriyetin ilanından sonra TBMM Başkanı seçildi. Terakkiperver Fırkanın kurulmasından sonra, Başbakanlıktan ayrılan İsmet İnönü'nün yerine tekrar başbakanlığı seçilen Fethi Okyar, Şubat 1925'te başlayan Şeyh Sait İsyanı sırasında Başbakanlıktan ayrıldı.Büyükelçi olarak çalıştığı Paris'ten, 1930 yılında dinlenmek için yurda gelen Fethi Okyar'a Mustafa Kemal tarafından yeni bir parti kurması teklifi yapılması üzerine, Serbest Cumhuriyet Fırkası'nı kurdu. Fakat bu parti kapatıldı. Mustafa Kemal'in ölümünden sonra da çalışmalarına devam eden Fethi Okyar, 12 Mart 1941'de Adliye Vekaleti görevinden ayrılmış ve birkaç yıl sonra 7 Mayıs 1943'de ölmüştür.
#07.08.2007 13:07 0 0 0
  • Fethi Okyar- Fethi Okyar Biyografisi - Fethi Okyar Hakkında



    noimage

    1880'de Rumeli' de Pirlepe' de doğan Okyar 1904' te Harp Akademisi'ni bitirdi. Selanik'teki 3. Ordu'da görev yaparken İttihat ve Terakki Cemiyeti'ne girdi. Meşrutiyet'in ilanından sonra Paris askeri ataşeliğine atandı (1908). Trablusgarp ve Balkan savaşlarına katıldı. 1911' deki Meclis-i Mebusan ara seçimlerinde Manastır milletvekilliğine seçildi. 1913'te Sofya büyükelçiliğine atandı.

    1917' de İstanbul milletvekili olarak yeniden Meclis-i Mebusan' a girdi. Dahiliye nazırı oldu (1918). 1919'da öteki İttihat ve Terakki yöneticileriyle birlikte Malta'ya sürüldü. 1921'de serbest bırakılınca Ankara'ya giderek TBMM'ye katıldı. İçişleri bakanlığı ve iki kez başbakanlık (1923, 1924-1925) yaptı. Paris büyükelçisi oldu; 1930' a kadar bu görevde kaldı. 1930' da kuruluşuna öncülük ettiği Serbest Cumhuriyet Fırkası'nın başkanlığını üst1endi. Serbest Fırka'nın 1930' da yapılan yerel seçimlerde kazandığı başarı hükümeti rahatsız etti. Gericiliği kışkırttığı gerekçesiyle sert eleştirilere maruz kalan parti 17 Kasım 1930' da kendini feshetmek zorunda kaldı.

    1934'te Londra büyükelçiliğine atanan Okyar daha sonra yeniden milletvekili seçildi (1939-1942). Mayıs 1939'dan Mart 1941'e kadar Refik Saydam hükümetinde adalet bakanlığı yapan Fethi Okyar ekonomide liberal uygulamaları savunuyordu.
    Eski başbakanlardan Ali Fethi Okyar 7 Mayıs 1943'de İstanbul'da öldü.


    ESERLERİ
    1.Fethi Okyar'ın Anıları
    Atatürk, Okyar ve Çok Partili Türkiye
    Fethi Okyar Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları / Ünlü Kişiler Dizisi

    Bu kitapta başta ümitsiz görünen çetin bir mücadele sonucunda, ülkemizin bağımsızlığını sağlamış olan ve Cumhuriyet'in 1923'te ilanında, Cumhurbaşkanı seçilmiş olan Mustafa Kemal Atatürk'ün, 1930 yılında, yakın arkadaşı Fethi Okyar'ı görevlendirerek kurulmasına yol açtığı muhalefet partisinin dramatik öyküsünü bulacaksınız
#19.11.2009 00:32 0 0 0