ZEYTÄ°NBURNU

İstanbul Zeytinburnu ilçesi


Zeytinburnu'nun İlçe Oluşu: 01 Eylül 1957
Nüfusu: 284.814
Yüzölçümü: 12 km²
Seçmen Sayısı:147.597
Mahalle Sayısı: 13
Sokak: 970

Zeytinburnu'na Ä°lk YerleÅŸim Ä°stanbul’un Türklerin eline geçmesini izleyen yıllarda KazlıçeÅŸme dolaylarına “Kudüslü Papazlar” diye adlandırılan insan topluluÄŸu yerleÅŸmeye baÅŸladı. Ä°stanbul, Türklerin eline geçince çok eskiden kentte yerleÅŸmiÅŸ olan Rumlar arasında anlaÅŸmazlık çıktı. Bu anlaÅŸmazlık sonucu, “Kudüs’lü Papazlar” bugün “Zeytinburnu" olarak bilinen deniz kıyısına yerleÅŸtiler. Buraya yerleÅŸen papazların Ä°stanbul içine kalanlara göre daha dindar oldukları, Ä°stanbul içinde eski yerlerinde kalan papazların Hıristiyan dininin kurallarını çiÄŸnemelerine göz yumamadıkları için o çaÄŸlarda boÅŸ olan bu topraklar üzerine yerleÅŸtikleri söylentileri günümüze deÄŸin ulaÅŸmış bulunuyor. Bir süre sonra, Zeytinburnu ile KazlıçeÅŸme dolayları Kudüslü Papazların, türlü tarım ürünleri, zeytin ve birçok yemiÅŸler yetiÅŸtirerek, gönüllerince yaÅŸam sürdürdükleri ÅŸirin bir yöre durumuna geldi.

Bakırköy tapu kayıtları incelendiÄŸinde; bugünkü Zeytinburnu ilçesi topraklarının ¾’ünün “Kudüslü Åžerif ÇiftliÄŸi” adı altında, Kudüslü papazların tapulu yerleri olduÄŸu ortaya çıkmaktadır. Son yıllarda yapılan araÅŸtırmalara göre, II. Beyazit çağından önce bu toprakların Türklerin tapulu yerleri olduÄŸu ortaya cıkmıştır. Bu nedenle Zeytinburnu topraklarının tapu kayıtlarında Kudüslü Papazların yeri olarak gözüken bölümlerden bir çoÄŸu Vakıflar Yönetimine (idaresine) devredilmiÅŸtir. Küdüslü papazların yaÅŸadıkları çaÄŸlarda bu yerler doÄŸanın binbir rengiyle bezenmiÅŸ güzel bir yöre durumuna geldi. Ä°klimin zeytin bile yetiÅŸtirilmesine elveriÅŸli olduÄŸu bu çaÄŸlarda Zeytinburnu yöresi bir gezinti yeriydi. Istanbul kentini kıyıcığında bir eÄŸlenme, dinlenme, gezinme yeri olarak uzun yıllar Ä°stanbul halkının yaÅŸamını etkiledi. Bakırköy ile KazlıçeÅŸme arasında “Ä°skender Çelebi” adıyla bilinen bir gezinti yeri bulunuyordu. Çok güzel bir bahçe, bahçenin içinde köşkler, köşklerin önünde denizle kucak kucaÄŸa olan yalılar vardı.Burası Osmanlı Hakanlarının (PadiÅŸahlarının) gönülerince yaÅŸadıkları bir yerdi. Ä°lçede DericiliÄŸin BaÅŸlaması Zeytinburnu Ä°lçesi toprakları üzerinde yerleÅŸmeyi etkileyici ikinci olay ; KazlıçeÅŸme’de dericilik sanayisinin kurulmasıdır.

Türkiye’de dericilik sanayisinin 150 yılı aÅŸkın tarihçesi KazlıçeÅŸme’de baÅŸlamıştır denebilir. KazlıçeÅŸme kentin dışında kalan boÅŸ bir yöreydi. Dericilik sanayi, deniz kıyısında, suyu, güneÅŸi kısaca kendisine gerekli tüm olanakları saÄŸlayabileceÄŸi bir ortam bulmuÅŸtu. Bu ortamda dericilik geliÅŸirken çevreye yerleÅŸenlerin sayısı da her geçen gün biraz daha çoÄŸalıyordu. Dericilik sanayini, dokuma sanayi izledi. 1927 yılında Bezmen’ler KazlıçeÅŸme’de dokuma sanayini kurunca çalışan işçiler çevreye yerleÅŸmeye baÅŸladılar. Gecekondular Yapılarak YerleÅŸmenin BaÅŸlaması: 1946 yıllarındaZeytinburnu ilçesi toprakları insanla dolup taÅŸmaya baÅŸladı. Gecekondular bir çığ gibi yayılıyordu. Yoksul insanlar her gece yüzlerce gecekondu yapıyor, böylece her geçen gün binlerce kiÅŸi bu yörenin insanları arasına katılıyordu.Böylece gecekondu yapımına göz yumulmuÅŸ oldu. Yapan, yıkan birbirine karıştı. Gecekondu alım-satımıyla uÄŸraÅŸan bir sürü aracı türedi. Yolsuz, okulsuz, düzensiz, plansız kocaman bir gecekondu kenti kapladı Zeytinburnu topraklarını. Bu gidiÅŸ kendisine özgü evrelerde 1966 yılına deÄŸin süregeldi. Toplumsal yasalar, yoksul halk yığınlarını yöneten doÄŸa kuralları bildiÄŸince iÅŸlendi. Bu geliÅŸigüzel gidiÅŸi önlemek için 30 Temmuz 1966 tarihinde 775 sayılı GECEKONDU KANUNU yürürlüğe girdi.

Bu yasa, bundan sonra gecekondu yapımını önlemek amacı güdüyordu. Bu yasa da geniÅŸletilmedi. Sorunlar üstüste yığılmaya baÅŸladı. Gecekondu yapımı eski hııznda olmasa bile sürüp gitti. Yapılan, onarılan gecekondular birbirini izledi. BUCAK OLUÅžU Zeytinburnu ilçesi toprakları 1953 yılına deÄŸin doÄŸusu Fatih ilçesi batısı Bakırköy ilçesi topraklarında kalan bir yöre olarak yönetildi. 1950 yıllarında artık Fatih veya Bakırköy ilçesinden yönetimi yapılamayan bu yörenin yönetimsel bir örgüte kavuÅŸturulması düşünülmeye baÅŸlandı. 30.07.1953 tarihinde Fatih ilçesine baÄŸlı “ZEYTÄ°NBURNU BUCAÄžI” olarak örgütlendirildi. Batı bölümü yine Bakırköy ilçesine baÄŸlı olarak kaldı.

Ä°LÇE OLUÅžU; Nufüsu günden güne çoÄŸalan toplumsal, ekonomik, kültürel sorunlari her geçen gün bir kat artan bir yöre olarak büyüdü. 1940’lardan 1960 yıllarına deÄŸin yerleÅŸmenin binbir türlü sorunuyla süslenen, toplumsal yaraların türlü renkleriyle bezenen bir yer oldu. 1955 sayımlarında 17.585 olan nufüs, 5 yıl sonra 1960 yılı sayımlarında 5 kat artarak 88.343 oldu. Artık Fatih ilçesinin bir bucağı olarak kalamayacak duruma gelmiÅŸti. Bunun üzerine 01.09.1957 tarihinde 7033 sayılı yasa ile “ZEYTÄ°NBURNU Ä°LÇESÄ°” adıyla Ä°stanbul ilinin 14. Ilçesi olarak örgütlendirilmeye baÅŸlandı.



1. Bizans Surları
2. Erikli Baba Türbesi
3. Yenikapı Mevlevihanesi
4. Kazlıçeşme
5. Merkezefendi Camii Türbesi Ve Çilehanesi
6. DikilitaÅŸ
7. Derya-i Ali Baba Türbesi
8. Seyit Nizam Camii ve Türbesi
9. Belediye Hizmet Binası

COÄžRAFÄ° YAPI; Zeytinburnu, Trakya’nın güneydoÄŸusunda, Çatalca yarımadasının, Marmara denizine bakan yamaçlarının, bu denizle birleÅŸtiÄŸi yerdedir. Tarihi yarımada ile surlarla ayrılmış, E-5 karayoluna sınır ve havalimanına 15-20 dakikalık mesafededir. Bu sebeple Ä°stanbul’un dışarı açılan önemli bir penceresidir. DoÄŸusunda Fatih, Kuzeyinde BayrampaÅŸa, Batısında Güngören, Bakırköy, Güneyinde ise Marmara Deniziyle çevrilidir.