Bebekte Ateş Takip Gerektirir

Son güncelleme: 07.01.2009 02:00
  • Her ateşli çocuğu doktora götürmek gerekmez. Eğer bebek 3 aylıktan büyükse, ateşe normal dışı kusmalar eşlik etmiyorsa, bebeğin genel durumu kötü değilse, emmesi bozulmamışsa, eşlik eden şiddetli ishal, aşırı ağlama, öksürük gibi bir yakınma yoksa evde 72 saat izlenebilir. Ancak 72 saati geçen bir ateş söz konusuysa bu belirtiler olmasa dahi doktora götürülmelidir.

    Ateşli Çocuklarda Yapılan Hatalar

    1 - Alkol veya sirke ile vücudu silmek
    2 - Üşüyebilir korkusu ile giysilerini çıkartmamak hatta daha çok giydirmek
    3 - Yanlış ateş düşürücü kullanmak
    a - Aşırı dozda veya eksik dozda ilaç kullanmak
    b - Uygun aralıklarla ateş düşürücü kullanmamak
    c - Duruma uygun ateş dürücü kullanmamak

    Çocukluk yıllarında hiç ateşlenmemiş bir insan var mıdır acaba? Vücudumuzun bir savunma biçimi olan ateşle yaşamımızın her döneminde karşılaşmamız normal aslında. Ancak konu çocuklarımıza gelince hele ki bebeklere, hassasiyetimiz artıyor. Artması da gerek. Çünkü bağışıklık sistemi yeterince gelişmemiş olan bebeklerde yüksek ateş istenmeyen sonuçlara yol açabiliyor. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Doktor Özlem Karahasanoğlu çoğu zaman basit görülen çocuklarda ateş konusunda neden hassas olunması gerektiğini sizler için açıkladı.


    Ateş Nedir ?

    Ateş bir hastalık değil çeşitli uyaranlara karşı vücudun verdiği bir savunma yanıtıdır. Ancak "Bu vücudun hastalığa yada uyarana yanıtı, bunu bozmayalım, ateşi düşürmeyelim" gibi sonuçlar çıkarılmasın. Bunu iddia eden ekoller de olmakla birlikte ailelere böyle bir imaj vermek tehlikeli sonuçlar doğurabildiği için burayı iyi kurgulamak gerekiyor. Rektal (makattan) ölçülen vücut sıcaklığının 38C (100.4F ) den ve koltuk altından ölçülen vücut sıcaklığının 37.2 C den fazla olması ateş olarak tanımlanır.


    Ateşin nedenleri nelerdir ?

    Çocuklarda ateşe neden olan sebeplerin başında enfeksiyonlar, susuz kalma, aşırı giydirme, çevre sıcaklığının yüksek olması ve ortamdaki nemin artması gelir. Diş çıkarma da çok yüksek olmayan bir ateşe sebep olabilir.

    Ateş özellikle bebeklerde ve küçük çocuklarda neden iyi takip edilmelidir?

    3 aylıktan küçük bebeklerde ateş yükselmesi ciddi bir enfeksiyon belirtisi olabileceği için mutlaka doktora başvurulmalıdır.

    Ateş özellikle enfeksiyonlar sırasında ortaya çıkan bir vücut yanıtıdır. Vücudun vücuda zarar veren etkenle savaşabildiğini gösterir. Ancak çok yüksek ateşlerde organ hasarı da söz konusu olabileceğinden dikkatle izlenmesi gereken de bir durumdur. Ateşin diğer yönden önemi; ateşi yapan sebebin özellikle ek bulguların olduğu, ya da 72 saati geçen ateş durumlarında araştırılması zorunluluğudur.


    3 aylıktan küçük bebeklerde ateşe neden olan mikroorganizma bebeğin bağışıklık sistemlerinin yetersizliği nedeniyle hızla yayılıp tehlikeli sonuçlara yol açabileceğinden dolayı bu bebekler her tür ateş durumunda mutlaka vakit kaybetmeden sağlık kuruluşuna götürülmelidirler.


    Her ateşli çocuğu doktora götürmek gerekir mi ?

    Ateşli çocuğu her şeyden önce iyi izlemek gerekir. Ateşin nedeni belirlenmelidir. Ateşli çocuğa yaklaşım konusu bizim kongrelerde bile hala tartıştığımız bir konudur. Yöntem farklılıkları doktorlar arasında olabiliyor. Ancak benim eğilimim çıkma eğilimi gösteren ateşte, ateş düşürücü kullanmak. Vücut sıcaklığı normalden 0,5-1 derece artmış, ancak daha fazla artmayan bebek sadece soyularak ve serin yerde tutularak izlenebilir ancak daha da yükselme eğilimi gösteriyorsa ateş düşürücüler kullanılmalı.

    Her ateşli çocuğu doktora götürmek gerekmez. Eğer bebek 3 aylıktan büyükse, ateşe normal dışı kusmalar eşlik etmiyorsa, bebeğin genel durumu kötü değilse, emmesi bozulmamışsa, eşlik eden şiddetli ishal, aşırı ağlama, öksürük gibi bir yakınma yoksa evde 72 saat izlenebilir. Ancak 72 saati geçen bir ateş söz konusuysa bu belirtiler olmasa dahi götürülmelidir.

    Çocuğun ateşlendiği anlarda mutlaka doktora götürülmesi gereken durumları şöyle sıralayabiliriz;

    • Bebeğin 90 günlük altında olması

    • Ateşin 40C üzerinde seyretmesi

    • Ağlama,inleme,huzursuzluk

    • Ciltte mor lekeler oluşuyorsa

    • Zor nefes alıp -verme başlamışsa

    • Daha önce havale geçirmişse

    • Genel durumunda kötüleşme varsa

    • Devamlı kusma varsa

    • Şiddetli ishal varsa

    Çocukların ateşi nereden ve nasıl ölçülmeli ?

    Kulak (timpanik), koltuk altı, dil altı ve rektal ölçümlerin tamamı ateşin ölçülebileceği yerlerdir. 3 AYIN ALTINDAKİ BEBEKLERDE KULAKTAN ÖLÇÜM ÖNERİLMEZ, çünkü kulak zarı nispeten oblik gittiği için ateşi ölçen cihazın spekulumu ile tam örtüşmez. Ancak daha büyükler için güvenilirdir. Bu konuda dikkat edilmesi gerekenler; aletin pilinin bayat olmaması, ucuna takılan şeffaf spekulumun her defasında değiştirilmesi ve tam 90 derece açıyla tutulup kulak zarıyla tam karşılıklı bırakılmasıdır.

    Dilaltı ve makat ölçümleri için 1 dakika yeterlidir, ancak çok hareketli bebek ve çocuklarda cıvalı cam derecenin kırılma riski olduğundan çok dikkatli olunmalıdır.

    Koltuk altı ölçümlerde cıvalı dereceyi en az 5 dakika tutmak gerekeceği için bazen pratikte sorun olabilir.

    Ben 3 ayın üstündeki bebeklerde hızlı yanıt aldığım için kulak derecesini tercih ediyorum. Ancak ailelerin evde tekniği tam uygulayamamaları söz konusu olabilir. Bir de her iki kulaktaki ölçümler farklı olabilir. Ayrıca kısa aralarla tekrarlanan ölçümlerde alet hata yapabilir.

    Cıvalı derecelerde de koltuk altında uzun tutma, makatta kırılma gibi tehlikeler olabileceğinden dolayı sanırım ailelerin evde dijital koltuk altı derece kullanmaları en mantıklısı. Yarım dakikada sonuç verir, pil bayat değilse güvenilirdir. Kısa aralarla tekrarlayan ölçümlerde hata olabilir.

    Önemle belirtilmesi gereken bir konu da 1 ayın altındaki bebeklerde her türlü rektal uyaran gibi makattan ölçümler de solunum merkezini olumsuz etkileyebileceğinden dolayı bu tarz ölçümün yapılmamasıdır.

    Koltuk altı ısısı diğerlerinden 0.5 derece kadar düşüktür; bu da akılda tutulmalıdır.

    Rektal sıcaklık doğru ölçüldüğünde vücut sıcaklığını yansıtır.; ağız ve koltukaltı sıcaklıkları genellikle rektal sıcaklıktan sırasıyla 0,6C ve 1.1 C daha düşüktür.

    Kulak zarına giden kan vücut sıcaklığını düzenleyen merkez olan hipotalamusun preoptik alanıyla aynı sıcaklıktadır. Bu nedenle özel geliştirilmiş aletlerle kulak zarından da ateş ölçümü yapılabilir.

    Ateşli Havale nedir ? Havale geçiren çocuğa ne yapmak gerekir ?

    Ani ateş yükselmelerinde bilinç kaybı, kaslarda istem dışı kasılma ile giden havale denilen durum ortaya çıkar.
    Ateşli havale 6ay-5 yaş arasındaki ateşli çocukların %2-5 inde görülür.
    Ateşli havaleye ailevi yatkınlık söz konusu olabilir.
    Ateşli havaleler en çok 5 yaşına kadar olan çocuklarda görülür.
    Bir kez ateşli havale geçiren bir çocuğun tekrar geçirme olasılığı % 30 civarındadır.
    15-20 dakikadan kısa süren, gün içinde tekrar etmeyen ateşli havale - basit ateşli havale-olarak adlandırılır. Bu tip havaleler merkezi sinir sisteminde hasar bırakmazlar.
    Ateşli havale geçiren çocuk 5 yaş üzerinde ise bu -basit ateşli havale-bile olsa mutlaka inceleme ( beyin tomografisi, EEG ) yapılmalıdır.

    Ateş düşürücüler ne zaman ve nasıl verilmeli ?

    Ateş düşürücülerde her yaş için birinci seçeneğimiz parasetamol içeren ateş düşürücülerdir. Vücut sıcaklığı normalin 0.5-1 derece üstüne çıktığında çocuk soyulmasına, sıvı verilmesine ve serin yerde tutulmasına rağmen hızlı yükselme eğilimi gösteriyorsa ateş düşürücüler verilmeli. Bu konuda değişik görüşler olmakla beraber herkesin hem fikir olduğu koltuk altı derecesi 39 u göstermeye başlamışsa ateş düşürücü verilmesi yönünde. Ben daha erken kullandırıyorum, çünkü bazen sıçramalı ateşler görülebildiği için koltuk altı derecesi 38 i gösterdiğinde çocuk soyulmasına ve banyo aldırılmasına rağmen ateş yükselme eğilimi gösteriyorsa ben ateş düşürücü verdiriyorum.

    Makat yoluyla kullanılan fitillerin çocuktan çocuğa etkisi çok değişken. Eğer fitilden faydalanan bir çocuksa rektal emilim ağızdan verilen ilaca göre daha hızlı. Özellikle verilen ilacı kusan çocuklarda akılda tutulmalı. Ancak bazı çocuklarda etkisinin çok az veya çok fazla olabileceği de unutulmamalı.
    Parasetamol içeren ilaçlar gerekirse 4 saatte bir tekrarlanabilir. Her kullanım için çocuğun kg ı başına 10mg dan hesaplanır. Örneğin 12 kg lık bir çocuk bir ölçeğinde 120 mg parasetamol olan ateş düşürücüden 1 ölçek, 6 kg lık bir çocuk ise yarım ölçek içebilir.
    1 yaşından sonra etken maddesi ibubrufen olan şuruplar da alternatif yaratabilir. Ancak bunlar 4 saatte bir değil, 6-8 saatte bir kullanılabilirler. Dozajları çocuğun kg ı başına 10mg olarak ayarlanır. Örneğin 10 kg lık bir çocuk 1 ölçeğinde 200mg olan ibubrufenli şuruptan yarım ölçek alır.
    Döküntülü çocukluk hastalıklarında ateş düşürücü kullanılmaması düşüncesinin tıbbi değeri yoktur.


    Ateşlenen çocuğa ne yapmak gerekir ?

    • Ateşli bebeğin bulunduğu ortamın ısısı 20C civarında olmalıdır.
    • Çocuğun üzerindeki giysiler çıkarılmadır.

    • Ateşin hızlı yükseldiği veya çok yüksek olduğu durumlarda eller-ayaklar çok soğuyabilir. Bu vücudun bir savunma mekanizmasıdır. Beyin, böbrek gibi hayati organlara daha fazla kan pompalayabilmek için hayati olmayan organlardaki küçük damarlarda vazokonstrüksiyon (damar büzüşmesi) gerçekleştiği için bu durum meydana gelir. Ellerin ve ayakların soğumasını, çocuğun titremeye başlamasını aile üşüme olarak algılayıp çocuğu örtmeye kalkışabilir. Bu yanlış uygulama ateşin daha da yükselmesine sebep olur. Bu da tehlikeli sonuçlar doğurabilir.

    • Yüksek ateşte vücut daha fazla sıvıya gereksinim duyduğundan çocuğa veya bebeğe bol sıvı verilmelidir. Verilecek sıvı çok sıcak veya çok soğuk olmamalıdır.

    Ilık suyla (29-32 C) banyo aldırmak iyi bir ateş düşürme yöntemidir. Bu esnada çocuk 1-2 dakika duş altında tutulup 1-2 dakika da su dışında örtülmeden tutulmalı, sonra tekrar duş aldırılmalıdır. Böylece buharlaşma sağlandığı için de etkili olur.
#07.01.2009 02:00 0 0 0