Bor Madeni, Bor Nerede Çıkarılır
Son güncelleme: 17.05.2009 21:18
-
Bor Madeni, Bor Nerede Çıkarılır - Bor Madeni Kullanım alanları - Bor Madeni ile neler yapılır
nşaat-Çimento Sektöründe
Mukavemet artırıcı ve izolasyon amaçlı (Daha sağlam, hafif ve depreme-ısıya dayanıklı binaların yapılmasında, yalıtımda) Son zamanlarda Çimento üretiminde, bor kullanımı betonun dayanıklılığını arttırıyor. Borlu çimento, özellikle "beton yol" ve "baraj" inşaatında tercih ediliyor.
Cam Elyafı ve Borcam
Hafifliği, fiyatının düşüklüğü, gerilmeye olan direnci ve kimyasal etkilere dayanıklılığı nedeniyle plastiklerde, sinai elyaf v.b. de, lastik ve kağıtta yer edinmiş olan cam elyaf, kullanıldığı malzemelere sertlik ve dayanıklılık kazandırmaktadır. Böylece sertleşmiş plastikler otomotiv, uçak sanayilerinde, çelik ve diğer metalleri ikame etmeye başlamıştır. Ayrıca spor malzemelerinde de (kayaklar, tenis raketleri v.b.) kullanılmaktadır. ısıya dayanıklı cam cam yapımında cam hamuruna %5 oranında borik asit konulur.
Ahşap Koruma
Bakteri ve çürümeye karşı koruyucu ve alev geciktirici olarak kullanılmaktadır.
Yanmayı Önleyici (Geciktirici) Maddeler Borik asit ve boratlar selülozik maddelere, ateşe karşı dayanıklılık sağlarlar. Tutuşma sıcaklığına gelmeden selülozdaki su moleküllerini uzaklaştırırlar ve oluşan kömürün yüzeyini kaplayarak daha ileri bir yanmayı engellerler. Bor bileşikleri plastiklerde yanmayı önleyici olarak giderek artan oranlarda kullanılmaktadır. Bu amaç için kullanılan bor bileşiklerinin başında çinko borat, baryum metaborat ve amonyum fluoborat gelmektedir.
Nükleer Uygulamalar
Atom reaktörlerinde borlu çelikler, bor karbürler ve titanbor alaşımları kullanılır. Paslanmaz borlu çelik, nötron absorbanı olarak tercih edilmektedir. Yaklaşık her bir bor atomu bir nötron absorbe etmektedir.
Atom reaktörlerinin kontrol sistemleri ile soğutma havuzlarında ve reaktörün alarm ile kapatılmasında (B10) bor kullanılır.
Ayrıca, nükleer atıkların depolanması için kolemanit kullanılmaktadır.
Metalurji
Boratlar yüksek sıcaklıklarda düzgün, yapışkan, koruyucu ve temiz, çapaksız bir sıvı oluşturma özelliği nedeniyle demir dışı metal sanayiinde koruyucu bir cüruf oluşturucu ve ergitmeyi hızlandırıcı madde olarak kullanılmaktadır.Bor bileşikleri, elektrolit kaplama sanayiinde, elektrolit elde edilmesinde sarf edilmektedir. Borik asit nikel kaplamada, fluoboratlar ve fluoborik asitler ise; kalay kurşun, bakır, nikel gibi demir dışı metaller için elektrolit olarak kullanılmaktadır.
Alaşımlarda, özellikle çeliğin sertliğini artırıcı olarak kullanılmaktadır.
Otomobil Hava Yastıkları, Antifriz
Bor hava yastıklarının hemen şişmesini sağlamak amacıyla kullanılmaktadır. Çarpma anında, elementel bor ile potasyum nitrat toz karışımı elektronik sensör ile harekete geçirilir. Sistemin harekete geçirilmesi ve hava yastıklarının harekete geçirilmesi için geçen toplam zaman 40 milisaniyedir. Ayrıca otomobillerde antifriz olarak ve hidrolik sistemlerde de kullanılmaktadır.
Sağlık
BNCT (Boron Neutron Capture Therapy) kanser tedavisinde kullanılmaktadır. Özellikle; beyin kanserlerinin tedavisinde hasta hücrelerin seçilerek imha edilmesine yaraması ve sağlıklı hücrelere zararının minimum düzeyde olması nedeniyle tercih nedeni olabilmektedir.Metabolizmadaki bor, kalsiyum, magnezyum ve fosfor dengesini ayarlar. Sağlıklı kemiklerin oluşumuna, kasların ve beyin fonksiyonlarının gelişimine yardım eder.
Füze / Uçuş Yakıtları
Bor kimyasalları özellikle füze yakıtı olarak kullanılmaktadır. Sodyum tetraborat, özel uygulamalarda yakıt katkı maddesi olarak kullanılmaktadırlar.
Atık Temizleme
Sodyum borohidrat, atık sulardaki civa, kurşun, gümüş gibi ağır metallerin sulardan temizlenmesi amacıyla kullanılmaktadır.
Borlu Katı Yakıtlar/Hücre Yakıtları/(Fuel Cells)
Son günlerde sodyum borohidritin'in kullanıldığı, sodyum borohidrattan enerji üreten hücre yakıtıyla ilgili çalışmalar hız kazanmıştır. Sodyum borohidratın kimyasal bağlarında hidrojen mevcut olup, katalist hidrojeni açığa çıkarmakta veya elektrik üretmektedir. Bu üretim de temel prensip ise su ile boraksın reaksiyonudur. Bu reaksiyondan üretilen hidrojen direk içten yanmalı motorlara beslenebilir veya hücre yakıtlarında kullanılabilirler.
Enerji Üretimi ve Isı Depolama
Bor, demir ve nadir toprak elementleri kombinasyonu (METGLAS) % 70 enerji tasarrufu sağlamaktadır. Bu güçlü manyetik ürün; bilgisayar disk sürücüleri, otomobillerde doğru akım-motorları ve ev eşyaları ile portatif güç aletlerinde kullanılmaktadır.
Son yıllarda , borların piller/aküler de kullanılması ile maliyetler düşürülmüş ve çevre dostu piller/aküler üretilmeye başlanmıştır.
Askeri Amaçlı Kullanımı:
Jet ve roket motorlarının iç kısımlarında, askeri zırhlı teçhizatta zırh ve roket yakıtı olarak bor bileşikleri kullanılıyor. Yine piyade tüfeği, tabanca, top, tank üretiminde, zırhlı personel taşıyıcıların zırhlarını güçlendirici seramik plaklarda da bor kullanılıyor.
Deterjan Sanayinde: Farklı formüllerle deterjan sanayinde kullanılan bor,
ev temizlik malzemelerinde, bulaşık ve çamaşır deterjanlarında da kullanılıyor.
Borun, ağartıcı ve bakterilere karşı koruyucu özelliği bulunuyor.
Kozmetik: Bor kullanıldığı kozmetik ürünlerine de yumuşaklık, yapışkanlık ve
dayanıklılık gibi ekstra özellikler kazandırıyor. Günlük yaşamda kadınların
vazgeçilmezi fondöten,kapatıcı, ruj, oje gibi birçok ürünün içeriğinde
bor kullanılıyor.
Tarımda Gübre Olarak Kullanımı (Mikro besleyici): Tarımda borlu
gübre kullanımı verimi arttırıyor. Hektar başına sadece 1.5 kilogram
bor gübresi kullanarak domateste yüzde 18'lik verim artışı elde edilebiliyor.
Bor gübresi ile şekerpancarında yüzde 15, fındıkta yüzde19 verim artışı
sağlanıyor.
Seramik Sektörü: Borun seramik sektöründe kullanımı seramiğin pişme
sıcaklığını düşürüyor. Seramik sırlarındaki yapıyı güçlendiriyor.
Silah ve Uzay Fırlatma Sistemlerinde Kullanımı: Bor kullanımı sayesinde,
ağırlığı azalan uzay aracının çıkış maliyeti 10 misli azalıyor.
Ulaştırma Sektöründe Bor Kullanımı: Motor yağlarında bor bileşiklerinin
kullanılması sürtünmeyi sıfıra yaklaştırıyor ayrıca motorun ömrünü uzatıyor.
Benzin kullanımında 3-5 kat tasarruf sağlıyor. Borun antifiriz, hidrolik
yağlarında kullanımı da olumlu sonuçlar veriyor. Ayrıca araba boyalarının
içine katılan bor, parlaklığı ve kolay çizilmemeyi sağlıyor.Lastiklerin içindeki
çelik teller de borla güçlendiriliyor.
Yakıt Uygulamalarında Bor: Bor'un uçaklarda ve roketlerde yakıt olarak
kullanılması yönünde çalışmalar devam ediyor. Bor birim hacimde petrole
oranla 3-4 kat daha fazla enerji yaratıyor. Böylece bor, çok az ömrü kalan
petrol yerine alternatif olarak öne çıkıyor.
GELECEKTE BORLARIN KULLANI
·Sürtünmesiz-Aşınmasız Yüzeyler
Özellikle; borların kullanımı sürtünme katsayısının 1/10.000 oranında
azaltılmasına neden olmuştur. Borik asit ve bor karbür sürtünme ve
aşınmaya dayanıklı malzemelerde tercih nedeni olabilmektedir.
Havacılık, uzay sanayi, otomasyon ve hareketli aksamlarda kullanımı
büyük avantaj sağlamaktadır. Özellikle, uzaya gönderilen araçların
atmosfere giriş-çıkışlarda yanmaması için bor kullanılmaktadır.
·İnşaat Sektörü
Borun önümüzdeki yıllarda önemli miktarda kullanılabileceği bir üretim dalı da
çimento sanayiidir.Özellikle depreme dayanıklı, mukavemeti yüksek ve ısıya
dayanıklı binaların yapılmasında bor ürünlerinin katkısı çok yüksektir.
Isı ve ses izolasyonu açısından da çok önemli bir kullanıma sahiptir.
·Enerji Sektörü
Borların kullanılma oranında artış beklenen stratejik sektörlerden birisi de
enerji sektörüdür. Özellikle, hücre yakıtları, enerji depolama ve yakıt olarak
borların kullanılma ihtimali çok yüksek olasılık içermektedir. Borların
izolasyon ve yangına dirençli malzemelerde kullanımı önemli bir uygulama
alanıdır.
- Bor Madeni, Bor Nerede Çıkarılır Konusuna Benzer Konular
- Hangi satelit nerede diyenler icin 31.03.2004
- Kocan nerede? 03.05.2004
- Nerede Bu İnsanlar 27.08.2004
- Bin Ladin nerede saklanıyor 29.09.2004
- nerede bu baliklar yawww 28.11.2004
- Plastik Gıda Ambalajı 17.05.2009 21:18