1. Ana Sayfa
  2. Coğrafya
  3. Şanlıurfa'nın Kurtuluşu

Şanlıurfa'nın Kurtuluşu

Son güncelleme: 14.11.2011 14:56
Şayeste Şayeste foto
  • noimage
    Kurtuluş Savaşı'nda Fransızlar'a karşı gösterilen mücadelenin simgesi olarak yaptırılan ''Onikiler Anıtı"

    Birinci Dünya Savaşının galip devletleri tarafından işgal edilen güzel ülkemizin bu cennet köşesi, tam 12 ay 5 gün düşman işgali altında kalmıştır. 15 Eylül 1919 tarihinde, İngilizler ile Fransızlar arasında yapılan Suriye Anlaşması sonucu İngiliz kuvvetleri Urfa'dan çekilmiş ve şehir, 31 Ekim 1919'da Fransız işgaline uğramıştır. Maraş, Antep ve Adana'nın işgalinde olduğu kadar, Urfa'nın da Fransızlar tarafından işgaline, Anadolu'nun her tarafından tepkiler gelmiştir.

    Fransızlar, halkı yıldırmak için baskı, zulüm ve sert uygulamalara yönelmiş, bununla da yetinmeyerek uzun süreli işgal planları yapmışlardır. Fransızlar, işgal ettikleri diğer Türk şehirlerinde olduğu gibi, Urfa'da da, Ermeni azınlığına dayanarak, Urfalıların onurlarını kırıcı davranışlarda bulunmuşlardır. Fransızların işbirlikçileri olan Ermenilerin, halka karşı kışkırtıcı ve tahrik edici davranışları tepkiyle karşılanmış olup, yöre halkı, birlik ve beraberlik içerisinde, işgalci Fransızlara karşı tek vücut olmuştur.

    Urfa'da, Jandarma Komutanı Ali Rıza Bey ile Belediye Başkanı Hacı Mustafa önderliğinde kurulan Urfa Müdafaai Hukuk Cemiyeti faaliyetlerine başlamıştır. Cemiyetin varlığını haber alan Fransızlar, Ali Rıza Beyi Fransız karargâhına çağırarak tutuklamış; ancak, Ali Rıza Bey, bir yolunu bulup Siverek'e kaçmıştır. Bununla beraber, Müdafaai Hukuk Cemiyeti başkanlığına getirilen Ali Saip Bey, bölge halkı ve aşiret reislerine mektup yazarak, Fransızlara karşı ayaklanma için hazırlıklara başlamıştır. Ali Saip Bey, Siverek'te, Cudi Paşa, Badıllı Sait ve Amcam İzollu Bozan Ağa gibi aşiret ileri gelenleriyle görüşüp, kuvvet toplamalarına yardımcı olmalarını istemiştir. Urfa'da başlayan genel ayaklanmaya, Suruç, Akçakale, Siverek'teki hemşerilerim de katılmış, büyük kuvvet oluşturmuşlardır.

    Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; 8-9 Şubat gecesi Urfa'ya giren millî kuvvetler, Fransız kuvvetlerini kuşatmışlar ve 9 Şubat günü çarpışmalar başlamıştır. Fransız işgal güçlerine karşı, Mustafa Kemal Paşanın Urfa'nın kurtuluşu için öngördüğü savaş taktikleri başarıyla uygulanmış, yararlı sonuçlar alınmıştır.

    Bağımsızlığı, kişiliğinin bir parçası olarak gören kahraman Urfa halkı, bu işgale daha fazla dayanamamış ve Mustafa Kemal Paşanın emir ve direktifleriyle kurtuluş hareketini başlatmıştır. Millî amaçlar uğruna, yerel imkânlarla savaşa başlayan yürekli ve inançlı millî kuvvetler, silah ve teçhizatı zayıf olmasına rağmen, işgalci Fransızları topraklarından atmayı başarmıştır; Şanlıurfa'nın bağımsızlığı için yürüttükleri anlamlı mücadele, ülkemizin kurtuluşunda önemli rol oynamıştır. Şanlıurfa'da başlatılan kurtuluş mücadelesinin kazanılması, diğer şehirlerde başlatılan millî hareketler için de esin kaynağı olmuştur.

    Urfa halkının kararlı tutumu ve vatan aşkıyla gösterdiği güçlü direniş üzerine, Cerablus'tan bekledikleri yardımı almayan Fransızlar, 8 Nisan 1920 tarihinde, mütareke yapmak ve bazı şartlarla şehri terk etmek istediklerini bildirmişlerdir. Fransız kuvvetleri, 11 Nisan 1920 sabahı, Urfa'yı terk etmeye başlamışlardır.
#27.03.2009 12:43 0 0 0
ela defne ela defne foto
  • bu bilgiler bana çok yardımcı oldu.performans ödevimden çok iyi bir not aldım.Hazırlayana çok teşekkür ederim.
#13.11.2010 11:40 0 0 0
comunu63 comunu63 foto
  • yavvv görsell çokkk azzz
#14.11.2011 14:56 0 0 0