1. Ana Sayfa
  2. Tarih
  3. Ayan Meclisi - Heyet-i Ayan

Ayan Meclisi - Heyet-i Ayan

Son güncelleme: 15.11.2009 15:16
BiR-DOST BiR-DOST foto
  • Ayan meclisinin görevleri - Ayan meclisi üyeleri - Kanuni esasiOsmanlı Devleti'nin Meşrutiyet sistemi içinde bir Senato veya bir Üst Kamara benzeri bir kurum olup, Meclis-i Mebusan (seçilmiş milletvekilleri) ile birlikte Meclis-i Umumî'yi (Genel Meclis) meydana getiren ve 23 Aralık 1876 tarihli Kanûn-ı Esâsî'ye (Anayasa) göre kurulmuş yasama organıdır.
    Ayan (toplumun önde gelenleri) Meclisi üyelerini Padişah seçerdi ve sayıları mebusların (Milletvekili) üçte birini geçmezdi. Ayanın başkan ve üyeleri güvenilir, itibarlı ve 40 yaşını geçmiş kimseler olurdu. Ayrıca Kanunu Esasinin 62. maddesine göre, nazır (bakan), vali, ordu kumandanı, kazasker, elçi, patrik, hahambaşı, kara ve deniz ferikleri, gereken şartlara sahip iseler Ayan üyesi olabilirlerdi.

    Bu heyet, 1908 Kanunu Esasi değişikliği ile her yıl kasım ayı başında toplanmaya, padişah iradesiyle açılmaya ve dört ay süren çalışmasından sonra aynı şekilde kapanmaya başladı. Ayan meclisinin açılması, Mebusan meclisinden sonra olurdu. Olağanüstü hallerde ya padişahın isteği veya mebusların çoğunun yazılı müracaatı ile Meclis-i Umûmî daha erken açılarak toplantı süresini uzatabilirdi.
    Nazırlar ile birlikte her iki heyetin üyeleri toplanır ve padişahın bir inceki yıl içinde yapılan ve bir sonraki yıl içinde yapılacak olan işler hakkındaki nutku okunurdu. Ayan üyeleri aynı gün başkanlarının yanında, padişaha, vatana, Kanunu Esasi hükümlerine ve vazifelerine sadık kalacaklarına dair ant içerlerdi.
    Mebusan heyetinin kabul ettiği kanun ve bütçe tasarıları Ayan heyetine gelir ve burada dinî, ahlâkî, iktisadî, sosyal, askerî v.b. açılardan incelenir, gerekiyorsa değiştirilir veya düzeltilmesi için Mebusan heyetine geri giderdi. Ayan heyetinin kanun yapmak veya değiştirmek hakları da vardı.
    İlk Ayan Meclisi 2. Abdülhamit'in Dolmabahçe Sarayı'nda Meclis-i Umûmî'yi açtığı sırada işe başladı (19 Mart 1877 pazartesi günü). Server Paşa başkanlığında 27 üyesi vardı. 2. Abdülhamit Meclis-i Mebusan'ı dağıtınca (13 Şubat 1878) çalışmaları durdu, fakat üyeler devletten maaş aldılar, kendilerine itibar edilmeye devam etti.
    Bu heyet, 2. Meşrutiyet'in ilanıyla yeniden görev aldı (17 Aralık 1908) ve kadrosu zaman zaman değişti. Bu görev de ancak Mütareke devrine ve İstanbul'un İtilaf Devletleri tarafından işgal edilmesine kadar devam etti (16 Mart 1920). Bu sırada Meclis-i Mebusan dağılmıştı, Padişah tarafından atanan hükümet de kendi kendini lağvedince Ayan Heyeti varlığını koruyamadı (4 Kasım 1922). Türkiye Büyük Millet Meclisi kurulunca tamamen hükümsüz oldu.

    İlk Ayan Meclisi Üyeleri ve görevleri (I.Meşrutiyet)

    1 Server Paşa - Başkan
    2 Ahmed Arifi Paşa - Başkan vekili
    3 Mustafa Nuri Paşa - Sır Katibi
    4 Hasan Rıza Paşa - Serasker
    5 Namık Paşa - Müşir
    6 Kayseri'li Ahmed Paşa - Kâptan-ı Derya
    7 Abdurrahman - Sami Paşa
    8 Kabulî Paşa
    9 Halet Paşa - Hicaz Valisi
    10 Derviş Paşa - Ankara Valisi
    11 Morali İbrahim Paşa - Bahriye Nazırı
    12 Ahmed Celâl Paşa - M. Reşit Paşazade
    13 Tahir Paşa
    14 Marko Paşa - Tıbbiye mektebi nazırı
    15 Uryanizade Ahmed Esat Efendi
    16 Amasyalı Halil Efendi - Fetva Emini
    17 Hacı Tahir Efendi - Meclis-i Maarif başkanı
    18 M. Arif Efendi - Devlet şûrası eski üyesi
    19 Rıza Efendi - Temyiz mahkemesi eski üyesi
    20 Bağdatlı Emin Efendi - Devlet Şûrası üyesi
    21 Yorgaki Efendi - Devlet Şûrası üyesi
    22 Daviçon Efendi - Devlet Şûrası üyesi
    23 Serviçen Efendi - Tıbbiye mektebi memurlanndan
    24 M. Emin Bey - Eski Mabeyn başkatibi
    25 M. Tevfik Bey - Eski Deâvî (Adalet) nazırı
    26 Düzoğlu Mihran Bey - Devlet şûrası üyesi
    27 Aristaki Logofet Bey - Devlet şûrası üyesi
    28 Said Halim Paşa
    29 Damat Mahmud İbrahim Paşa
    30 Kostaki Musurus Paşa - Londra büyükelçisi
    31 A. Hilmi Efendi - Temyiz hukuk dairesi başkanı
    32 Kostaki Antopulos Efendi - Temyiz Mahkemesi üyesi

    II.Meşrutiyet Üyeleri

    II. Meşrutiyet Âyanı, sağ kalan eski iki üye ile otuz yeni üyenin birleşmesinden oluşmuş ve görev yapmıştır. Aslında üye sayısı Meb'usanın 1/3'ü kadar yani 90'dan fazla olması gerekirken bu sayıya hiçbir zaman ulaşılamamıştır. Meb'usan buna pek taraftar olmadığından Âyan sayısı 1909'da 44, 1910'da 48, 1911'de 58, 1914'te 48 olarak kalmıştır.



    alıntı
#15.11.2009 15:16 0 0 0