1. Ana Sayfa
  2. Sağlık
  3. Potasyumdan - Uranyum ve Toryumdan - Polonyum-210'dan Gelen Radyo-Zehirlilik

Potasyumdan - Uranyum ve Toryumdan - Polonyum-210'dan Gelen Radyo-Zehirlilik

Son güncelleme: 08.06.2010 16:59
nuri deniz nuri deniz foto
  • Potasyumdan Alınan Radyasyon

    Potasyum doğada K39, K40, K41 adlarında üç nüklidin karışımı olarak bulunur. Bunların doğadaki bolluk oranları sırasıyla %93.08, %0.0118 ve %6.91'dir. Bu üç izotoptan sadece K40 radyoaktiftir. Türk tütününde 26000 ppm olan potasyumda, K40 miktarı 1 Bq/g tütün olarak hesaplanır. Yani günde iki paket (35-40 g tütün) sigara içen bir insan sadece potasyumdan yaklaşık 35-40 Bq'lik bir radyasyona maruz kalır. Bu da yaklaşık yılda 0.1 mSv'lik önemli bir radyasyona maruz kaldığımızı gösterir. Sigaradaki radyasyon sadece potasyumdaki K40'dan gelen radyasyonla da sınırlı değildir. Bunun yanında toryum, uranyum ve en önemlisi polonyum-210 (Po 210 ) radyonüklitlerinden gelen radyo-zehirlilik mutlaka incelenmelidir.

    B) Uranyum ve Toryumdan Gelen Radyo-Zehirlilik

    Yukarıdaki tabloda görüldüğü gibi tütünlerde 0.2-0.3 ppm mertebesinde toryum vardır. Bu miktar toryum günde 30-40 sigara içen bir insanın yaklaşık 1000 Bq'lik bir alfa radyasyonuna maruz kaldığını gösterir. Alfa radyasyonunun radyozehirliliği, beta ve gama radyasyonuna oranla 20 (bazı kaynaklara göre 1000) kez daha fazladır. Doğada toryumun olduğu her yerde uranyuma da rastlanmaktadır. Th/U oranı 1 ile 6 arasında değişmektedir. Rawat'ın Hint tütünlerinde yaptığı bir çalışmada 0.066-0.106 ppm arasında uranyum tespit edilmiştir . Rawat makalesinde polonyum 210'un tütünde fazla miktarda bulunduğunu ve tütünün yanma sıcaklığında tamamen buharlaşarak ciğerlere geçtiğini belirtmenin yanısıra, tütündeki potasyum-40, uranyum ve uranyumun diğer bozunum ürünlerinin (örneğin Radyum-226 vb.) de kısmen de olsa akciğerlerimize geçerek, akciğerlerimizi alfa radyasyonuna maruz bıraktığını açıklamaktadır.

    C) Polonyum-210'dan Gelen Radyo-Zehirlilik

    Polonyum-210 tütüne fosfat gübrelemesi ile geçer. Ayrıca, Hill'in yaptığı araştırmalarda , doğal Radon-222'nin atmosferik yolla bitkilerin üzerine çökelmesinin de bitkilerde Po 210 miktarını artırdığından bahsedilmektedir. Po-210 yiyecek ve içeceklerle vücuda alınır. Aşağıdaki tablolarda yiyeceklerde, havada ve tütünde bulunan Po 210 miktarının ortalama değerleri verilmiştir.

    Yiyecek ve havada Po-210 miktarı :

    Yiyecek ve Hava ........................... Aktivite Konsantrasyonu (mBq kg -1 )

    süt ürünleri......................................60


    et ürünleri.......................................60


    taneli yiyecekler...............................100


    yapraklı besinler.................................30


    meyveler..........................................30


    balık...............................................2000


    su...................................................5


    hava...............................................50 ( m Bq m -3 )




    Tütündeki Po 210 miktarı:
    Marka ..............................................Po 210 Miktarı mBq/sigara

    Marka A.............................................11.1


    Marka B.............................................11.5


    Marka C............................................11.9


    Marka D.............................................15.7


    Marka E..............................................15.7


    Marka F..............................................16.1


    Marka G............................................17.1


    Marka H............................................17.6


    Marka I............................................21.1


    Marka J...........................................19.4


    Marka K...........................................19.4



    Sonuçlar

    Sigaranın insan sağlığına zararını değerlendirirken kimyasal zehirliliğinin yanısıra radyoaktif zehirliliğinin de dikkate alınması gerektiği yapılan çalışmalardan anlaşılmaktadır. Little ve Radford, günde 2 paket sigara içenlerin sadece Po-210 'dan 25 yılda 2 Sv'lik (ortalama 80 mSv/yıl) önemli bir doz alabileceklerini belirtmektedirler. Bir radyasyon işçisinin maruz kalabileceği izin verilen en büyük doz değeri 20 mSv/yıl'dır. Martel, sigara içen ve akciğer kanserinden ölenlerin ciğerlerinde Po-210 'dan kaynaklanan 16 Sv'lik önemli doz değeri hesaplamıştır. Cohen, akciğer kanseriyle mücadelede, içindeki zift ve benzer kanserojen maddeleri tutmak üzere filtreli sigaralar üretmek yerine, Po-210 'dan arındırılmış sigaralar üretilmesini tavsiye etmektedir.
#08.06.2010 16:59 0 0 0