1. Ana Sayfa
  2. Eğitim
  3. İnsan Kaynakları Yönetimi

İnsan Kaynakları Yönetimi

Son güncelleme: 23.08.2010 12:16
888888 888888 foto
  • aöf genel işletme dersleri - aöf eşit ağırlık bölümü - aöf genel işletme konu anlatımı - insan kaynakları yönetiminin işlevleri - iş analizi süreci
    İnsan kaynakları yönetiminin ana konusu üretim faktörlerinden biri olan emektir. İnsan üretimin hem amacı hem de aracıdır. İnsan kaynakları bir işletmede en üst yöneticiden en vasıfsız işçiye kadar tüm çalışanlardır.
    İNSAN KAYNAKLARI YÖNETİMİM, İnsan kaynağının işletmeye ve bireyin kendisine yararlı olacak şekilde yasal çevre içinde etkin yönetilmesini sağlayan işlev ve çalışanların tümüdür.

    İKY AMAÇLARI
    1- Çalışanların bilgi ve becerilerini en iyi biçimde kullanmalarını sağlayarak işletmeye katkılarını en üst düzeye çıkarmaktır. –verimliliği arttırmak-
    2- İş yaşamının kalitesini yükselterek çalışanların sağlıklı ve güvenli bir ortamda yaptıkları işten zevk almalarını sağlamaktır.

    İKY ÖNEMİ, Emek diğer faktörleri bir araya getiren, düzenleyen, işleten ve geliştiren bir faktördür. Emek satın alınamaz, kiralanır. Sosyal bir varlıktır. Çevresiyle etkileşim içindedir. Günümüz işletmelerinde rekabette üstün duruma geçmenin yolu insan kaynağına önem vermekten geçer.
    İKY GELİŞİM SÜRECİ, Personel yönetimi anlayışından İKY anlayışına geçişteki etkenler şunlardır, ülkelerin ekonomik, sosyal ve kültürel yönden gelişmeleri, yetişmiş insan gücünün artması, davranış bilimlerindeki gelişmeler, sendikacılığın gelişimi, çalışma koşullarını düzenleyen yasaların yürürlüğe girmesi, iş görenlerin eğitim-kültür düzeylerinin yükselmesi, refah seviyelerinin artması, istek ve beklentilerin değişmesi, iletişim ve bilişim teknolojilerinin gelişmesi

    İKY ÇEVRE UNSURLARI

    1- İÇ ÇEVRE UNSURLARI –Kontrol edilebilir-
    A- BİREYSEL NİTELİKLER, İş görenin ihtiyaçları, beklentileri, motivasyonu, eğitimi, algılama yeteneği
    B- İŞ NİTELİKLERİ, İş güvencesi, iş yükü, işi oluşturan görevlerin niteliği ve çalışma ortamı
    C- BİREYLERARASI İLİŞKİLER, Biçimsel ve biçimsel olmayan gruplar, iletişim yoğunluğu, önderlik
    D- ÖRGÜTSEL ÖZELLİKLER, Üst yönetimin insan kaynağına verdiği önem , örgütün büyüklüğü, iş kolu ve gelişme hızı, yönetim biçimi, hiyerarşik yapı, örgütsel iklim
    2- DIŞ ÇEVRE UNSURLARI –Kontrol edilemez-
    A- DIŞ KAYNAKLAR, İşletmelere nitelikli işgücü sağlayan arz kaynakları örn, üniversiteler, sendikalar
    B- RAKİPLER, Aynı pazarı paylaşan diğer işletmeler
    C- YASALAR, İş kanunu, sendikalar kanunu, toplu iş sözleşmeleri, grev ve lokavt kanunu, sosyal sigortalar kanunu, devlet memurları kanunu

    İKY FAALİYETLERİNİN ÖRGÜTLENMESİ, İşletme büyüdükçe İKY işlevleri ağırlaşacak karmaşıklaşacak ve diğer bölüm yöneticilerinin zamanının önemli bir kısmını alacaktır. İKY işlevleri konusunda uzmanlaşmış kişilerden oluşan bağımsız bir insan kaynakları bölümünün oluşturulması, hem diğer bölüm yöneticilerini rahatlatacak, hem de işlevlerin ekonomik ve etkin biçimde yerine getirilmesini sağlayacaktır. İşletmelerde kurulacak insan kaynakları bölümlerinin amacı, İKY işlevlerini yürütmek ve diğer bölümlere bu konuda yardımcı olmaktır.

    İNSAN KAYNAKLARI YÖNETİCİSİNİN GÖREVLERİ

    1- İşletmenin hedeflerine uygun insan kaynakları politikalarının saptanması için gerekli araştırmaları yapmak, bilgi ve önerileri üst yönetime sunmak
    2- Belirlenen politikalara uygun program ve çalışmaları düzenlemek ve yürütmek
    3- Bu program ve çalışmaları denetlemek, değerlendirmek
    4- İnsan kaynakları ile ilgili yenilikleri izlemek, uygulamak
    5- İnsan kaynakları ile ilgili rutin işleri yürüterek, diğer yöneticilerin işlerini hafifletmek

    Örgüt büyüdükçe, İKY işlev ve çalışmalarının her biri için bir alt birim oluşturmak gerekir. Alt birimlerin oluşturulmasında –organ işlev yaratmaz, işlev organ yaratır- ilkesi geçerli olmalıdır. Bir birimi o birimin yapacağı yeterince işlev –görev- varsa oluşturmak gerekir.

    İnsan Kaynakları Yöneticisinin Nitelikleri, İşletmecilik eğitimi almış olmak, üretim, finans, pazarlama, satış işlevlerini biliyor olmak, çalışma yasaları konusunda yeterli bilgiye sahip olmak, kolay iletişim kurabilmek, yabancı dil bilmek.

    İNSAN KAYNAKLARI YÖNETİCİLERİNİN YETKİ KULLANIMI
    YETKİ, Bir görevin yapılmasını başkalarından isteme hakkıdır. Yetki Tipleri

    1- KOMUTA YETKİSİ, Uygulayıcı yetkidir. Yukarıdan aşağıya gider. Kullanana yaptırım hakkı verir. Astları yönlendirmeyi, ödüllendirmeyi, cezalandırmayı içerir.
    2- KURMAY YETKİ, Uzmanlık yetkisidir. Diğer yönetim işlevlerine destek ve danışmanlık hizmeti sağlar. Kullanana yaptırım hakkı vermez.
    3- İŞLEVSEL YETKİ, İK yöneticisi diğer bölümlerdeki İKY işlevlerinin uygulanabilmesi için işlevsel yetki kullanır. Yaptırımı vardır. Bu yetki belli bir görevle sınırlıdır.

    İNSAN KAYNAKLARI YÖNETİMİ İŞLEVLERİ

    İKY Bölümünün Üstlenmesi Gereken İşlevler
    1- PLANLAMA, İnsan kaynağının planlaması, iş analizi, iş tanımı, iş gerekleri
    2- KADROLAMA, Personel bulma, seçme, yerleştirme
    3- DEĞERLEME VE ÖDÜLLENDİRME, Performans değerleme, disiplin, ücret, özendirici sistemler, ödüller
    4- YETİŞTİRME VE GELİŞTİRME, İşe yeni alınanların oryantasyonu, personel eğitimi, kariyer planlaması
    5- ENDÜSTRİ İLİŞKİLERİ, Toplu pazarlık, personel haklar
    6- KORUMA VE GELİŞTİRME, İş güvenliği, iş gören sağlığı

    İNSAN KAYNAKLARI PLANLAMASI
    PLAN, Gelecekte izlenecek yolun önceden belirlenmesidir.
    İNSAN KAYNAKLARI PLANLAMASI, Gereken sayıda ve nitelikte iş gücünü istenen zamanda ve yerde hazır bulundurma çabasıdır.

    PLANLAMA YÖNTEMLERİ
    1- DELPHİ TEKNİĞİ, Bölüm içindeki tüm yöneticilerin gelecekteki iş gücü ihtiyacı konusunda görüş birliğine varmalarına kadar devam eden bir süreçtir.
    2- İNDEKS HESABI, Geçmiş yıllardaki bazı göstergelere göre, gelecekteki iş gücü talebinin saptanmasıdır. ----satış tahminlerine göre-
    3- İLERİYE DÖNÜK KESTİRİM YÖNTEMİ, Geçmişteki bilgilerden yararlanılarak gelecekteki iş gücü hakkında tahmin yapılır. –geçmişte alınan personel sayısına göre-
    4- KANTİTATİF TEKNİKLER, Diğer yöntemler insan kaynakları talebini etkileyen unsurları –çevresel değişiklikler, iş gören hareketleri gibi- dikkate almaz, Kantitatif tekniklerle istatistiksel analiz yöntemleri ve bilgisayar modelleri yoluyla çok daha sağlıklı tahminler yapılır.


    PLANLAMADA KULLANILAN ARAÇLAR

    1- İŞ GÜCÜ ENVANTERİ, İşletmenin personel arzını –mevcudunu- nitelik olarak irdeleyen çalışmadır. İnsan kaynağının profilini ortaya çıkarır.
    A- İŞ GÜCÜ BECERİ ENVANTERİ, İş görenin çalıştığı işler, eğitimi, yabancı dili, kurs ve seminerleri, ceza ve ödülleri, nitelikleri, yaşı , cinsiyeti vb.
    B- İŞ GÜCÜ GENEL ENVANTERİ, Tüm çalışanlar, cinsiyet, yaş, kıdem, ücret gibi unsurlara göre değerlendirilerek insan kaynağının yapısı ortaya çıkarılmaya çalışılır.
    2- PERSONEL DÖNÜŞÜM ORANI, Belli bir dönemde çeşitli nedenlerle işletmeden ayrılan personelin sayısını yüzde olarak gösterir.

    İŞ ANALİZİ, Önemli bir bilgi kaynağıdır. İşletmede yapılan birbirinden farklı işlere yönelik bilgilerin tek tek toplanması, değerlenmesi ve yorumlanmasıdır. Bu bilgiler daha sonra iş tanımı ve iş gerekleri haline getirilir.
    İş Analizinden Yararlananlar
    1- Üretim bölümü yöneticileri ve tüm yöneticiler
    2- İnsan kaynakları bölümü yönetici ve çalışanları
    3- Sendika yönetici ve temsilcileri
    4- İşi yapan personel
    KULLANIM ALANLARI, İş analiziyle, iş değil işi yapan kişi analiz edilir. Başlıca şu alanlarda kullanılır.
    1- İnsan kaynakları planlaması
    2- Personelde aranan niteliklerin belirlenmesi
    3- İşe yerleştirme, yükseltme, atama
    4- Eğitime alınacak personelin belirlenmesi
    5- Personel değerleme ölçütlerinin saptanması
    6- Adil bir ücret sisteminin oluşturulması

    İŞ ANALİZİ SÜRECİ

    1- Analizi yapılacak işlerin belirlenmesi, -işlerin kimliği belirlenir.-
    2- Soru formunun hazırlanması, işin kimliği, görevler, işin nitelikleri, çalışma koşulları ile ilgili soru formu
    3- İşle ilgili bilgilerin toplanması, çok zaman alır. Soru formundaki bilgiler toplanır.
    4- Toplanan bilgilerin değerlenmesi, iş tanımları ve iş gerekleri ortaya çıkar.
    İŞ TANIMI, İşle ilgili bilgileri belirli bir sistematik altında tek bir sayfada veren iş formudur. İş analizinin özetlenmiş halidir.

    İŞ GEREKLERİ, İşi yapacak personelde olması gereken nitelikleri ortaya koyar. İşi analiz eder.

    İŞE ALMA, İşin gerekleri personelin nitelikleri
    1- PERSONEL BULMA, İşe uygun nitelikteki adayların işletmeye başvurmasını sağlamaya yöneliktir.
    Personel Bulmayı Etkileyen Unsurlar
    A- İşletme Politikaları, ortak hareket planlarıdır.
    -İç Kaynaklara Başvurma, öncelik hakkı işletmede çalışanındır. Yükselme, kaydırma, yatay geçiş
    -Ücret Politikası, piyasa altında ücret veren işletme nitelikli personeli bulmakta zorlanır.
    -İstihdam Politikası, taşeron firma, geçici, yarı zamanlı personel çalıştırma nitelikli personel bulmayı güçleştirir.
    B- İnsan Kaynakları Planları, insan kaynakları planları sağlıklı yapılmışsa gelecekte sayı ve nitelik olarak personel aramada zaman kaybedilmez.
    C- Çevresel Koşullar, ekonomik durum, işsizlik oranı, personel arzında yetersizlik, rakiplerin politikaları

    PERSONEL BULMA YÖNTEMLERİ, Kişisel başvurular, çalışanların önerileri, duyurular, özel danışmanlık firmaları, eğitim kurumları, iş ve işçi bulma kurumları, internet, meslek kuruluşları gibi

    2- PERSONEL SEÇME, İşe uygun eleman seçimidir.
    A- Ön Kabul, Nezaket görüşmesi yapılır. Uygun adaylara başvuru formu verilir.
    B- İşe Alma Testleri, İşe ve işyerine uygun olmayan adayları elemek için test sınavı yapılır.
    C- İşe Alma Görüşmeleri, Testle ölçülemeyen nitelikleri –kişilik, kendine güven, giyim gibi- yüz yüze görüşerek belirlemedir.
    -Planlı görüşme, sorular önceden bellidir.
    -Plansız görüşme, soru listesi yoktur.
    -Karma, planlı-plansız
    D- Referans Kontrolü, Geçmiş iş yaşamı hakkında kişi ve kurumlardan alınan yazılı belge, sözlü beyandır.
    B- Sağlık Kontrolü
    E- İlk Amirle Görüşme, İşin ilk yöneticisi ile görüşülür.

    İŞE ALIŞTIRMA –ORYANTASYON- Yeni iş göreni işletmenin bir parçası durumuna getirmeyi amaçlar. Personeli en kısa sürede üretken hale getirmektir. Şu süreç izlenir
    1- İşletmenin Tanıtımı, Kuruluş öyküsü, örgüt yapısı
    2- Personel Haklarının Açıklanması, ücret, izinler
    3- İşle İlgili Bilgilerin Açıklanması, İşin amacı, konumu
    4- Tanıştırma, Yöneticiler ve iş arkadaşlarıyla tanışma
    PERSONEL EĞİTİMİ, Personelin bilgi, beceri ve yetenek düzeyini arttırarak işin gereklerine uydurma çabasıdır.
    PERSONEL GELİŞTİRME, İşinde iyi olan ve gelecekte işletmenin üst düzeylerine getirilmesi düşünülen kişilerin bu görevlere hazırlanmasıdır.
    PERSONEL EĞİTİMİ YÖNTEMLERİ
    1- İŞ BAŞI EĞİTİMİ, Personel yaptığı işten uzaklaştırılmaz. Yararları
    A- Doğal iş koşullarında yapılır.
    B- Eksik yönler kolayca saptanır.
    C- Yapılan hatalar anında düzeltilir.
    D- Öğrenilenler hemen uygulanır.
    E- Öğrenme süreci hızlıdır.
    F- İş gücü kaybı yoktur
    2- İŞ DIŞI EĞİTİMİ, Personel bir süre iş başından alınarak, işletme içinde veya dışında eğitilir. Yararları
    A- Teorik bilgileri öğretmek daha kolaydır.
    B- Düşünsel yetenek gelişimi hızlanır.
    C- Öğrenme disiplin altındadır.
    D- Eğitim bilinci gelişir.
    E- Öğrenme isteğini arttırır.
    F- Eğitim uzmanlar tarafından verilir.
    Örn, konferans, seminer labratuar çalışmaları

    PERFORMANS DEĞERLEME, Personelin işinde gösterdiği başarı derecesinin saptanmasıdır.
    1- BİREYSEL DEĞERLEME YÖNTEMLERİ
    A- BOYLANDIRMA ÇİZELGESİ YÖNTEMİ, Değerlemeyi yapana –çoğunlukla ilk amir- bir çizelge verilerek doldurulması istenir. Amir, personele belli bir puan verir,
    B- KONTROL LİSTESİ YÖNTEMİ, Değerleyen, personelin işteki başarısını sorgulayan bir dizi ifade içinden, o personel için en uygun olanlarını işaretler.
    2- GRUP DEĞERLEME YÖNTEMLERİ, Grup üyeleri kıyaslanarak puanlanır.
    A- SIRALAMA YÖNTEMİ, Grup üyeleri en iyiden en kötüye doğru sıralanır.
    B- PUAN DAĞITIM YÖNTEMİ, Değerleyen belli bir puanı ekibine başarı durumuna göre dağıtır.
    C- ZORUNLU DAĞITIM YÖNTEMİ, Grup normal frekans dağılımına göre sıralandırılır. %10 çok iyi


    alıntı
#23.08.2010 12:16 0 0 0