1. Ana Sayfa
  2. Eğitim
  3. Hukuk Sosyolojisi

Hukuk Sosyolojisi

Son güncelleme: 19.09.2010 14:41
BiR-DOST BiR-DOST foto
  • Aöf Sosjoloji Dersleri - Toplumsal Hayat Değerleri - Hukuk Suç ve ToplumToplumsal Hayatta Normlar ve Değerler

    Sosyoloji bilimi toplumsal yaşamın işleyiş biçimlerini ve düzenliklerini incelerken normal ve değerler ile hukuksal kuralların eden davranışları, suçun toplumsal boyunu, toplumsal sapma gibi hukukla temas halinde olan yönlerle de ilgilenir.

    Değerler Normlar

    - Değerler normlara da kaynaklı eden ilkelerdir. Bir toplumda istenir ve doğru olana ilişkin ideal ilkeleri tanımlayan prensiplerdir. Değer davranış kuralları yaratabildiği gibi çatışmaya da neden olabilmektedir. (özgürlük değeri ile kürtaja karşı geleceksel değerleri korumak gibi)

    - Normlar ise ödül ceza sistemiyle ortaya çıkan, bireylerin davranışlarına etki eden kültürel kurallardır.

    Hukuk Sosyolojisi

    - Hukuk sosyolojisi, hukuku toplumsal sürecin bir ürünü olarak ele alır. Hukukun toplumsal yaşamdan nasıl doğduğunu ve toplumsal yaşamla etkileşimini araştırır.

    - Hukuk sosyolojisi teorik hukuk sosyolojisi e uygulamalı hukuk sosyolojisi olmak üzere ikiye ayrılır

    - Teorik hukuk sosyolojisi hukuk ile toplumsal yaşam arasındaki karşılıklı etkileşimi inceler

    - Hukuk sosyolojisi 20. yy'da bir bilim olarak şekillenmeye başlamıştır.

    - Grotius ve Leibnitz'den birçok düşünür ve 19. yy'da yaşamış bir çok tarihçi etnolog, kriminolog, sosyolog ve hukukçunun hukuk sosyoloji bir bilim olarak kurulmasına önemli katkıları olmuştur.

    - Hukuk sosyolojisinin öncüsü ilk çağdan Aristo ve modern zamanlarda Montesquieu'dür

    - İslam bilgini İbn-i Haldun'un alana katkısı da göz ardı edilmemelidir.

    İki bağlamda ele alır.

    a) Toplumsal yaşamın bir ürünü olarak

    b) Bu gerçek toplumun düzeni olarak

    Hukuk sosyolojisinin çalıştığı konular

    - Sosyal konrol sistemlerinin haklılaştırılması, işlevleri ve evrilmesi

    - Belirli bir siyasal ekonomik düzenle ilişkili olarak yasak düşünce formları

    - Meşrulaştırma ilkeleri ve etkileri

    - Doğru yasal anlamlandırma formlarının aktarılması

    - Hukuk dili sisteminin evrimi, hukuk düzenindeki zorlama ve özgürlük düzeyleri

    Gurvitch hukuk sosyolojisini üç ana bölümde ele almıştır

    a) sistematik hukuk sosyolojisi ( mikro-toplumsal kaynaklar)

    b) Hukuki Tipoloji (makro-hukuk sistemleri)

    c) Jenerik hukuk sosyolojisi ( hukukun zaman içindeki değişimi)

    Sapma Suç ve ToplumSuç, törelere ve ahlak kurallarına aykırı davranış ve hukuki bakımdan da yasalara aykırı davranış olarak tanımlanabilir.

    Sapmaya İlişkin Teorik Gelişmeler

    Biyolojik yaklaşımlar: sapmanın kaynağını bireyin genlerinde, fizyolojisinde ya da kişilik özelliklerinde aramıştır dır ve sapma bir hastalık olarak görülmüştür.

    Psikolojik yaklaşımlar:

    Beyin fizyolojisinde değil psikoloji yapısında zihin, kişilik vb. sapmanın nedenini ararlar.

    Sosyolojik yaklaşımlar:

    Bireyden çok toplumsala odaklanmışlardır e sapmanın oluşumunu açıklamaya çalışmışlardır.

    İşlevselci yaklaşım:

    Sosyolojinin kurucularından biri olan Emile Durkheim, Kriminolojiye önemli katkılar sağlamıştır. En önemli katkısı, suçun normal ve sosyal davranış için gerekli olduğunu iler sürmesidir. Ona göre suç her yaşta hem yoksullukta hem de zenginlikte var olduğuna göre insanın tabiatının bir parçası olarak görülmektedir.

    Yapısal ve alt kültürler yaklaşımı

    - Yapısal teoriler, sapmayı bireyin toplumsal yapıdaki konumlarıyla; alt kültür yaklaşımı ise sapmayı bir sosyal grubun alt kültürleriyle ilişkili olarak açıklar

    1- Suç alt kültürleri (parasal ödül üreten suçlar)

    2- Çatışma alt kültürleri ( dayanışmanın olmadı zamanlarda)

    3- Geri çekilmeci alt kütürler (yasa dışı madde kullanımı) olmak üzere üç alt kültür sapma ilişkisi ortaya koymuşlardır.

    - Herkesin doğru ve yanlış konusunda aynı değerleri aylaştığını varsayması, sapma ve suçun daha çok yoksullarla ilişkilendirmesi bakımından eleştiri almıştır

    Sosyal Kontrol Yaklaşımı- İşlevselcilik gibi sosyal normlara uyumun üretilmesinde sosyalleşme sürecine vurgu yapmaktadır.

    - Kentleşme sürecinde sosyal bağların zayıflamasından destek alır.

    - Bu teorilerle ilgili ilk çalışma 1958 yılında yapılan Nye'nin çalışmasıdır.

    - Nye çocuk suçluluğunun öğrenme süreci sonucu ortaya çıktığını ve bunun kontrol eksikliğinden kaynaklanabileceğini ileri sürer.

    - Ona göre sosyal kontrol sosyalizasyon sürecinden

    - Nye buna içselleştirilmiş kontrol der.

    - En iyi politika suçluyu değiştirmek yerine suçlunun suç işleme yeteneğini kontrol edecek pratik önlemler alınmalıdır.

    Etkileyici yaklaşım

    - Sapmanın farklı boyutlarını incelemesi bakımından özgün niteliğe sahiptir.

    - Davranışların nasıl ilk kez sapma olarak tanımlandıkları ve belirli gruplar sapma olarak yaftalarken diğer grupların neden yaftalamadığı sorusuna yanıt ararlar.

    Birincil sapma: Başlangıçtaki sınırları aşma davranışlarıdır. ( yasal yaşın altında alkol alma)

    İkincil Sapma: Bireyin yaftayı kabullendiği ve kendisini sapkın olarak görmeye başladığı durumlardır. (Dışlandığı gruptan daha fazla sapmaya gitmesi)

    Geleneksel ve Neo-Marxist Yaklaşımlar

    - Toplumsal kaynakları kontrol eden egemen bir sınıfın varlığını ve bu sınıfın gücünü korumak için kurumsal kurallar ve inanç sistemleri geliştirdiğini vurgular.

    - Marxist yaklaşım, suç e sapma gibi konularda güç ilişkilerini merkeze alır.

    - Bu yaklaşıma göre suçun tanımı güç, servet ve yüksek mevkiye sahip olanlar tarafından kontrol edilmektedir.

    - Suç kapitalist toplumun doğal ürünü olarak görülür

    Kapitalist sistem şu nedenlerle suç üretir:

    - Kapitalist Zenginliğin biriktirilmesine ve bireysel yararın en üst düzeye çıkarılmasına dayanır

    - Belirli sınıflar çok daha az kaynağa ulaşabilme imkanından dolayı suça ve sapmaya zorlanırlar

    - Davranışlar toplumsal sorumluluktan ziyade ekonomik bencilik ( bireyselcilik) yön verir, sosyal sınıfları ve bağları zayıflatarak egoizmi güçlendirir.

    - Yarışmacı bir sistem olduğundan saldırganlık düşmanlık üretir.

    Cinsiyet ve sapma

    Toplumdaki cinsiyetçi yapı ile suçun cinsiyeti arasında yakından ilişki vardır.. Örneğin plak kadınların daha çok suça eğilimli olduğunu ancak suçlarını daha iyi gizleme kabiliyetine sahip oldukları için bilinmediğini iler sürer.

    Suç Türleri1- Mülke ilişki suçlar

    2- Cinsel suçlar

    3- Duygusal suçlar

    4- Örgütsel ve mesleki suç formları

    5- Alkol uyuşturucu suçları

    6- Sağlık suçları

    Örgütlü suç:

    Kaçakçılık, yasa dışı kumar oynatmak, uyuşturucu ticareti zamanla ulus aşırı nitelik kazanmıştır

    Beyaz yakalı suçlar:Toplumun varlıklı kesimlerine mensup kişilerin işlediği suçlardır. (vergi kaçakçılığı)

    Sibersuç: Bilgi teknolojisindeki gelişmelerle ortaya çıkar ( internet üzerinden dolandırıcılık)

    Türkiye'de Suç

    - Belirli suçların yoğunlukta olduğu ve özellikle büyük kentlerde suç oranlarının dah yüksek olduğu görülmektedir.

    - Örf ve adetlere ilişki algıların etkilediği suçlar da yoğunluktadır.

    - Kentleşme ve göç, son yıllarda sosyal ve ekonomik açıdan meydana gelen hızlı değişimler ve suçlara verilen cezaların etkisiz kalması gibi nedenler Türkiye'de suç oranlarındaki artışın nedenleri arasındadır.


    alıntı
#19.09.2010 14:41 0 0 0