Çayda Çıra Efsanesi
Yöre: Elazığ
Elazığ halk oyunlarının incisi çayda çıra oyunu, elde tabaklara konan mumlarla karanlık bir mekanda başlanarak oynanır. Elazığ'ın ulusal ve uluslararası tanıtımında büyük rolü ve âdetâ simgesi olan bu halk oyunun doğuşu hakkında çeşitli efsâneler anlatılır. Bu efsanelerden en yaygını şöyledir:
Uluova'yı ortadan ayıran Haringit Çayı'nın kıyısında kurulu bir köyde, düğün vardır. Bu köyün ileri gelenlerinden birinin oğlu evlenmektedir. Yenilir, içilir, günlerce eğlenilir. Artık düğünün son gecesidir. Eğlence, olanca coşkusu ve güzelliği ile devam etmektedir. Aniden, ay tutulur. Bu olay, pek hayra yorumlanmaz. Düğüne katılanlar, bunu uğursuzluk olarak yorumlarlar. Davetliler, tedirgin olurlar. Düğünün neşesi kaçar, coşkusu donar. Damadın annesi Pembe Hatun, bu duruma çok üzülür. Ne kadar mum varsa köyde toplatır, tabaklara dizer ve orada bulunanların ellerine tutuşturur. Kendisi de başa geçerek mumların ışığında oynamaya başlar. Çalgıcılar, hemen bu oyuna uygun müzik bulurlar. Davetliler coşar, eğlence devam eder. Böylece, çayda çıra oyunu ve melodisi ortaya çıkar.