1. Ana Sayfa
  2. Eğitim
  3. Sosyolojinin Alt Dalları

Sosyolojinin Alt Dalları

Son güncelleme: 30.10.2010 18:43
BiR-DOST BiR-DOST foto
  • Açık öğretim sosyoloji dersleri - Aöf sosyoloji dersleri konu anlatımınoimage

    Bilgi SosyolojisiBilgi sosyolojisinin temel konusu uygarlık, kültür, toplum, sınıf ve grup tiplerine göre öncelikli bilgi türlerinin ve biçimlerinin araştırılmasıdır. Bilgi sosyolojisi ayrıca, değişik toplum yapılarına göre, bilginin ve bilgiyi oluşturan ve yayan kişinin rolleri, bilginin yayılması ve biçimlerinin toplumsal anlamı, bilgi türleri gibi konularla ilgilenir.

    Ekonomi SosyolojisiEkonomi dalındaki bilgilerden de faydalanarak; teknoloji, gelir dağılımı, tüketim ve farklılaşması, iş bölümü, ulusal düzeyde karar mekanizmaları ve yapısı gibi konularla ilgilenir.

    Sanayi SosyolojisiÇalışma ya da iş sosyolojisi olarak da nitelenen sanayi sosyolojisi; örgüt sosyolojisi, psikoloji, sosyal psikoloji, iş idaresi, ekonomi gibi birçok sosyal bilimin ve bu bilimlerin özel dallarından bir çoğunun çeşitli düzeylerde kurdukları ilişkileri kapsamakta ve toplumsal gerçeğin bir bütünlüğü açısından, bunları toplumun yapısına göreli olarak bir sentez haline getirmeye çalışmaktadır. Bir sanayi sistemini konu olarak inceleyen sanayi sosyolojisi; iş yerinin yapısı, güvenliği, sendikalaşma hareketleri, verimlilik, işçi-işveren ilişkileri, sanayi ve toplum ilişkileri gibi konuları inceler. Son zamanlarda sanayi sosyolojisi ile ilgili çalışmaların boş zamanların değerlendirilmesi konusuna giderek daha fazla yer ayırdığı da görülmektedir.

    Kent SosyolojisiKent Sosyolojisi kentlerin oluşumu, konutları, kent yaşamının insan ve toplum üzerine etkileri, kentsel yaşam, kentsel yaşamın doğurduğu sorunlar, kentlerin yerleşim düzeni, yeni kentlerin kuruluşu ve gelişmesi, kentsel imajların gruplara göre değişimi gibi çeşitli konuları inceleyen bir özel sosyoloji dalıdır.
    Köy (Kırsal) Sosyolojisi

    Sosyolojinin bir diğer alt dalı olan Köy Sosyolojisi ile tarım kesiminin sorunları, toplumsal değişme (kırsal alanda), teknolojik değişmenin yarattığı sorunlar, değer sistemlerindeki değişmeler, kasaba-köy-şehir ilişkileri, köyde liderlik sorunu, köyün genel yönetim sorunları gibi konularla ilgilenmektedir.

    Din Sosyolojisiİlk din sosyolojisi çalışmaları günümüz azgelişmiş toplumlardaki dinlerin ya da geçmişteki toplumların dinlerinin incelenmesine yönelik olmuştur. Din sosyolojisi, bugün daha çok din ve dinsel pratikler ile diğer toplumsal etken ve kurumlar arasındaki karşılıklı ilişkileri incelemeye yönelmiş bulunmaktadır. Dinin toplumdaki yeri ve diğer toplumsal kuram ve oluşumlar üzerindeki etkileri, teknolojik,ekonomik ve toplumsal değişmenin dinsel pratikleri belirleme biçimleri, sanayileşme ve kentleşme ile dinsel pratikler arasındaki ilişkiler, dinsel otoritenin toplumsal rolü ve gücü kültür ve uygarlıkların dinsel temelleri, din sosyolojisinin ele aldığı konular arasındadır.

    Hukuk Sosyolojisi - Tüze SosyolojisiHukuk ile hukuk toplumbilimi aynı şeyi incelerler. Toplumbilimci, hukuk kurallarını belli bir toplumsal durumun anlatımı olarak alıp inceler; çünkü her toplum, özellikle çağdaş toplum yaşamının bütün yönlerini hukuk düzeninde yansıtır. Hukuk insanların bir arada yaşamaları zorunluluğunun doğal sonuçlarından biridir. Hukuk belirli bir toplumda, birey grupların toplumsal ilişkileri ve eylemleri üzerinde normatif, emredici ve yaptırımcı bir etki yapar. Toplum tarafından meşru olarak kabul edilen ve kurallarla belirginleşen bir toplumsal kontrol mekanizmasıdır. Hukuk sosyolojisi, özellikle, hukuk, ahlak ve halkın görenek ve kurallarını ayırdetmede, yükümlülük düşüncesinin gelişiminde, suçluluk, ailenin evrimi ve boşanma, yetki ve sorumluluk alanlarında önemli sonuçlar almış bulunmaktadır.

    Siyaset SosyolojisiSiyaset bilimi, tarihinde iki açıdan tanımlanmıştır. Bir tanıma göre siyaset bilimi devleti, onun kuruluş ve işleyişini inceler. Bu geleneksel anlayıştır. Yeni bir anlayışa göre ise siyaset bilimi, erk (iktidar) olaylarını, başka bir deyişle yönetme ve yönetilme olayını bunun kurumsallaşma sürecini inceler. Bu ikinci yaklaşım siyasal bilimin toplumbilimsel bakış açısından ve toplumbilimin verilerinden etkilenerek, insanların siyasal davranışlarına etkide bulunan bütün toplumsal etkenleri de incelemeye başlamasının bir sonucu olmuştur. Bu açıdan siyaset sosyolojisinin en belirgin amaçlarından biri, toplumların yapılarıyla siyasal rejimleri arasındaki ilişkileri inceleyerek, bir siyasal rejim tipolojisine ulaşmaktadır. Bu bakımından siyasal parti tiplerinin, parti fonksiyonlarının ve parti sistemlerinin incelenmesi, siyaset sosyolojisinin önem verdiği konulardan biridir. Bu grupların, ekonomik ve toplumsal kökenleri, tipleri (mesleki, ideolojik, bilimsel) siyasal otorite üzerindeki etki yolları ve biçimleri önemli araştırma konularını kapsar. Bir başka araştırma alanı da, siyasal katılma ve seçimleri kapsamaktadır. Bireylerin genel siyasal davranışları, siyasal örgütler içersindeki etkinlikleri bu disiplinin bir başka uğraşı alanıdır.

    Eğitim SosyolojisiEğitim sosyolojisi bir yandan sosyo-ekonomik kalkınmada eğitimin, özellikle de teknik eğitimin oynadığı rol ve ülkenin nüfus yapısının özelliklerine uygun bir eğitim planlamasına duyulan ihtiyaç konularıyla ilgilenmektedir. Diğer yandan da eğitim sosyolojisi, aşağı yukarı bütün ülkelerin anayasa ve yasalarında belirtilen, sosyal adalet, eğitimde fırsat eşitliği ve bölgeler arası dengesizliklerin giderilmesi gibi çağın zorunlu kıldığı temel toplumsal ilkeleri belirlemeye çalışır. Bu şekilde eğitim sosyolojisi, belirgin bir toplumsal yapı içindeki eğitim sorunlarına ilişkin araştırmalar yapan bir disiplindir. Doğal olarak her kültürün eğitim sorunu değişiktir. Toplumun kültürüne uygun bir eğitim politikasının belirlenmesi de eğitim sosyolojisinin ilgi alanının temelini oluşturmaktadır.

    Uygulamalı ve Klinik SosyolojiSosyolog Paul Lazersfeld ve Jeffrey Reitz (1989) sosyolojinin Amerika'da üç aşamadan geçtiğini öne sürmüşlerdir. Gelecek ünitede anlatacağımız gibi başlangıçta sosyoloji toplumda bir reform gerçekleştiriyordu. İlk sosyologların temel ilgi alanı toplumu daha düzgün yaşanabilir bir yer yapmaktı. Bu dönemde amaç toplumsal şartları inceleyerek buradan elde edilen bilgilerle, toplumsal yaşantıyı geliştirmek, düzenlemektir. Bu dönem 1920′lere kadar sürdü. İkinci dönemde sosyologların amacı sosyolojiyi saygı duyulan bir bilim yapmaktı. Burada sosyologların amacı, saf ve temel bir teori geliştirip araştırma ve teoriyi birleştirerek insan grupları hakkında çeşitli keşiflerde bulunup bunları anlamaktı. Ancak sosyologların bu grupları değiştirmek gibi bir amaçları yoktu. Bu amaç kısa sürede gerçekleşti ve Amerika'da hemen her üniversitede okunan bir ders haline geldi. II. Dünya Savaşı'nın başlangıcı ile bu dönem sona erdi. İçinde yaşadığımız üçüncü dönemde ise, artık sosyoloji sorunlarını çözmeye bilgi ve pratiği birleştirmeye çalışan bir disiplin haline geldi. Sadece bilim için bilim yapmak insanlarda tatminsizliklere yol açtı. Bu nedenle birçok sosyolog, becerilerini toplumda değişmeler yaratmak, sosyal yaşantıyı farklılaştırmak amacıyla kullanmaya başladı. Bu aşamadaki sonuçlar henüz tam olgunlaşmamış olmasına rağmen, uygulamalı sosyoloji son birkaç yıl içinde büyük bir ivme kazanmış bulunmaktadır.

    Uygulamalı sosyoloji isminden de anlaşılacağı gibi, sosyolojik bilgi ve pratiğin birlikte kullanılmasıdır. Burada sosyoloji artık bir sorun çözme aracıdır. Örneğin, birçok endüstriyel işletme sosyologları işletme içindeki sorunları belirlemek amacıyla istihdam etmektedir. Aynı şekilde hükümetler de toplumsal sorunlar hakkında bilgi edinmek amacıyla sosyologları kullanmaktadırlar. Uygulamalı sosyolojinin bir grubunda ise sosyologlar, değişime bizzat katılarak çözümler getirme çabasındadırlar. Bu tür sosyolojiye Klinik Sosyoloji denilmektedir. Klinik sosyologlardan bazıları, endüstriyel işletmelerde çalışarak örneğin, işten ayrılmaları azaltmak amacıyla çalışma koşullarında değişmeler yaratmaya çalışmakta, bazıları ise, uyuşturucu madde bağımlıları ile uğraşmakta veya eski hükümlülere dönük çalışmalar yapmaktadırlar. Burada amaç, bu insanları tekrar topluma kazandırmak olmaktadır.


    alıntı
#30.10.2010 18:43 0 0 0