1. Ana Sayfa
  2. Eğitim
  3. Ailede Yaşam Döngüsü - Aile Sosyolojisi

Ailede Yaşam Döngüsü - Aile Sosyolojisi

Son güncelleme: 29.05.2011 22:03
BiR-DOST BiR-DOST foto
  • aile kurumu - ailede etkileşim - aile üyeleri arasındaki ilişki - aile gelişimi - ailenin toplumdaki yeriAile üyeleri arasındaki ilişkiler ve aile ortamı, psikososyal yönden gelişen bireyin en çok etkileşime uğradığı yerdir. Bu ilişkiler, bireyin kendine güvenmesini, kendine ve diğer bireylere sevgi duymasını, kimlik kazanmasını, kişilik gelişimini, toplumsal beceriler geliştirmesini ve topluma uyum sürecini olanaklı duruma getirir. Aile etkileşim üzerine kurulu bir sistem olduğundan, bir yönün işlevini yerine getirmemesi, sistemin diğer yönlerini de etkiler. Temel nokta, ailenin etkileşen kişilikler birimi olduğudur. Bu kişiliklerden birinde ya da ilişkilerde ortaya çıkacak bir bozukluk, aile sisteminin diğer yönlerini de bozar. Çocuklardaki davranış bozukluğunun, anne babanın evlilik ilişkisiyle yakından ilişkili olduğu, bu iki alandaki bozukluğun da aile biriminin olumsuz algılamasından kaynaklandığı bilinen gerçeklerdendir.

    Ailedeki Yaşam Döngüsü

    Ailenin kurulduktan sonra üyelerinin tamamını kaybedinceye kadar geçen zaman içinde, çeşitli gelişimsel dönemleri yaşamasına 'aile yaşam döngüsü' denilir. Bir başka tanıma göre, aile yaşam döngüsü, aileyi zaman süreci içinde bir sistem olarak gösteren ve bir ailenin yaşamında önemli olan aşamaya da olaylar dizisidir. Ailenin yaşam döngüsü modeli, aileyi yaşam döngüsüne sahip bir organizma gibi görür. Aile, gelişimi sırasında kimi belirli noktalardan geçer; evlilik, çocukların doğumu, okul yılları ve adölesan dönem, okuldan mezuniyet işe ya da daha ileri eğitime başlama, çocukların evden ayrılması, emeklilik, dulluk vb. gibi. Aile döngüsünü oluşturan olaylar toplumsal ve kültürel değişimlerin etkisi altındadır. Sosyolog E. G. Duvall aile yaşam döngüsü aşamalarını 8 evreye ayırır.

    - Evli Çift (Çocuksuz)

    Bu dönem evlilikle başlar, ilk çocuğun doğumuna kadar sürer . Evlilikle birlikte, bekarlık rollerinden evli çift rolüne geçilir. Yeni rolde, çiftin birbirleriyle, ana babalarıyla ve bir bütün olarak toplumla ilişkileri görülür. Bu dönem, eşlerin birbirini mutlu edecek yaşam biçimini bulmaları, eşlerin ortak kararlar almayı öğrenmeleri, ailedeki sorumlulukları paylaşmaları ve sorunları çözme yolları bulmaları açısından oldukça önemlidir.

    - Çocuklu Aile (İlk Çocuk-Doğum Sonrası 30 Aylık Dönem)

    Evlilikte ikinci dönem anne-babalıktır. Bu dönem gebelik ve ilk çocuğun doğumuyla başlar ve eşler anne ve babalığa doğru rol değiştirir. Buraya kadar eşler arasında oluşturulan ilişkiler, dengeler, üçüncü bir kişi olan bebeğin aileye katılmasıyla bozulabilir. Çocuğun bakımı, beslenmesi, büyüme ve gelişiminin izlenmesi, gelecekteki sağlığıyla yakından ilgilidir. Gebeliğe karşı olumsuz tutumlar, anne-babalığa ilişkin yetersizlik duyguları, bebekle deneyim noksanlığı ve rol değişimini kabule istekli olmamak, anne-baba rolüne uyumsuzluğun başlıca nedenleridir.

    - Okul Çağı Öncesi Aile ( İlk Çocuk 30 Ay - 6 Yaş)

    Ailedeki ilk çocuk 3 ile 6 yaş arasındadır. İkinci çocuk doğabilir ve onunla ilgili sorunlar bulunabilir (Ailenin ilk deneyimine dayanarak açıklama yapmakta yarar var.) Okul öncesi dönem çocuğun ilgi ve gereksinimlerine uyum sağlamak ana ve babanın en önemli görevidir. Anne-baba birbiriyle olan ilişkilerini sürdürürken, aile için bir yer bulmak, maddi olanak sağlamak ve çocuklarını yetiştirmek konusunda arayış içerisine girer. Toplumsallaşma süreci içerisinde, anne-babalar çocuklarına toplumun kurallarını ve değerlerini öğretirken, aynı zamanda çocukları tarafından da toplumsallaştırılır.

    - Okul Çağı Ailesi (İlk Çocuk-6-13 Yaş)

    Bu döneme ailenin en büyük çocuğunun okula başlamasıyla girilir. Aile, çocukların eğitim ve öğretim etkinliklerine yardımcı olmalıdır. Okuldaki başarıları konusunda çocuk cesaretlendirilmelidir.

    - Ergen Çocuklu Aile (İlk Çocuk -13 - 20 Yaş)

    En büyük çocuğun ergenliğe ulaşmasıyla başlar. Ergen ve ailesi için oldukça zor bir dönemdir. Ergen, ailelerin kurallarını sınamaya başlar. Ekonomik yönden kendini hazırlayan ailenin, bu dönemdeki konuları çocuklar için okul, meslek ve eş seçimleridir. Ayrıca çocuklardaki bağımsızlık artar; bununla birlikte sigara, alkol ve uyuşturucu kullanmaları kaygısı ortaya çıkar. Bu sorunlar aile ve çocukta bunalımlara yol açabilir.

    - Yerleştirme Yeri Olarak Aile (Çocuğun Evden Ayrılmasına Kadar)

    Bu dönem, çocukların evlenme ya da ayrı yaşama yoluyla evden ayrılmalarını içerir. Daha fazla bağımsızlık kazanan gençler, meslek edinme, askerlik, okul ve evlilik sorunlarıyla uğraşır.

    - Orta Yaşta Ana Babalar (Boş Yuvadan Emekliliğe Kadar)

    Son çocuğun aileden ayrılması ile ortaya çıkan dönemdir. Evin anne babası, daha yaşlı ve daha genç kuşaklarla ilgilerini sürdürmek durumundadır.

    Karşılaşılan sorunlar:

    - Çiftlerin yaşlanan anne ve babalarına bakma,
    - Anne-babanın ölümünün beraberinde getirdiği duygularla başa çıkma,
    - Anne-babanın, büyükanne ve büyükbaba olma konusundaki rol değişimleri.

    - Aile Üyelerinin Yaşlanması (Emeklilikten Eşlerin Ölümüne Kadar)

    Eşlerin emekli olması ile başlar. Emeklilik ve sonrasında boş zamanı değerlendirilme, gelir düşüşü gibi sorunlar görülür. Bireyler yaşlarıyla artan sağlık sorunlarıyla özellikle kronik dejeneratif hastalıklarla uğraşmaya başlar.

    Yukarıda sözü edilen yaşam döngülerinin dışında, farklı aile yaşam biçimleri de vardır. Buna örnek olarak, hiç evlenmemiş yetişkinler, önceden evli olanlar (dullar, boşanmışlar, ayrı yaşayanlar), çocuksuz çiftler vb. verilebilir.



    alıntı
#29.05.2011 22:03 0 0 0