Kibir
Son güncelleme: 02.04.2007 10:32
-
* KİBİR *
Büyüklenmek, büyüklük taslamak, ululuk iddia etmek. Kendini başkalarından yüksek görerek onları aşağılamak.Şeytana ait bir özellik olan kibir, onun Hz. Ademe secde etmesini engellemişti. Cenabı Allah bunu Kurânı Kerimde şöyle anlatmaktadır
* Hz. Ademe secde etmekten yalnızca İblis kaçındı. Kibirlendi ve kâfirlerden oldu *
Küfür ve inkârın en önemli sebebi kibirdir. Bunu Hz. Ademın kıssasında görmek mümkündür. Nitekim şeytanın kibrinden dolayı isyanından sonra, inkâr ve isyan edenlerin çoğu kibir nedeniyle isyan etmişlerdir.
* Hz. Musanın apaçık delilleri karşısında Firavun inkâr etmişti. Sonra da Musayı ve Harunu, firavun ve topluluğuna mucizelerimizle gönderdik. fakat onlar, kibirlendiler ve suçlu bir kavim oldular *
Hz. Peygamber döneminde inkâr eden zengin ve ileri gelen insanlar kibir neticesinde inkar etmişlerdir. Bu durum Kuranı Kerimde şöyle anlatılmaktadır
* En sonunda da sırt çevirdi. Büyüklük tasladı ve şöyle dedi Bu eskilerden kalan bir sihirden başka bir şey değildir *
Zenginlik, ululuk ve makam sahibi olmakla kibrin yakın alakası, Allah Teâlânın beytana şu hitabında görülmektedir
* Kibirlendin mi, yoksa kendini yüce mi zannettin? *
Kibir inkârda önemli bir rol oynadığından Allah Teâlâ Kurânda kibirden ve bu kelimenin türevleri olan istikbâr, müstekbir ve kibriyadan sık sık bahsetmektedir,
Hz, Nuh oğluna vasiyet ederken
* İki şeyden seni menederim, biri şirk diğeri kibirdir *
buyurmuştur Ebu Reyhâne Hz. Peygamberden şöyle rivayet etmiştir
* Cennete kibirden hiçbir şey giremez. Orada bulunanlardan biri şöyle dedi Ey Allahın Rasülü! Ben, kamçımın şaklaması ve ayakkabımın sağlamlığı ile güzel görünmekten hoşlanırım, bu kibir midir? Hz, Peygamber Hayır bu kibir değildir. Allah güzeldir güzeli sever Kibir hakkı küçük görmek ve başı gözü ile insanlarla alay etmektir *
buyurdu. Bu hadisi şerif hakk karşısındaki alaycılık ve inkârın kibir olduğunu anlatmakla birlikte insanlarla alay etmenin kibirden kaynaklandığına işaret etmektedir. Hz. Peygamber yanında sol eli ile yemek yiyen bir adama sağınla ye demiştir. Adam sağımla yiyemiyorum deyince Hz. Peygamber şöyle buyurmuştur
* Yiyemez ol Bu adamın sağıyla yemek yiyemiyorum demesi yalnızca kibrindendir *
Hz. Peygamber şöyle buyurmuştur
* Kalbinde hardal tanesi kadar iman olan hiç bir kimse cehenneme girmez kalbinde hardal tanesi kadar tekebbür bulunan hiç bir kimse de cennete giremez *
Bu hadisi şerifin Müslimin Sahihindeki bab başlığı, kibrin haram olması ve bunun açıklanması şeklindedir. Buradan da anlaşılacağı gibi kibir haram olan kötü huylardan birisidir. Hadisteki ifade kibirli insanın cennete giremeyeceğini anlatmaktadır. Ancak buradaki kibir, Allaha ve Peygambere karşı olan kibirdir. Ahlâkî bir özellik olarak kibir, başkalarını küçük görmek ve onlarla alay etmek anlamıyla düşünülürse bu özellik insanı dinden çıkaran bir özellik değildir. Ancak haramdır, insanı dinden çıkarabilecek fiiller işlenmesine sebep olabilir. Böyle bir özellik sahibi de cehennemde kibrinin cezasını çektikten sonra Allahın afv ve mağfiretiyle cennete girecektir, Nitekim bir âyeti kerimede Allah Teâlâ
* Biz onların kalblerindeki kin ve hasedi çıkaracağız *
buyurarak, cennete giren insanların kalbinden dünyadaki ahlâkî kusurlarının temizleneceğini anlatmaktadır.Bu konudaki bir başka hadisi şerif şöyledir
* Kendini büyük gören yahut kibirli kibirli yürüyen kimse Allahın huzuruna, Allah kendisine gazablanmış olarak çıkar *
Bu hadis kibirlinin âhiretteki durumunu gözler önüne sermektedir. Bu tür bir gazabı ilâhiye sebep olarak Hz. Peygamber insanın elbisesini sürüyerek çalım satmasını ve kibirlenmesini de göstermiş ve
* Elbisesini kibirle yerde sürüyen kimseye Allah merhamet nazarı ile bakmaz *
buyurmuştur. Bu hadisi şerifler ahlâkı bir kusur olan kibrin Allah nezdinde ne derece kötü kabul edildiğini anlatmaktadır. Bir başka kibir şekli olan hakka karşı büyüklenmek ise kâfirlikle bir kabul edilmiş ve lanetlenmiştir. Hz, Peygamber şöyle buyurur
* Mütekebbirler kıyamet gününde, insan yeklinde küçük karıncalar gibi hasredilir. Bütün her taraflarından zillet onları kuşatır *
Hz, Peygamber, kibirlilerin cehenneme gireceğini şöyle anlatmıştır
* Cennet ile cehennem münakaşa ettiler. Cehennem şöyle dedi Bana zâlimlerle kibirliler girecek Cennet onu şöyle cevapladı. Bana zayıflarla yoksullar girecek Bunun üzerine Allah berikine Sen benim azabımsın seninle dilediğime azab ederim buyurdu. Ötekine de Sen benim rahmetimsin, Seninle dilediğime rahmet ederim Sizin her biriniz için dolu dolu insanlar var *
buyurdu. Bu konudaki kudsi bir hadisi şerifte Allah Teâlâ şöyle buyurmaktadır
* Kibriyâ ridam, azâmet izârımdır. Kim bu ikisinden herhangi birinde benimle çekişirse onu cehenneme atarım *
Hz. Peygamber kibri zemmettiği gibi, kibrin müspet karşıtı olan tevâzuyu da övmüştür. Bir hutbelerinde Hz. Peygamber şöyle buyurmuştur
* Allah azze ve celle bana şöyle vahyetti Mütevâzî olun, öyle mütevâzî olun ki, biriniz diğerine karşı övünmede bile bulunmasın *
İslâm bir ahlâkî kusur olan kibri yasaklamıştır. Böyle bir kibir haramdır, Allahın rahmetinden kovulma sebebidir. Ancak bir kibir daha vardır ki Kuran bunu Müstekbir ifadesiyle ifade etmiştir. Müstekbirler Allahın arzında bizzat kendi güzelliklerini tesis etmek için gayret gösteren azgınlar ve zorbalardır. Bunlar Allahın kullarını kendi köleleri yapmak için Allahın dinine karşı büyüklenirler. Allah Teâlâ bu çeşit insanlar için şöyle buyurmaktadır
* İşte âhiret yurdu Biz onu yeryüzünde büyüklenmeyi ve bozgunculuk çıkarmayı istemeyenlere armağan kılarız. Güzel sonuç muttakilerindir *
Kaynak :
* İslam Ansiklopedisi
* Kasas, 28/83
* Bakara, 2/34
* Yûnus 10/75
* Müddesir, 74/23-24
* Sâd, 38/75
* Ahmed b. Hanbel, I, 170 - lV, 133-134 - II, 118 - II, 179
* Müslim, Eşribe, 107 - İman, 147, 148, 149 - Libâs, 42 - Cenne, 34, 35, 36 - İman, 47
* Ebû Dâvud, Libâs, 26 - Libâs, 25
* Tirmizi, Birr, 610 - Kıyâme, 47
* İbni Mâce Mukaddime, 9 Zühd, 16 - Zühd, 16
* Hicr, 15/47
- Kibir Konusuna Benzer Konular
- Kibir Suçu 17.06.2006
- Viyana'yı Kurtaran Kibir ve Açgözlülük 11.09.2008
- Alay Etmenin Kaynağı Kibirdir 31.12.2008
- Kibirlimisin?? 03.12.2008
- İnsan Dükkanı - Murat Can Kibirlioğlu 21.04.2009
- Plastik Gıda Ambalajı 02.04.2007 10:32