KOAH nedir - KOAH sebepleri - kronik obstrüktif akciğer hastalığı - KOAH çeşitleri - KOAH tedavisiKOAH, Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı kelimelerinin baş harflerinden oluşan bir kısaltmadır. "Kronik" kelimesi "uzun süredir devam eden" anlamındayken, "Obstrüktif" ise "tıkayıcı" demektir. Daha sade bir ifadeyle "tıkanıklığı süreklilik gösteren akciğer hastalığı" denebilir.
Bu hastalığa neden olan en önemli faktörler sigara bağımlılığı, çalışma ortamında solunan zehirli gazlar, hava kirliliği ve genetik olarak belirli enzimlerin eksikliğidir.
KOAH hastalığı nasıl oluşur?
Hastalığın belirtileri kırklı yaşlardan sonra genellikle hala sigara içen, uzun süre içmiş olan ya da uzun süredir içmiş ve sonra bırakmış olan kişilerde görülür. Sigara dumanı nefes borularına ve akciğerdeki hava keseciklerine çeşitli zehirli gaz ve maddeleri biriktirir. Yıllar geçtikçe bu zehirli maddeler akciğerdeki bronşların yapısını bozar ve sonunda harap eder. Akciğerlerdeki bu yapı bozukluğu kana geçen oksijen seviyesini azaltır, dolayısıyla vücut, oksijen eksikliğinden kaynaklanan çeşitli rahatsızlıklara yakalanır.
Hastalığın başlangıcında öksürük ve sabahları az miktarda balgam görülür. Sigara içen hastalar bu durumu normal sayarlar. Hastalık ilerlerse öksürükler şiddetlenir ve balgam miktarı gittikçe artar. Koşma, merdiven çıkma ya da hızlı yürüme gibi aktivitelerde nefes darlığı hissedilir.
KOAH hastalığının çeşitleri nelerdir?
Nefes darlığının şiddetine göre KOAH dört gruba ayrılır:
Hafif KOAH: Ağır fiziksel aktiviteler yapıldığında, hızlı yürüme ve merdiven çıkma sırasında bazen nefes darlığı hissedilir.
Orta KOAH: Hafif KOAH'taki belirtilere ek olarak bazen günlük işler yapılırken dahi nefes darlığı hissedilir. Gece uykusunda sorun yoktur ve nefes darlığı nedeniyle uykusuzluk yaşanmaz.
Ağır KOAH: Günlük işler yapılırken nefes darlığı artar. Şiddetli halsizlik, merdiven çıkmada çok zorlanma ve geceleri nefes darlığı nedeniyle uyku problemleri yaşanır.
Çok ağır KOAH: Devamlı nefes darlığı yaşanır (oturuken bile), yürümek zorlaşır. Çok fazla terleme, dilde, dudaklarda, parmaklarda morarma, çarpıntı, yoğun baş ağrısı, uyku düzeninde bozulma, unutkanlık ve dikkatsizlik artışı, sinirlilik, zayıflama, cinsel güçte azalma, çeşitli mide rahatsızlıkları, hazımsızlık ve kabızlık gibi bağırsak rahatsızlıkları, el ve ayaklarda karıncalanma, uyuşma ve yanma hissi gibi rahatsızlıklar yaşanır. Çok ileri seviyelerde kalp yetmezliği, ayaklarda su toplama oluşur ve hastalar günün en az yarısını oksijen makinesine bağlı geçirmek zorunda kalırlar.
KOAH nasıl teşhis ve tedavi edilir?
Balgam, nefes darlığı ve öksürük gözlemleyen kişiler hemen solunum testi yaptırmalıdır. Kolayca uygulanan bu testte derince nefes alınır ve alınan nefes solunum test cihazının borusuna hızla geri üflenir. Sigara içen ve 40 yaşını aşmış herkesin yılda bir kez solunum testi yaptırması önerilir. Solunum testi sayesinde KOAH teşhisi konur ve hastalığın şiddeti belirlenir.
Öncelikle sigaranın bırakılması, tozlu ve dumanlı ortamlarda çalışılmaması, bulunulmaması ve düzenli ilaç tedavisi gereklidir. Düzenli tedavi ile bronşlardaki ve hava keseciklerindeki bozulmaların ilerlemesi azalır. İlaçlar ve tedavi hastalığın ilerlemesini önlemez, sadece nefes darlığını azaltmaya yararlar.