Fizikte Eğimsizlik Prensibi
Son güncelleme: 02.03.2009 21:28
-
4-2 1.KANUN (Eylemsizlik Prensibi)
Eylemsizlik prensibi: Bir cisme etkiyen kuvvetlerin bileşkesi sıfır ise cisim, ya durur, ya da bir doğru boyunca sabit hızla hareketine devam eder. Bir başka deyişle eylemsizlik prensibi,
Fnet = 0 ise V = sabit veya
V = sabit ise Fnet = 0 demektir.
Şekil 4-5 teki sürtünmesiz düzenekte , M kütlesi halkadan geçebilirken m kütlesi geçemiyor. Sistem serbest bırakıldığında, O'dan K'ya gelinceye kadar bir hız kazanacaktır. m kütlesi halkaya takılınca sisteme eden net kuvvet sıfır olur. Bundan sonra, eylemsizlik prensibine göre, sistem eşit zaman aralıklarında eşit yol alır. Yani, sabit hızla hareket eder.
4-3 2.KANUN (Dinamiğin Temel Prensibi)
Bir cisme etki eden kuvvetlerin bileşke sıfır değilse, cisim mutlaka ivmeli bir hareket yapar. İvme her an bileşke kuvvetle doğru orantılıdır. Şekil 4-6 da görüldüğü gibi, sürtünmesiz bir düzlemde duran bir cisme F kuvveti etkimektedir. Cismin dönme hareketi değil, sadece öteleme hareketi yaptığını kabul edelim. Cisme etkiyen kuvvet dinamometre ile ölçülebilir. a ivmesi de kronometre ve cetvel yardımıyla hesaplanabilir.
Aynı cisim için, farklı kuvvetler ve buna bağlı ivmeler ölçülünce, kuvvetin, cisme kazandırdığı ivmeye oranının sabit olduğu görülür. ( Şekil 4-7 ; a) Bu sabite cismin kütlesi denir.
Kütle skaler bir büyüklüktür. Bütün hallerde ivmenin, yönü net kuvvetin yönüyle aynıdır. Aynı şiddete bir kuvvet farklı cisimlere uygulanırsa farklı ivmeler kazandırır. ifadesinden ivme büyükse kütlenin küçük olduğu anlaşılır.
4-4 3.KANUN (Etki-Tepki prensibi)
Herhangi bir cisim başka bir cisme etkiyince, ikinci cisim de aynı doğrultuda, zıt yönde ve eşit şiddete bir tepki gösterir. Şekil 4-8 deki A cismi masaya FA kuvveti kadar etki yapıyor. Masa da A cismine FA doğrultusunda, zıt yönde ve eşit şiddette FB kuvvetini tepki olarak gösterir.
FA = -FB dir.
Bir at arabayı çekerken, at arabaya etki yapar, araba da ata zıt yönde, eşit şiddette tepki gösterir. Etki tepkiye eşit olmasına rağmen araba hareket eder. Çünkü etki araba üzerinde, tepki ise at üzerindedir.
Etki ve tepki kuvvetleri eşit oldukları halde, birbirlerini her zaman dengeleyemezler. Çünkü her biri ayrı cisimlere etkimektedirler. Ancak hareketin olmaması veya sabit hızlı hareket olması durumunda birbirlerini dengelemiş olurlar. Şekil 4-9; a da, yatay düzlemde duran bir cismin düzlemde yaptığı etki G ağırlığı kadardır. Cisme yatay düzlemin uyguladığı tepki N dir ve N=G diyebiliriz. Şekil 4-9; b de yatay düzlemde duran cisme ilave F kuvveti de etkirse, tepki kuvveti N= G + F olur. Şekil 4-9; c deki cisme gösterilen tepki kuvveti
N = G-F dir. Şekil 4-9; d deki cisme gösterilen tepki, F kuvvetinin düşey bileşeni Fy olduğuna göre, N = G-Fy dir. Şekil 4-9; f de, cisim eğik düzlem üzerindedir. Cisim, eğik düzlemi, ağırlığının düzleme dik bileşeni F1 kadar sıkıştırır. Öyleyse tepki
N=F1=G.cos dır. Buradaki F2, ağırlığının eğik düzleme paralel olan bileşenidir ve
F2 = G Sin dir. Hareket varsa, F2 buna sebep olan kuvvettir.
- Fizikte Eğimsizlik Prensibi Konusuna Benzer Konular
- Bir Araba Motorunun Genel Çalışma Prensibi 30.12.2007
- Eylemsizlik Prensibi 24.04.2009
- Arşimet - Archimedes Prensibi 26.04.2009
- Pascal Prensibiyle Çalışan Araçlar 26.04.2009
- Fizikte Temel Kuvvetler 29.04.2009
- Plastik Gıda Ambalajı 02.03.2009 21:28