1. Ana Sayfa
  2. Müzik
  3. Ney Dersleri 9-10

Ney Dersleri 9-10

Son güncelleme: 30.01.2009 19:42
MiSS-FENER MiSS-FENER foto
  • Ders 9

    Ney sazında diğer enstrümanlarda da olduğu gibi aynı sesi farklı pozisyonlardan çıkartabiliyoruz. Bu sesler pesten tize doğru: Re, Mi, Fa, Sol, La ve tiz Do dur.

    Mi, Fa ve porte üstü Do seslerini de aşiran perdesini açıp kapatarak buluyoruz. Aşiran perdesindeki Mi ve Fa seslerini ilerideki dersimizde Dem seslerde kullanacağız.

    Türk Müziğindeki perdelerin isimlerine göz atalım:

    Dem Sesler:

    noimage


    Diğer Sesler:

    noimage

    Bu dersi bitirip diğer dersimize geçmek için şu bilgilere sahip olmalıyız:
    - Neyin nasıl tutulacağını biliyoruz.
    - Artık Rast sesini çıkartabiliyoruz.
    - Nota değerlerini biliyoruz.
    - Notaları tanıyabiliyoruz.
    - Diyez ve bemollü ara sesleri biliyoruz ve sazımızdan çıkartabiliyoruz.
    - Sus işaretlerini tanıyoruz ve değerlerini biliyoruz.
    - Notaların Neyimizde hangi pozisyona denk geldiklerini biliyoruz.
    - Tiz perdeleri çalabiliyoruz ve hangi notaya denk geldiklerini biliyoruz.


    Ders 10

    TÜRK MÜZİĞİNDE BUGÜNE KADAR KULLANILAN KÜÇÜK USÛLLER

    İki adet birim zamanlıdan 15 adet birim zamanlının sonuna kadar olan usûllere denir.
    1 -Nim Sofyan:2 Adet birim Zamana sahip.
    2 -Semai(Vals):3 Adet birim Zamana sahip.
    3- Sofyan: 4 Adet birim Zamana sahip.
    4- Türk Aksağı: 5 Adet birim Zamana sahip.
    5-Yürük Semai: 6 Adet birim Zamana sahip.
    6-Darb-ı Usûl :6 Adet birim Zamana sahip.
    7-Devr-i Hindi:7 Adet birim Zamana sahip.
    8-Devr-i Turan:7 Adet birim Zamana sahip.
    9-Düyek:8 Adet birim Zamana sahip.
    10-Müsemmen:8 Adet birim Zamana sahip.
    11-Darb-ı Bulgar:8 Adet birim Zamana sahip.
    12-Aksak :9 Adet birim Zamana sahip.
    13-Evfer :9 Adet birim Zamana sahip.
    14- Raks Aksağı : 9 Adet birim Zamana sahip.
    15- Oynak :9 Adet birim Zamana sahip.
    16-Üçleme:9 Adet birim Zamana sahip.
    17-Aksak Semai:10 Adet birim Zamana sahip.
    18-Aksak Semai Evferi:10 Adet birim Zamana sahip.
    19-Lenk Fahte :10 Adet birim Zamana sahip.
    20-Ceng-i Harbi:10 Adet birim Zamana sahip.
    21-Tek Vuruş:11 Adet birim Zamana sahip.
    22-Frenkçin: 12 Adet birim Zamana sahip.
    23-Nim Çember:12 Adet birim Zamana sahip.
    24-İkiz Aksak 12 Adet birim Zamana sahip.
    25-Mazmuri: 12 Adet birim Zamana sahip.
    26-Nim Evsat: 13 Adet birim Zamana sahip.
    27-Şark-ı Devr-i Revanı: 13 Adet birim Zamana sahip.
    28-Bektaşi Devr-i Revanı: 13 Adet birim Zamana sahip.
    29-Devr-i Revan :14 Adet birim Zamana sahip.
    30-Devr-i Turki :14 Adet birim Zamana sahip.
    31-Musabba:14 Adet birim Zamana sahip.
    32-Raksan: 15 Adet birim Zamana sahip.
    33-Bektaşi Raksanı : Adet birim Zamana sahip.

    TÜRK MÜZİĞİNDE BUGÜNE KADAR KULLANILAN BÜYÜK USÛLLER

    Onaltı Adet birim zamanlıdan 120 adet birim zamanlının sonuna kadar olan usûllere Büyük Usûl denir.
    1-Bektaşi Raksı: 16 Adet birim Zamana sahip.
    2-Çifte Düyek: 16 Adet birim Zamana sahip.
    3-Fer :16 Adet birim Zamana sahip.
    4-Nim Berefşan:16 Adet birim Zamana sahip.
    5-Nim Hafif : 16 Adet birim Zamana sahip.
    6-Darb-ı Turki: 18 Adet birim Zamana sahip.
    7-Nim Devir: 18 Adet birim Zamana sahip.
    8-Fahte:20 Adet birim Zamana sahip.
    9-Durak Evferi : 21 Adet birim Zamana sahip.
    10-Hezec : 22 Adet birim Zamana sahip.
    11-Şirin :22 Adet birim Zamana sahip.
    12-Çenber : 24 Adet birim Zamana sahip.
    13-Nim Sakil : 24 Adet birim Zamana sahip.
    14-Evsat: 26 Adet birim Zamana sahip.
    15-Beste Devr-i Revanı:26 Adet birim Zamana sahip.
    16-Şark-ı Devr-i Revanı : 26 Adet birim Zamana sahip.
    17-Devr-i Kebir: 28 Adet birim Zamana sahip.
    18-Frengifer: 28 Adet birim Zamana sahip.
    19-Remel: 28 Adet birim Zamana sahip.
    20-Devr-i Sagir: 30 Adet birim Zamana sahip.
    21-Hafif: 32 Adet birim Zamana sahip.
    22-Berefşan:32 Adet birim Zamana sahip.
    23-Muhammes:32 Adet birim Zamana sahip.
    24-Darb-ı Hüner: 38 Adet birim Zamana sahip.
    25-Sakil: 48 Adet birim Zamana sahip.
    26-Nim Zincir: 60 Adet birim Zamana sahip.
    27-Hâvi:64 Adet birim Zamana sahip.
    28-Darb-ı Fetih: 88 Adet birim Zamana sahip.
    29-Zincir: 120 Adet birim Zamana sahip.
    Günümüzde bu usûllerin pek çoğu kullanılmamaktadır.
    Bir eseri en güzel şekilde icra etmemiz için o eserin usûlünü bilmeliyiz. Aksi taktirde parçamızı deşifre edemeyiz. (Deşifre:Bir müzik parçasının notasını ilk görüşte okumak ve seslendirmek Büyük larousse 6. cilt sayfa:3092)



    NİM SOFYAN USÛLÜ:

    İki adet birim zamanlı ve iki darblı (vuruşlu) usûldür.
    Vuruluşu: DÜM 1, TEK 1 şeklindedir
    Nim Sofyan usulünün en çok 2. Mertebesi kullanılır aşağıdaki gibi gösterilir:

    noimage


    SEMAİ USÛLÜ:

    Üç adet birim zamanlı ve üç darblı Düm1,Tek1,Tek 1 , şeklindeki usüle verilen isimdir. Usûlün en çok kullanılan 2. mertebesini gösterelim:
    Vuruluşu: DÜM 1, TEK 1, TEK 1 şeklindedir.
    Birinci mertebesi ¾ lük olup vals adını alır ve notası şöyledir:

    noimage


    SOFYAN USÛLÜ:

    Vuruluşu: DÜM 2, TE 1, KE 1 Şeklindedir.
    Sofyan usûlünün en çok 2. mertebesi kullanılmıştır aşağıdaki gibi gösterilir:

    noimage


    TÜRK AKSAĞI USÛLÜ:

    Vuruluşu: DÜM 2, TEK 2, TEK 1 Şeklindedir.
    Notası 1. Mertebesi:

    noimage

    DÜM 2, TEK 2, TEK 1 Şeklindedir.
    Türk Aksağı ilk olarak Hacı Arif Bey tarafından bulunmuştur. Daha sonra İsmail Hakkı Bey tarafından yukarıda gördüğünüz gibi düzenlemiş ve kızının ismi olan Süreyya adını vermiştir. Bu usûl günümüzde yine Türk Aksağı adı ile anılmaktadır.


    YÜRÜK SEMAİ USÛLÜ:

    Altı adet birim zamanlı ve beş darplı(vuruşlu) usûldür.
    Vuruluşu: DÜM 1, TEK 1, TEK 1, DÜM 1, TEK 2 şeklindedir.
    Notası:

    noimage


    DEVR-İ HİNDİ USÛLÜ:

    Yedi adet birim zamanlı ve beş darblı Düm 1,Tek 1,Tek 1,Düm 2,Tek 2 şeklindeki küçük ve birleşik usûle Devr-i Hindi Usûlü denir.
    Vuruluşu: DÜM 1, TEK 1, TEK 1, DÜM 2, TEK 2 şeklindedir.
    Notası:

    noimage

    Yukarıdaki gösterilen usûl 2. mertebesidir ve en çok kullanılan şeklidir.


    DÜYEK USÛLÜ:

    Sekiz adet birim zamanlı ve beş darblı usûle verilen isimdir.
    Usûl senkopludur. (Senkop: Kuvvetli darb ile hafif olan darbın yer değiştirmesidir.)
    Vuruluşu: DÜM 1, TEK 2, TEK 1, DÜM 2, TEK 2 şeklindedir.
    Notası:

    noimage

    Bu usûl günümüzde en çok kullanılan usûldür.


    AKSAK USÛLÜ:

    Dokuz adet birim zamanlı ve altı darblı usûle Aksak usûlü denir.
    Vuruluşu: DÜM 2, TE 1, KE 1, DÜM 2, TEK 2, TEK 1 şeklindedir.
    Notası:

    noimage

    Aksak usûlünün birinci mertebesine Yürük Aksak ya da Çifte Sofyan denir. Daha ağır icra edilenine de Aydın denir. İkinci mertebesinin ismi de Aksak dır. Üçüncü mertebesi olan 9/4 lük usûle de Ağır Aksak adı verilir. Bu Usûlün en önemli özelliği usûl başındaki Düm ün tamamının ve onu takip eden Te nin yarısının Es işaretli olmasıdır. Biz buna Anakruz diyoruz. Yani Anakruz: Esere usûlün ortasından ya da başından hariç herhangi bir yerinde girilmesidir. Ağır Aksak Usûlündeki tüm eserler Anakruzlu başlar.


    EVFER USÛLÜ:

    Dokuz adet birim zamanlı ve altı darblı usûle Evfer Usûlü denir.
    Vuruluşu: DÜM 2, TE 1, KE 1, DÜM 2, TEK 1, TEK 2 şeklindedir.
    Notası:

    noimage

    Usûlün en çok yukarıda gördüğünüz 1. mertebesi kullanılır. İkinci mertebesine ise Ağır Evfer adı verilir.


    RAKS AKSAĞI USÛLÜ:

    Dokuz adet birim zamanlı küçük ve birleşik usûldür.
    Vuruluşu: DÜM 2, TEK 3, DÜM 2, TEK 2 şeklindedir.
    Notası:

    noimage


    AKSAK SEMAİ USÛLÜ:

    On adet birim zamanlı ve altı vuruşlu usûldür.
    Vuruluşu: DÜM 2, TE 1, KÂ 2, DÜM 2, TEK 2, TEK 1 şeklindedir.
    Notası:

    noimage

    İkinci mertebesini gördüğünüz Aksak Semai Usûlü mertebe olarak en çok kullanılanıdır. Türk Müziğindeki saz Semaisi formundaki Eserlerin çoğunda, Nakış Semailerde, Köçekçelerde, Oyun Havalarında ve Şarkılarda sıklıkla kullanılmıştır. Usûlün 10/16 lık birinci mertebesine Curcuna adı verilir. 10/4 lük üçüncü mertebesine de Ağır Aksak Semai denir.


    AKSAK SEMAİ EVFERİ USÛLÜ:

    On adet birim zamanlı ve altı darblı usûldür.
    Vuruluşu: DÜM 2, TE 1, KÂ 2, DÜM 2, TEK 1, TEK 2 şeklindedir.
    Notası:

    noimage


    NDEVR-İ REVAN USÛLÜ:

    Ondört adet birim zamanlı ve altı darblı usûlün adıdır.
    Vuruluşu: DÜM 3, DÜM 2, TEK 2, DÜM 3, TEK 2, TEK 2 şeklindedir.
    Notası:

    noimage

    Bu usûl Beste formundaki eserlerde,Mevlevi Ayinlerinde ve Şarkılarda kullanılır.
    Bundan sonraki dersimizde artık Makamaları tanıyalım. Farklı makamlardan, farklı formlardan, farklı usûllerden eserler icra etme zamanı artık geldi.


    Dersler Neyzen Zeki Sözen'e Ait..
#20.01.2009 21:48 0 0 0
recepbzk recepbzk foto
  • TŞK
#30.01.2009 19:42 0 0 0