Rahman Suresi Tefsiri

Son güncelleme: 26.03.2009 18:34
  • RAHMAN SURESİ


    Mekke'de inmiştir. 78 âyettir.

    Takdim


    Rahman sûresi, İslam inancının esaslarını ele alan Mekkî sûrelerdendir. Bu sûre, diğer mübarek sûreler arasında bir gelin gibidir. Bunun içindir ki, hadiste şöyle bııyrulmuştur: "Her şeyin bir gelini (süsü) vardır. Kur'an'ın gelini de er-Rahmân süresidir."
    Bu mübarek sûre, Yüce Allah'ın, kullarına lütfettiği, sayılamayacak kadar çok ve açık nimetlerini sayarak başlar. Bu nimetlerin başında Kur'-an'ı Öğretme nimeti gelir. Zira Yüce Allah onu, insana verilmiş en büyük nimet olarak nitelemiştir. İnsanın yaratılması ve ona anlatmanın öğretil*mesinin zikrinden Önce Yüce Allah'ın zatı zikredilmiştir: "Rahman olan Allah, Kur'an'ı öğretti. İnsanı yarattı. Ona (maksadını) anlatmayı öğretti."
    Sonra bu sûre, Allah'ın (c.c.) sayılamayacak kadar çok, güzel nimetlerini ve büyük alâmetlerini anlatan varlık sayfalarını açar. Bu nimet ve alâmetler güneş, ay, yıldızlar, ağaçlar, direksiz yükseltilmiş olan gök ve bunda bulunan kudretini gösteren enteresan ve sanatını gösteren fevkalade şeyler ve içinde, insanlara nzık olarak verdiği çeşitli meyve ve ekinlerin bulunduğu yer yüzüdür: "Güneş ve ay bir hesaba göre hareket eder. Yıldız*lar ve bitkiler (Allah'a) secde ederler.."
    Bu sûre, Yüce Allah'ın felekleri yürütmesinde ve denizin dalgalarını yararak hareket eden büyük gemileri insanların emrine vermesinde Yüce Allah'ın açık kudretini gösteren delillerden bahseder. O gemiler, su üzerinde giderlerken, sanki büyük ve yüksek dağlar gibidir: "Denizde uzun dağlar gibi yükselen gemiler de O'nundur..."
    Görünen bu kâinat sayfası hızla sunulduktan sonra, varlık sayfaları dürülür. Mahlukat, tümüyle yok olur. Ölümün korkunç gölgesi onları sarar, yokluk onları dürer ve sadece Hayy ve Kayyûm olan Allah (c.c.) kalır: "Yer yüzünde bulunan her canlı yok olacak. Azamet ve ikram sahibi Rabbinin zâtı kalacak"
    Yine bu sûre, kıyametin korkunç hallerini ele alır, suçlu bedbahtların durumunu ve o zor günde karşılaşacakları korku ve sıkıntıları anlatır: "Suçlular simalarından tanınır. Perçemlerinden ve ayaklarından yakalanırlar."
    Günahkârlara yapılacak azap sahnesini anlattıktan sonra, sûre, takva sahiplerine verilen nimet sahnesini geniş bir şekilde ele alır. Şöyleki takva sahipleri, cennetlerde hûrîler ve gençlerle beraber olurlar: "Rabbiniıı makamından korkanlar için iki cennet vardır..."
    Bu mübarek sûre, kullarına verdiği çeşitli nimet ve ikramdan dolayı Yüce Allah'a ta'zîm ve övgü ile sona erer. Bu, Rahman sûresi için en uygun sona eriştir: "Büyüklük ve İkram sahibi Rabbinin adı, yücelerden yücedir." İşte böylece, başlangıçla bitiş, en parlak ifadede birbirlerine uygun düşmüş*tür. [1]

    Bismillâhirrahmânirrahînı
    1, 2, 3, 4. Rahman olan Allah, Kur'ân'ı öğretti. İnsanı yarattı. Ona beyanı, öğretti.
    5. Güneş ve ay bir hesaba göre hareket eder.
    6. Yıldızlar ve ağaçlar (Allah'a) secde ederler.
    7. Göğü Allah yükseltti ve mizanı O koydu ki,
    8. Sakın tartıda haksızlık etmeyesiniz.
    9. Tartıyı doğru yapın, terazide eksiklik yapmayın.
    10. Allah, yeri mahlûkat için yaymıştır.
    11. Orada meyvalar ve salkimlı hurma ağaçları vardır.
    12.Yapraklı taneler ve hoş kokulu bitkiler vardır.
    13. O halde Rabbinizin nimetlerinden hangisini yalanlayabilirsiniz?
    14. Allah insanı, saksı gibi kum çamurdan yarattı.
    15. Cinleri de hâlis ateşten yarattı.
    16. O halde, Rabbinizin nimetlerinden hangisini yalanlayabilirsiniz?
    17. O, iki doğunun ve iki batının Rabbidir.
    18. Öyleyse Rabbinizin hangi nimetlerini yalanlayabilirsiniz?
    19. İki denizi birbirine kavuşmak üzere salıvermiştir.
    20. Aralarında bir engel vardır, birbirine geçip karışmıyorlar.
    21. O halde Rabbinizin nimetlerinden hangisini yalanlayabilirsiniz?
    22. İkisinden de inci ve mercan çıkar.
    23. Şimdi Rabbinizin nimetlerinden hangisini yalanlayabilirsiniz?
    24. Denizde uzun dağlar gibi yükselen gemiler de O'nundur.
    25. Öyleyken Rabbinizin nimetlerinden hangisini yalanlayabilirsiniz?
    26. Yer yüzünde bulunan her canlı yok olacak.
    27. Ancak, azamet ve ikram sahibi Rabbinin zâtı baki kalacak.
    28. Öyleyken Rabbinizin hangi nimetlerini yalanlayabilirsiniz?
    29. Göklerde ve yerde kim varsa O'ndan ister. O, her an bir iştedir.
    30. O halde Rabbinizin hangi nimetlerini yalanlayabilirsiniz?
    31. Ey insan ve cin! Sizin de hesabınızı ele alacağız.
    32. Hal bu iken Rabbinizin nimetlerinden hangisini yalanlayabilirsiniz?
    33. Ey cin ve insan toplulukları! Göklerin ve yerin çevresinden çıkmaya gücünüz yetiyorsa çıkın. Ama bir güç olmadan çıkamazsınız.
    34. Öyleyse Rabbinizin hangi nimetlerini yalanlayabilirsiniz?
    35. Üzerinize ateşten alev ve eritilmiş bakır gönderilir de yardımlaşamazsıniz.
    36. Öyleyken Rabinizin hangi nimetlerini yalanlayabilirsiniz?
    37. Gök yarılıp da, erimiş yağ gibi kıpkırmızı bir gül olduğu zaman,
    38. Rabbinizin hangi nimetlerini yalanlayabilirsiniz?
    39. İşte o gün insana da cin'e de günahı sorulmaz.
    40. O halde Rabbînizin nimetlerinden hangisini yalanlayabilirsiniz?
    41. Suçlular, üzerlerindeki alâmetlerden tanınır, alınlarından (perçemlerinden) ve ayaklarından yakalanırlar.
    42. Öyleyken Rabbinizin hangi nimetlerini yalanlayabilirsiniz?
    43. İşte, bu suçluların yalanladıkları cehennemdir.
    44. Onlar, cehennemle kaynar su arasında dolaşır dururlar.
    45. Şimdi Rabbinizin nimetlerinden hangisini yalanlayabilirsiniz?

    Kelimelerin İzahı

    Husbân, ve gibi mastar olup hesap, manasınadır.
    Enam, mahlukat ve yeryüzünde hareket eden her şey demektir.
    Asf, kuru ekinin yaprağı.
    Reyhan, kokusu güzel olan her bitki. Buna, güzel kokusundan dolayı "Reyhan" denilmiştir.
    Mâric, ateşin üstünde görünen alev. Leys şöyle der: Şiddetli alevi olan yaygın ışındır.[2]
    Cevâr, gemi mânâsına gelen kelimesinin çoğuludur. Su üzerinde yürüdüğü için gemiye "câriye" denilmiştir.
    A'lâm, uzun dağ mânâsına gelen kelimesinin çoğuludur. Şâir şöyle der: "Bir dağı aştıklarında bir dağ göründü"
    Çıkarsınız, Bir şeyden hızla çıkmak demektir,
    Şuvâz, dumansız alev manasınadır.
    Dihân, kızıl deri demektir.
    Ân, son derece sıcak demektir. [3]

    Âyetlerin Tefsiri

    1, 2. Rahman olan Allah, Kur'an'ı öğretti. Ezberlemek ve anlamak için onu kolaylaştırdı. Mukâtil şöyle der: Yüce Allah'ın, "Rahman'a secde edin"[4] mealindeki âyeti inince, Mekke kâfirleri, "Rahman nedir?" dediler. Onu inkâr edip, "Rahmân'ı tanımıyoruz" dediler. Bunun üzerine Yüce Allah onların İnkâr ettiği Rahmân'ın Kur'ân'ı öğreten olduğunu beyân etti.[5] Hâzin de şöyle der: Yüce Allah kullarına verdiği nimetlerini saydı ve en büyük nimet ve en üstün olanını önce zikretti. Ki bu da Kur'an-ı Kerim'dir. Çünkü Kur'an, Allah'ın, peygamberlerine gönderdiği vahyin en büyüğü, veli ve temiz kullan katında makamca en üstünü, en çok zikredileni ve din konularında en güzel etkili olanıdır. Kur'an, mahlukatm en şereflisi olan peygamberlere indirlen semavî kitapların en üstünüdür.[6]

    3. İşiten, gören ve konuşan insanı yarattı. Bundan maksat insan cinsidir. [7]

    4. Meramını ve isteğini açıklama ve bu sayede diğer canlılardan ayrılma imkânını sağlayan konuşma kabiliyetini ona ilham etti. Beyzâvî şöyle der: Bundan maksat, insanları Allah'a şükretmeye teşvik etmek ve bu hususta kusurlu olduklarına dikkat çekmek için, Allah'ın insan cinsine verdiği nimetleri saymaktır. Kur'an'ı öğretmek dini nimetlerin temeli olduğu için, en önemli olanı öne alıp insanı yaratmasını zikretmeden önce Kur'an'ı öğretmesini zikretti.[8]

    5. Güneş ve ay, burçlarında belli bir hesaba göre hareket eder ve kulların menfaatleri için, yörüngelerinde akıp giderler. İbn Kesîr şöyle der: Yani, değişmeyen, kanunlaşmış bir hesapla birbirlerinin ardından giderler.[9]

    6. Yıldızlar ve bitkiler, kendilerinden istediği hususlarda, Rahman'a boyun eğip itaat ederler. Yıldızlar burçlarda hareket ederek, bitkiler de meyve çıkarmak suretiyle itaat ederler.[10]

    7. Göğü yüksek, binası sağlam, kadri ve şanı yüce yarattı. İnsanın, hakkını tam olarak alması için, alıp vermede teraziyi emretti ki, [11]

    8. Tartıda eksiltme yapmayasmız. [12]

    9. Tartıyı adalet ve eşitlikle dosdoğru yapın. "Tartıda eksiklik ve noksanlık yapmayın. Nitekim Yüce Allah, mealen "Hilekârlara yazıklar olsun"[13] buyurmuştur. [14]

    10. Yeryüzünü de insanlar için yaydı ki, orada yerleşip Allah'ın orada yarattıklarından faydalansınlar. İbn Kesîr şöyle der: Yeryüzüne yüksek dağlar yerleştirdi ki, üzerinde bulunan mahlukatla karar kılsın. Bunlar, yeryüzünün dört bir tarafında bulunan türleri, şekilleri ve renkleri farklı mahlukattır.[15]

    11. Orada rengi, tadı ve kokusu farklı meyve türleri ve salkım tomurcuklu hurma ağaçları vardır. İbn Kesîr der ki: Hurma kıymetli ve kurusu ve yaşı faydalı bir meyve olduğu için, Yüce Alla'h sadece onu zikretti. Ekmâm, İbn Abbas'm da dediği gibi, tomurcuk kabuklarıdır. içinden tomurcuğun çıktığı şey demektir. Sonra ondan salkım çıkar, Büsr yani ham meyve haline gelir. Sonra rutab (biraz daha olgun) hale gelir. Daha sonra da iyice olgunlaşıp mükemmel hale gelir.[16]

    12. Yeryüzünde buğday, arpa ve gıda alınan diğer hububat türleri vardır. Bu hububatın, hayvanlara gıda olan samanı da vardır. Ayrıca orada gül, zambak, yasemin ve benzeri güzel kokulu ve koklanan her türlü bitkiler vardır. Ebû Hayyân şöyle der: Yüce Allah önce meyveyi zikretti ve lafzını nekre olarak getirdi. Çünkü onun bizzat kendisinden faydalanılır. Sonra ikinci olarak hurmayı zikretti. Hurmanın meyvesini değil de. aslını yani ağacını zikretti. Çünkü hurmanın ağacından çok faydalanılmaktadır. Mesela lif, yapraklı ve yapraksız dal, kok, yağ ve meyvesinden faydalanılmaktadır. Daha sonra Yüce Allah, insan geçiminde esas olan hububatı zikretti ki bu da buğday arpa, başak ve yaprağı olan her bitkidir. Yüce Allah ile bunların yapraklı olduğunu da vurguladı. Bunu insanlara gıda veren hububatı ve hayvanlarına gıda veren yapraklarını yani samanı onlara ihsan ettiğine dikkat çekmek için yaptı. Meyve ile başladı, koklanan şeylerle sona erdirdi ki, faydalanacakları, gıda alacakları ve güzel kokusundan lezzet alacakları şey tam olarak hasıl olsun.[17]
    Yüce Allah, nimetlerini saydıktan sonra insanlara ve cinlere şöyle hitap etti: [18]

    13. Ey insan ve cin toplulukları! Allah'ın nimetlerinden hangisini yalanlıyorsunuz? Allah'ın size verdiği nimetler sayılamayacak kadar çok değil mi? İbn Ömer'den (r.anhumâ) şöyle rivayet edilmiştir: Rasuluilah (s.a.v) Rahman sûresini Ashabına (r.anhum) okudu. Ashâb sustu. Rasuiullah (s.a.v) buyurdu ki: Neden, cinlerin, Rablerine sizden daha güzel cevap verdiğini işitiyorum. Ben ne zaman, âyetine gelsem, onlar: "Ey Rabbimiz! Senin nimetlerinden hiçbirini yalanlamıyoruz. Hamd Sana mahsustur" diyorlar.[19]
    Bundan sonra Yüce Allah, birliğini ve kudretini gösteren delilleri anlattı: [20]

    14. Allah, babanız Adem'i kurumuş bir çamurdan yarattı. Ona vurulduğunda tın tın diye bir ses işitilir. Tefsirciler şöyle der: Yüce Allah bu sûrede Âdem'i, "Ateşte pişmiş gibi kuru çamurdan" yarattığını; Hıcr sûresinde, "Pişmiş çamurdan, değişmiş cıvık balçıktan.[21] Saffât sûresinde, "Yapışkan bir çamurdan"[22] yarattığını bildirdi. Âl-i İmrân sûresinde ise, "Onu topraktan yarattı"[23] buyurdu. Bu şöyle olmuştur. Yüce Allah, yeryüzünün toprağından biraz aldı. Onu su ile karıştırdı. Ele yapışacak şekilde yapışkan bir çamur haline geldi. Sonra onu öyle bıraktı ve neticede kokmuş siyah çamur haline geldi. Daha sonra da kap kaçak yapılır gibi ona şekil verdi. Sonunda da onu kuruttu ve ateşte pişmiş gibi son derece sertleşip vurulduğunda ses çıkaracak hale geldi. Burada anlatılan, o aşamaların sonuncusudur.[24]

    15. Cinleri de, dumansız saf alevden yarattı. İbn Abbâs der ki: " Dumansız, saf alevden" demektir. Mücâhid de şöyle der: Ateşin siyahlığı yani duman ile karışık alev demektir.[25] Hadiste şöyle buyrulmuştur: Melekler nurdan yaratıldı. Cin, dumansız alevden, Adem ise, size anlatılan şeyden yaratılmıştır.[26]

    16. Ey cin ve insan toplulukları! Allah'ın nimetlerinden hangisini yalanlıyorsunuz?! Ebû Hayyân der ki: Bu fasılalardaki tekrar, pekiştirme, uyarma ve teşvik içindir. İbn Kuteybe şöyle der: Bu tekrar sadece, nimetlerin farklılığındandır. Her bir nimeti zikrettikçe, ardından tsü âyetini tekrarlamıştır.[27] Bu âyet otuzbir defa söylenmiştir. Âyetteki soru azarlamak ve kınamak içindir. [28]

    17. Yüce Allah, ay ve güneşin doğduğu ve battığı yerlerin Rabbidir. "Güneş ve ay bir hesap ile hareket eder" mealindeki âyette, güneşi ve ayı zikredince, burada da onların doğduğu ve battığı yerlerin Rabbi olduğunu bildirdi. [29]

    18. Allah'ın sayılamayacak kadar olan nimetlerinden hangi birini yalanlıyorsunuz?! [30]

    19. Yanyana bulunan tatlı ve tuzlu iki denizi serbest bıraktı. Bunlar birbirleriyle karşılaştıkları halde karışmazlar.[31]

    20. İkisi arasında, Allah'ın kudretinden bir engel vardır. Karışarak biri diğerine taşkınlık etmez. İbn Kesîr şöyle der: den maksat, tatlı ve tuzlu sudur. Tuzlu olan, bildiğimiz bu denizlerdir. Tatlı olan ise, insanların yaşadığı yerlerde akan nehirlerdir. Allah bu iki su arasında yeryüzünden bir engel koydu ki, bunlar birbirlerine karışıp birbirlerini bozmasınlar.[32]

    21. Allah'ın hangi nimetini yalanlıyorsunuz?! [33]

    22. Topraktan hububat, yaprak ve güzel kokulu bitkiler çıkardığı gibi, sudan da sizin için inci ve mercan çıkarır. Âlûsî şöyle der: Lü'lü, küçük inci, mercan ise büyük incidir. Bunu İbn Abbas söylemiştir. İbn Mes'ûd'dan gelen rivayette ise Mercan, elmas ve yakut gibi kırmızı mücevherdir.[34] Ayet, Yüce Allah'ın harikulade sanatını açıklamaktadır. Şöyle ki, Allah tuzlu sudan inci, yakut ve mercan gibi türlü süs eşyaları çıkarır. Tek ve ihsan edici olan Allah, noksan sıfatlardan uzaktır. [35]

    23. Allah'ın nimetlerinden hangisini yalanlıyorsunuz? [36]

    24. Denizde yüzen, dağlar gibi büyük ve yüksek gemiler onundur. Kurtubî şöyle der: dağlar gibi demektir. Alem, uzun dağ manasınadır. Denizdeki gemiler, karadaki dağlara benzer.[37] Gemileri nimet olarak saymanın izahı şudur: Yüce Allah dağ gibi olan o büyük gemileri su yüzünde yürütmektedir. Su, lâtif ve akıcı bir madde olduğu halde erzak, ticaret ve kazanç mallanyle yüklü o büyük gemileri, üzerinde, bir taraftan diğer tarafa, bir bölgeden diğer bölgeye taşır. Şeyh-zâde şöyle der: Bil ki, eşyanın aslı dörttür: Toprak, su, hava ve ateş. Yüce Allah, "İnsanı kuru çamurdan yarattı" sözü ile, toprağın, değerli ve şerefli bir mahluğun aslı olduğunu bildirdi. "Cinni dumansız alevden yarattı" sözüyle, ateşin, bir başka enteresan mahluğun aslı olduğunu açıkladı. "Onlardan inci ve mercan çıkar" sözüyle de, suyun, kıymetli ve değerli bir mahluğun aslı olduğunu açıkladı. Daha sonra da havanın, dağlara benzeyen gemilerin yürümesinde büyük bir tesiri olduğunu açıklamak üzere, "Denizde dağlar gibi yükselen gemiler onundur" buyurdu. Gemilerin denizde yürümesinde insan oğlunun asıl itibariyle etkisi olmadığı için, Yüce Allah özellikle gemileri zikretti. İnsanlar, "Gemi de senin, mülk de senin diyerek bunu itiraf ederler: Boğulmaktan korktukları zaman sadece Allah'a dua ederler: Gemiye bindikleri zaman dini yalnız Allah'a has kılarak O'na yalvarırlar. Fakat onları salimen karaya çıkarınca bir bakarsın ki, (Allah'a) ortak koşmaktadırlar"[38]

    25. Allah'ın nimetlerinden hangi birini yalanlıyorsunuz? [39]

    26. Yeryüzünde insan ve diğer canlılardan ne varsa, hepsi Ölüp yok olacaktır. [40]

    27. Bir ve tek olan azametli, büyük, ihsan ve ikram sahibi olan Allah'ın zatı bakî kalır. Nitekim Yüce Allah, meâlen, "Onun zatından başka herşey yok olacaktır"[41] buyurmuştur. İbn Abbas şöyle der: Vech kelimesi, bakî ve sonsuz olan Yüce Allah'ın zatını ifade eder. Kurtubî de şöyle der: Mahlukatm yok oluşunun nimet sayılmasının izahı ise, ölümde hepsini eşit tutmaktır. Ölümle ayaklar eşit olur. Ölüm fani yurttan, sevap ve ceza yurduna göç sebebidir.[42]

    28. Rabbinizin nimetlerinden hangisini yalanlıyorsunuz?! [43]

    29. Göklerde ve yerde ne varsa, ona muhtaçtır. Dil ile veya lisan-ı hal ile, ondan yardım ve rızık isterler. Her an Yüce Allah, mahlukatın işlerinden bir iştedir. Bir günahı bağışlar, bir sıkıntıyı giderir, bir kavmi yükseltir, diğerini alçaltır. Tefsir-çiler şöyle der: Bu işler, Yüce Allah'ın yeniden yarattığı değil, mahlukat için ortaya çıkardığı işlerdir. Çünkü kalem, olmuş şeyleri ve kıyamete kadar olacakları yazıp kurumuştur. Yüce Allah dilediğini yüceltir, dilediğini alçaltır. Hastaya şifa verir, sıhhatliyi hasta eder. Zelili azız kılar, azîzi zelîl eder. Zengini fakir, fakiri zengin yapar. Mukâtil şöyle der: Bu âyet, ya-hudiler hakkında inmiştir. Yahudiler dediler ki: "Yüce Allah, cumartesi günü, hiçbir şeye hüküm vermez" Yüce Allah bu âyetle onlara cevap verdi.[44]

    30. Ey insan ve cinler! Allah'ın güzel nimetlerinden hangisini yalanlıyorsunuz?! [45]

    31. Ey insan ve cin topluluğu! Amellerinizden dolayı hesaba çekeceğiz, ibn Abbâs şöyle der: Bu, Yüce Allah'tan kullarına bir tehdittir. Allah meşgul değildir ki onu bıraksın.[46] Ebû Hayyân da şöyle der: "Kıyamet gününde işlerinize bakacağız" demektir. Yoksa Yüce Allah'ın bir meşguliyeti var da, o gün onu bırakacak değildir. Bu tabir, Arapça'da kullanılmaktadır. Kişi, tehdit ettiği kimseye der. Yani, senden intikam almak için, beni meşgul eden herşeyi bırakacağım.[47] Beyzâvî ise şöyle der: Kıyamet günü, sadece sizin hesap ve cezanızla meşgul olacağız. Bunda bir tehdit mânâsı vardır. Bu tehdit, senin, tehdit ettiğin şahsa söylediğin Sadece seninle meşgul olacağım" sözünden müsteârdır. Çünkü, sadece bir şeyle meşgul olan, o konuda daha güçlü ve ciddî olur. İnsan ve cinler demektir. Yeryüzünde ağırlıkları olduklarından dolayı onlara bu isim verilmiştir.[48]

    32. Allah'ın nimetlerinden hangisini yalanlıyorsunuz?! [49]

    33. Ey insan ve cin topluluğu! Allah'tan ve hükmünden kaçarak, göklerin ve yerin etrafından çıkabilirseniz çıkın ve kendinizi Allah'ın azabından kurtarın. Bu emir, acze düşürme mânâsım ifade eder. Bir güç ve kuvvet olmadan oradan çıkamazsınız. Bunu yapmak sizin için nsrede!? İbn Kesîr şöyle der: Yani siz Allah'tan ve O'nım kaderinden kaçamazsınız. Bilakis o sizi kuşatmıştır. Onun hükmünden kurtulamazsınız. Nereye gitseniz ben sizi kuşatırım demektir. Bu, mahşerde olacaktır. Şöyle ki, melekler mahlû-kâtı her taraftan yedi sıra halinde kuşatacaktır. Allah'ın emir ve iradesi olmadan hiç kimse kımıldayamayacaktır: "İnsan o gün, kaçacak yer neresi? diyecektir"[50] Bu, dünyada değil ancak kıyamet günü olur. Daha sonra gelen, "Üzerinize ateşten alev ve erimiş bakır gönderilir" mealindeki âyet bunun delilidir.[51]

    34. Rabbinizin, hangi nimetini yalanlıyorsunuz? [52]

    35. Kıyamet günü üzerinize kızgın ateş alevi ve erimiş bakır gönderilir. Başınızın üstünden dökülür. Mücâhid şöyle der: Nühâs, bildiğimiz san bakır olup, kıyamet günü başlarına dökülecektir. İbn Abbas da şöyle der: Nühâs, alevsiz duman demektir. Mücâhid'in görüşü daha açıktır. Birbirinize yardım edemez ve Allah'ın azabından kurtaramazsınız. İbn Kesîr şöyle der: Yani, kıyamet günü kaçıp gitseniz, melekler ve cehennem zebanileri, dönmeniz için. üzerinize, ateşten alev ve erimiş bakır dökerek mutlaka geri çevirirler. Kendinize herhangi bir yardımcı bulamazsınız.[53]

    36. Rabbinizin nimetlerinden hangisini yalanlıyorsunuz.?! [54]

    37. Kıyamet gününde meleklerin inip mahlukâti her taraftan kuşatması için gök yarıldığında ve ateşin sıcağından kıpkırmızı bir gül, kırmızı bir deri gibi olduğunda...[55] Bunu İbn Abbas söylemiştir. Bu durum, o büyük günün dehşetinden ve korkunçluğundan dolayı meydana gelecektir. [56]

    38. Rabbinizin hangi nimetini yalanlıyorsunuz?! [57]

    39. O korkunç günde, yani göğün yarıldığı günde, insan ve cinlerin günahkârlarından hiçbirine günahı sorulmaz. Çünkü günahkârın, yüz siyahlığı, gözlerinin ağarıp körleşmesi gibi suçlu olduğunu gösteren alâmetleri vardır. Fahreddin Râzî şöyle der: Hiçbir kimseye günahı sorulmaz. Ona "Günahkâr sen misin? yoksa başkası mı?" denmez. "İçinizden günahkâr kimdir?" denilmez. Bilakis onlar yüzlerinin siyahlığı ve diğer alâmetlerle tanınırlar.[58]

    40. Rabbinizin hangi nimetini yalanlıyorsunuz?! [59]

    41. Kıyamet günü suçlular, üzerlerinde görünen alâmetlerle tanınırlar. Bu alâmetler onları saran üzüntü ve kederdir. Hasan Basrî şöyle der: Bu alâmetler yüzün siyahlığı ve gözlerin ağarıp körleş-mesidir. Nitekim Yüce Allah mealen, "O gün suçluları, gözleri ağarıp körIeşmiş olarak toplarız"[60] "Bazı yüzlerin ağardığı, bazı yüzlerin de karardığı gün"[61] buyurmuştur. » Melekler onları alınlarından yani
    perçemlerinden ve ayaklarından yakalayıp cehenneme atarlar. İbn Abbas şöyle der: Suçlu, perçeminden ve ayaklarından yakalanır ve odun kırılır gibi kırılır, sonra da ateşe atılır. [62]

    42. Rabbinizin hangi nimetini yalanlıyorsunuz?! [63]

    43. Azarlamak ve kınamak için onlara, "Bu, size haber verilip de yalanladığınız cehennemdir" denilir. İbn Kesîr der ki: İşte bu, varlığını yalanlamış olduğunuz ateştir. İşte o hazırdır, onu apaçık görüyorsunuz.[64]

    44. Suçlular cehennem ateşi ile, son derece sıcak olan su arasında şaşkın dolaşırlar. Katâde şöyleder: Bir defa sıcak suya, bir defa da cehenneme doğru giderler. Cahîm ateş demektir. Hamım ise, son derece sıcak olan içecek demektir. [65]

    45. Ey insan ve cin toplulukları! Rabbinizin hangi nimetini yalanlıyorsunuz?! [66]

    46. Rabbinin makamında durmaktan korkan kimselere iki cennet vardır.
    47. Öyleyken Rabbinizin nimetlerinden hangisini yalanlayabilirsiniz?
    48. İki cennet de çeşit çeşit ağaçlarla doludur.
    49. Öyleyse Rabbinizin hangi nimetlerini yalanlayabilirsiniz?
    50. İkisinde de su fışkırtan iki kaynak vardır.
    51. Öyleyken Rabbinizin hangi nîmetlrini yalanlayabilirsiniz?
    52. İkisinde de her tür meyvadan çift çift vardır.
    53. Öyleyken Rabbinizin hangi nimetlerini yalanlayabilirsiniz?
    54. Cennet ehli örtüleri atlastan döşemelere yaslanırlar. İki cennetin de devşirilen meyvesi cennet ehline yakındır.
    55. Öyleyken Rabbinizin hangi nimetlerini yalanlayabilirsiniz?
    56. Oralarda gözlerini yalnız eşlerine çevirmiş dilberler var ki, bunlardan önce onlara ne insan ne de cin dokunmuştur.
    57. Öyleyken Rabbinizin hangi nimetlerini yalanlayabilirsiniz?
    58. Sanki onlar yakut ve mercandırlar.
    59. Öyleyken Rabbinizin hangi nimetlerini yalanlayabilirsiniz?
    60. İyiliğin karşılığı iyilikten başka bir şey midir?
    61. Öyleyken Rabbinizin hangi nimetlerini yalanlayabilirsiniz?
    62. Bu ikisinden başka iki cennet daha vardır.
    63. öyleyken Rabbinizin hangi nimetlerini yalanlayabilirsiniz?
    64. Bu cennetler koyu yeşildirler.
    65. Öyleyken Rabbinizin hangi nimetlerini yalanlayabilirsiniz?
    66. İkisinde de sürekli fışkıran iki kaynak vardır.
    67. Öyleyken Rabbinizin hangi nimetlerini yalanlayabilirsiniz?
    68. İkisinde de her türlü meyvalar, hurma ve nar var.
    69. Öyleyken Rabbinizin hangi nimetlerini yalanlayabilirsiniz?
    70. İçlerinde güzel huylu, güzel yüzlü kadınlar vardır.
    71. Öyleyken Rabbinizin hangi nimetlerini yalanlayabilirsiniz?
    72. Çadırlar içinde örtülü huriler vardır.
    73. Öyleyken Rabbinizin hangi nimetlerini yalan*layabilirsiniz?
    74. Bunlara onlardan önce ne bir insan, ne bir cin
    dokunmuştur.
    75. Öyleyken Rabbinizin hangi nimetlerini yalanlayabilirsiniz?
    76. Yeşil yastıklara ve harikulade güzel döşemelere yaslanırlar.
    77. Öyleyken Rabbinizin hangi nimetlerini yalanlayabilirsiniz?
    78. Büyüklük ve ikram sahibi Rabbinin adı yücedir.

    Âyetlerin Öncekilerle Münâsebeti


    Yüce Allah önceki âyetlerde cehennem ehlinin durumunu anlattıktan sonra, burada da itaatkâr mü'minlere hazırladığı cennetleri, hizmet eden gençleri ve güzel hurileri anlattı ki, suçluların mevkileri ile takva sahiple*rinin mertebeleri arasındaki korkunç fark ortaya çıksın. Bunu, Kur'an'm teşvik ve korkutma üslubu ile anlattı. [67]

    Kelimelerin İzahı

    Efnân, dal mânâsına gelen kelimesinin çoğuludur. Şâir güvercini tanıtırken şöyle diyor:
    Sabahleyin nağmelerle dalda yüksek sesle öten nice güvercin vardır ki, Dostu ve geçmiş zamanı hatırlayıp özlediği için ağladı da benim hüznümü artırdı. İstebrak, sert ve kalın ipek demektir. Cenâ, ağaçtan koparılıp toplanan meyvedir.
    Onlara dokunmadı. Bekaret kanının çıkmasına sebep olan ilişki mânâsına olup daha sonra, genel olarak her türlü cinsî münâsebet için-kullanılmştır. Yani, eşlerinden önce hiç kimse o hurilerle cinsî münâsebette bulunmamıştır. Ferrâ der ki: ij., Bekâreti giderecek şekilde cinsî münâsebette bulunmak demektir.[68]
    Müdhâmmetân, iki yemyeşil (cennet). Lügatte "siyah" manasınadır.
    Naddâhatân, devamlı su fışkırtan iki (çeşme). Abkarî, türlü nakışları olan halı mânâsmdaki kelimesinin çoğuludur. Ferrâ şöyle der: Abkarî, kalın halılar demektir. Ebû Ubeyd de şöyle der: Nakışlı olan her elbise, Araplara göre abkarîdir. Abkarî, nakış yapılan yere, (yani Abkar'a) mensup demektir. Zu'r-Rumme şöyle der:
    Hattâ, yüksek yerlerde bulunan bahçelere, sanki azamet ve ululuk, Abkar nakısından elbise giydirmiştir.[69]
#26.03.2009 17:27 0 0 0
  • Âyetlerin Tefsiri


    46. Hesap vermek için Rabbinin huzurunda durmaktan korkan kula iki cennet vardır. Biri oturması, biri de eşleri ve hizmetçileri için. Nitekim dünya krallarının durumu da böyledir. Çünkü onların kendilerinin bir köşkü, eşlerinin de başka bir köşkü vardır.[70] Kurtubî şöyle der: Cennet ehlinin, birinden diğerine geçmekle sevinci kat kat artacağı için iki cennet vardır. Zemahşerî de şöyle der: İtaat ettiği için bir cennet, isyanı terkettiği için de bir cennet vardır. Hadiste şöyle buyrulmuştur: İçindeki kapkacak ve diğer şeyler gümüşten olan iki cennet; yine kapkacak ve diğer şeyleri altından olan iki cennet vardır. Adn cennetinde, mü'minlerle Rablarını görme arasında, Yüce Allah'ın zâtında bulunan azamet ridâsın-dan başka bir engel yoktur.[71]

    47. Rabbinizin hangi nimetini yalanlıyorsunuz?! Bundan sonra Yüce Allah, bu iki cenneti şöyle anlattı: [72]

    48. O cennetlerde çeşitli dallar ve türlü meyveler vardır. Ebû Hayyân şöyle der: Dallar yapraklandığı ve meyve verdiği için ve aynı zamanda onlardan gölge meydana geldiği ve meyveler dallardan toplandığı için, Yüce Allah özellikle dalları zikretti. [73]

    49. Rabbinizin nimetlerinden hangisini yalanlıyorsunuz? ! [74]

    50. Bu iki cennetten her birinde, akan bir çeşme vardır. İçimi kolay tatlı su akıtır. Nitekim Yüce Allah mealen şöyle buyurmuştur: "Orada akan bir pınar vardır"[75] İbn Kesîr şöyle der: O iki çeşme, ağaçlan ve dalları sulamak için şırıl şırıl akar. Böylece ağaçlar» çeşit çeşit renklerde meyveler verir.[76] Hasan Basrî de şöyle der: Bu iki pınar, tatlı ve güzel su akıtırlar. Bunlardan birine Tesnîm, diğerine Selsebîl denilir. [77]

    51. Rabbinizin nimetlerinden hangi birini yalanlıyorsunuz?! [78]

    52. İkisinde de, her türlü meyveden çift çift vardır. Bunlardan biri bilinen; diğeri ise mü'minlerin dünyada iken bilmedikleri bir meyvedir. İbn Abbas şöyle der: Tatlı olsun acı olsun, dünyada hangi meyve varsa, hepsi cennette vardır. Hattâ EbûCehil karpuzu bile vardır. Ancak bu, cennette tatlıdır. Âhirette bulunan nimetlerin, dünyada sadece isimleri vardır. [79]

    53. Rabbinizin hangi nimetini yalanlıyorsunuz?! Fahreddin Râzî der ki: "Yüce Allah'ın, "İki cennet de dallarla doludur", "O iki cennette akan iki pınar vardır" ve "Onlarda her türlü meyveden iki çift vardır" mealindeki sözlerinin hepsi, bu anlatılan iki cennetin özellikleridir. Yüce Allah, dallan ve meyveleri anlatırken, bu ikisi arasında, orada iki akan çeşmenin de bulunduğunu zikretti. Nimetlerden yararlananların âdeti de böyledir.» Çünkü onlar bağlara girdiklerinde hemen meyve yemezler. Aksine, yemeden önce dinlenip rahatlarlar. Bununla beraber insan, dünya bağlarında acıkmadan ve iyice iştahı gelmeden bir şey yemez. Öyleyse cennette nasıl yesin!! Dolayısıyİe Yüce Allah, dinlenmeyi tamamlayan şeyi anlattı ki, o da ağaçların yeşilliği ve nehirlerin akmasıdır. Daha sonra da, rahatlayınca yapılacak şeyi anlattı ki, o da meyve yemektir. Ayetleri, mânâların en güzeliyle ve en açık ifadelerle getiren Yüce Allah noksan sıfatlardan uzaktır.[80]

    54. Takva sahipleri, ebedîlik cennetlerinde örtüleri altında süslü kalın ipekten yapılmış kalın yatak ve döşemelere yaslanırlar. Bu, döşemelerin son derece kıymetli olduğunu gösterir-Çünkü örtü bu nitelikte olunca, var sen yüzünü hesap et. İbn Mes'ûd der ki: Bunlar astarlardır. Yüzlerini bir görseniz! İbn Abbas, bu âyetin mânâsı sorulunca şöyle demiştir: Bu Yüce Allah'ın meâlen buyurduğu şu nimetlerdendir: "Yaptıklarına karşılık olarak nice sevindirici ve göz aydınlatıcı nimetler saklandığını hiç kimse bilemez"[81] Bu 'ki cennetin meyveleri yere yakındır. Oturan, ayakta olan ve yatan kimse onu alabilir-Bunlar, dünya meyvelerine benzemez. Onlar yorulmadan ve meşakkat çekilmeden elde edilemez. İbn Abbas şöyle der: Allah'ın dostu, ister ayak' ta, ister oturarak, ister yatarak meyvelerini toplayacak şekilde ağaç yere yaklaşır.[82]

    55. Rabbinizin hangi nimetini yalanlıyorsunuz?! [83]

    56. O cennetlerde, gözlerini yalnız eşlerine çeviren dilberler vardır. Asla başkalarını görmezler. Nitekim iffetli ve örtülü hanımların durumu böyledir grmezler. Nitekim iffetli ve örtülü hanımların durumu böyledir. Kocalarından evvel onlarla, ne insanlardan ne cinlerden hiç kimse cinsî münâsebette bulunmamış ve onlara dokunmamışlar. Bilakis onlar bakiredirler. Alûsî şöyle der: Aslında kan çıkma manasınadır. Bunun içindir ki hayza tams denir. Daha sonra, bakirelerle yapılan cinsî münâsebete bu isim verilmiştir. Çünkü bu münâsebette kan çıkar. Bilâhare, kan çıkmasa da her türlü cinsî münâsebet için kullanılmıştır.[84]

    57. Ey insan ve cin toplulukları! Allah'ın yüce ve güzel nimetlerinden hangisini yalanlıyorsunuz? [85]

    58. O bakireler, saflık ve kırmızılık hususunda yakut ve mercana i benzerler. Ka'tâde şöyle der: Saaki onlar yakut saflığında ve mercan kırmızilığındadır. Yakutu bir ipliğe dizsen, sonra arkasından baksan, mutlaka o ipi görürsün.[86] Hadiste şöyle buyrulmuştur: Cennet kadınlarından olan kadının bacağının beyazlığı yetmiş kat ipek elbisenin altında görülür. Hattâ iliği bile görülür.[87]

    59. Rabbinizin hangi nimetini inkâr ediyorsunuz?! [88]

    60. Dünyada güzel iş yapanın mükâfatı, âhirette kendisine güzel muamele .edilmekten başka birşey değildir. Ebussuud der ki: Güzel amelin mükâfatı, güzel sevaptan başka bir şey değildir.[89]
    Bundan maksat şudur: kim önceden, âhirete iyilik ve ikram gönderirse, lütuf ve ihsana hak kazanır. [90]

    61. Rabbinizin nimetlerinden hangisini yalanlıyorsunuz? [91]

    62. Fazilet ve değerde bu iki cennetten aşağı derecede, başka iki cennet daha vardır. Tefsirciler şöyle der: İlk iki cennet (önde olanlar) için, diğer ikisi ise ashâb-ı yemin (amel defterleri sağından verilenler) içindir. Kuşkusuz, sâbikûn'un makamı daha büyük ve yücedir. Zira Yüce Allah meâlen şöyle buyurmuştur: Amel defterleri sağlarından verilenler, ne mutludur onlar! Amel defterleri sol taraflarından verilenler, ne bahtsızdır onlar! Önde olanlar, öncü olanlar, işte onlar ençok yaklaştırılanlar![92]

    63. Ey insan ve cin topluluğu! Allah'ın yüce nimetlerinden hangisini yalanlıyorsunuz?! [93]

    64. Bu iki cennet yemyeşildir. Alûsî şöyle der: Maksat şudur: O iki cennet yemyeşildir. Yeşillik arttıkça siyaha çalar. Bu da bol su almaktan ileri gelir.[94]

    65. Rabbinizin hangi nimetini yalanlıyorsunuz?! [95]

    66. O iki cennette, kesilmeksizin su fışkırtan iki kaynak vardır. İbn Mes'ûd ve İbn Abbas şöyle der: Bu kaynaklar cennet ehlinin evlerine, bol yağmur gibi misk, amber ve kâfur fışkırtır.[96]

    67. Rabbinizin nimetlerinden hangi birini inkâr ediyorsunuz?! [97]

    68. Bu cennetlerde, her türlü meyve ve her türlü hurma ve nar vardır. Yüce Allah, bunların diğer meyvelerden daha üstün ve iyi olduğuna dikkat çekmek için özellikle hurma ve narı zikretti. Aynı zamanda, çoğunlukla Arab'ın meyvesi bunlardır. Alûsî der ki: Sonra cennetteki hurma ve nar bizim bildiklerimizden farklıdır.[98]

    69. Rabbinizin hangi nimetlerini inkâr ediyorsu*nuz?! [99]

    70. O cennetlerde, ahlâkı güzel, yüzleri parlak sâliha kadınlar vardır. [100]

    71. Rabbinizin nimetlerinden hangisini inkâr ediyorsunuz? [101]

    72. Onlar örtülü güzel hurilerdir. Şeref ve itibarlarmdan dolayı dışarı çıkmazlar. İnciden yapılmış çadırlar içersinde örtüler içinde kalıp çıkmazlar. Ebû Hayyân şöyle der: Kadınlar böyle övülür. Çünkü onların evlerden ayrılmamaları korunduklarını gösterir. Hasan Basrî de, "Bundan maksat, onlar yollarda dolaşan kadınlar değillerdir" demektir. Cennet çadırları, inciden yapılmış evlerdir.[102] Hadiste şöyle buyrulmuştur: Cennette, içi boşaltılmış inciden yapılmış olan bir çadır vardır ki, genişliği 60 mildir. Her köşesinde bir aile oturur. Bunlar başkalarını görmezler. Mü'-minler bunları dolaşır.[103]

    73. Rabbinizin hangi nimetini yalanlıyorsunuz?! [104]

    74. Eşlerinden önce onlarla, ne insanlardan ne de cinlerden hiçkimse cinsî münâsebette bulunmamış ve onlara dokunmamiştır. İbn Cüzeyy şöyle der: Önce anlatılan iki cennet sâbikûn içindir. İkinci olarak anlatılan iki cennet ise, amel defterleri sağlarından verilenler içindir. Bak, Yüce Allah, ilk iki cennetin özelliklerini, sonraki iki cennetten nasıl üstün kıldı. İlk ikisinde, meâlen "Onlarda akan iki pınar vardır" burada ise, "Fışkıran iki pmar vardır" buyurdu. Akmak, fışkırmaktan daha üstündür. Öncekilerde, "O ikisinde, her türlü meyveden iki çift vardır", burada ise, "Onlarda meyve, hurma ve nar vardır" buyurdu. Birincisi daha kapsamlı ve geneldir. Orada hurileri nitelerken, "Sanki onlar yakut ve mercandır"; burada ise "O cennetlerde ahlâklı ve güzel kadınlar vardır" buyurdu. Her güzellik, yâkût ve mercan güzelliği gibi olmaz. Oradaki niteleme daha üstündür. Orada yatakları nitelerken, "Astarlan ipekten yataklara yaslanırlar", burada ise, "Yeşil yastıklara yaslanırlar" buyurdu. Kuşkusuz, yaslanmak için hazırlanmış olan yataklar, çadır eteklerinden daha üstündür.[105]

    75. Ey insan ve cin toplulukları! Allah'ın yüce nimetlerinden hangi birini yalanlıyorsunuz?! [106]

    76. Cennet yastıklarından, yeşil yastıklara yaslanırlar.[107] Çeşitli şekillerle ve zinetlerle süslenmiş kalın döşemelere yaslanırlar. Sâvî şöyle der: Abkarî, Yemen bölgesinde bulunan Ab-kar kasabasına mensup demektir. Orada son derece güzel, nakışlı hah ve kilimler dokunur. Yüce Allah bu nakışlı yaygıları anlatmak suretiyle, o iki cennetin yataklarını zihnimize yaklaştırdı.[108]

    77. Ey insan ve cin toplulukları! Allah'ın hangi nimetini yalanlıyorsunuz?! [109]

    78. Azamet, ululuk, lütuf ve ihsan sahibi Yüce Allah'ın zâtı, noksan sıfatlardan uzak ve münezzehtir. O'nun hayrı çok ve bereketi boldur. Ebû Hayyân şöyle der: Yüce Allah yukarıda dünya nimetlerini, "Rabbinin ihsan ve azamet sahibi zâtı bakî kalır" mealindeki sözüyle sona erdirince, burada da âhiret nimetlerini, "Azamet ve ikram sahibi Rabbinin zâtı münezzeh ve mukaddestir" sözüyle sona erdirdi. Orada, âlemin yok olmasından sonra Yüce Allah'ın bekası ve sonsuzluğunu anlatmak uygun düşmüştür. Burada ise, ikram ve nimet yurdunda mü'minlere lütfedeceği iyilik, ihsan ve hayrı onlara anlattıktan sonra, bereketi anlatması uygun düştü.[110]

    Edebî Sanatlar

    Bu mübarek sûre birçok edebî sanatı kapsamaktadır. Bunları aşağıda Özetliyoruz:
    1. "Göğü yükseltti" ile "lYeri aIcalttl" arasında güzel bir mukabele vardır. Aynı şekilde " insanı, pişmiş çamura benzer bir balçıktan yarattı" âyeti ile " Cinni, halis ateşten yarattı" âyeti arasında mukabele vardır.
    2. "Denizde uzun dağlar gibi yükselen gemiler de O'nundur" âyetinde mürsel mücmel teşbih vardır. "Büyüklükte dağlar gibi gemiler" demektir.
    3. "Rabbinin yüzü baki kalır" âyetinde mecâz-ı mürsel vardır. Yani, O'nun mukaddes zâtı bakî kalır. Bu, zikr-i cüz irâde-i küll bâ-bmdandir.
    4. "Ey insan ve cin! Sizin de hesabınızı ele alacağız" âyetinde istiâre-i temsîliyye vardır. Yüce Allah, dünyanın ve arada bulunan mahlûkât işleri idaresinin sona ermesi, âhiretin gelmesi ve bir tek işin, yani insanların ve cinlerin hesaba çekilme işinin kalmasını, kendisini birçok şey meşgul edip de, hepsini bırakarak yalnız bir işe yönelen kimsenin durumuna benzetti. Oysa ki, Yüce Allah'ı, hiçbir şey, diğerinden alıkoyacak şekilde meşgul etmez. Bu, sadece temsil yoluyla anlatmaktır.
    5. "Çıkabiliyorsanız çıkın" âyetindeki emir acze düşürme mânâsını ifade eder.
    6. "Gökyarılıpdabir gül olduğu zaman" âyetinde teşbîh-i belîğ vardır. "Kırmızılıkta gül gibi olunca" demektir. Vech-i şebeh ile teşbîh edatı zikredilmemiş, böylece teşbîh-i belîğ olmuştur.
    7. "meyve" ile " iki cennet" arasında, şekil ve harf değişikliğinden dolayı cinâs-ı nakıs vardır. Buna cinâs-ı iştikak da denir.
    8. "Oralarda gözlerini yalnız eşlerine çevirenler vardır" âyetinde, nitelenen söylennıeyip sıfat söylenerek îcâz yapılmıştır. Yani, gözlerini sadece eşlerine çevirip başkalarına bakmayan kadınlar vardır.
    9. gibi âyet sonlarında akıcı sec'i murassa vardır. Bir ipliğe dizilmiş inci tanelerine benzerler. Yüce Allah'ın şu âyetlerini bir oku:
    Sûrede bunun benzerleri çoktur. [111]

    Faydalı Bilgiler

    Rahman sûresi'ne, " Arûsu'l-Kur'ân" denilir. Çünkü hadiste şöyle gelmiştir: Herşeyin bir gelini (süsü) vardır. Kur'ân'm gelini de Rahman süresidir.[112]
    Allah'ın yardınııyle "Rahman Sûresi"nin tefsiri bitti. [113]
#26.03.2009 17:37 0 0 0
  • emeğine sağlık canım çok değerli bir paylaşım ALLAH razı olsun
#26.03.2009 18:34 0 0 0