Grup veya takım oyunlarında yönetici olan ya da takıma karşı tek başına karşı koyan oyunculara "ebe" denir. İkiden fazla oyuncunun yer aldığı oyunlara başlamadan önce ebe seçimi yapılır. Bunun için de "sayışma" denen tekerlemeler söylenir. Bu yolla oyundaki "ebe" belirlenir. Oyuncular, bu tekerlemeler söylenerek tek tek sayışma dışında bırakılır. En son kalan oyuncu da "ebe" olur.
Oyun için gruplaşma, takım oluşturma ve oyunu yönetecek birinin ortaya çıkması oyun kurallarını uygulama bakımından çok önemlidir. Bu nedenle grupların ve takımların ayrımı da çoğu kez "sayışma tekerlemeleri" ile yapılır.
Bu bölümde çeşitli yörelerimizden derlenmiş sayışma tekerlemelerinin en güzel örneklerini bulacaksınız. Umuyoruz ki oyunlarınız bu tekerlemelerle daha zevkli geçecektir.
Oooo!..
Portakalı soydum
Başucuma koydum
Ben bir yalan uydurdum
Duma duma dum
Kırmızı mum
Dolapta pekmez
Yala yala bitmez
Ayşecik cik cik cik
Fatmacık cık cık cık
Sen bu oyundan çık
Oooo!..
İğne miğne ucu düğme
Filfilince kuşdilince
Horoz öttü, tavuk tepti
Bülbül kızı selam etti
Selamına dua etti
Al çık, bal çık
Sana dedim, sen çık...
Oooo!..
İğne battı, canımı yaktı
Tombul kuş
Arabaya koş
Arabanın tekeri
İstanbul'un şekeri
Hap hup, altın top
Bundan başka o-yun yok.
Oooo!..
Çift sıra olalım
Eşimizi bulalım
Topu atıp havaya
Ebemizi vuralım...
Oooo!..
Seçene meçene
Bakma gelip geçene
Oyun için en iyi
Ebeyi biz seçene...
Elim elim epelek
Elden çıkan topalak
Topalağın yarısı
Yedi koyun derisi
II il ılgıdı
Ilgıdıdan kalgıdı
Şu oturan kuş mudur
Kanadı gümüş müdür
Çek şunu, çıkar şunu
Kazanalım oyunu
Oooo!..
Bir elmayı pulladım
İsparta'ya yolladım
İsparta'nın gülleri
Ne güzeldir elleri
Al-çık, bul-çık
Gel sen çık
Oooo!..
Bağa girdim
Üzüm kestim
Bağ bizim
Bahçe bizim
Bu oyunda
e-be kim?
Çimdik çimdik makarna
Doldursana tabağa
Tabağımdan yiyenler
Hemen geçsin ortaya
Dama çıktım
Çalı kestim
Bir alaca yılan gördüm
Yılan bizim nemiz olur?
Sokaklar da temiz olur
Al çık bal çık
Sana dedim sen çık.
Oooo!..
Piti piti
Karemela sepeti
Terazi lastik
Cimnastik...
Leylek leylek havada
Yumurtası tavada
Söyle gelsin ot yesin
Ot yemezse et yesin
E-be-mi-zi
tez seçsin...
Oooo!..
Üç deve gördüm
Birisine bindim
Ablama gittim
Ablam pilav pişirmiş
İçine sıçan düşürmüş
Vallahi yemem
Billahi yemem
O dolaptan ne çıkar
Sırma saçlı yar çıkar
Sırma saçı öreyim
Ali Bey'e vereyim
Ali Bey hasta
Çorbası tasta
Püsküllü mavi
İnadına kavi...
Teke teke tekerim
Hani benim şekerim
Akşam babam gelecek
Bana para verecek
Sona kaldın
Sen çık...
Oooo!..
Eveleme geveleme
Devekuşu kovalama
Çengi çember
Miski amber
Tazi tuzi
Ortaya çıksın
Peri kızı
Bir, iki, üç, dört
Hanım kız eteğini ört
Beş, altı, yedi, sekiz
Çalışkanız hepimiz
Dokuz, on
Güvercinim ortaya kon.
Bingo bingi
Nerde yedin
Ispanaklı böreği
Annen seni tutarsa
Kulağını burarsa
Bulacağız ebeyi
Oooo!..
Ayşe Hanım'in keçileri
Kişne kişne kişniyor
Arpa saman istiyor
Arpa saman yok
Kilimcide çok
Kilimci kilim dokur
İçinde bülbül şakır
O bülbül benim olsa
İki kardeşim olsa
Biri ay biri yıldız
Biri oğlan biri kız
Allı ballı kiraz
Bana gel biraz
Kiraz vakti geçti
Eşim seni seçti
Oyunun başı
Şu çeşmeden su taşı
Çeşmenin dibi delik
Bana geldi ebelik
Allı ballı kiraz
Bana gelsin biraz
Kiraz vakti geçti
Eşim seni seçti...
Oooo!..
Ahmedi medi
Kuyruklu kedi
Bir sıçan tuttu
Yalamadan yuttu.
Oooo!..
Kim oturdu
İt oturdu
Yongalandı
Yola düştü
Senin eşin
Bana düştü
Oooo!..
Gel beri, git beri
Çok yeme peyniri
Peynir seni güldürür
Şeytana döndürür
Şeytanın adamları
İzmir'in oğlanları
Ik mık
Sen ortadan çık...
Oooo!..
Ayşe Hanım'ın keçileri
Kişne kişne kişniyor
Arpa saman istiyor
Arpa saman yok
Kilimcide çok
Kilimci kilim dokur
İçinde bülbül şakır
O bülbül benim olsa
İki kardeşim olsa
Biri ay biri yıldız
Biri oğlan biri kız
Oğlan çeşme başında
Kızı bekler taşında
Çeşmenin dibi delik
Bana geldi ebelik...
Ebe ebe nerede
Su doldurur derede
Dere boyu çalılık
Şu ebe ne de alık
Ebe suya dalamaz
Arasa da bulamaz
Ene mene dostum
Ben sana küstüm
Armudu kestim
Tavana da astım
Tap dedi düştü
Kargalar uçtu
Saymacanın sonunda
Elim sana düştü...
Oooo!..
İncilerim döküldü
İliklerim söküldü
Küçük hanım geldi
Kulağımı deldi
İkircik mıkırcık
Kız saçların kıvırcık
Sana dedim, sen çık.
Oooo!..
Aptal karga nerede
Buldum onu derede
Karga karga gak dedi
Çık şu dala bak dedi
Çıktım baktım o dala
Bu karga ne budala...
Vindo vindo vinci
Kim olacak birinci
Kim olursa olsun
Ebemizi o bulsun...
O...
İğne iplik,
Derme diplik
Çelik çubuk
Sen çık.
O...
Ene mene,
Engişdene,
Çörekotu,
Lale kökü
Al çık,
Bal çık,
Aradan önce
Sen çık
O...
Eveleme develeme
Devekuşu kovalama
Çengi çember
Miski amber
Ne zaman geldin?
Yazın geldim,
Yazılalım, çizilelim
Encik, boncuk
Sen aradan çık.
Yuvarladım yumak oldum,
Ben yumağı dadıma verdim.
Dadım bana darı verdi
Ben darıyı kuşa verdim
Kuş bana kanat verdi
Ben kanadı göğe verdim
Gök bana yağmur verdi
Ben yağmuru yere verdim
Yer bana çimen verdi
Ben çimeni koyuna verdim
Koyun bana kuzu verdi
Ben kuzuyu beye verdim
Bey bana para verdi
Aldım verdim, verdim aldım
Ben oyunu ebesiz bitirdim.
Ooooo...
İn ne minne
Ucu dinne
Bal ballı hoca
Baldan hoca
Şamdan şamadan
Kuş dili da ma dan.
Elim elim epenek
Evden çıktım kepenek
Kepeneğin yarısı
Hüseyin'in karısı
İndim Halep yoluna
Halep yolunda ayı gezer
Ayı beni korkuttu
Kulağını sarkıttı
Hap hup
Al tın top
Gel elimi öp.
Daldan dala atladım
Sarı çiçek topladım.
Çiçeklerim döküldü,
Dere aldı götürdü.
Dere boyu çalılık,
Derede olur balık.
Oltamı attım,
Balığı tuttum.
Balık suya dalamaz,
Ebe beni bulamaz.
Üşüdüm üşüdüm
Daldan elma düşürdüm
Elmamı yediler
Bana cüce dediler
Cücelikten çıktım
Ablama gittim
Ablam pilav pişirmiş
İçine fare düşürmüş
Fareyi ne yapmalı
Minareden atmalı
Minarede bir kuş var
Kanadında gümüş var
Eniştemin cebinde
Türlü türlü yemiş var
Yüzük yüzük nerdesin?
Acep hangi eldesin
Eğer bulamaz isen
Ebesin ebesin.
Ebe ebe gel bize
Uzaktan vur elimize
Eğer vuramaz isen
Ebesin ebesin.
Hanım kız gitti
Nereye gitti
İstanbul'a gitti
İstanbul'da ne yapacak
Terlik pabuç alacak
Düğünlerde şıngır mıngır
Mıngır şıngır giyecek.
Ayı beni korkuttu
Kulağını sarkıttı
Elma verdim yemedi
Sakız verdim çiğnedi
Hap hup kırmızı top
Camdan baktı iki göz
Biri sarı biri boz
Bindim bozun boynuna
İndim Halep yoluna
Halep yolu cin pazar
İçinde ayı gezer
Ayı beni korkuttu
Kulağını sarkıttı
Al bunu, apart bunu
Çek bunu, çıkart bunu
Oooo!...
Dingil dağ, dingil dağ
Çıktım tren yoluna
Üç gemi geliyor
Biri A biri B
Ortancası Mithat Paşa
Kalk gidelim Beşiktaş'a
Beşiktaş'ta top patladı
Altın saçlı kız vuruldu
Kaptanım hasta
Çorbası tasta
OYUNLA BİRLİKTE VEYA OYUN SONUNDA SÖYLENEN
DİĞER TEKERLEMELER
Ah benim turnam
Yeşil başlı turnam
Otur desem oturur
Kalk desem kalkar
Büzülüncü büzülür
Süzül desem süzülür
Ellerimizle şap şap şap
Ayaklarımızla rap rap rap
Bir sağa, bir sola
Dans edelim kol kola
Babam yoğurt getirdi
Kedi burnun batırdı
Kedi seni tutarım
Bıyığını yolarım
Aksaray'ın kilidi
Sana vuran kim idi
Amcam oğlu Musacık
Kolu budu kısacık
Şimdi gelir görürsün
Güle güle ölürsün
- Komşu, komşu!
Huuu!..
Oğlun geldi mi?
- Geldi.
- Ne getirdi?
- İnci boncuk.
- Kime kime?
- Sana bana.
- Daha kime?
- Kara kediye.
- Kara kedi nerde?
- Ağaca çıktı.
- Ağaç nerde?
- Balta kesti.
- Balta nerde?
- Suya düştü.
- Su nerde?
- İnek içti.
- İnek nerde?
- Dağa kaçtı.
- Dağ nerde?
- Yandı bitti
Kül oldu...
Yağmur yağıyor
Seller akıyor
Arap kızı
Camdan bakıyor
Mustafa mistik
Arabaya kıstık
Bir mum yaktık
Seyrine baktık
Hacı nine kına döver
Ben bilirim kimi sever
Altın paşayı sever
Altın paşa çardakta
Gümüş yüzük parmakta
Top top kadife
Kızın adı Latife
Oturmuş halı dokur
İçinde bülbül okur
Bir tabak gülüm olsa
İki kardeşim olsa
Biri ay, biri yıldız
Biri oğlan, biri kız
Hastayım hasta
Canım ister pasta
Kalk gidelim dansa
Dansta yersin pasta
Kuzu kuzu me
Bin tepeme
Haydi gidelim
Ayşe Teyze'me
Saksağan sek sek
Kuyruğu tümsek
Kuyruğuna binelim
Bizim köye gidelim
Karga karga "gak" dedi
"Çık şu dala bak" dedi
Çıktım baktım o dala
Bu karga ne budala
Karga fındık getirdi
Fare yedi bitirdi
Onu tuttu bir kedi
"Miyav" dedi, "av" dedi
Gıt gıt gıdaaak
Yumurtam sıcaaak
İnanmazsan gel de bak
Evli evine
Köylü köyüne
Kimin evi yoksa
Sıçan deliğine
TEKİR
Bir iki tombul tekir
Camdan bakar
Başına takar
Hop hop, altın top
MISTIK
Mustafa, Mıstık,
Arabaya kıstık,
Üç mum yaktık,
Seyrine baktık.
LEYLEK
Leylek leylek havada,
Yumurtası tavada,
Gel bizim hayata,
Hayat kapısı kitli,
Leyleğin başı bitli.
KUZU
Kuzu kuzu me
Bin tepeme
Haydi gidelim
Ayşe teyzeme.
YAĞMUR
Yağ yağ yağmur,
Teknede hamur,
Bahçede çamur,
Ver Allah'ım ver,
Sicim gibi yağmur.
KARGA
Karga karga "gak" dedi,
"Çık şu dala bak" dedi,
Karga seni tutarım,
Kanadını yolarım.
PORTAKAL
Portakalı soydum,
Başucuma koydum.
Ben bir yalan uydurdum,
Duma duma dum.
Duma duma dum.
Öğretmeni kandırdım,
Kandırdım.
OYUN
Oooo.....
İğne battı,
Canımı yaktı,
Tombul kuş Arabaya koş.
Arabanın tekeri,
İstanbul'un şekeri.
Hop Hop altın top,
Bundan başka oyun yok.
HANIM KIZI
Çan çan çikolata,
Hani bize limonata?
Limonata bitti,
Hanım kızı gitti.
Nereye gitti?
İstanbul'a gitti.
İstanbul'da ne yapacak?
Terlik pabuç alacak.
Terliği pabucu ne yapacak?
Düğünlerde,
Şıngır mıngır oynayacak
KEÇİLER
Ayşe Hanımın keçileri,
Hop hop hopluyor,
Arpa, saman istiyor,
Arpa, saman yok,
Kilimcide çok.
Kilimci kilim dokur,
İçinde bülbül okur.
İki kardeşim olsa,
Biri ay, biri yıldız,
Biri oğlan, biri kız,
Hop çikolata çikolata,
Akşam yedim salata,
Seni gidi kerata.
SINIFLAR
Mini mini birler,
Çalışkandır ikiler,
Mavi gözlü üçler,
Dayak yiyen dörtler,
Misafirdir beşler,
Altılar, altınımı çaldılar,
Yediler, yemeğimi yediler,
Sekizler, semizdirler,
Dokuzlar, doktor oldu,
Onlar bizi okuttu.
EBE
Ebe ebe gel bize
Uzaktan vur elimize
Eğer vuramazsan
Ebesin ebe
Bir, iki, üç, dört, beş, altı, yedi,
Bunu sana kim dedi?
Diyen dedi on yedi
Yağlı böreği kim yedi?
TAVUK
Pazara gidelim,
Bir tavuk alalım,
Pazara gidip,
Bir tavuk alıp ne yapalım?
Gıt gıdak diyelim.
Happur huppur,
Happur, huppur yiyelim.
TOP
Bir iki üç
Söylemesi güç
Sana verdim bir elma
Adını koydum Fatma
Hop hop hop
Bir büyük altın top
DEDE
Altı kere altı otuz altı
Dedemin sakalı yolda kaldı
Sakalını aldı dereye attı
Dedem sakalsız kaldı
EV
Evli evine
Köylü köyüne
Evi olmayan
Sıçan deliğine
İĞNE
Ooooo
İğne iplik
Derme diplik
Çelik çubuk
Sen çık.
NACAK
Nacak sapına
İki kes
Bir sana
Biri de bana
HEDİYE
Kızın adı Hediye
Ekmek vermez kediye
Kedi gider Kadıya
Kadının kapısı kitli
Hediyenin başı bitli
EL EL EPENEK
El el epenek
Elden düşen kepenek
Kepeneğin yarısı
Keloğlan'ın karısı
KARNIM AÇ
Karnım aç
Karnına kapak aç
Değirmene kaç
Değirmenin kapısı kitli
Heybaşı bitli
DEĞİRMEN
Değirmene girdi köpek
Değirmenci vurdu kötek
Geldi yedi köpek
Hem kötek
Hem yedi köpek
ALİ DAYI
Ali dayının keçileri
Kıyır kıyır kişniyor
Arpa saman istiyor
Arpa saman yok
Kilimcide çok
Kilimci kilim dokur
ÇARŞI
Çarşıya gittim
Eve geldim hanım yok
Bebek ağlar beşik yok
Çorba taşar kaşık yok
Ali baba öldü tabut yok
HAKKI
Hakkı hakkının hakkını yemiş.
Hakkı Hakkı'dan hakkını istemiş.
Hakkı Hakkıya hakkını vermeyince
Hakkı da Hakkı'nın hakkından gelmiş.
HASAN
Hasan Hasan
Helvaya basan
Kapıyı kıran
Kızı kaçıran
KÜÇÜK DOSTUM
Küçük dostum gelsene
Ellerini versene
Ellerimizle şap şap
Ayaklarımızla rap rap
Bir şöyle, bir böyle
Dans edelim seninle.
ELLERİM PARMAKLARIM
Sağ elimde beş parmak,
Sol elimde beş parmak
Say bak, say bak, say bak.
Hepsi eder on parmak.
Sen de istersen saymak
Say bak, say bak, say bak.
Hepsi eder on parmak.
ALİ
Ali baksa dum dum
Sakalına kondum
Beş para buldum
Cebime koydum
KUZU
Kuzu kuzu mee
Bin tepeme
Haydi gidelim
Hacı dedeme
Hacı dedem hasta
Mendili bohça
Kendisi hoca
KOMŞU, KOMŞU
-Komşu, komşu !
-Hu, hu!
-Oğlun geldi mi?
-Geldi
-Ne getirdi?
-İnci, boncuk.
-Kime, kime?
-Sana, bana.
-Başka kime?
-Kara kediye
-Kara kedi nerede?
-Ağaca çıktı
-Ağaç nerede?
-Balta kesti
-Balta nerede?
-Suya düştü.
-Su nerede?
-İnek içti.
-İnek nerede?
-Dağa kaçtı.
-Dağ nerede?
-Yandı, bitti kül oldu
TAVŞAN
Kapıdan tavşan geçti mi?
Geçti
Tuttun mu?
Tuttum
Kestin mi?
Kestim
Tuzladım mı?
Tuzladım
Pişirdin mi?
Pişirdim
Bana ayırdın mı?
Ayırdım
Hangi dolaba koydun?
Çık çık dolaba koydum
Haydi, al getir
Getiremem
Neden getiremezsin?
Kara kediler yemiş.
Vay vay, miyav
NEREDEN GELİRSİN?
Nerden gelirsin?
Zikzak kalesinden.
Ne gezersin?
Açlık belasından.
Nerde yattın?
Beyin konağında.
Altına ne serdiler?
Perde.
Desene kupkuru yerde.
Bıyıkların neden yağ oldu?
Bıldırcın eti yedim.
Bıldırcın yağlı mıydı?
Gökte uçarken gördüm.
Saçların neden ağardı?
Değirmenden geldim.
Değirmen dönüyor mu?
Zımbırtısını duydum.
Ayakların neden ıslandı?
Çaydan geçtim.
Çay derin miydi?
Köprüyü dolaştım,
İşte geldim sana ulaştım.
CAM
Bir cam
İki cam
Üç cam
Dört cam
Beş cam
Altı cam
Yedi cam
Sekiz cam
Dokuz cam
On cam
Bu da benim amcam.
Eveleme develeme
Evvel altı elma yedi
Seren sekiz serçe dokuz
Tarmanın topu kara
A devenin çatı kara
EBE
Ebe ebe nerede
Su doldurur derede
Dere boyu çalılık
Derede olur balık
Şu ebe de ne alık
Oltamı attım,
Balığı tuttum.
Balık suya dalamaz,
Ebe beni bulamaz.
Bir, iki, üç, dört, beş, altı, yedi
Bunu kim dedi,
Diyen dedi on yedi,
Yağlı böreği kim yedi?
ELLERİM
Ellerim tombik tombik,
Kirlenince çok komik
Kirli eller sevilmez
Güzelliği görülmez
Dişlerim bakım ister
Hele saçlar, hele scalar
Uzayınca tırnaklar