1. Ana Sayfa
  2. Azərbaycan
  3. HÄBÄŞİSTANA HİCRÄT

HÄBÄŞİSTANA HİCRÄT

Son güncelleme: 27.07.2009 15:09
eskitoprak eskitoprak foto
  • Mövzular:



    Häbäşistana hicrät edänlär,

    Näcaşinin Müsälmanlara xoş münasibäti.



    a) Häbäşistana hicrät edänlär:

    Häbäşistana getmäk istäyän 11 kişi vä 4 qadından ibarät olan birinci dästä Mäkkädän gizlincä çıxaraq Qırmızı däniz yolu ilä getdi. Bunların içindä Hz. Osman vä xanımı Ruqiyyä (Hz. Peyğämbärin qızı), Äbu Huzeyfe vä xanımı, Avvam oğlu Zübeyr, Avf oğlu Abdurrahman, Mäs'ud oğlu Abdullah da var idi. Dästänin räisi Maz'un oğlu Osman idi. 15 näfärlik bir qrup halında bisätin (Peyğämbärin missiyası) V ili Häbäşistana getdilär. Bunlar orada çox yaxşı qarşılandı vä sakin bir häyata qovuşdular. Bunu eşidänlär bir il sonra ikinci bir qrup halında oraya hicrät (getmä) etdilär. Bu dästänin başında Äbu Talibin oğlu Cäfäri Tayyar dururdu (Hz. Älinin qardaşı). Bunlar da 80 näfärdän ibarät idi.



    b) Näcaşinin Müsälmanlara xoş münasibäti:

    Bütpärästlär Müsälmanların Häbäşistanda ämin-amanlıq içindä yaşamasına dözä bilmädilär. Onları geri qaytarmaq üçün täşäbbüs göstärdilär. Bir sıra hädiyyälärlä Häbäş Kralına iki elçi göndärdilär vä Müsälmanları onlara täslim edib geri göndäril-mäsini istädilär. Krala, keşişlärä, saray adamlarına hädiyyälär verdilär. Näcaşi Müsälmanları çağıraraq, yeni din haqqında mä'lumat almaq istädi. Müsälmanların adından Äbu Talibin oğlu Cäfäri Tayyar belä danışdı:

    "Ey hökmdar! Biz cahillik qaydaları ilä yaşayan bir qäbilä idik. Bütlärä inanırdıq, leş yeyirdik, äxlaqsızlıq edirdik, qohumlarla küsüşär, qonşuluq haqqını gözlämäzdik. Qüvvätlilär zäifläri äzärdi. Biz bu hal içindäykän Allah içimizdän birini Peyğämbär olaraq göndärdi. Soyu yüksäk, doğruluğu bilän, şäräfi mä'lum. O, bizi Allaha ibadätä çağırır, atalarımızın inandıqları bütläri buraxmağımızı istäyir. Bizä doğru söylämäyi, ämanäti, qohumluq haqlarını gözlämäyi, qonşularla mehriban keçinmäyi, haramdan, qan tökmäkdän qaçmaq lazım olduğunu bildirir. Bizi äxlaqsızlıqdan, yalandan, yetim malı yemäkdän, namuslu qadınlara böhtan atmaqdan çäkindirir: Allaha ibadät etmäyä, namaza, oruca, başqalarına yardım etmäyä çağırır (o zaman Ramazan orucu färz deyildi, aşurä orucu var idi). Biz Ona inandıq, onun haqq dä'vätinä razı olduq. Onun göstärdiyi tärzdä Allaha ibadät etdik. Haram dediyini haram bildik. Halal dediyini halal kimi tanıdıq. Buna görä xalqımız bizä düşmän käsildi. Bizä işgäncä vermäyä başladılar. Bizä zülm etdilär. Dinimizdän döndärmäyä çalışdılar. Biz dä onlardan qaçaraq sizin ölkänizä sığındıq. Sizi başqalarından daha yaxşı hesab etdiyimiz üçün buranı üstün tutduq. Burada haqsızlığa uğramayacağımızı umduq...

    Cäfärin bu sözlärini dinläyän Näcaşi Peyğämbärä gälän ayäläri dinlämäk istädi. Cäfär dä Märyäm suräsinin 29 33-cü ayälärini oxudu:

    Hz. Märyäm İsaya işarä etdi. Onlar: beşikdä olan bir uşaqla necä danışa bilärik, -dedilär. İsa dedi ki: Män Allahın quluyam. O, mänä kitab verdi, mäni Peyğämbär etdi, harada oluramsa olum, mäni mübaräk yaratdı. Sağ olduğum müddätdä mänä namazı, zäkatı tövsiyä etdi. Anama qarşı mehriban davranmağımı ämr etdi. Mäni coşğun vä bädbäxt yaratmadı. Doğulduğum gün, öläcäyim gün, täkrar başa keçiriläcäyim gün. Mänim üstümdä xoşbäxtlik vardır.

    Bu ayäti kärimlär onların İncildän öyrändiklärinä uyğun idi. Onun üçün Näcaşi:

    Bunlar İsaya gälän kälam ilä eyni yerdän qaynayan, eyni nurdan axan işıqlardır..., -dedi.

    Elçilärä ona sığınan Müsälmanları geri qaytarmayacağını bildirdi. Axşam olunca elçilärdän biri olan Asoğlu Amr yoldaşına: "Bunları Näcaşinin gözündän elä salacağam ki", deyä bir hiylä düşündü. Vä "Onlar İsa haqqında äcaib şeylär söyläyirlär", deyäräk Näcaşiyä tä'sir etmäk istädi. Näcaşi Müsälmanlardan bu mäsäläni soruşunca, yenä Cäfär:

    Biz Müsälmanlar deyirik ki, Hz. İsa Allahın qulu vä Peyğämbäridir. Müqäddäs ruhdur, Märyämä verdiyi sözüdür, deyä inanırıq kimi ätraflı cavab verdi.

    Bundan sonra Näcaşi çubuqla yerdä bir xätt çäkäräk: "Bizimlä sizin aranızda bu xätt qädär bir färq vardır," -dedi. Vä Müsälmanları ävvälkindän dä daha artıq himayä etmäyä başladı. Müsälmanlar Häbäşistanda yerli xalqla çox yaxşı keçindilär. Bir vaxt Bütpärästlärlä Müsälmanların guya anlaşdıqlarını eşitdilär vä bunun üçün Mäkkäyä qayıtdılar. Ancaq Mäkkäyä gälincä, bu xäbärin doğru olmadığı anlaşıldı. Bu mäsälä "Qaranik" tarixi kimi izah edilir.
#27.07.2009 15:09 0 0 0