1. Ana Sayfa
  2. Azərbaycan
  3. MÄDİNÄDÄ İLK GÜNLÄR

MÄDİNÄDÄ İLK GÜNLÄR

Son güncelleme: 27.07.2009 15:28
eskitoprak eskitoprak foto



  • Mövzular:



    Hz. Peyğämbärin Mädinädä qarşılanması,

    Mäscidin inşası, Äzan, Ashabı Suffa,

    Hanei Säadätin inşası vä Hz. Aişä ilä evlänmäsi,

    Mühacirlärlä Änsar arasında qardaşlıq,

    Çalışıb qazananlar,

    Yähudilärlä anlaşmalar.



    a) Hz. Peyğämbärin Mädinädä qarşılanması:

    Hz. Peyğämbär Kubada Cümä namazını qıldıqdan sonra, Mädinäyä doğru häräkät etdi. Yolun här iki täräfi sevgili Peyğämbärlärini qarşılamaq üçün sıralanmış xalqla dolu idi. Mädinälilär sanki bir bayram havası içindäydilär. O, böyük qonağı şanına layiq şäkildä qarşılayırdılar. Peyğämbärimiz keçärkän sağdan, soldan "Buyurun, Ya Räsulallah" -deyirdilär. Balaca-balaca mäs'um uşaqlar Peyğämbäri tä'rifläyän şe'rlär oxuyurdular. Här käs bu şäräfli qonağı evinä aparmaq istäyir, däväsinin çilovundan tutub "buyurun" -deyirdi. Hz. Peyğämbär kimsänin könlü qırılmasın, mähzun olmasın deyä, özünü qätiyyän çäkmädän, arabir gülümsäyäräk, "Däväni rahat buraxın" -deyirdi.

    Dävä öncä Näccar oğullarından iki yetimä aid olan bir yerä çöküb därhal da qalxdı. İkinci däfä isä Hz. Xalid Äbu Äyyub Änsarinin evinin yanında çökdü. Hz. Peyğämbär dä onun qonağı oldu (Xalid Häzrätläri İstanbul mühasiräsidä şähid olmuşdur. İstanbulun fäthindä Ağ Şämsäddin täräfindän mäzarı tapıldı. İstanbuldakı Äyyub Sultan türbäsi budur). Mädinälilär axın-axın gäläräk, Hz. Peyğämbäri ziyarät etdilär.



    b) Mäscidin inşası:

    Hz. Peyğämbär dävänin çökdüyü yeri satın aldı. Sahänin haqqını Hz. Xalid verdi. Burada Mäscidi Şärif vä Hz. Peyğämbärin yaşayışına uyğun olan otaqlar tikildi. Mäscidi Şärif tikilärkän häm mühacirlär (gälmälär), häm dä Änsar (yerli camaat) canla-başla işlädi. Hz. Peyğämbärimiz şäxsän özü dä daş daşıdı, bu işä kömäk elädi. Mäscid sadä bir tärzdä tikildi. Üzärinä xurma ağaclarından bir tavan çatıldı. O zaman qiblä Qüdsdäki Beytül Müqäddäs olduğundan, Mäscidin qapısı cänuba doğru açılırdı. Sonra qiblä Kä'bäyä çevirilincä mäsciddä däyişiklik edilmiş, şimal täräfindän qapı açılmış, mehrab qiblä divarı olmuşdur.



    c) Äzan:

    Mädinädä mäscid inşa olundu. Namaz vaxtı Müsälmanları namaza dä'vät etmäk üçün bir çarä düşünüldü. Hz. Peyğämbär öz yaxın adamları ilä bu xüsusda müşavirä keçirtdi. Bä'ziläri boru, bä'ziläri isä zäng çalınmasını täklif etdilär. Bunlar uyğun görülmädi. Ashabı Kiramdan Zeydin oğlu Abdullah äzan formasını yuxusunda gördüyünü söylädi. Hz. Ömär dä buna bänzär bir rö'ya görmüşdü. Beläliklä, Hz. Peyğämbär äzan şäklini Bilali Häbäşiyä öyrädäräk, ona äzan oxutdu. Beläcä äzan namaz vaxtının başlandığını bildirän e'landır vä eyni zamanda din azadlığının bir älamätidir.

    Bilalın säsi çox gözäl idi. Mäscidin yanındakı yüksäk evin damına çıxır, şirin avazla äzan oxuyur, Allahın birliyini e'lan edirdi. Bilal Hz. Peyğämbär dünyasını däyişdikdän sonra, Şamda qaldı. Bir arada Mädinäni ziyarätä getdi. Hz. Hüseynin xahişinä görä o yanıqlı säsiylä bir sabah äzan da oxumuşdu. Bilalın säsini eşidän Mädinälilär, Peyğämbär täkrar aralarında imiş kimi, häyäcanlı däqiqälär yaşamış, keçmiş günläri anaraq, göz yaşlarını saxlaya bilmämişdilär.



    d) Ashabı Suffa:

    Mäscidi Şärifin bir täräfindä evsiz fağırların sığınması üçün bir kölgälik düzäldildi. Bunun üstü qapalı idisä dä, yanları açıqdı. Kimsäsiz qäriblär burada yatıb durardılar. İş tapdıqları zaman çalışar, qazanardılar. Bunlar daima Hz. Peyğämbärin yanında olduqlarından Quran vä Hädis dinläyär, öyränärdilär. Bura bir elm mä'bädi idi. Peyğämbärin yaxın adamlarından zängin olanları bunları gözläyär, yardım edärdilär.



    e) Hanei Säadätin inşası vä Hz. Aişä ilä evlänmäsi:

    Mäscidin inşası bitdikdän sonra, ona bitişik otaqlar da tikildi. Hanei Säadät budur. Bunların inşası tamamlanınca, Hz. Pey-ğämbär Eyyub Änsarinin evindän buraya daşındı. Hz. Pey-ğämbär köläsi Zeydi Mäkkäyä göndäräräk orada qalmış olan zövcäsi Sevda ilä kiçik qızı Hz. Fatmanı Mädinäyä gätirtdi. Qızı Ruqiyyä Hz. Osman ilä Mäkkädän Mädinäyä gälmişdi. Qızı Zeynäbin äri bütpäräst olduğundan, o gälä bilmädi. Äbu Bäkirin ailäsini dä oğlu Abdullah gätirdi. Beläcä Mäkkädä nişanlanmış olduğu Hz. Aişä dä Mädinäyä gälmiş oldu. Mäscidin yanındakı otaqların inşası tamamlanınca, bunlardan birini Hz. Aişäyä ayırdı vä Hicrätdän 7-8 ay sonra onunla evländi. Hz. Aişä o zaman häddi-büluğa çatmış gänc bir qız idi. Çox ağıllı idi. Mükämmäl bir ailä tärbiyäsi almışdı. Hz. Äbu Bäkirin qızı olduğunu här surätdä isbat etmişdir. Peyğämbärimizlä yaşadığı 9 illik häyatında Ondan çoxlu dini mäsäläläri mänimsämişdir. Fıkıhda (Müsälman qanunu) yeri üstündür.



    f) Mühacirlärlä Änsar arasında qardaşlıq:

    Mäkkädän köç edäräk Mädinädä yerläşän Müsälmanlara "Mühacir", bunlara ällärindän gälän här cür kömäklik göstärän Mädinänin yerli xalqına isä "yardım edicilär" mä'nasında "Änsar" deyildi. Tarixdä Mühacirlärlä Änsar arasındakı qardaşlıq qädär qüvvätli bir bağlılıq qurulduğu görülmämişdir. Mädinälilär yerlärini, yurdlarını buraxaraq gälän Mühacirlärä qardaş äli uzatmış, mallarını belä onlarla ortaq kimi bölüşdürmüşdülär. Onları evlärindä qonaq kimi saxladılar, çöräklärini onlarla paylaşdılar, onlara iş tapdılar. Beläcä yurdlarından ayrılmağın acısını onlara çäkdirmädilär. Mühacirlär vä Änsar İslam Tarixindä hörmätlä yad edilän iki qrupdur. Allah hamısından razı olsun. Bu dinä onlar çox xidmät etdilär.

    Hz. Peyğämbär Mühacirlärdän här birini Änsardan bir kişiyä qardaş olaraq tä'yin etdi. Bu qardaşlıq qan vä näsil qardaşlığından daha qüvvätli oldu. Qoca tarix bu qädär bir-birinä candan bağlanan insanlar görmämişdir (Enfal suräsi, Ayä 72, bu mäsäläni açıqlayır).



    q) Çalışıb qazanananlar:

    Bağlanan qardaşlıqda Sa'd b. Rabiyä Abdurrahman İbni Avfa düşmüşdü. Sa'd malının yarısını Ona täklif etdisä dä o:

    Qardaşım, Allah malına bäräkät versin. Sän mänä alış-veriş bazarının yolunu göstär, -dedi.

    Abdurrahman yağ, pendir alış-verişinä başladı vä zängin oldu. O däräcädä ki, 700 dävälik karvan çıxartdığı vaxtlar oldu. Hz. Äbu Bäkir pal-paltar, Hz. Osman xurma ticaräti etdi.



    h) Yähudilärlä anlaşmalar:

    Mädinädä Kaynuka, Nadir vä Kurayza oğulları yähudiläri yaşayırdı.

    Bunlar Müsälmanların qüvvätlänmäsini istämirdilär. Hz. Peyğämbär ilk zamanlarda onlarla anlaşmalar bağlayaraq mädäni haqları tanıdı. Ancaq yähudilär fürsät taparaq anlaşmanı pozurdular.

    1) Hicrätin birinci ilinin ähämiyyätli hadisäläri:

    Cümä namazı färz qılındı. Mäscidi Nebevi tikildi. Äzan qäbul edildi.

    Müharcirlärlä Änsar arasında qardaşlıq quruldu, anlaşma bağlandı.

    Yähudilärlä anlaşma imzalandı.

    Hz. Aişänin toyu edildi.
#27.07.2009 15:28 0 0 0